4Fté#
10
maar
stuurders, zoo als dischheeren, enz.Daar
fw nr-'."1 uuxcw.t Illium ■WWtr-aW|BM»<W»l
Woensdag II Maart1885
dat er een afgrond
hot godsdienstig ot philosophiseh oudenvij.^ *t beste ia, en dal zij in eoó-
v, l
naar de katholieke scholen tn zenden, is
het om hunne gevoelens en om hunne
opinie niet dat zij door don disch niet
hebt gij er vier ot zes, een te kort ot
een te vele!
Wij herhalen het ring ééns, die ar
men rijn verstcoteu, de disch weigert
hun brood, kleedihgen, brandingen dn
huispachl, waartoe zij. als noodwendtgen,
recht hebben, alleenlijk omdat zij willen
kiezen in zake Vaiï ouderwijs en opvoe
ding hunner kinderen!
Gelijk wij booger zeiden, de geuzen
schrijvers zoeken nog eens uitvluchtsels
en verschooningen. ’t Is een teeken dat
liberalen, ilewel, ik vraag bet ur waar
is het verboden aan eenen bijzonderen
persoon van dezen te Levoordeeligen
die hunne kinders katholiek opbrengen
en anderen uilsluiten uit hunne gunsten
die de officieele scholer. verkiezen? Se
dert wanneer is het niet meer toegelaten
aan eenen bijzonderen persoon van te
geven aan wie hij wil. Hebben wij ooit
gezeid dat de liberalen onrechtveerdig
handelen, wanneer zij als bijzondere per
sonen de katholieke armen pilsloten, en
de andere alleen bevoordeeligden?’t Is
't versie van ons gedachtGeeft zooveel
gij wiht geuzen, ren 't uwe, en sluit uit
wie-gij wilt, wij zullen nooit zeggen
dat gij onrecht doet, noch dat gij dwingt
tegen recht en reden; gij zijt daar juist
meester van. In dei.'.elfden zin moeten
wij spreken van den zoogezegden gees
telijken du>ang; dd geestelijke overheid
heelt'de officieele schoten om goede
redens veroordeeld, en geestelijke gun-
sten-géwéigerd aan de ongehooi zamen;
maat' iedereen is vrij. van te gehoor-
j zamen óf niet; niemand moet.katholiek
zijn en als Christen leven-als'bij niet en
wil, eh de geuzenschrijvers zijn daar
het èerste bewijs van Hier is de knoop
gij" wilt, geuzen, altijd opzettelijk de
zaken verwarren en geen onderscheid
maken tusschen' een openbaren ambte
naar, als dusdahigen beschouwd, en bij-
tonderen persoon. De eerste moet, vol
gens grondwet en andere landswetten,
onpartijdig zijn en bandelen voor allen
gelijk-; de tweede doet wat hij wil, nie-
Dit blad verschijnt den Woensdag, otiimddehik na de graanmarkt. - Inschiijvmgsprijs. 5 fr. ’sjaaré; met de post G fr. Annoncen 20 centimes per reed De ffroote letten,
volgens plaatsruimte. Hechteihjke eerherstellingen 1 fr. Een N‘ IB cent. Afzonderlijke niïnihiefirvoor artikels, enz. 20 frlheHOO.
De Annoncen voor Belgie (ter uitzondering der Vlaanderen) en ‘l buitenland worden ontvangen door het Oihce de Publicity Maydalenastraat, 46, te Brussel.
Men schrijft in bij BONHOMME-RYCKASEYS, di ukker-uitgever, Zwarte Sonneuslraiu, 4, te Veurne, en in de Poslkantooren
wet kwalijk uitleggen, niettegenstaande
al tiunrx-. schoon» woorden, ze menig
maal hebben göséhoudeii en al de poii-
ieke grond wettelijkrt vrijheden der
katholieken schandig hebben gekrenkt
en onder de voeten getrapt.
de zaken verkeerd uitgeleid! Hoe spreekt
het,;vqrmaard besluit van den disch van
’t jaar 1879, besluit dat eens tot eeuwi
ge schande van de liberale partij in
Veurne’s historiobpeken zal vermeld
siaan, hoe spreekt dit besluit? In dezen
zin; de armen, de .noodwendigen-die
voortaan humie kinders naar de gemeen
teschool niet zendon, zuilen geepen
gewonen onderstand meer krijgen. Er
was daar kwestie van-dp armen die tot
dit tijdstip onderstand gekregen had
den, maar die voortaan er geen meer
gingen krijgen, enkelijk om dat zij hun
ne kinders naar de gemeentescholen niet
zonden, en ddar was de schandige
dwang strijdig met al de bovengemelde
princiepen die gij zelven goedkeurt.
Indien gij, tegen alle recht en reden,
dien dwang niet hadt gebruikt, de .ka
tholieken, met hun geld, hadden noch
brood, noch huispachl, noqh branding
moeten bezorgen, ’t geen zij gedaan
hebben en genoodzaakt zijn geweest te
doen, na de uitvoering van den dwang
middel van den disch. De disch was
diiar, voor allen, de disch had zelfs
nooit mogen schijnen te weten dat er
twee scholen bestonden, eene officieele
en eene vrije, en indien van den begin
ne, de disch onder .dit opzicht zijnen
plicht had gekweten en zijne deelingen
1
kinders naar het is gelijk welke
school zonden, do. katholieken hadden
nooit moeten dien overgroeien last op
hen moeten nemen van zeventig, ta-
chentig f’amilien te ondersteunen! Ver
onderstelt dat iemand aan een ander
alle jare honderd frank schuldig is, en
de schuldenaar zegt aan den schuldei-
scher ’k en zal hel u niet geven, gij
zult het wel krijgen bij eenen derden
persoon.» en't jaar daarna de schuld-
eischer komt weder, maar de schulde
naar zegt nog eensgij hebt het verle
den jaar gekregen, van een ander, gaat
en vraagt hel nog eens. Zoudt gij dur
ven staande houden, geuzen, d t die
schuldenaar van zijne schuld .otsl igcn
is, en dat, alhoewel dë rcbuldeiscber
nog eens zijne hónderd franken mis
schien elders zal vinden, de schuldenaar
het tweede jaar iet meer ..verpLchï is?
Zoo is het met den disch en.de armenn.
Gij, dischheeren, vólgens herdoelwrt
der instelling van den disch,xvolgens dé
wet, moet de armen ondersteunen en
moet, beletten dal zij genoodzaakt zijn el
ders hunnen nood gaan klagen! Als gij
ons. beschuldigt van dronkaards, lui
aards en schooiers te willen kweekeh,
gij bespot ten eerste dé armen, die gij
verstoot en ten tweede gijlastert ons, en
gij weet het. Wij onderhouden de ar
men, omdat gij, openbaar bestuur, ze ver
sloot, terwijl gij ze zoudt moeten onder
houden met de hulpmiddelen van den
disch die voor allen zijn. Zult gij
schaamteloos genoeg zijn om nog te
durven uitkomen met dat ongelukkig
armtierig uitvlijchisei?
Gij zegt verders Volgens'art. 17
der Grondwet, moet het.officieel onder-
wijs bestaan.»^ja, ddar waar de vrij -
niet overal tot in’t jaar 1842. Ten an
deren, de schoolwet van 1884 zegt uit
drukkelijk dat een koninklijk besluit de
gemeente ervan kan ontslaan, T geen
op sommige plaatsen reeds gedaan is.
Maar dat al daargelaten, wij aanveerden
dat, dddr waar het officieel onderwijs
bestaai, bet weldadighètdsbesiuur keker
aandeel in de kosten moet afdragen ert
talen, uitgenemen waar het onderwijs
kosteloos is gelijk hier maar volgt
hunne vrienden nie' proper zijn; want die
proper is, moet hem niet verschoonen.
Eerst en vooral, ziet hier wat zij bij-
brengen. Gij, katholieken, hebt lange
jaren het gemeenteonderwijs onder al
le valsche middels aangerand..., gij
hebt alle stoffelijke en geestelijke mid
dels gebruikt om de armen te dwingen
hunne kinders naar de katholieke scho
len te zenden...... gij hebt de gewetens
vrijheid der ouders niet geerbiedigd met
hunne kinders aan de gemeentescholen
te onttrekken.
Daarop antwoorden wij Veronder
stelt dat dit alles waar zij, van -eerste
woord tot ’t laatste, hebben de katho
lieken gedwongen als openbare bestuur-
i ders of als bijzondere persoon ?’t Is klaar
dat het nieten is als openbare bestuur
ders, vei mils alle openbare besturen hier ,o_„
DécJvnVwel^^aarbarat voor alle sedeit lan? in de handen waren vart de I bad gedaan aan al de armen die hunne
disch nog behouden en geëerbiedigd?
Uit al deze overwegingen is hel niet
klaarblijkelijk en zonneklaar dat de han
delwijze van den disch onrechtveerdig
ware ptinciepcn en met de bekentenissen
zelve van de gcuzenschrijvers, die onze
princiepen aanveerden? Achtbare lezers,
.indien gij nu niet zegtja de handel
wijze van den disch is onrechtveerdig
en wraakroepend, ’k heb. medelijden n)e
met u; want in plaats van vijf zinnen I jen
\an den dischEn als die armen nü van
gevoelen en van opinie zijn dut't vrij
sc e.ilie verplicht zijn hunne kinderen
naar de katholieke scholen te zenden, is
het om hunne gevoelens en om hunne
opinie niet dat zij door den disch niet in;ind heeft daarop iets te zeggen, en
geholpen worden m hunnen hebame- i wij herkennen u volgoern dat recht,
lijken nood, t geen nogtans het doel- geuz01li van te doen wat gij wilt, maar
WH .s der „.stelling vin den msch en;| a,3 bijt(jn(leren etl niet
wordt dal doel der instelling van den stuut(iersa|t i n„r ,jr.f
is de antwoord op uwe vragen; hebt gij heid ontpachlig i§, en T en bestond zelfs
er iels op te zeggen, antwoordt!
i Waar uwe huichelarij en veinzerij alle
-J 'v,.wnvuKwiuij; palen te buiten gaat, ’t Is als gij schijn
en wraakroepend is en strijd: met al de heilig schrijft dal de hulpmiddelen aan
non^non on hunn/noodwendlg.
heden, moeten uitgereikt warden, en
dat, vermits de katholieken de armen
onderhouden die hunne kinders naarde
katholieke ssbolen zenden, de disch er
niets moet bij voegen. Hola! de rol-
!.j met veranderd, als’tu belieft, noch
Deze zijn de ware princiepen; de
schijvers van hel Advertentie blad aan
veerden ze; zij zijn met ons vokomen
i ‘i akkoord! Hewel, rechtzinnige, on-
i voor
den oogeübhk weggelaten, vergelijkt
met de handelwijze van den disch die
volkomen recht toe te kennen de armep, alleenlijk omdat zij hunne kiii-
t r*
geen rccht'tegen het recht en de waar- den, en, oordeelende volgens uw ge
heid! Ziét’ ge wel, geuzlm. dat gij oik 1 J
gelijk hebt’ zoo dikwijls dén sgljabus aan
te vallen?’ Zipt ge Wél dat allps daar re
delüliod v'erslapdig) wordt voorgêsteld
Y Weet liét wkl, v'errtjil# gij niet aan-
vcdrdt d/ii Chrisléire kathol cxe lee
ring de heilige warm verplichtende
godsdienzt is; gij omtrent al de overige
vporsiolleh van’den syllabus niet kunt
ainveerden omdat zij allen gesteund en hun gewetwt, heiï vrij onderwijs
zijn op de 'waarheid van den christen i ‘t beste is, wordt hunne vrijheid van
kathöliekert godsdienst; maar aizoo han- i geweten niet gekrenkt door den dwang
delende, bekent gij J
bestaal tusschen de katholieke leering,
en f
stelsel van het liberalismus, en bijge
volg, dat, in zake van godsdienst cn
van ideaal in politiek, niemand kan
katholiek en liberaal te zamen zijn. Het
een sluit het ander uit. Gij aanveerdl
dan geheel den sylllibas friet, omdat gij
de waarheid van den stclligcn christenen
katholieken godsdienst niet aauveerdt.
T ïs al 't gécn wij wilden doen bemer
ken en uitsphijneii. Bemerkt dat wij tot
hiertoe nog njel gesproken hebben van
de Grondwet. Een naasten keer zullen
wij tonnen hoe cn waarom den christe
nen katholieken godsdienst als de eeni-
ge godsdienstige wnarhèid aanziende,
en den‘syllabus aaóveerdende, de katho
lieken nogtans dé Grondwet kunnen
aanneme'n cn naleven in het openbaar
leven en in hel bestuur. Wij zullen erbij
toonen hoe dc liberalen die de Grond-
PlisatMclIjk.
Over acht dagen hebbe? wij ons
plaatselijk begonnen met eene
ontleding der godsdienstige belijdenis
van eenen van de Veurhesclie liberale
geuies. Een antwoord op dat artikel is
te laat voor inplaatsing toegezonden,.
schrijven de geuzen i:i hun blad. ij
w. Ier, het wel gelooven, en voegen
daarbij dat, indien wij daar vandaag
niet meer op wederkeerden, deze ant-
woord zaterdag toekomende, en vol
gende zatmdagen ook misschien altijd
voort zoude te laat kómen. Wij kunnen
nogtans niet nalaten nog iels over dat
punt te zeggen. De geusciie genie aan-
veeidt dan l" dat de waarheid bestaat
en 2° dat de godsdienstige waarheid
bestaat; bijgevolg, hij aanveerdt hel
eerste voorstel van den syllabus, dal de
•fodloochening veroordeelt, en ook hel
stelsel van dezen die beweren dal, God
niet verscheiden is van de natuur, dat
alles God is. en dat er geen verschil be
staat tusschen hel stoffelijke en den
geest, de waarheid en de valschheid,
hei goed en het kwaad! Hoe men
voorstander is van den syllabus, zonder
hel te weten misschien! Ook hebben al
die schreeuwers legen den syllabus hem
ooit gelezen? .J
Waar zij nog lot zekeren graad ’t ak
koord zijn mot den syllabus, 't is in de
kwestie van 't volkomen, volstrekt (ub-
so'ti) en zopgezeid natuurlijk recht van
alles te peizen, te zeggen en te schrij-
aldië zaken men de palen der waarheid «‘‘Airid r<wi godsdienst, gevoelens o/ opinie.
mand hel Hutuurlijfc rechtheeft tepeizen,
10 schrijven en té handelen legen de
waarheid.
Welnu, zij aanveerden het bestaan der partijdige lezers, al andere zaken
waaiheid en der godsdien>tige waar- d'
heid; bijgevolg, zij moeten at keuren wal deze princiepen die de geuzen aanveerden
daartegen g; zeid of geschreven is, en i
zijn genoodzaakt aan niemand hel na- den gewonen onderstand weigert aan
tuurlijk i j---•
van zulks te doen. Er beslaat immers ders naar de gemeentescholen niét‘zen
zond versland, antwoordt Is deze
hande wijze van den disch niet teenc-
maal tegenstrijdig met ds ware boven
staande princiepen die de géuzenschrij-
vers ook aanveerden? Is .het onderwijs
nog vrij voor die^rmeo? Zijn’ zij onder
dit Opzicht nog gesteld .óp dep. voet vati
de rijken.- die bonne kindë’ri zenden-.'j
waar zij Als.wolgens.hungedacht I
Nu de kwestie van den disch.
Woensdag taaist hebhen wij de ware
princiepen gegeven die in deze zaak
hunne toepassing vinden, en wij eindig
den met te zeggen aan de geuzen Gij
zult deze princiepen niet wcêrleggen,
gij kunt ze niet weerleggen, valt ze aan
als gij durft, maar rechtstreeks zonder
omwegen, zonder uitvluchtsels, zonder
verschooiiingen. Hewel, niettegen
staande zij versuhooningen en uilvlucht-
sels zoeken in 't tweede deel van hun ar
tikel, in liet eerste nogtans bekennen zij
dat wij volkomentlijk gelijk hebben!
Over deze piinciepen zijn zij melons
volkomen *t akkoordDeze princie-
ciepen zijn de volgende, wij willen ze
nog eens onder de oogen leggen van
onze lezers
1* Hel onderwijs is vrij.
2° Allen zijn gelijk voor de wel de
armen hebben recht gelijk de rijken van I
hunne kinderen hel onderwijs te geven I
dat zij verkiezen. Onbetwistbaar, I
zegt hel A tvertentie-blad! I
1 ’- ■3* r
Belgen de vrijheid van geweien; die niet
mag gestoord noch gekrenkt worden.
4* Het doelwit der intstelhng van den
disch i.; al de armen in hunnen lichame-
vv.^wal^ zegt dat in lijken nood helpen, en dat zonder onder-
senrijven
waarheid.
1 1^.7»
T J>W<1
NAAR
1* ay»a vv< -HO VJDil IVVAÜK <4CIV
- i
UUU£«ldfel emu .«W. .w— j u,— V w.^vi u»uuu WUI^VII
411 IHC WAÜII 11K7II uu puivil VAVi
niet mag te buiten gaan, en dat nie-