»ws
f
Volkswetten.
Zedelijke opvoeding
in de Onzijdige School.
I
u
w
Mi
10 September 2913.
36.
A r
70 Jaar^ant>\
Woensdag
Koslelooze premie
aan al onze lezers.
K0
f
nog al
zou
1
I
Voor de Suu]fr. ;i,00
Mel postfr 6.00
Inn afzonderlijk nummer 10 c.
Men schrijft in bij den Drukker-Uitgever en in
nlle postbnreelen.
Wat aan t* merken vallen Nogtans wil
len wij nu voorloopig aannemen dat
moorden, branden, en andere dergelijke
misdrijven door iedere n worden aan
zien als laakbare da left.
VERSCHIJNENDE DEN WOENSDAG
BIJ
DE KINDERS BONHOMME-RYCKASEYS,
Nieupoortstraat, 10, Veurtte.
dag (1 fr.) zijn zoovele hulpmiddelen
welke de regeering voor den hulploozen
werkman voorbereid heeft.
Laat ons hopen dal de libenlen en de
socialisten hunne nuttelooze ondervra
gingen en lijdroovingen van de Kamers
zullen eindigen, om de Regeering toe te
laten met vrncht aan de verbetering van
den aiheidssland te werken.
Laten wij er nog bijvoegen dat, in het
belang der arbeiders eene verplichtende
overeenkomst zal moeten aangegaan
worden tusschen werklieden eu pa
troons regelende de loonen de werkuren
en de werk voorwaarden.
De arbeiders der groene steden die
hunne kinderen braaf en christelijk wil
len houden, eischen voor hen een katho
liek onderwijs.
Daartoe is vooral noodig het gelijk
stelen van alle onderwijs poor slaatsloe
lagen.
Een rijke kan zijn kind zenden waar
hij wil; hij kan betalen. Een arme werk- I
man heeft ook recht op de ziel van zijn
kind en vermits hij niet kan betalen,
moet de Slaat hel doe:; in zijne plaats en
vom hel onderwijs dat hij verkiest.
Ziedaar eene reeks werkmanswelten,
die voor de Kamer liggen en welke de
Regeering kost wat kost in ’s workmans
belang, wil doen stemmen.
Maar daar zijn nog andere hulpbehoe
vende menschen dan de werklieden
De neringdoenden en ambachtslieden
De ner.ngdoenden moeten eerst en
vooral beschermd worden tegen bun ei
gen zelve.
Door het geven van te lang krediet
meestendeels aan rijke klienten, stellen
zij zich bloot aan groote geldelijke ver
hezen, soms aan ondergang.
De regeering heeft eene wet doen
stemmen waarbij al-e aankoopen binnen
het jaar moeten betaald worden. Anders
zijn zij niet meer rechtelijk opeischbaar.
Zoodoende kunnen de groote nering
doenden de kleine geen doodende con
currentie meer aandoen met lang uitstel
van betalen te geven.
Daarbij
Het staatsbestuur het.fl door dezelfde
wet alle schuldvordering na drie maan
den intrest opbrengend verklaard, wat
de siege betalers wel zal doen nadenken'.
De huidige fmanciewet, die- voor de
Kamers ligt, door de aandeelen te treffeh
•der groote handelsouderncmmgbn, geelt
onrechtstreeks een ferinen steun ^aan de
neringdoenden.
Hel inrichten van het krediet voor de
neringdoenden en de stielmannen is
eveneens eene ge'ukkige onderneming
in hun voordeel opgevat.
Spreken wij dan nog over eene andere
nieuwigheid, door ons katholiek (bestuur
ontwoepen Het bouwen ven goedkoop?
Een derde klaS van wijsgieren denken
met ons dat de godsdienst alleen de
ware grondslag is dar zed'-lijke weten-
schap en bijgevolg der zedefljke opvoe
ding. Men denke slechts aan den prote-
stantscben'opvoetlkuudige Foesrt r, eerS
een vurig voorstander der onafhanke
lijke zedenleer, maar die door de studie
der werkelijkheid tot het besluit kwam,
dat zedenleer zonder godsdienstige»
grondslag eene onmogelijkheid is.
En Rudolf Encken zegt van de gods*
dienstlooze zedenleer i Zij meende hel
Door volkswetten moet men verstaan
alle wetten welke moeten dienen om don
minderen man te helpen en bij te staan.
De werklieden, stielmannen, nering
doenden, enz. hebben het somtijds lastig
Orn de twee eindjes van ’t jaar aaneen te
dopen.
D’e menschen moeten geholpen wor
den zooveel het zijn kan. De werklieden
tegenover zekere werkgevers, de kleine
"urgers tegenover de alverpletterende
•nacht der n’aarrilooze maatschappijen, de
amhachtsredcn tegenovers zekefe soort
Van klienten, die wel betalen frnaar dat
jarenlang uitstellen, on voor elke klas
I10g tien en meer andere redenen.
Men moet niet zeggen
tegenwoordig wordt er veel teveel
gedaan voor de werkmenschen.
Dat is geen waar.
De werklieden hebben het lastig om
hun brood te verdienen. Soms, helaas,
a'S zij een 'talrijk gezin hebben moeten
ZIJ de liefdadigheid inroepen; zij moeten
betrekkelijk hooge pachten betalenstaan
hloot aan eene menigte gevaren, zooals
z*ckte en werkloosheid, enz., terwijl de
Oude dag hun soms een donker geheim
ls van honger en ellende.
Daarom wil de regeering op eene bij
zondere wijze zorgen voor die menschen.
Do verzekering tegen ziekte en iwerk-
teojbeid en hel persinen voor den ouden
woningen.
Eigen haard is goud waard
Hel bekomen van dien Eigen. Haard
aan onze kleine menschen mogelijk en
gemakkelijk maken en eiken werkman
koning te maken in zijn eigen huis, is
het doel dter instelling.
Zullen wij nog verder uitweiden over
het sociale reuzenwerk dat onze katho
lieke regeering wil voltrekken binnen
dén tijd van een jaar. Alles opnoemen
kunnen wij niet want het programma is
zoo alle.’ 'omvattend, het grijpt zoo diep
in geheel ons sociaal of maatschappelijk-
leven dat gansch de werkkeracht van
ons onvermoeibaar ministerie zal moeten
aangewend Worden om tot den gewilden
uitslag te kottietl.
Maar lukken zal het.
Wat Imt Slaatsbes’tmr deed voor voor
den landbouw, zal het voor al de min
dere menschen kunnen.
En nu vragen wij in gemoede.
Op dat oogenblik dat zulke reusachtige
hervormingen, gansch in ’1 voordeel van
den minderen man, voor de Kamer lig
gen zouden niet alle partijen de handen
ineen moeten slaan om dat groolsch werk
te verwezenlijken
Maar neer 1
De politiek wordt er tusschen gesme
ten jmst alsof de mindere menschen van
politiek moeten leven, en in plaats van
vooruit te willen, werken liberalen en
socialisten tegen, en zoo verloren wij
gansch een jaar door onzinnige en nutte
looze ondervragingen in de Kamer.
Inlusschen, wil het ministerie vooruit,
en gevolgd door de katho ‘ekerechler-
zijdebij gebrek aan andere mannen
van goeden wil zal het de hervor
mingen ver wezenlijken, die voor de
mindere standen een nieuwen horizont
van welstand openen moet.
-
De Openbare school moet niets onder
wijzen Waaróver alle menschen niet tak
koord zijn zoo luidt ee machtspreuk die
altijd opnieuw tegen ons. wordt iuge-
roepen. Om niemand» overtuiging te
krenken moeten bijgevolg de godsdien
slige vraagstukken uit het openbaar on
derwijs worden geweerd
Niellegenstaahde dat moet de open
bare school aan hel kind eene zedelijke
opvoeding verschaffen. En als we dan
vragen wat zedenleer men in de school
zal volgen; antwoordde men or s d.vze-
tk-nleer der eerlijke lieden. En men' laat
onderverstaan, dat er een aantal ede
lijke voorschriften zijn waarover alle
menschen hei eens zijn.
Op deze laatste bewering
Maar het is niet genoeg aan het kind
te zeggen ge moogt dit of ge naoogt dat
niet doen, zonder cr bij te voegen waar
om. Of meent men in gemoede dat het
genoeg is het kind een lijste aedelijke
voorschriften aan te bevelen om er een
deftig mensch uit te kweeken
Dwaas ware het een vraagstuk te wil
len doen oplossen door een leerling die
nog niet kan optellen of aftrekken.
Even dwaas is het aan het kind plich
ten voor te schrijven, zonder te zeggen
waarop de verplichting steunt.
Hier nu komt de aap uit de moüw i
Wij katholieken, wij meenen dat bui
ten den godsdienst, geen voldoenden
uitleg van de zedelijke verplichting mo
gelijk is. Men mag dat nu atmzien als
superstitie of bijgeloof, dat makt ons
hoegenaamd niet.
In onze eenvoudigheid zijn We daar
vast van overtuigd, en wij hebben daar
toe hel recht. Overigens wij staan niet
alleen op dit verouderd standpunt.
Onder de niet katholieke Wijsgeereri
kunnen wij drie klassen (onderscheiden t
de eersten meenen dat godsdienst en
zedenleer twee onafhankelijke en zelf
standig gebieden vormen, zoodanig dat
de godsdienst niet noodzakelijk de
zedenleer in zijnen val medesleept.
Volgens deze mee'ning dus ware het mo
gelijk builen alle godsdienst onderwijs
de zedelijke opvoeding aan hel kind tö
verschaften,
Gewone aankondigingen per regel 2D cl.
Rechterlijke eerherstellingen per regel fr. 1.(10
Herhaalde aankondigingen, volgens overeenkomst,
afllchen bij ons geJ.ruVt. worden EKNS onvergelJ
imiksJp nemen De aankondieingen voor 'Beleic en Buitetila
be-de Vhanttfrcn Uitgezonderd I Worden oir vangen door den Ot-'FCl
'H-' pijki,i:i rtXicuwsuaat,
Andereii loochenen hel beslaan vat|
God en geven gewillig toe dat met den
godsdienst ook de zedenleer wegvalt
dergelijke meening zet o. a. Le Dantec
vooruit in zijn boek L'Alhéisme Le
Dantec en consoorlen moeten weinig
vrede hebben met het onderwijs in de
zedenleer dal de scholen zonder God aan
hun broekventjes opdisscüen, vermits ze
zoowel de zedenleer als den godsdienst
verwerpen
Heden schenken we aan al onze lezers
fiene prachtige kostelooze premie
•'-■staaande uit eene groote plaat waar.
•Ilede men een bestuurbaar Lucht-
schip samenstellen kan naar het 4d’
Model van zijne Hoogheid Graaf Zep-
D‘‘lin. Men late dus niet na ze aan onze
'(,rkoopers te vragen daar hel een waar
prachtig versiersel zal zijn voor de huis-
ainer. Deze premie zal nochtans alleen
b"'Cbonken worden aan al onze lezers
nummer 1 zullen koópen van de
1'"’ ‘we prachtige gekleurde uitgave De
Groote Avonturen aan den geringen
I"'js van 6 centiemen voor 12 blad
/!fd' n. Do Groote Avonturen zal de
hoonslc aangenaamste en belangwek-
fbdsle gekleurde uitgave zijn die lot
'"'ten in Belgie het licht zag. Vraagt
,i:|roin aan al onze verkooperslnummer
111 aan slechts 6 centiemen met de
Pr |chtig(. Premie om het merkwaar ligste
duurbaar Luchtschip der wereld sa
•nen te stellen Het Luchlschip der
Droole Avonturen.
1»
CTMrgrfC-yigyraut
1
.K»
w
';'7/
I
V ;’;'-
nnilt nu,
KO ZDIG-1 .M G5- K KT
