.IM
Woensdag 6 December 1899.
h
56’
A
No 50.
JAARGANG
rschijnt den Woensdag. Inschrijvingsprijs. 5 fr. ’sjaars; met de post 8 fr. Annoncen 20 centimen per regel. De groote letters volgens plaatsruimte.
Uil al hetgeen wij tot hiertoe verno
te zorgen dat er in die scholen bekwame 1
zegepraal vart recht en waarheid, eh
daar niets aan veranderen.
En daarmede punctum.
en eene goede opvoeding geven.
Daaraan heeft ons gemeentebestuur
Rechterlijke eerherstellingen 1 fr. Een Nr 10 cent. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 20 fr. het 100,
De Annoncen voor Belgie (Ier uitzondering der Vlaanderen} en ’(buitenland worden ontvangen door hel Office üe Puulicitè, Magdalenastraat, 46, te Brussel.
Men schrijft in bij BONHOMME-RYCKASEYS, drukker uitgever, Appelmaikt, 7, te Veurne, en in de Postkantooren.
van Rond den Heerd
Dal was het werk
Er.gelschen.
Lord Meihuea, een engelsche gene-
en dat getuigen al zijne werken.
I)c blad VP|
<auid« Gezelle.
Maandag 27 November is de Eerw.
Heer Guido Gezelle, de gekende vlaam-
sche dichter, de groote taalkundige, te
Brugge na eene korslstondige ziekte,
zachtjes in den Heer ontslapen.
De Gazette van Brugge wijdt in haar
nummer van woensdag laatst, aan den
deurbaren afgestorven Vlaming, een lof
artikel, waaruit wij het volgende over
nemen.
hebben, van dit jaar verminderd.
Bestaat er dan reden, om, volgens M.
X, het getal onderwijzeressen te ver
meerderen?
En waarin hebben wij ons dan legen
gesproken
Bij de Boers in Zuid-A/rika. Hoe zit het
nu in Transvaal? Dat is moeilijk om zeg
gen. De eer.e berichten spieken de an
dere tegen, en bel nieuws van beden
De openbare besturen hebben enkelijk word; 's anderdaags gelogenstrali.
i
Onderwijs.
Wij hebben, in ons N' van woensdag
laatst, bewezen dal hei Advertentieblad
heel slecht ingelichl was, toen hetschreef
dat onze gemeente meisjesschool boven
de honderd leerlingen telt.
Met de puntjes op de i hebben wij hel
juisie getal aangeduid der leerlingen die
thans die school bijwonen en daar recht
hebben op onderwijs, en dat dit getal
de benoeming van eene derde onderwij
zeres niet zou verrechtveerdigen.
En denkt gij dat bet Advertentie blad
die cijlers wederlegt of met andere offi
ciële stukken voor den dag komt?
Ge zijl er wel mcé.
Het doet gelijk iedereen die ongelijk
heeft, het werpt ons eene mande scheld
woorden naar bet hoofd. Maar scheld
woorden zijn geene bewijzen.
’t Gaai er van kwade trouw, van
peerdeleugens, van eerlooze argu
menten, schandalige houding» en soort
gelijke lieftalligheden, waarmede zijnen
inktpot steeds danig wel voorzien is.
Maar, goede vriend, qui sefdehe a lort,
segt een Iranscb spreekwoord.
Wij hebben niet noodig te weten welk
het getal schoolkinders was in de vorige
jaren, *t is van nu dat er kwestie is.
Niet meer wetende hoe hem uit den
slag getrokken, haalt hel Advertentie blad
bet oud versleten zaagje voor den dag
Onze gemeenteraad ondermijnt onze
gemeentescholen; deze worden opentlijk
bestteden; zij worden in alles tegenge
werkt; ja zelfs, hel durft drukken dat
onze officiële scholen behandeld worden
als goddelooze verpestende oorden.
Dat zulke beschuldigingen valsch zijn
en slechts dienen voor gazettevulling,
dat weel iedereen die met de scgool-
kwesiie eemgszins bekend is.
Volgens de wet, zegt onze confrater,
zijn de openbare besturen met het open
baar onderwijs gelast.
Dat is zoo.
Maar hetgeen waarin wij met hem ver
schillen van gedacht, hel is dal door
openbaar onderwijs alleenlijk moet ver
staan worden het gemeente- of officieel
onderwijs.
De viije of aangenomene scholen aan-
er de dichterlijke zial van den vlaam- zien wij zoowel als openbaar onderwijs
dan de andere.
De vrijheid van onderwijs wordt ons
door de Grondwet gewaarborgd. T Is
waar, die vrijheid zouden de liberalen
wilton zien verdwijnen, en veranderen
door een verplichtend staatsonderwijs.
Maar wij verhopen dat er nog veel
water naar de zee zal loopen, eer wij tol
daar zullen gebracht zijn.
De v)ijbeid van onderwijs bestaande,
zoo heeft iedere onder het volk hel recht
zijne kinderen te zenden naar de scholen
van zijnen kees, he zij officie e vrije of
aangenomene scholen.
zijne woorden intrekken, ’t Zou wel
eerder hij zijn die geklopt werd. Uit
Londen meldt men dal 1800 man zijner
legerbende gesneuveld ol gekwetst zijn,
waaronder een groot getal officieren, en
zelfs graaf Gleichen, bloedverwant der
koningin.
Wat er ook van wezen moge, in En
geland is men zeer ongerust.
Een engelsch dagblad berekent dat de
oorlog alle dage aan Engeland 35 mil*
Hoen (ranken kost.
Legt ze mij daar.
’l Is naarnemend volk, die Engel-
schen! Ze zouden nu willen den oorlog
verklaren aan Fiankrijk, omdat eene
transche gazet, Le Rire, eenige spotprin-
ten tegen Engeland heelt uitgegeven.
T Is te verhopen dat zij ben zoo be
lachelijk niet zullen maken.
Een en ander.
Het Advertentie blad kan er niet van
zwijgen dat katholieke beambten en be
dienden zouden medegevieid bebben
mei ons in de betooging achter de kie-
zing. Was dat zoo of was dat zoo niet,
daar is weinig aan gelegen. Wij willen
alleenlijk dit bier doen opmerken.
Katholieke beambten, en bedienden
van katholieke besturen, zouden met
hunne katholieke vrienden niet mogen
feeste vieren; zij zouden niet mogen
toonen dat zij katholiek zijn, of T is eene
misplaatste betooging.
Dat is nu nog wel!
Is net zoo dat de liberalen de vrijheid
verstaan? Maar, brave jongen, in de
liberale betooging hebben wij liberale
beambten en bedienden gezien onkatho
lieke besturen en van katholieke beeren;
hebben wij daar wel ooit over gespro
ken, öf het die personen ten kwade ge
duid dat zij bun politiek gedacht lieten
kennen?
Doch, 't is waar, de be'.oogingen zijn
maar misplaatst als het katholieken geldt.
En dat zijn dan die mannen die ge-
beele dagen schermen met het woord
vrijheid, en de katholieken verwijten
voor verdrukkers en dwingelanden!
Neen, wij herhalen het. misschien
voor de honderdste maal, en de feiten -
zijn daar om onze gezegden te staven, goddeloos, dat men er tot nu toe, alboe-
ware vrijheid voor andersdenkenden is wel Frankrijk ons aan vele dingen ge-
bij de liberalen niet te vinden. woon heelt gemaakt, nog de weergA
En zulk ministerie wordt door onze
liberale bladen opgehemeld als een
toonbeeld voor alle toekomende liberale
ministerien; en wat zij schrijven is ons
eene voorsmaak van hetgeen die fran-
sche naapenj in ons laud zou te
weeg brengen, moesten de liberalen
hier weder aan T bewind komen.
De Etoile drukt "hierover het vol
gende
Sedert vele jaren, hebben wij in
Frankrijk geen ministerie meer gehad,
zoo liberaal, zoo verdraagzaam en ter
zelfder tijde zoo krachtdadig, a'.s dit
van Waldeck Rousseau.
Daaraan kan men zien boe onze li
beralen hunkeren naar een ministerie
gelijk dit van Frankrijk.
‘t Ziel er goed uit.
De anarchisten plunderen de kerken
en s’.eken ze ir. brand, cn de hoofdman
nen der bende worden in vrijheid ge
de
Wat Guido Gezelle was en wat bij
binst zijn leven voor Vlaanderen voor
God en van zijn volk verrichtte, zal wel-
eens, hopen wij, beschreven worden
tol vereering van den edeien Vlaming,
die zulk een werk bestand was en tot
lesse van de Vlamingen die hun land en
bun eigenen godsdienstige!) aard willen
getrouw blijven.
Gezelle beminde zijn volk en zijn
Vlaanderen en geen dichter en heeft
er ooit zijn land bezongen en vereer
lijki als bij.
Al wat Vlaanderen kon verheffen nam
hij ter herte, al wat het katholieke
Vlaanderen kon eerê doen, zocht hij op
en deed het zelven.
De tale van Vlaanderen, zijn eigen-
zoetgevooisde tale deed hij bewon
deren in Noord en Zuid, bij proza en bij
dicht.
Aan de Vlamingen zelve leerde bij
da; ze een taal hadden en dat die
taal geen brabeliaal, geen barbaarsch
en was, benevens en ten opzichte van
de geijkte en in vorm gegotene
Nederlandscho taal.
Hij was een baanbreker, die in dicht
en letterkunde afbrak met den ouden
afgezaagden trant der kamers van
Rbetorika en die een eigen lied be
gon te zingen waar Vlaanderens ziel in
weerklank vond; een lied dal de Vlamin
gen begeesterde, een lied waar de Vla
mingen de ui'.ing vonden van hun eigen
gemoed en dai ze mei hunnen vlaam-
seben Guido Gezelle meêzongen, vol
geestdrift cn eensgezindheid.
Dat er een Vlaanderen was, dat heeft
Guido Gezelle aan de Vlamingen geleerd,
De werken die bij geschreven heeft
zijn talrijk en wij en kunnen ze voor
den vuist in een artikel voor een dag
blad bestemd naar verdiensten niet
beoordeelen.
Gezelle was Vlaming en was priester.
En daar cn is geen dón van zijne werken
die dien dubbelen stempel, dat dubbel
kenteeken niet en draagt.
De eerste jaren
zijn goud weerd.
van Guido Gezelle.
Lees de Dichtoefeningen, het eerste
werk dat hij uitgaf, nog professor zijnde
van poësie te Rousselaere, en gij zult
i
schen priester in zien uitstralen van hel
eerste blad tot hei laatete.
Lees zijne andere werken, de Doolaards
in Egypte, van den Kleinen Hertog, Ge
zangen en Gebeden, Rijmsnoer, Kerkhof-
bloemen, lees al de werken van den on
veimoeibaren en zoo rijkbegaalden pries
ter, en geen een zuil gij vinden dal niet
- geheel cn gansch doordrongen en
is van christen katholieken geest, geen
dai niet bekwaam en is en geschapen om
deugd te doen onder zijn volk, en den
vlaamschen aard in godsdienstigheid op
le beuren en te verlevendigen.
Gezelle was priester en was Vlaming, I
Dat de Heer hem loone om al hel goed meesters gevonden worden, die aan men hebben^ mogen wij besiatigen dat
dat hij in Vlaanderen, met Gods gratie, hunne leerlingen een degelijk onderwijs bet geenszins schitterend zit voor de
gedaan heefi --J:-
God geve den braven vlaming,
den weerdigen priester,
den vriend van zijn volk,
geheel zijn leven, door werk en door
Een liberaal Gouvernement.
Die zich iet of wal mei de politiek
bezig houdt, weet boe lief bet er uitziet
in Frankrijk, en welke hatelijke vervol-
gingsmiddels er worden ingespannen
door bel landbestuur, tegen al wie maar
eenigszins vermoed wordt niet alleen
lijk katholiek te xijn, maar wie anders
durft denken dan de mannen die aan bet
bewind zijn,
Thans is er aan het hoofd van Frank-
lijk een ministerie zoo hatelijk en zoo
andersdenkenden is wel Frankrijk
1
Vrijheid voor hen, dal is dansen gelijk mei van gezien heeft,
zij schuifelen
God dank, zoo verre zijn wij nog met
gekomen.
Onze confrater is min of meer geprik
keld omdat wij bewezen hebben dat hij
in een en hetzelfde nummer twee ver-
schillige meeningen beeft uitgedrukt; en
daar zè, zeere, zeere, bij tracht hetzelfde
te doen met ons.
Maar, vriend lief, gij zijt<er niel.
Uw correspondent X, spreekt geens
zins van hel benoemen van eene derde
onderwijzeres in de gemeente meisjes
school; bij zegt enkelijk dat het getal
onderwijzers ot onderwijzeressen zou
moeten aangroeien in evenredigheid van
het getal leerlingen.
Welnu, volgens uw schrijven, zouden
gedurende bet laatste schooljaar bo
ven de 400 leerlingen de gemeente
meisjesschool gevolgd hebben, I 11UU MUI UUUUy VVUIUÜII 111 YiljllüiU
Niemand zal verwonderd zijn, dat wij laten krachtdadig landsbestuur;
du getal in twij'ei trekken. Maar wij fransche kloosterlingen strijden voor de
later» dit nog daar. zegepraal van recht en waarheid, eh
Maar dit getal is, zooals wij bewezen men doei onderzoek in hunne huizen,
uit kraebte van eene voorgewende wot
op de vereenigiogon, en men bedreigt
hen van ze uit hunne kloosiers en uit
hun land te verbannen; verdraagzaam
gouvernement; zij bereiden eene
wel die do vrijheid vso onderwijs en
van vereeuiging ten gronde zal dooden;
burgers, en niet van de minste, eerlijke
lieden in alle geval, en die nooit gekon
kelfoesd hebben in die talrijke Panama-
zaken sedert tie i jaren aan bet licht ge
bracht, verooJoovcn zich verzet aan tc
niet gefaald. Ons lager onderwijs is op raai, die alles ging versïaan, die’eerst
goeden voet ingericht, en al de grove aankondigde dai hij de Boeren eene
woord verheerlijkt heeft
EUR
I
Wij vernemen dat de zoo gunstig gekende Too-
nccltnaatschappij Icvcrzucht doet groeien en
bloeien te Leyscle, aii regelmatig erkend is
door het staatsbestuur.
r-M
J .1
fit
ft
J J -