Hoe men elders handelt.
De gaskwestie.
Brief uil Yp er.
zijnen pelsmantel, M. Fol van zijnen
hoogen hoed en M Baus van zijnen
regenscherm
Colaert. Mijnheer De Brouwer
veroorlooft u neêr te zitten, (ledereen
zet zich neder.)
Mijnheeren, ik heb de uitstekende
eer u Mijnheer De Brouwer voor te
stellen, den broeder van den heer Ka-
nonik De Brouwer, den eerbiedwanr-
digen en geëerbiedigden Deken" onzer
hoofdkerk, (al de hoofden buigen).
M. De Brouwer is daarenboven ko
zijn van onzen vriend Fraeys, de óud-
schepén van Surmout, mijn edelen
voorzaat.
Het zij mij toegelaten, in deze plech
tige omstandigheid en in tegenwoor
digheid van zij n voortrefteh j ken kozij n
aan onzen vriend Ernest eene wettige
hulde van dankbaarheid te betuigen
voor de edelmoedige poging die hij op
zich zelf gedaan heeft met den clan
Surmont te verlaten om, in een ge
dacht van eensgezindheid, een der
machtigste steunen der nieuwe partij
te worden, waarvan ik mij vereer het
onbetwiste hoofd te zijn. M. De Brou
wer, ik ben er zeker van, zal hier deze
volkomene eendracht willen zegelen
die in de toekomst onze macht moet
zijn om de altijd geweldiger bestormin
gen te bestrijden van tegenstrevers
zonder godsvrucht noch schaamte.
Vandenboogaerde(neuriënde) - Schenk
mij Bourgognewijn
De Brouwer (plechtig en de twee
handen opheffende ten teeken van ze
gening) Pax vobiscum.
Fol. Welke aandoenlijke plech
tigheid
Vandevoorde (weent overvloedig)
Colaert. Ik denk nog mij niet te
bedriegen, Mijnheeren, met u te zeg
gen dat betrekkingen van bloedver
wantschap of vriendschap ook bestaan
tusschen de machtige familie De Brou
wer en de waardige familie van onzen
duurbaren en eerwaarden schepen
Struye, den man der groote opofferin
gen, onzen verlosser in al de moeilijke
en pijnlijke omstandigheden.
Is het onze duurbare schepen Struye
niet die eertijds, toen Ernest Fraeys,
in een oogenblik van dwaling zijne
sjerp van schepen in ons aangezicht
wierp, is het niet de eerlijkeStruye,die
niettegenstaande zijnen hoogen ouder
dom, dezelve vroolijk opraapte en ze
omgordde voor de goede zaak
Maar alle aandoeningen en grieven
de herinneringen ter zijde en komen
wij tot den achtbaren heer De Brou
wer terug. Zijne talrijke titels, die ik
kom op te sommen, zijn de eenige niet
die hem aan onze welwillendheid en
aan onze bewondering opdringen hij
bezit er andere die in aanmerkiDg mo
gen genomen worden buiten dat hij
te Brugge en te Iiortrijk gas maakt,
dat maar van tijd tot tijd klachten ver
wekt van wege kitteloorigen, gelijk er
te Yper en overal zijn, zegik met fier
heid, Mijnheeren, dat de achtbare heer
De Brouwer, als gasfabrikaut, eene eu-
ropeesche faam bezit hij is gedeco
reerd, Mijnheeren, en munt uit door
groot getal akademies, hij heeft een
groot getal brevets in Belgie, in
Duitschland, in Frankrijk en elders.
Fol. Brevets Dank u, 't is goed
voor de liefhebbers
ColaertGij komt dus de kennis te
maken, Mijnheeren, vaD den grooten
nij veraar die wel tot ons is willen dalen
om zijne lichten te voegen bij deze die
ons zouden kunnen ontbreken. In den
naam der Commissie kom ik nu M. De
Brouwer verzoeken ous wel te willen
de groote trekken van zijn opkoops
ontwerp van het arrondissement Yper
verklaren. Wat u betreft, Heeren
leden en verslaggever, gij zult wel
willen aandachtig gehoor verleenen en
allen trachten het doordacht verslag,
dat u zal gedaan worden, te begrijpen.
Ik heb de eer het woord te laten
aan M. De Brouwer.
De Brouwer. Mijnheeren Mijn
vriend René komt u te zeggen wie ik
ben. Dank voor uwe blijken van sym
pathie, ik verklaar u op mijne beurt
dat al mij ne verknochtheid u verwor
ven is. Zonder andere inleiding en als
man van zaken vang ik terstond het
onderwerp aan dat het voorwerp uit
maakt dezer intienpe vergadering. Wat
gij als gas te Yper verbruikt is vol
strekt onbeduidend en ik geloof niet
mij te vernederen met u hier de baga
tel van 415.000 kbm. te komen voort
brengen.
Ik kom Poperiughe en Waasten te
veroveren, twee belangrijke kleine
steden, met welker inleg wij in de toe
komst een algemeen verbruik van
2.000.000 kbm mogen hopen.
Op die voorwaarden stem ik toe u
van mijn gas te Yper te geven,
D" Huvettere (ter zijde). Hij ia wel
goed
De Brouwer. Gij kept niet- veel,
Mijuheereu, in zake van gasfabrikee-
ring, welnu ik zal u, in eenige woor
den, doen weten wat er van de zaak is.
Veronderstellen wij eeuè maatschappij
samengesteld voor de exploitatie der
verlichting. De bepaalde kosten moeten
op omtremt 25.000 fr. geschat worden.
Men kan er boven gaan en als maxi
mum 34 000 fr. nemen.
Het geldt nu te weten wat het gas
kosten zal.
De veranderlijke onkosten worden
heden gerekend als volgt en men kan
daarover de bijzonderste gasfabrikan-
ten ondervragen kolen per ton gele
verd 15 frauks. Elke ton moet 250
kubiekmeters geven dagloon fr. 2.50
per ton gebrande kolen er in begre
pen de werklieden van den, koer
voegt er de audere uitgaven bij, ver
warming, stoffen, enz., omtrent fr.
1.50 per ton kolen het zij in 't geheel
19 fr. per ton kolen waarvan men de
waarde der onderprodukten cokes,
enz moet aftrekken, en gij zult er toe
komen te bestatigen dat de ton gebran
de kolen 7 fr. kost.
Men lioort een geronk 't Is FLORi-
mond die slaapt.)
De 2.000 000 kubiekmeters waarvan
ik zooeven sprak, zullen 8.000 ton ver
teren en zullen dus in bepaalde onkos
ten 25.000 fr. kosten. Voegt er 56.000fr.
bij, kost der koten, totaal 81 000 fr.
hetgeen omtrent komt op 4 centiemen
per kubiekmeter.
Colaert. Bravo bravo neem no
ta, verslaggever, ziedaar eene rede
voering die ik reken letterlijk weder
te geven in zitting van den Raad.
Vandevoorde (ontwakend). Bravo
bravo 'tis magnifque.
De Brouwer. Ik zeg u niet dat
ieder concessionnaris u die bekentenis
doen zal
Colaert. Vooral als hij gelijk te
Roubaix het gas aan 29 c. verkoopt, te
Kortrijk aan 23 c. of te Yper aan 18 c.
De Brouwer. Ik bewijs dus, on-
wederlegbare cijfers in de hand, dat de
kbm gas mij 4 centiemen kost
Welnu, Mijnheeren, ik zou toestem
uien u het gas te geven aan 15 centie
men den kbm.
Bonne. - Parbleu, 't is een goed am
bacht
Colaert. 't Is daarom dat ik aan
hanger was van de regie.
Maar, in tegenwoordigheid der be
weeggronden van verhevener orde die
pleiten ten voordeele der zeer katho
lieke familie De Brouwer, doe ik de
opoffering mijner personnele onder
scheidingen
De Brouwer. Ik zal eene prachtige
fabriek bouwen kunnende 6.000 kbm.
daags voortbrengen
Vandenboogaerde. In witte brieken
van Nieuwpoort
Boone. Waarom niet in roode me-
kaniek brieken van Zillebeke?
Colaert. Neen neen Dat moet
van verder komen
VandevoordePak vast, Seys
De Brouwer. De onmetelijke gas-
ketels
Bans. Dat is mijne partij
De Brouwer ...zullen gemaakt wor
den naar de laatste verbeteringen. En
ditalles tegen 500 genotsaandeelenzon-
der aanduiding van waarde
Vandevoorde. Wat is dat
D'Huvettere. Dommerik, ge weet
niets Dat is iets dat maar waarde heeft
voor deze die ze krijgt Jouissance dat
wil zeggen leute.
Vandevoorde. Gadomme, we gaan
lachen
Fol. Maar, M. de Voorzitter, spijts
al den eerbied aan M. De Brouwer ver
schuldigd, zou de electriciteit somtijds
niet beter onze zaak maken
Colaert. Wat denkt er M. De Brou
wer over
De Brouwer. Oh ik heb alles
voorzien eu zal voldoening geven aan
den lieven kleinen Heer,diebelangstelt
in de electriciteit.
Inderdaad 1°) onze maatschappij zal
centrale maatschappij voor de inter
communale exploitatie der nijverheid
van gas en electriciteit heeten.
2°) Electrische waarschuwere zullen
werken tusschen de hoofdfabriek en de
verschillende depóts
D1Bwettere Maar Wat dost men
met M. Valeke in dat alles, met zijne
fabriek, met zijne kanalisatie
De Brouwer. Dat is eene bijzonder
heid waarmede ik mij niet behoef be
zig te houden 't is van de bevoegdhei 1
van mijnen vriend René.
Colaert Mijnheeren, ik heb nog
eene bewijsreden waarvan iedereen de
uiterste belangrijkheid zal waardeo-
ren De stad Yper komt den achtbaren
heer baron Surmont de Volsberghe,
mijn edelen voorzaat, te verliezen, die
ons verlaten heeft met geheel zijne fa
miiie om niet meer weder te keeren
Mijn groote spijt uitdrukkende voor
een besluit waarvan ik de r( dens niet
moet. waardeeren
Boone Hij is brutaal
Colaert. - Is het maar al te waar dat
eene groote leemte zich heeft laten ge
voelen in de laatbte kiezingeu. De in
vloed van M. den baron en van zijne
familie was ontzaggelijk, ik moet het
bekennen Zjn onmetelijke fortuin,
ten dienste zijner milddadigheid ge
steld, waren voor al onze liefdadige,
politieke en kieswerken eene onuitput-
bare bron.
BooneFraeys en Baus (ih koor)
Bravo Bravo Bravo
Colaert. Welnu, Mijnheeren, zulk
verlies vraagt vergoeding. Ik heb ge
dacht dat met de familie De Brouwer,
waarvan niemand den invloed te Brug
ge onbewust is, in onze muren te trek
ken
Vandevoorde. René is toch 'nen
slimmen.
Colaert. Laat mij doen, Mijnhee
ren, en binnen eenige jaren zult gij
zien dat alleman mij zal hulde biên en
mij zal uitgeven voor grooten burge
meester, toen voor dit oogenblik alle
man mij den steen toewerpt en dat ik
in de wezenlijkheid maar verstaan ben
van Jan en van Florimond.
Boone. Wie leven zal, zal zien.
Colaert. Ik herhaal in 't kort,
Mijnheeren, en ben gelukkig te besta
tigen dat de beslissende redevoering
van den voortreffelij ken heer De Brou
wer u overtuigd heeft. Wij zijn dus
eenstemmig om het gas te aanvaarden
dat die voortreffelijke gasfabrikant ons
geven wil.
Maar nog eens, Mijnheeren, vol
strekt geheim, stilzwijgendheid op
ganschde lijn,tot de groote zitting van
den Raad,"'t Is wat lang, zult gij mij
zeggen, maar in één woord gij zijt geen
vrouwen
D'Huvettere. Voor een feminist,
gij zijt niet zeer beminnelijk voor de
dames.
Colaert. - Ik zal dizelfde stilzwij
gendheid Opleggen aan de lokale druk
pers. Ik ben zeker die te bekomen zon
der te veel moeite.
Colaert. Nu, Mijnheeren, om ons
wel endeftig te houden voor de wereld,
ware het goed de rollen te verdoelen
voor de groote openbare zitting van
den Gemeenteraad.
Ik, ik reken in eene welsprekende re
devoering, de zaak te draaien op al
hare kanten en zijden, zoodanig dat er
niemand iets aan verstaat.
De beste notaris zal eene ernstige re
devoering van tegenkanting doen, hij
zal, zonder eenigen twijfel bijgestaan
worden door M. Sobrydie, ik weet
het, een piek tegen mij heeft. Het
eeuwig vroolijk en lachend gezicht van
Lemahieu zal den geestigen kant der
debatten zijn en zal het publiek bezig
houden. Vandevoorde zal de politie der
zaal doen. Men zou moeten nog een lid
vinden, dat om de bespreking te slui
ten, mij eenige aangename woorden
zou toesturen over de schitterende wij
ze op welke ik de gaskwestie geleid
heb. Laat zien, wie zou er best voor
schikken Fraeys bij voorbeeld
Neen, de kozijn in 't spel zijnde, zou
dat baatzuchtig schijnen. Vandenpee-
reboom Hij zou er niet uit kunnen,
fiers kan hij fransch Iweins
Kijk, t is waar, ik dacht er niet aan
maar hij is altijd te Brugge, hij woont
nooit de zittingen van den Raad bij.
D Huvettere M. de Burgemeester,
ik dpnk dat dit aan M. Bouquet toe
komt u een bouquet aan te bieden 't is
een uitnemend beleefd meusch.
Colaert. -- Wel bekoorlijk 't is
maar gij notaris, om zulke vondsten te
doen Het zij dus Remy Bouquethij
zal ten andereu de boertige rol niet
verstaan welke men hem doet spelen.
(A bdon Mor eau komt binnen en zegt dat
M. Alfred Valeke vraagt om binnen te ko
men om een voorstel te doen
Colaert. Dat hij ons met vrede late
men heeft hem niet gevraagd. Zeg dat
wij geenen tijd hebben. Het is overi
gens maar een Yperling.
Ik zal deze'overheerlijke zitting slug
ten met eerst al mijne dankbaarheid
uit te drukken aan den voortreffelij ken
gasfabrikant die dezelve heeft willen
opluisteren door zijne tegenwoordig
heid en aan u, Mijnheeren, herhaal ik
het ordewoord
Molt/s mijnheeren. Mot us
Vandevoorde. 1 Wat wil dat zeggen
D'Huvettere. Zwijgen
Vandevoorde (woedend) Hoe, zwij
gen Ik wil van u niet gecomman
deerd zijn, Mijnheer de Notaris.
Colaert. Er zal eene algemeene
herhaling zijn vóór de groote vertoo
ning.
De zitting is geheven, Mijnheeren
ik dank u.
De leden vertrekken, verslaggever
aan 't hoofd, fier van in ééne zitting,
dank aan hunnen aanleg, een werk té
hebben kunnen verrichten, waaraan
men elders jaren besteedt om te be
werken.
Wij lezen in het Journal de Roubaix
Wij hebben over eenige dagen een ver
slag bekend gemaakt over een bezoek door
M. Eugeen Motte, afgevaardigde-meier, in
gezelschap van M. Gustaaf Wattine, ad-
junkt, aan de gasfabriek van Brussel ge
bracht, fabriek door deze stad in regie geëx
ploiteerd.
Uit de eijfers, door het schepencollege
der belgische hoofdstad aan on/.e magistra
ten gegeven, volgt dat de winsten van het
jaar 1903beloopen tot 2 millioenen 206.765
fr. 25.
Zouden die prachtige uitslagen te Rou
baix kunnen bekomen worden Zou men
er toekomen in eene stadsfabriek hier zulke
aanzienlijke winsten te doen voortbrengen
als te Brussel, of ten minste grootere win
sten aan de financiëele voordeelen die eene
maatschappij zou kunnen aanbieden
Ziedaar geheel de kwestie. Dit is het
moeielijke en kiesche vraagstuk waarvan
M. Wattine op dit oogenblik de oplossing
zoekt.
Wat ons betreft, wij zullen trachten het
publiek van Roubaix eerste belanghebben
de in de zaak op de hoogte te houden
der onderhandelingen die zullen plaats
hebben wij zullen de argumenten dit
beurtelings de verschillende ontwerpen zul
len komen ondersteunen of bestrijdenon-
partijdiglijli aan zijn oordeel en aan zijne
waardeering onderwerpen.
Hef heeft ons belangrijk geschenen deze
regels over te drukken die in het Journal
de Roubaix verschenen zijn van 11 Februa
ri 11., om te toonen dat te Roubaix, gelijk
overal, ten anderen, de magistraten en da
officiëele drukpers een ander besef hebben
van hunnen plicht dan Colaert en zijn or
gaan het Journal d'Ypres Te Roubaix
eindigt de concessie der openbare verlich
ting maar binnen vijf jaren en van nu af
wordt de kwestie ter kennis van het publiek
gebracht. Mijnheer Motte, meier van Rou
baix bezoekt de fabrieken van zijn land en
van den vreemde, de lokale drukpers geef®
rekening van zijne pogingen. I
Wij hebben gezegd wat er te Leuver®
gebeurd is daar ook is de grootste, de vol®
ledigste ruchtbaarheid gegeven geweest aai®
de verlichting. fl
t Is overigens alzoo dat de besturen han®
delen die over hunne daden niet te blozei®
hebben. H
Ie Yper, integendeel werd alles in 'H
werk gesteld om het publiek in de volledig®
ste onwetendheid te laten van hetgeen
gedaan was. H
Waarom fl
Men leest iu de Vlaamsche Gazet
Van onzen correspondent
Een groot aantal
ingezetenen van Yper hebben au11
bestendige deputatie van West-Vlaa'j
deren een rekwest gezonden, ten eind
bet besluit van onzen gemeenteraad 4
