4Fté# 10 maar stuurders, zoo als dischheeren, enz.Daar fw nr-'."1 uuxcw.t Illium ■WWtr-aW|BM»<W»l Woensdag II Maart1885 dat er een afgrond hot godsdienstig ot philosophiseh oudenvij.^ *t beste ia, en dal zij in eoó- v, l naar de katholieke scholen tn zenden, is het om hunne gevoelens en om hunne opinie niet dat zij door don disch niet hebt gij er vier ot zes, een te kort ot een te vele! Wij herhalen het ring ééns, die ar men rijn verstcoteu, de disch weigert hun brood, kleedihgen, brandingen dn huispachl, waartoe zij. als noodwendtgen, recht hebben, alleenlijk omdat zij willen kiezen in zake Vaiï ouderwijs en opvoe ding hunner kinderen! Gelijk wij booger zeiden, de geuzen schrijvers zoeken nog eens uitvluchtsels en verschooningen. ’t Is een teeken dat liberalen, ilewel, ik vraag bet ur waar is het verboden aan eenen bijzonderen persoon van dezen te Levoordeeligen die hunne kinders katholiek opbrengen en anderen uilsluiten uit hunne gunsten die de officieele scholer. verkiezen? Se dert wanneer is het niet meer toegelaten aan eenen bijzonderen persoon van te geven aan wie hij wil. Hebben wij ooit gezeid dat de liberalen onrechtveerdig handelen, wanneer zij als bijzondere per sonen de katholieke armen pilsloten, en de andere alleen bevoordeeligden?’t Is 't versie van ons gedachtGeeft zooveel gij wiht geuzen, ren 't uwe, en sluit uit wie-gij wilt, wij zullen nooit zeggen dat gij onrecht doet, noch dat gij dwingt tegen recht en reden; gij zijt daar juist meester van. In dei.'.elfden zin moeten wij spreken van den zoogezegden gees telijken du>ang; dd geestelijke overheid heelt'de officieele schoten om goede redens veroordeeld, en geestelijke gun- sten-géwéigerd aan de ongehooi zamen; maat' iedereen is vrij. van te gehoor- j zamen óf niet; niemand moet.katholiek zijn en als Christen leven-als'bij niet en wil, eh de geuzenschrijvers zijn daar het èerste bewijs van Hier is de knoop gij" wilt, geuzen, altijd opzettelijk de zaken verwarren en geen onderscheid maken tusschen' een openbaren ambte naar, als dusdahigen beschouwd, en bij- tonderen persoon. De eerste moet, vol gens grondwet en andere landswetten, onpartijdig zijn en bandelen voor allen gelijk-; de tweede doet wat hij wil, nie- Dit blad verschijnt den Woensdag, otiimddehik na de graanmarkt. - Inschiijvmgsprijs. 5 fr. ’sjaaré; met de post G fr. Annoncen 20 centimes per reed De ffroote letten, volgens plaatsruimte. Hechteihjke eerherstellingen 1 fr. Een N‘ IB cent. Afzonderlijke niïnihiefirvoor artikels, enz. 20 frlheHOO. De Annoncen voor Belgie (ter uitzondering der Vlaanderen) en ‘l buitenland worden ontvangen door het Oihce de Publicity Maydalenastraat, 46, te Brussel. Men schrijft in bij BONHOMME-RYCKASEYS, di ukker-uitgever, Zwarte Sonneuslraiu, 4, te Veurne, en in de Poslkantooren wet kwalijk uitleggen, niettegenstaande al tiunrx-. schoon» woorden, ze menig maal hebben göséhoudeii en al de poii- ieke grond wettelijkrt vrijheden der katholieken schandig hebben gekrenkt en onder de voeten getrapt. de zaken verkeerd uitgeleid! Hoe spreekt het,;vqrmaard besluit van den disch van ’t jaar 1879, besluit dat eens tot eeuwi ge schande van de liberale partij in Veurne’s historiobpeken zal vermeld siaan, hoe spreekt dit besluit? In dezen zin; de armen, de .noodwendigen-die voortaan humie kinders naar de gemeen teschool niet zendon, zuilen geepen gewonen onderstand meer krijgen. Er was daar kwestie van-dp armen die tot dit tijdstip onderstand gekregen had den, maar die voortaan er geen meer gingen krijgen, enkelijk om dat zij hun ne kinders naar de gemeentescholen niet zonden, en ddar was de schandige dwang strijdig met al de bovengemelde princiepen die gij zelven goedkeurt. Indien gij, tegen alle recht en reden, dien dwang niet hadt gebruikt, de .ka tholieken, met hun geld, hadden noch brood, noch huispachl, noqh branding moeten bezorgen, ’t geen zij gedaan hebben en genoodzaakt zijn geweest te doen, na de uitvoering van den dwang middel van den disch. De disch was diiar, voor allen, de disch had zelfs nooit mogen schijnen te weten dat er twee scholen bestonden, eene officieele en eene vrije, en indien van den begin ne, de disch onder .dit opzicht zijnen plicht had gekweten en zijne deelingen 1 kinders naar het is gelijk welke school zonden, do. katholieken hadden nooit moeten dien overgroeien last op hen moeten nemen van zeventig, ta- chentig f’amilien te ondersteunen! Ver onderstelt dat iemand aan een ander alle jare honderd frank schuldig is, en de schuldenaar zegt aan den schuldei- scher ’k en zal hel u niet geven, gij zult het wel krijgen bij eenen derden persoon.» en't jaar daarna de schuld- eischer komt weder, maar de schulde naar zegt nog eensgij hebt het verle den jaar gekregen, van een ander, gaat en vraagt hel nog eens. Zoudt gij dur ven staande houden, geuzen, d t die schuldenaar van zijne schuld .otsl igcn is, en dat, alhoewel dë rcbuldeiscber nog eens zijne hónderd franken mis schien elders zal vinden, de schuldenaar het tweede jaar iet meer ..verpLchï is? Zoo is het met den disch en.de armenn. Gij, dischheeren, vólgens herdoelwrt der instelling van den disch,xvolgens dé wet, moet de armen ondersteunen en moet, beletten dal zij genoodzaakt zijn el ders hunnen nood gaan klagen! Als gij ons. beschuldigt van dronkaards, lui aards en schooiers te willen kweekeh, gij bespot ten eerste dé armen, die gij verstoot en ten tweede gijlastert ons, en gij weet het. Wij onderhouden de ar men, omdat gij, openbaar bestuur, ze ver sloot, terwijl gij ze zoudt moeten onder houden met de hulpmiddelen van den disch die voor allen zijn. Zult gij schaamteloos genoeg zijn om nog te durven uitkomen met dat ongelukkig armtierig uitvlijchisei? Gij zegt verders Volgens'art. 17 der Grondwet, moet het.officieel onder- wijs bestaan.»^ja, ddar waar de vrij - niet overal tot in’t jaar 1842. Ten an deren, de schoolwet van 1884 zegt uit drukkelijk dat een koninklijk besluit de gemeente ervan kan ontslaan, T geen op sommige plaatsen reeds gedaan is. Maar dat al daargelaten, wij aanveerden dat, dddr waar het officieel onderwijs bestaai, bet weldadighètdsbesiuur keker aandeel in de kosten moet afdragen ert talen, uitgenemen waar het onderwijs kosteloos is gelijk hier maar volgt hunne vrienden nie' proper zijn; want die proper is, moet hem niet verschoonen. Eerst en vooral, ziet hier wat zij bij- brengen. Gij, katholieken, hebt lange jaren het gemeenteonderwijs onder al le valsche middels aangerand..., gij hebt alle stoffelijke en geestelijke mid dels gebruikt om de armen te dwingen hunne kinders naar de katholieke scho len te zenden...... gij hebt de gewetens vrijheid der ouders niet geerbiedigd met hunne kinders aan de gemeentescholen te onttrekken. Daarop antwoorden wij Veronder stelt dat dit alles waar zij, van -eerste woord tot ’t laatste, hebben de katho lieken gedwongen als openbare bestuur- i ders of als bijzondere persoon ?’t Is klaar dat het nieten is als openbare bestuur ders, vei mils alle openbare besturen hier ,o_„ DécJvnVwel^^aarbarat voor alle sedeit lan? in de handen waren vart de I bad gedaan aan al de armen die hunne disch nog behouden en geëerbiedigd? Uit al deze overwegingen is hel niet klaarblijkelijk en zonneklaar dat de han delwijze van den disch onrechtveerdig ware ptinciepcn en met de bekentenissen zelve van de gcuzenschrijvers, die onze princiepen aanveerden? Achtbare lezers, .indien gij nu niet zegtja de handel wijze van den disch is onrechtveerdig en wraakroepend, ’k heb. medelijden n)e met u; want in plaats van vijf zinnen I jen \an den dischEn als die armen nü van gevoelen en van opinie zijn dut't vrij sc e.ilie verplicht zijn hunne kinderen naar de katholieke scholen te zenden, is het om hunne gevoelens en om hunne opinie niet dat zij door den disch niet in;ind heeft daarop iets te zeggen, en geholpen worden m hunnen hebame- i wij herkennen u volgoern dat recht, lijken nood, t geen nogtans het doel- geuz01li van te doen wat gij wilt, maar WH .s der „.stelling vin den msch en;| a,3 bijt(jn(leren etl niet wordt dal doel der instelling van den stuut(iersa|t i n„r ,jr.f is de antwoord op uwe vragen; hebt gij heid ontpachlig i§, en T en bestond zelfs er iels op te zeggen, antwoordt! i Waar uwe huichelarij en veinzerij alle -J 'v,.wnvuKwiuij; palen te buiten gaat, ’t Is als gij schijn en wraakroepend is en strijd: met al de heilig schrijft dal de hulpmiddelen aan non^non on hunn/noodwendlg. heden, moeten uitgereikt warden, en dat, vermits de katholieken de armen onderhouden die hunne kinders naarde katholieke ssbolen zenden, de disch er niets moet bij voegen. Hola! de rol- !.j met veranderd, als’tu belieft, noch Deze zijn de ware princiepen; de schijvers van hel Advertentie blad aan veerden ze; zij zijn met ons vokomen i ‘i akkoord! Hewel, rechtzinnige, on- i voor den oogeübhk weggelaten, vergelijkt met de handelwijze van den disch die volkomen recht toe te kennen de armep, alleenlijk omdat zij hunne kiii- t r* geen rccht'tegen het recht en de waar- den, en, oordeelende volgens uw ge heid! Ziét’ ge wel, geuzlm. dat gij oik 1 J gelijk hebt’ zoo dikwijls dén sgljabus aan te vallen?’ Zipt ge Wél dat allps daar re delüliod v'erslapdig) wordt voorgêsteld Y Weet liét wkl, v'errtjil# gij niet aan- vcdrdt d/ii Chrisléire kathol cxe lee ring de heilige warm verplichtende godsdienzt is; gij omtrent al de overige vporsiolleh van’den syllabus niet kunt ainveerden omdat zij allen gesteund en hun gewetwt, heiï vrij onderwijs zijn op de 'waarheid van den christen i ‘t beste is, wordt hunne vrijheid van kathöliekert godsdienst; maar aizoo han- i geweten niet gekrenkt door den dwang delende, bekent gij J bestaal tusschen de katholieke leering, en f stelsel van het liberalismus, en bijge volg, dat, in zake van godsdienst cn van ideaal in politiek, niemand kan katholiek en liberaal te zamen zijn. Het een sluit het ander uit. Gij aanveerdl dan geheel den sylllibas friet, omdat gij de waarheid van den stclligcn christenen katholieken godsdienst niet aauveerdt. T ïs al 't gécn wij wilden doen bemer ken en uitsphijneii. Bemerkt dat wij tot hiertoe nog njel gesproken hebben van de Grondwet. Een naasten keer zullen wij tonnen hoe cn waarom den christe nen katholieken godsdienst als de eeni- ge godsdienstige wnarhèid aanziende, en den‘syllabus aaóveerdende, de katho lieken nogtans dé Grondwet kunnen aanneme'n cn naleven in het openbaar leven en in hel bestuur. Wij zullen erbij toonen hoe dc liberalen die de Grond- PlisatMclIjk. Over acht dagen hebbe? wij ons plaatselijk begonnen met eene ontleding der godsdienstige belijdenis van eenen van de Veurhesclie liberale geuies. Een antwoord op dat artikel is te laat voor inplaatsing toegezonden,. schrijven de geuzen i:i hun blad. ij w. Ier, het wel gelooven, en voegen daarbij dat, indien wij daar vandaag niet meer op wederkeerden, deze ant- woord zaterdag toekomende, en vol gende zatmdagen ook misschien altijd voort zoude te laat kómen. Wij kunnen nogtans niet nalaten nog iels over dat punt te zeggen. De geusciie genie aan- veeidt dan l" dat de waarheid bestaat en 2° dat de godsdienstige waarheid bestaat; bijgevolg, hij aanveerdt hel eerste voorstel van den syllabus, dal de •fodloochening veroordeelt, en ook hel stelsel van dezen die beweren dal, God niet verscheiden is van de natuur, dat alles God is. en dat er geen verschil be staat tusschen hel stoffelijke en den geest, de waarheid en de valschheid, hei goed en het kwaad! Hoe men voorstander is van den syllabus, zonder hel te weten misschien! Ook hebben al die schreeuwers legen den syllabus hem ooit gelezen? .J Waar zij nog lot zekeren graad ’t ak koord zijn mot den syllabus, 't is in de kwestie van 't volkomen, volstrekt (ub- so'ti) en zopgezeid natuurlijk recht van alles te peizen, te zeggen en te schrij- aldië zaken men de palen der waarheid «‘‘Airid r<wi godsdienst, gevoelens o/ opinie. mand hel Hutuurlijfc rechtheeft tepeizen, 10 schrijven en té handelen legen de waarheid. Welnu, zij aanveerden het bestaan der partijdige lezers, al andere zaken waaiheid en der godsdien>tige waar- d' heid; bijgevolg, zij moeten at keuren wal deze princiepen die de geuzen aanveerden daartegen g; zeid of geschreven is, en i zijn genoodzaakt aan niemand hel na- den gewonen onderstand weigert aan tuurlijk i j---• van zulks te doen. Er beslaat immers ders naar de gemeentescholen niét‘zen zond versland, antwoordt Is deze hande wijze van den disch niet teenc- maal tegenstrijdig met ds ware boven staande princiepen die de géuzenschrij- vers ook aanveerden? Is .het onderwijs nog vrij voor die^rmeo? Zijn’ zij onder dit Opzicht nog gesteld .óp dep. voet vati de rijken.- die bonne kindë’ri zenden-.'j waar zij Als.wolgens.hungedacht I Nu de kwestie van den disch. Woensdag taaist hebhen wij de ware princiepen gegeven die in deze zaak hunne toepassing vinden, en wij eindig den met te zeggen aan de geuzen Gij zult deze princiepen niet wcêrleggen, gij kunt ze niet weerleggen, valt ze aan als gij durft, maar rechtstreeks zonder omwegen, zonder uitvluchtsels, zonder verschooiiingen. Hewel, niettegen staande zij versuhooningen en uilvlucht- sels zoeken in 't tweede deel van hun ar tikel, in liet eerste nogtans bekennen zij dat wij volkomentlijk gelijk hebben! Over deze piinciepen zijn zij melons volkomen *t akkoordDeze princie- ciepen zijn de volgende, wij willen ze nog eens onder de oogen leggen van onze lezers 1* Hel onderwijs is vrij. 2° Allen zijn gelijk voor de wel de armen hebben recht gelijk de rijken van I hunne kinderen hel onderwijs te geven I dat zij verkiezen. Onbetwistbaar, I zegt hel A tvertentie-blad! I 1 ’- ■3* r Belgen de vrijheid van geweien; die niet mag gestoord noch gekrenkt worden. 4* Het doelwit der intstelhng van den disch i.; al de armen in hunnen lichame- vv.^wal^ zegt dat in lijken nood helpen, en dat zonder onder- senrijven waarheid. 1 1^.7» T J>W<1 NAAR 1* ay»a vv< -HO VJDil IVVAÜK <4CIV - i UUU£«ldfel emu .«W. .w— j u,— V w.^vi u»uuu WUI^VII 411 IHC WAÜII 11K7II uu puivil VAVi niet mag te buiten gaan, en dat nie-

HISTORISCHE KRANTEN

De Veurnaar (1838-1937) | 1885 | | pagina 1