I
j
I
p’
I
1
R
I
Woensdag 16 October 1895.
JL K
1
s
N 42.
523
Het vijfde, als er van 7 tol 12 leden te
Het getal stemmen eener lijst wordt
625 (9)
425 (18) -333
6’
van den gemeenteraad, men stemde op
ééneri brief veor al de kandtdaien, en
nuan 1896, om ie eindigen den 31 De
cember 1903.
De kandidaten die op de andere lijst
Hel zesde, a\s er meer dan 12 leden te
kiezen zijn.
de stemming de volstrekts meerderheid
niet bekomen.
Om te kunnen meêdeeien moet men
JAARGANG.
Intnsschentijd de last der katholie
ken is verminderd en er blijft voort stuffe
om hunne milddadigheid te onderhou
den; anders de bronne zou kunnen ver
drongen en wie weet hoe zij misschien
nog spruiten moei in latere tijden.
ft Slot vo gt).
De openslaande plaatsen worden nu
verdted tusseben de kandidaten die in
Wanneer nu 1 et getal stemmen van
elke partij berekend is, ziehier boe de
openstaande zetels evenredig verdeeld
worden.
Men deelt het getal stemmen van elke
men hebben, hoe gaat mm: den ie werk?
Wij herhalen het, wij vinden het on
verslaanbaar, en vele weldenkende bur
gers en begrijpen die ongerijmdheid
niet in 't wetsontwerp dal gestemd
wierd; 't wierd noglans genoeg voorge
houden en de vinger wierd op de wonde
gelegd, en de minister voelde het ge
noeg, h was te zien in de besprekingen,
en lastig was 't voor hem te ontsnappen
aan die vaste beredentnge.
Toch troosten wij ons; ’l is misschien
ons ongeluk dat ons geluk zal zijn er;
wie weel, of wij niet en moeten ui roe
pen o felix culpa! o gelukkig on
geval
Trouwens, hadden al de scholen ge
lijk ondersteund geweest zonder onder
scheid, en geheel ten koste gestaan van
Staat gouwe en gemeente, wij hadden
nevens onze goê kristene scholen an
dere zien oprijzen, in den zin van het
gesticht van Cempuis, dat den welver
dienden name draagt van (vergeelt het
ons) verkenskot.
Nu dat de opnchtinge van eene schole
geld kost aan de oprichters, zijn de
slechte vrije scholen dunne gezaaid;
want, de liberalen en huns gelijken en
zijn niet ’t huis in hel geven. Als men van
geld spreekt, hunne liefde breekt voor
de princiepen. De katholieken alleene,
en zij hebben er een onvergetelijk be
wijs van gegeven, vinden in hunne over
tuiging eene wellende bronne van vrij
gevigheid en mildheid; en zoo komt het
dat die leemte in de wet voor gevolg
zal hebben van kristene scholen alleen
te tellen onder de vrije onaf hanke.ijke.
T Geen wij niet en verstaan nogtans.
’t is dat 'l ministerie ’t princiep dat zij
aanveerdden niet door en voerden in al
zijne logieke toepasstagen.
Zij eikenden, de ministers en vele
kamerheeren met hen, dat de vrije scho
len ’t recht hebben, omdat zij ’t zelfde
nut bijbrengen. Waarom die dan op den
zelfden voet niet gesteld?
De gemeentescholen zijn verre be
voordeeligd, niet alleen tegenover de
Dit blad verschijnt den Woenscag. onmiddelijk na de graanmarkt. Inschrijv.ngsp-ijs. fr. ’sjaars; met di- post 6 fr. Ann ineen 20 centimen per regel. D e groote letters
volgens plaatsruimte-Rechterlijke eerherstellingen 1 fr hen N' lo cent. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 20 fr. het 100.
De Annoncen voor Belgie (Ier uitzondering der Vlaanderen) en ’/buitenland worden ontvangen door liet Office de Publicitè, Magdalenastraat, 46, te Brussel.
Men schrijft in bij BONHOMMK-RYCKASEYS, drukker uitgever. Zwart' Nonmmslraat. 4, te Veurne, en in de Postkantooren.
't Is met pit van redens dus dat het
Landbestier het stelsel heeft opgedron
gen en krachtig verdedigd dal de vrije
scholen deel hebben in de toelagen en
mogen putten in de groote schatkist.
Ook en zijn wij de eerste met om dien
weg in te slaan; Holland immers en En
geland, hebben ai lange reeds de vrijheid
en de gelijkheid in dien zin verslaan et:
toegepast.
partij door 1, 2, 3, 4, enz. en de hoog-
se quotiënten of deeltallen bekomen de
zeteis, tot nat deze allen uitgedeeld zijn.
Een voorbeeld zal dii kiaaider maken.
Nemen wij eene stad waar er drie lijs
ten zijn de katholieken, de liberalen en
de socialisten, en waar er 15 plaatsen
De voorstelling der kandidaten moet
gedaan worden vijftien dagen vóór den
dag vastgesteld voor de kiezing.
De voorstelling moet geieekend wor-
den door 30 gemeeniekiezers, in de ge-
meenten van 5000 tot 10,000 inwoners.
Indian er niet meer kandidaten voor-
van gemeenteraadsleden te vervullen
zijn.
'Veronderstellen wij dat de katholie
ken 2500 stem, bekomen,
2000
1600
Dit maakt 6100; volstrekte meerder
heid 3051 stemmen Geen der drie par-
(■emeentc-kleswet.
Om voor dit jaar kiezer te zijn voor de
gemeente, moet men Belg zijn van ge
boorte, of de inburgering bekomen heb
ben voor 1 Juli 1894; op 1 Mei 1895 een
woonverblijf van drie jaar in de gemeen
te hebben, en op 1 Juni ten voile dertig
jaar oud zijn.
Worden van dezen ouderdom ontsle
pen, de dragers van eenen keurbrief van
h )Oger onderwijs, of die het exaam van
Ktesbekwaamheid ondergaan hebben en
op de kiezerslijsten van 1893 reeds in-
geschr< ven waren.
Deze mogen ook dit jaar stemmen voor
de gemeente, maar zij hebben slechts
ëéne stem.
Wal de kiezers betreft die recht heb- i
ben op 2, 3 of 4 stemmen, en hoe d t j
Als er strijd is, en dat twee of meer
gedeeltelijke of geheële lijsten tegenover
elkander staan, wie is er dan gekozen!'
De kandidaten die de volstrekte meer
derheid Hebben, is ie zeggen meer dan
den helft der geldige stemmen, worden i
als gekozen uitgeroepen.
Maar, als geene lijst of g;er. der, fundi- 1
Nog over de nieuwe Schoolwet.
(Vervolg).
II. De Hulpgelden.
Onder de wet van 1884 kwam de
Slaat ten deele in de kosten van de ge-
meentescbolen en van de aangenomens
scholen, maar de vrije scholen waren
onbermhertig uitgesloten uil de gelde-
lijke toelagen van ’t land.
’t Was eene schreeuwende onrecht-
veerdigheid, waartegen katholieke re
denaars in de kamers, onder andere
nister Schollaert, krachtdadig en her
haalde malen verzet aanteekenden,
vruchteloos, eilaas!... Al dat er gedaan
wierd in de tien jaar van katholiek
staatsbewind, ’t was eene gift gestemd
van 300,000 fr. te verdeden tusseben al
de vrije .«ciolen van geheel het land...
T was weinig of niets, een plaaster op
i en bouten been.
En nogtans 't brandt de oogen uit,
>oo klaar is ’t recht dat de vrije schole
beeft van benevens de andere deel te
hebben in den onderstand der schat
kist. En inderdaad waarop is T recht
gesteund dergemeentcscholeen der aan
genomens tenzij op ’t openbaar n«l dat
zij aan 'l land bijbrengen in zake van
onderwijs en opvoeding Algemeen
nui diern door de algemeenheid betaald
ie zijn
Welnu, bet eenigste verschil dat er
bestond in onze liberale steden tusseben
de vrije seholen en de andere, 't was
dat de eerste kristen en godsdienstig
waten, en de andete onzijdig of godde
loos; en dat verschil had voor gevolg
dat de eene bevielen aan T geuzege-
meentebestier, en de andere ongenadig
wierden vers ooien en zoo ten laste vie
len der liefdadigheid, binst dal de an
dere zwommen in ’t geld.
En 'k vrage het, is bet godsdienstig
karakter van de schole een belet van
min dienstig te zijn aan de maat
schappij, bijzonderlijk als T overgroot
deel kristene burgers zijn’ ’l Nut der
schole is zooveel te booger te schatten,
dal de opvoeding daar gegeven meer
overeenstemt met de mecningo van een
volk.
Ten anderen, 't bestaan der vrije
scholen ontsloeg binst die tien jaar den
Staat van eenen grooten last; trouwens
de 200,000 leerlingen die daar opge
voed wierden, zouden anders ten laste
gevallen zijn van Land en gemeente, en
groote kosten gevraagd hebben voor
schoolgebouwen, jaarwedde der onder
wijzers, enz.
gesteld worden dan er plaatsen van ge
meenteraadsleden le vervullen zijn, dan
worden deze kandidaten, zonder andere
pleegvormen, als gekozen uitgeroepen
door hei hoofdbuieel, vijftien dagen
vóór den dag der kiézing. Je liberalen
De kandidaten die op de lijst van de i do social|sten
groote nelh staan, woiden gekozen voor j
8 jaren; hun mandaat begint den 1 Ja- I -,
J - -- tijen hekomt dus de volstrekte meerder-
heid, en bijgevolg de 15 zetels van den
i gemeenteraad worden onder de drie
staan, ’t is te zeggen die deel maken van
de kleine helft, worden gekozen voor
vier ja>en; hun mandaat begint den I
Januari 1896 en eindigt den 31 Decem
ber 1899.
en dezelfde lijst of aan de kandidaten
van éëne en dezelfde lijst.
Bijgevolg de zoogezegde gepana
cheerde brief kens gaan verforen voor de
partijen.
Zij tellen niet meê in ’t opsommen der
j stemmen welke eene partij behaalt.
Het is dus grooielijks te verkiezen,
bijzonderlijk, in de steden of gemeenten,
waar er mee meer dau twee lijsten zijn,
i va.n te stemmen boven op de lijst, voor
geheel de lijst.
I
vrije scholen, maar zelve tegenover de recht verkregen wordt, hieiover hebben
aangenomene. De eerste hebber, hunne wij vroeger leeda gesproken en zullen
onderhouden daarom dit punt niet meer behandelen. --
Wij willen vandaag alleenlijk spieken eene zekere hoeveelheid stemmen beko-
men.
Die vereischle hoeveelheid stemmen
i wordt genoemd het quorum der lijsten,
i Men moet liet derde van ’t getal stem
men behalen als er min dan 4 leden te
kiezen zijn;
Het vierde, als er van 4 tot 6 leden te
hebben recht op pensioen enz voor-
deelen die geweigerd zijn aan de aan
genomene.... Waarop is dat gesteund?
Wij noemen dal verkeerd'...
En de vrije schole? ’t Is zuinig be
deeld 't gene zij krijgen van den Slaat;
en, de gemeente mag er tusseben ko
men, maar en moet niet, en de gouwe
noch min... De Vlamingen zouden zeg
gen te vele om te vergaan, en te
weinig om le leven; ’t en komt op den
helft niet van 't noodige.
zers mochten weeikeeren c.n werk i volgt
te herdoen, en dan werden, dë kandtda- j Katholieken-1’, 4”, :6’, 9’, 11’, 13’,
ten die meest stemmen bekwamen; ais zes plaatsen;
gekozen uitgeroepen. Liberalen 2’, 5', 8’, 12’, 14’, vijf
Maar me' de nieuwe gemeentekieswet plaatsen;
is dit teenemaal veranderd. Socialisten -3’, 7’, 10’, 15’, vier
De ballotage ofte herstemming i? glad plaatsen.
afgeschaft. Later zullen wij wat breedvoerig han-
d len over de onderrichtingen voor den
kiezer.
De gemeenteraden zijn ontbonden bij
koninklijk besluit van 10 dezer, en de
kiezingen zijn vasigesteid op Zondag 17
Nove,llber kiezen ziirr
Vroeger, wanneer er ontbinding was - ..-^7
kiezen zijn.
daarna wietd er uitge'ot welke raadsleden I
tot de eerste reeks of tol de tweede
reeks toebehoorden.
Nu is dat stelsel veranderd. j
Men zal alzonderlijk moeten stemmen genoemd de parlijsterkte Om die parnj-
voor de kandidaten van de eerste en sterkte te berekenen, telt men te zamen
voor deze van de tweede reeks. Hunne 6e stemmen die gegeven zijn aan ééae
namen zullen op eenen afzonderlijken
kiesbriet gedrukt staan. Op den eenen
b<-ief de namen der kandidaten van oe
groote heltt, en op den anderen de na
men der kandidaten van de kleine helit.
leder kiezer zal dus twee brieven beko
men voor elke stem die hij heeft.
De eene brief zal rooskleurig, en de
andeie wit zijn.
De manier van stemmen is nagenoeg
dezelfde als deze van de kiezing voor
kamer en senaat, zoo als zij verleden
jaar neeft plaats gehad.
Men zal mogen gaan stemmen van 8
uremoi geus lot 'snamiddags ten, één
ure.
daten dvolatiele meerderheid beko J 5° -U)ü(!l)< 400(14) 320
1-'L 6’ 425 (18) <-333 366
Vroeger, in zuilte gevallen, was er f Uil deze berekening kan-tnen zien dat
herstemming den zondag daarna; de kie, j de zetels zulten verdeeld worden als
Katholieken-1’, 4’, 6’, 9’, 11’, 13’,
partijen, naar het bedrag der bekomene
i stemmen evenredig verdeeld.
De eerste zetel wordt toegekend aan
de katbo'ieken, de tweede aan de libe
ralen en de derde aan de socialisten.
Daarna begint de verdeeling der ge
tallen en hel hoogste deeltal bekomt den
volgenden zetel.
2500 (1) 200Ö’(2) 1600 (3)
1250(4) 1000(5) 800 (7)
833 (6) 666 (8) 533 (10)
625 (9) '500 i!2) '400 (15)
gebouwen, gebouwd en
ten koste der gemeente; de meesters I
over de wijze waarop de aanstaande ge-
i meenfekiezingcr. zullen plaats hebben.
■3C
liberalen.
socialisten
tril, ri i,
Ziehier de bewerking
1»
'2»
3’
4°
i
1
- - - -- D-v--- i
•HJm, "IJ ywne vi M»TO<-
katholieken. liberalen. socialisten
2500 2000 1600
