I
H
58
-IN.
VVoTïïsbag G’ Feb in ari 1GÖÏ.
i
i
JAARpXflG
I
De blad
Men schrijft in bij BCNHOMIIE-RYCXASUYS, drukker-uitgever, Appelmatkt, 7, te Veurne, en in de Postkantooren.
bebt.
Gegeven te Brugge, den 10 Januari
190L
7
0,> bevel Zijner Dooil. Hoogw.
- A C Di Seurevti, K'an.-Seciet.
verschijnt den Woensdag. Inschrijvingsprijs. 5 fr. ’sjaars; met de post .6 fr. Am «mien 20 centi mn dw Pegel. De groote fet-'er. volgens plaatsruimte.
Rechteilijke eerherstellingen 1 fr. Een N' 10 '-"i;t. Afzonderlijke nummers voor artik Is, enz. 20 fr. bet 100.
De Annoncen voor Belgie (ter uitsondering der Vlaanderen) en 'tbuilenland worden ontvangen door hel Office de Publicity, Magdalenastraal, 46, t" Brussel.
natuurswege, zoö ligt grooten dee'rn. iu!l» n te danken rijn
zelve der
Be Trmn<
Over eenige weken hebben wij ge
schreven da-, indien de kwestie van den
tram eeue nieuwe vertraging onderging,
wanneer wij dachten dat alles veicftend
was, dat deze nieuwe vertraging de
schuld was van gemeenten, die, door
hunne traagheid ot hu: ne we gering,
wederom stokken in hei wiel slaken, en
bet leggen van den tram voor eenen
zekeren tijd tegen hielden
Volgens bet Advertentie bird is bot na
tuurlijk de schuld der katholieken dat die
tramkwesiie zoo lang aansleepl.
Maar wij viagen bet san iedereen die
met gezond verstand de zaken wil onder
zoeken, wat kunnen onze vertegenwoor
digers doen om de zaken vooruit te
helpen, wanneer de belanghebbende
gemeenten van kwaden wil zijn
In ons land hebben de gemeenten, in
wai de gemeentelijke zaken belieft, allen
te zeggen, en zoo zij van da' recht som
tijds uiisbi utk maken, dan kan men de
toestanden die daaruit voorspruiten niet
in eenen oogwenk veranderen.
Wij herhalen hei, onze katholieke
ver tegen wooidigers hadden, in hel voor
uitzicht dat al de gemeenten hun woord
gingen houden, de zaken zoo ves weten
ie brengen,- dal men in booger band
besloten w4s de tramlmie Poperiiïgbe
Veurne-de- Panne, in Januari 1901- in
aanbestedrrg te zeilen
Maar ja, met onwillige houden is’bei
moeilijk bazen ie vangen. En zoo is bei
ook dat de tegenstnbbelirg en de tegen
werking van sommige gemeenten .de
ooi zaak zijn dat de tramkwesiie voor
eenigen lijd moest ui gesteld zijn.
Nu dat eenige gemeenten weigelden
hun aandeel ie onderschrijven om de
kosten van den tram te helpen dekken,
beeti uen moeien nachten d’ze aandee-
ien door andere gemeenten te dooo
ove’ nemen
Al dat schrijven en wrijven, al die be-
slissingen en beraadslagingen dat viaagl
ij l, en zoo is hel, dat wij, sedert et
nige weken van hier, geen nieuw,s van
den tiara hebben kunnen melden
Maandag laatst zijn de ulgeveerdig-
den van Popèiinghe. Wmou. Proven,
Rou -brugge. Leysele, Bulscamp en Veur
ne hier te Veurne ten stadbuize bijeen
gekomen, om gezamentlijk over de nam-
kwestie te bandelen, en de laatste mosi-
lijkheden of misverstaan uil den weg te
ruimen.
Rousbtugge weigert tusschen te ko
men indien de tram langs Haiinghe niet
loopt;
Bevercc afwezig, had per brief laten
welen dat zij weigeren omdai de tram
niel de rechtstreeksche richting vso
Rousbrugge naar Poperinghe zal aan.
nemen; Leysele weigert, omdat de tp.im
te Ley.ele zal loopen al den eenen kant
van de dorpplaats, in plaats van langs
den anderen kant.
Er werd aan deze gemeenten geant
woord dat de zaken te ver gevorderd
waren, om nu nog eenige verandering
aan de vastgesteide richting toe te bren
gen; en dit zoo veel te meer, omdat die
nieuwe richting dan door andere ge-
Aan de Geestelijkheid, aan de acht
bare heeren schoolopzieners en
christen® leermeesters or leer
meesteressen van ons bisdom.
Zaliguied en Zegen in den Heer
Zeer lieve Broeders,
Van den beginne -af van onze bis
schoppelijke bediening, heeft bet U
menigvoud gebleken boe Wij ten uiterste
bekommerd zijr. met *t christelijk onder
wijs van d geloovigen aan onze zorgc
toeveiliouwd, en, in *t bijzonder, met
de christelijke opvoeding der jeugd.
Meermaals hebben Wij onze Geeste
lijken opgewekt en alleszins aangemoe-
digd om zelve eerst de goddelijke waar
heden, die zij aan de geloovigen ver
kondigen moeten, dieper en dieper te
doorgronden, door een gedurig, ja,
dagelijks nadenken en overwegen.
Alle zielenherders hebben Wij aan
gezet om in hunne sermoenen en aan
spraken vooral de leeraren, onderricht
te geven, de leerstukken van ons heilig
geloof uiteen te zetten.
Herhaalde malen hebben Wij ze aan-
gewakkerd om ncerstiglijk en regelmatig
de scholen te bezoeken en de leer
meesters aan te moedigen, de kinderen
op dc school en in de kerk met zorg en
aanhoudenheid te onderwijzen.
Meer dan eens hebben Wij zelve de
christene onderwijzers, en natncmlijk
een groot getal der bekwaamste onder
ten, te Thouiou'. ir. geestelijke afzonde
ring vergadering trachten raad te geven
en moed ir. het ben te spreken, om bun
ne hei ige zending mat vrucht te ver
vullen.
Noch arbeid, noch moeite, noch on
kost hebben Wij gespaard, om de on
de wij’gestichtcn van ons bisdom te
ondersteunen, op te beuren, te doen
vooruitgaan.
Dit alles zal U, Z. L B., niet verwon
derd hebben, die zelve met die allerge-,
wichtigste taak belast, het onderwijs en
de christelijke opvoeding naar weeide
weet te schatten, en do hoogste belang
'l'kiieid er van beseft tol geluk en wel-
lijn, zoowel van eiken menseb, als van
gansch de samenleving.
En wie ook, wil hij maar een enkelen
stond nadenken, kan daarop verwonderd
staan
Voorwaar, welke is vooral de zending
uie Wij als bisschep van God ontvangen
hebben Hoe sprak de goddelijke
Meester tot zijne gezanten of apostelen,
waarvan Wij een opvolger zijn Gaat
en onderwijst alle volkeren, zoo sprak Hij,
hun lettende al wal ik U bevolen heb.
En do gezonde reden zelf toont zij
ntel baarblijkond, hoe het onderwijs de
eerste nooddruft boeten mag van den
meisjh, als menseh, als redelijk schep
sel Guds?
Zóó is de menseh gemaak', dat hij in
zijne rede en zijn verstand, waarmede
zijne ziel is begaafd, bet licht en de
leiddraai vinder, moet van gansch zijn
ievjn en streven, van geheel zijn bande',
VdI* al zijn doen en la'en. Docb, hoe dit
'ersiand bij het kind ontwikkeld, hoe
de noodige kennis door den ontweiende
Verworven, waar de wijsheid geput,
tenzij een ander verstand reeds vol
groeid en volkomen, met wetenschap en
onderv nding verrijkt, door leering en
voorbeeld, door onderwijs, in een
woord, de wijsheid aantoune en voor-
houde
Zoo is het van i.....u.onc
bet in de gewo'detischap
onderwijs en opvoeding.
Meer dan ooit zijn hedendaags on-
mensebdotn en de le.ende leer en over- vei poosde werkzaamheden en vlij on-1
levering der heilige en algeineene of' ontueerlijk. Immers, van de eene zijde
katholieke Keik te radegaan, zoo zien zien Wij nieuwe en erge vijanden op-
Wij dat God zelve de leer meester der i
menseben is gewotden. Immers den
menseh beeft Hij, uit loutare goedheid
en liefde, verre boven zijne geworden-
schap en al wat geworden is verheven,
hem bestemmende tot bet oppeiste ge
luk, tot bet overheerlijk aanschouwen
on genieten van zijne eigene oneindige
godheid daartoe heet'. Hij hem geopen
baard en geleeid al wat bij weien moest
en doen, om lot dit zalig einde te
komen; daartoe heeft Hij hem bekwame
lijk uitgeiust, in en door zijne Kei kom
dit allerhoogste en overna uui lijk geluk
te kunnen bereiken zoo beeft Hij in
zijn verstand een over natuurlijk licht
gestort, hel geloot, waai door bij zal be
kwaam worden de geopenbaarde waar
heden vaatelijk te aanveeerden en dea
weg te vinden ter e -uwige zaligheid. Die
goddelijke waarheden zijn bet die den
menseb geleiden moeten en zijn gedrag
rege'en en bekeerschen, om zelts hier
beneden eenig gelak en vrede te sma
ken, die in de deugd alleen te vinden
zijn, en om namaals bet oppeiste goed
te kunnen genieten.
Daar wordt hedendaags veel gespro
ken van de zoogenoemde sociale
questie, veel gedaan voor bet welzijn
van armen en werklieden, maar niets
kan doel refend, mets zal duurzaam we
zen, tenzij vooruit vooral gezoigd worde
voor zedelijkneid en grondig godaiien-
slig gevoelen, immers is er ook wel
ware zedelijd ieid zonder godsdienst
En hoe dan zal men het zed -tijk en god -
dienstig gevoelen aan e-n volk inboeze
men, terztj door onderwijs in de eemge
goddelijke waarheid Ja. de al.erzalig
steen do allernoodzakelijkse onder al
de wetendheden der wereld, is de
christelijke 1 ering.
Gij, Z L B zijt ten vollen oveituigd
van de waarheid onzes gezegde, zoo dat
het nutteloos ware daar verder op te
steunen; locb, wi den Wij in't kort be
wijzen boe ieder verstandig menseh uwe
overtuiging doelen moet, en niemand
kan noch mag verwondeid zijn over ons
geduug aandnngen op do noodzakelijk
heid en gewichtigheid van bet c' r stel ijk
onderwijs.
Daar bleef ons nog iels te doen, waar
Wij naar verlangden, te weten, riet
alleen aan onze eer weerde geestelijken,
maar ook aan U, Heeren opzieners bo
minde leermeester en leermeesteressen
van ons bisdom, eens plecbtigltjk bet
woord te sturen
En wat ton Ien Wij anders, dan eerst
en vooial U onzen inr.igsten dauk be
tuigen voor al hetgeen gij reeds gedaan
bebt tol bewaarnis van ons heilig geloot
en ch; istene zeden, door uwen lever en
zelfsopflertng in hei uitod men van uw
lastig en maar al te dikwijls, mensche-
lijk gesproken, weinig troost,weinig
vo doening, we nig dank genietend ambt
Maar-, Z L B uwe aandacht is er veel
eer op de toekomst gevestigd moei o
en arbeid vetgeet gij gemakkelijk, cm-
dat gij uwe blikken tiebt tot den over
groeien loon die U hiernamaals te wach-
tc staat, evenals tot de toekomst van bel
opkomende geslacht, wiens welzijn gij.
uit cbi istene liefde zoo Leh rligt, j i. toi
de H. Kerk en tot ons diet baar vader-
land wier heet lijkheid en voorspoed ten
1 aau
uwe zorge en nee sigbeil voo christen
staan, die langs alle kanter. uacinen
linnen te sluipen in de gedachten en
gevoelens van ons godsdienstig en
vreedzaam volk, vijanden van eigendom
van huisgezin, van Keik en S.aat, van
vrede en godsdienst vijanden, zoo Wij
booger reeds heien verstaan, die vructue- I
loos zullen bestreden woideo, of teu
miB-ie nooit volkomen overwonnen, ten
zij door verzedelijking, dooi gtondig
onderwijs in de christelijke leering,
door vaste, onwankelbare oveitutging
jij ons volk.
Van de andere zijde, schijnt Ons,
ammer genoeg, bet onderwijs van den
godsdienst sedert eene halve eeuw niet
te zijn vooruitgegaan. Vooicersl wier
den, in de scholen de leervakken al te
veel vermenigvuldigd, zoo dat de tijd
voor bet godsdienstig onderlicht van
>angs om meer beperkt wieid, en on
toereikend schijnt otn het eerste en
noodigste onderwijs, zoo ’t beuoon, te
geven. Dit, zooveel te meer, daar de
schoolmen hedendaags de eenigste zijn,
op wrelke de kinderen iets aange eerd
woidt, dewijl vroeger bet kind, ook in
hei huisgezin, van vader en moeder, van
oudere biouders en zusters, dooi nut ige
en godrdtenïtige lezingen door uitleg
van catechismus, van gewijde en kerke
lijke gescheidenis, door zeder. en ge
bruiken zelve, in zijne godsdienstige
kennissen gesterkt er. geholpen wierd
immers geheel de huiselijke kring was,
mesi dan nu, van godsdienstig gevoelen
doordrongen. En in de scholen aelve,
toen ter ujde, was bet onderriem in den
godsdienst, met me: name alleen, maar
metterdaad op bet voorplan en op de
eeteplaats.
Wat daaiuit besloten, Z L B.
Vooreesl. at den tijd mogelijk te be
nuttigen voor bel noodigstc en zaligste
ondei wijs.
Daaibij, dal onderwijs zoo te beher
tigen, dm bet ten volmaakste moge ijk
door priester fen meester gegeven wor
de. En hier zullen Wij L' nog et n t zoo
veel tiet ir. onze macht is, ter fiulpe ko
men. Verscbtliige middelen hebben Wij
ulgedaMii, die ons modzakelijk ot
huog-t voordeelig schijnen om voor
noemde doel te tieflen, en die II op tijd
en stond zullen lei kennis gebracht wor
den.
Intusschen, Eerweerde en geliefde
Priesters, aembare Heeren schoolop
zieners, b:;m nde leermeesters en leer
meesteressen van ons bisdom, smeeken
Wij U, bij al wat LI en (Jus dierbaar is,
al de voo; schril en nopens het christelijk
onderwijl gêuouwelijk na te gaan, onze
vermaningen wel indachtig te blijven,
met de uiterste zorge en den grootsten
iever owe alle: gewichtigste bediening
uit te oefenen, u .ve heilige zending door
leering en voorbeeld te vervullen. Ver
geet nooi- dat daarvan het tijdelijk en
eeuwig welzijn van velen zonder twijfel
af >angen za da gij bet geluk der huis
gezinnen, den vi ede in de samenleving, nieHwe iiunmig uau uUU< uuuc.c
den vooispoed en den roem van Vader- i meenten niet zou aanveerd zijn, en bet
land en Kerke gtoo endecls, in handen alzoo onmogelijk zou zijn tot eenen be-
t paalden uitslag te geit’ken.
De aandeelen der gemeea'en Leysele,
t Beveren en Rousbrugge zuilen door de
gemeenten Bulscamp, Hoaihem, Pro-
ven, Watou en Poperinghe overgeno»
mon worden.
Uou’hem, alhoewel afwezig, had lat^n
menschen en der zaken
En als Wij nu de geschiedenis van het
W.J
I
«3t<a*a i—nnnr.-^se^gscMFamr»jwwj.i/yyztx-.mj,i^»ort«M3&icrwvMBfrzreaxsj»*^^ Wli’W iMnwgiWWWymcnMK
f C J ItSSCHOP VAN BRUGGE.
'Jd