I
hl
i
V 47
Woensdag 25 November £891.
47e jaargang.
n I
i men niet met honderden, maar met dui-
voor de
De nieuwe inschrijvers
-^T^*voor 1892, zullen den
VEURNAAR tot 31
December naast kosteloos toegezonden
worden.
ix hijut den Woensdac. onmiddelijk na de graanmarkt. - Inschrijvingsprijs. 5 fr. sjaars; met de post 6 fr. Annoneen 20 cenlimen per regel.De groots letters
volgens plaatsruimte. - Rechteilijke eerherstellingen 1 fr. - Een N' 15 cent. - Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 20 fr. het 100.
he Annoneen voor Belgie (Ier uitzondering der Vlaanderen) en 't buitenland worden ontvangen door het Office iiEPmiiJciTfe, .Vdffdn/e.-m.s/rmil, 46, te Rrmsse.»
Mi n m m i;it ui inj BONHOMME-RYCKASEYS, drukker uitgever, Zwarte Nonnenslraat, 4, te Veurne, en in de Poslkantooren.
drang, waarvan citoyen Janson en de
Béforme de ware vaders zijn.
Wij zijn in een wespennest geval
len, zegde onlangs een liberaal, en het
bitterste voor ons is, voegde nij erbij,
dat hel onze eigen vrienden zijn, die er
ons hebben mgestooten.
De liberalen, die aldus denken, telt
zenden en tienduizenden.
Daarna zou er de Senaat zich mede on
ledig houden.
Na de stemming der budjetlen door
den Senaat zal de verklaring der her
ziening worden uitgevaardigd. En, in
gevolge art. 131 der Grondwet, zouden
de twee Kamers ontbond n worden. De
kiezingen voor de nieuwe Kamers zou
den plaats hebben den tweeden dinsdag
der maand Juli 1892.
Kon er thans iemand in den grond
der harten lezen, dan zou hij vaststellen
hoe weinig geestdrift er in wezenlijk
heid heerscht voor de herziening der
grondwet.
Wat wij daar zeggen is waar voor de
rechterzij, die de herziening is bijge
treden door eene daad van koude poli
tick, zooals men eene zaak bij’reedt,
wanneer men er de noodzakelijkheid
van erkent; maar is vooral waar voor
de liberalen der linkerzij, die slechts nu
den afgrond beginnen te melen, aan
wiens boord zij thans gekomen zijn, ten
gevolge van den herzieningsaan-
De Kamer.
In de Kamer hebben de liberalen
weêral getracht stokken in ’t wiel te
steken. M. Janson deed er eene onder
vraging over het verbod, aan de brief
dragers gedaan, van socialistische mee-
tingen te gaan bijwonen en bij werd door
den minister goed fop zijne plaats gezet.
De libeiale gazetten hadden veel ge
schreeuwd tegen den minister de Burlet,
omdat bij een aantal wachtgelden van
onderwijzers had afgeschaft. De kamers
hebben hunne werkzaamheden herno
men, en er is geen een liberaal lid der
kamer dat zijne stem bij deze der dag
bladen heeft gevoegd om den minister
daarover te ondervragen, 'l Is een katho
liek lid, M. Helleputte, die sprak van de
wachtgelden der leegloopende onder
wijze! s die zich toegeven dat zij gebo
ren zijn om eeuwig te renlieren op de
kesten der 'astenbetalers. M. de Burlet
toonde met wat onbeschaamde overdiij-
God en de Maatschappij.
De zestiende eeuw bestreed het catho-
liciimus, de achtiende het christendom,
de strijd, die thans de wereld beweegt,
is de bedekte en openbare strijd tegen
God.
Hoe ongerijmd hel heidendom ook
was, 1 et hu d gde altijd nog eene boven
aardtche majht, het oefende immer
nog zekeren godsdienst. De dwaling van
het heidendom bestond hierin, dat het
als God vereerde wat God niet was; het
Godsbegrip werd niet verworpen. Er
is geen volk zoo beschaafd of zoo
ruw, schreef een Romeinsch wijsgeer,
dat, al verkeere hel in onwe enheid
aangaande den God, dien bet behoort
te vereeren, niet weet dat bel althans
esnen God vereeren moet.»
vertegenwoordiger. Met eerbied buigen
wij het hoofd, de oveituiging onzer
plichtmatige onderdanigheid daalt neer
tot in bet diepste van ons hert, be-
heerscln onze gedachten en onze aan
doeningen, verbiedt ons zelfs de begeer
te van het kwaad, en veredelt den
mensch in het streven naar het goede.
Elke zedelijke wet is voorden geloovige
eene werkelijke gedragslijn die men in
geweien niei mag overtreden.
3ie jaren op alle mogelijk gebied onge
looflijke vorderingen gemaakt. Maar
hebben de kennissen veel bijgedragen
tot het verbeteren der maatschappelijke
orde.' Is de mate van zedelijkheid ook
gestegen met het onderwijs Is de ge
vorderde handel en nijverheid, de kunst,
de wetenschap bij machte geweest de
opbruisende driften ie onderdi ukken?
Om zich van het tegenovergestelde te
overtuigen is hel genoeg de statistiek
der misdaden en veroordeelingen van
de laatste jaren na te gaan, ol gemakke
lijker nog de schelmstukken op te tellen,
die ons dagelijks in vele gazetten wor
den opgedischt onder den titel van faits
divers.
leven der natiën. Blijft er nogetnig
begrip van deugd in de maatschappij
die door godsdienstloosheid is verkan
kerd, helaas! het zijn de laatste stralen
van bet eenmaal glanzend geloof, het
treurig bewijs van geknakte grootheid,
van ontaarden adeldom.
Onze verlichte ongodsdienstige eeuw
meent toch een enkel redmiddel gevon
den te hebben in de wetenschap. En in
waarheid, de wetenschp heeft de iaat-
ving de liberale pers de kwestie der lands voor declamatie in defiig vak, heeft
zl i rv wt/xz-vI Ir» I w» «-4.. 1 -1- 1
ren, exploiteert. De liberalen met Bara
en Janson aan 't hoofd beweerden dal de
wac. tgelden niet mogen afgeschafi wor
den, doch de rechterzij en voornamelijk
M.
tegendeel en deed de liberale babbelaars
harde noten kraken.
En waar ligt de oorzaak van het steeds
toenemend kwaad? In de verontzedelij-
king van het volk, eene verontzedelij-
king die op hare beurt de oorzaak vindt
in de ontkenning van God, in bet onge
loof, in de godsdienstloosheid. Neen,
de wetenschap kan het verstand ontwik
kelen, maar hei hert verbeteren vermag
zij niet. Alleen in den godsdienst is de
vooruitgang der zedelijke orde, in het
geloof aan God de veredeling van den
mensch.
Een volk zonder godsdienst ver
klaarde eenmaal plechtig een minister
in den Franscben Senaat, kan niet blij
ven bestaan. Die uitspraak blijft waar.
Zij blijft waar, ook, al richt men zijn oog
niet hooger, dan up enkel aard.cie be
langen.
In plaats van God heelt men een an
dere bewaakster aangesteld der maat
schappelijke orde de eer. In de bena
ming van een eerlijk man vindt men
de hoogste uitdrukking, de type der
moderne zedelijkheid. De eer, of liever
nog bet punt van eer is de laatste steun
der tegenwoordige maatschappij. Wat
beteekent de eer zonder geweten! Wat
is zij voor het ruwe, onbeschaafde voik?
Wat zelfs, in veel gevallen, voor den
meest verfijnden stand? Wie weet niet
loeveel schelmstukken men bedrijven
kan zonder op te houden een eerlijk man
te zijn? De eer zonder God is eene men-
schelijke deugd, of minder nog, de laat
ste schijn, de flauwe schaduw eener
deugd in den verwoesten tempel van de
menschheid zonder God. Hebt gij nooit
aar: den boord van een water een ouden
boom zien staan? De stam is openge
spleten, het hout is verteerd door den
tijd, alleen de schors leeft nog. Zoolang
er nog een wortel krachtig genoeg is het
levendmakend Jsap uit den grond op te
trekken, versiert bij ook nog alle jaren
zijn ouden kruin met weelderig groen
zooals in de dagen zijner jeugd. Dat is
bet beeld van een vervallen volk dat
buiten God zijn laalsten zedelijken s’eun
zoekt in het pur.t van eer. De boon is
aangetast, het hout verteerd door heton-
geloof, de vei rotting is van binnen,
alleen de schors blijf; nog met eenige
woit ‘Is in den ouden chrisielijken grond
ij Gods die vol is van vruchtbaar sap voor bet
leden der gdda
Onze negentiende eeuw tracht God
bui en de maatschappij te s uiten, alle
gedachte aan liet Opperwezen uit den
geest en het hert van het volk te ver
bannen, en huldigt in naam van den
vooruitgang volle atheisinus in de wet
ten en de samenleving.
De moderne wetenschap heeft ons
hare leer blootgelegd. De mensch is
volgens haar, onafhankelijk van God-
onaftiankelijk ook van zijnen even,
mensch. De maatschappij spruit niet uit
de wetten der natuur; baar bestaan is
een willekeurig’ feil. Geen macht, geen
gezag, geen reef t van te gebieden, geene
verpl citing van te gehoorzamen. Alle on-
dei danigheid is vernedering,gehoorzaam
heid, slavernij. Treurige verblindheid
van een rampzalig ongeloof, in dit op
zicht zelfs wegzinkend beneden het erg
ste heidendom! Wee aan de maatschap
pij, die God miskent, die hem wegstoot
uit haar midden! Alsof niet de mensch,
waar hij zijn wettigen Opperheer af
zweert, aanstonds de ongelukkige slaaf
wordt van eigen en vreemde dwingelan
dij, alsof de weield or.gestralt baren
Heer en meester verloochent! Si Dieu
n’exislait pas, il faudrail l’jnventer,» zoo
verzeketde eenmaal een der vaders van
het moderne ongeloof, die begreep hoe
zeer het geloof aan God noodzakelijk is
tot in standhouding van hel gezag, tot
welzijn der maat chappelijke orde.
Wij hebben onze wetten? Maar wie
zal, wie kan die wetten onderhouden,
als zij niet bekrachtigd zijn door hel
goddelijk gezag, als zij niet verplichten
m geweten? Indien men de macht en hel
gezag van God ontkent, dan zijn alle
■menschelijke wetten niets meer dan de
wil van den steike tegenover den zwak
ke, de maatschappij van den mensch
ovei den mensch, onderdrukking, ellen
dige slavernij.
(4i< I gij den mensch aan wien men met
de gedachte aan God ook het besef aan
red t en plicht ontnomen heelt, zijne
handen uitstekend naar het goed en het
leven van zijnen naaste? Hij wordt terug
gehouden door de brutale krach! der wet.
roet geweld tot gehoorzaamheid gedwon
gen ol als een redeloos dier, dat men on-
schadelijk maken moet, opgesloten in
een hokAlle gezag komt van God, zoo
•eert ons het geloof, en iu eiken mensch
roet gezag omkleed, eikenneo wr
schors blijft nog met et oige
vruchtbaar sap voor bet
hem bezielde aan zijne toehoorders welen
.1 een was diep
--- beogen door die zielroerende, die herl-
Woeste bewees onomstooielijk hel verscn^ureU(Je tafrreelen,'welke hij ons zoo
mee-teiiij* wist voor oog -n te legg n. Zijne
I -■
M. llanssens, die eene blaam aan de 1
regeerir.g voorstelde, werd met GO stem
men tegen 22 wandelen gezonden.
De Grondwetsherziening.
Na de vacancie van januari zal het
voorviel, zeggende dat er reden beslaat
om de Grondwet te herzien, besproken
en gestemd zijnde, naar den Senaat wor- j
den gezonden. Terwijl het herzienings weder t(,
werk van den Senaat bezig is, zou de I „f„;.
Kamer de budjetten afdoeu, dia niet p
zouden gestemd zijn vooi de vacai.cien. nog ^el genoegm gehid hebb
In het kluchtig vak mag hij als meester
zien word»n. Jammer is het dat hij
zoo weinig staaltjes van:". 1
laten hooren. Was het de kennis der taal
manier noch de kennis niet van kluchtig
en dal hebben ook de luidruchtige loejui-
En om t? eindigen ben ik ook nog
-aaR onze
vreeze van
Melomanen.
Bij de Melomanen.
Zondag laatst was er avondfeeste bij <Ie
Meioraanen, ter gelegenheid van den
feestdag van Sinte Ocilia, palioonesse der
muziekanten.
Talrijk waren de Eereleden opgekomen
om deze eerste winterfeesle bij te wonen,
en zelden was er groolere menigte in onze
avondfeesten tegenwoordig. Dit is een goed
begin en een goed voorleeken voor de andere
winterfeesten, welke door de verschillige
katholieke maatschappijen gedurende dezen
winter zullen gegeven worden. Hel is eene
aanwakkering, eene aanmoediging voor da
leden etner gilde, van te zien dat de eerele-
den hun' de voldoening en het genoegen
vei schaft n van met de leden huns huisgezins
tegenwoordig te zijn aan de feesten welke
ter hunner eere gegeven worden.
Hierover nog eens onzen iunigen en recht-
zinnigsten dank en mochten zij op deze goe-
d* baa-i volherden I
Voor wat de fèesto zelve betreft, mogen
en kunnen wij niet nalaten van eere te ga
ven aan wie eere toekemt. Honor cui honor!
Mijnheer August Pil, van fbxmude,
I laureaat in verschillige prij.-kampcn des
wachtgelden, die reeds veel te lang du- zijne welverdiende laam staarda jgehouden.
......i -rx- i;>-Op hertroerenden en gepasten loon heeft
hij in beide zijne slukseu het gevoelen dat
t -
over te zetten. Ja, meer dan
versetn-urende tafereelen,'welke hij ons zoo
mee.teriijz wist voor oog -n te legg n. Zijna
I aangename slem, zijne gebuen, d:e steeds
e,!ei en natuurlijk zijn, brachten ook het
hunne bij om den induik zijner declimatie
zijne aanhoorder^ nog to vermeerderen.
Mijnheer Van Ackere, laureaat van het
const rvaloiium van Brugg-, heeft eene
kloeke en nnnhlig.- baiylonsti'in, die hij kan
wenden en buigen naar b hoeren. Me' klem
en zwier wret hij de versch'll'ge deelen van
zijnen zang uit la voeren; aan tiet muziek
leven en geest bij te zetten, en de verschei
dene gevoelens door den loon zijn r stemme
En tol afwisseling, heeft Mijnheer da
Bavay. van Brussel dien wij over tijd
- 2“2"u' J’ii te aan-
hooren ons eens harleiijk doen lach* n.
v 1 c -aan-
j ons
zijne kunst heeft
.„J
dia hem ontbrak 't en was voorzeker de
manier noch de kennis ni il van kluchtig en
geestig te zijn; dat heefi hij genoeg getoond,
-j- ge toejui
chingen der aanhoorders genoeg bewezen.
En om te eindigen ben ik ook nog een
woordeken lof, verschuldigd
Melomanen. n Alhoewel ik
vervelend te zijn, met telken j ire hetzelfde
ter herhaleu, toch moet ik bekennen en in
der waarheid zeggen, dat zij t-eieain haum
ziken gedaan hebben; en zondig in da
laesie, maar meer nog den maandag na da
mis, bewezen hebbm dal zij van langs om
meer vooruitgang doen in de muziokale
kunst. De nuancen en wendingen wor
den beter onderhouden ea de muziekan en
laten ho. r n dat zij verstaan wat zij spelen,
en vatbaar zijn voor he' muziekaal g voelen
welk de schrijvers in hunne stukken trxh en
uitje drukk n.
Maandag «is h:t patroondag
Oil blad
•i
vNA^
- i- ars
t
k
Op hertioerenden
Zv.v>«>i|5 vaik, uncii
