Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Donderdag, 50" Haart 1905.
5 centiemen.
Eerste jaar. Nr 20.
Kamer der
Volks verlegeu woord igers
Het klerikaal ministerie.
Liberalisme, godsdienst
en klerikalisme.
Eendracht maakt Macht.
V erschijnende des donderdags.
Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor DEN BUITENKen jaar, Fr. 3-00.
Voob STAD Ken jaar, Fr3-50.
Men handelt bij overeenkomst.
Men schrijft in bij den Uitgever, üixfmidestraat, nr 53, te Yper. De aankondigingen van
gansch België en 't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle lioege-
naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
AANKONDiGINGKN
Aankondigingen: 15 c den drukregel.
Reklamen 25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
Zitting van Dinsdag 24 Maart 4905.
De Minister van spoorwegen, posten
en telegrafen heeft op de vraag der
heeren Nolf n Van Mer ris geantwoord
als volgt
Het bestuur trachtte steeds aan de
reizigers, die aansluiting moeten heb
ben, nutteloos oponthoud te sparen
Doch er mag niet vergeten worden
dat het bepalen van de vertrekuren,
zoowel voor de treinen van Staatspoor-
weg als voor die der maatschappijen,
afhangt van menigvuldige omstandig
heden, en wel de moeilijkheden van
het verkeer of drukke lijnen, het krui
sen der treinen op lijnen met enkel
spoor,,de aansluiting die op de lijnen
moet worden gegeven, de eischen van
die lijnen met het oog op haar plaatse
lijk verkeer, enz enz.
Zoo komt het dat men, om het al
gemeen belang niet te schaden, soms
verplicht is de reizigers, die moeten
aansluiten met eeu trein van den Staat
of van eene maatschappij, of weder-
keerig, in de wisselatatie lang te doen
ophouden.
In beginsel moeten de maatschap
pijen, wier net in België weinig uitge
strekt is, zich regelen naar de vertrek-
nren van den Staat, zooniet zou deze
door de maatschappijen worden ver
hinderd eenigen vooruitgang te verwe
zenlijken. Het op onthoud, waarover
de heeren Van Merris en Nolf klagen,
kwam voort ten gevolge der verbete
ring van den dienst op de li]n Brüssel-
Kortrijk, en het hoort de Weptvlaam-
sche maatschappij toe het te verhel
pen.
Het is algemeen geweten dat de om
verwerping van het klerikaal ministe
rie in den wensch ligt der natie en dat
veel katholieken beu worden van ons
tegenwoordig staatsbestuur.
En hoe kan het ook anders wezen als
men de gevolgen onderzoekt van eene
een-en twintigjarige tyrannie.
Het is genoeg te herinneren dat het
openbaar onderwijs bijna geheel ver
nietigd is, en dat er welhaast niets
meer zal van overblijven. De onder
wijzers wierden onmenschelijk ver
volgd Honderden kloosterscholen ver
zwelgen nu jaarlijks verschrikkelijke
sommen, welke alleen dienen om de
geesten der kinderen te verstompen.
De bijzonderste en vetbetaaldste
plaatsen worden aan klerikale kiesdra-
vers gegeven, zonder dat er ooit reke
ning van de bekwaamheid der kandi
daten gehouden wordt.
Overal worden de werklieden en de
bedienden van de Staat bespieden door
klerikale spioenen verklikt, om de ge
legenheid te vinden dezen, die liberale
gedachten hebben, te straffen, ja, at te
stellen
In alle staatsdiensten gevoelt men de
geheime werking van den klerikalen
invloed, zoo nadeelig voor de waardig
heid, voor werkers en bedienden, aan
weiken men alle onafhankelijkheid
van handelen en denken, ja, alle vrij
heid wil ontnemen. Het land door voelt
men den noodlottigen invloed van die
verklikkerspolitiek.
En is het ook het katholiek gouver
nement niet, dat den soldatendienst
van 8 op 13 jaar bracht Zijn het de
klerikalen niet die ook nog alleen het
behoud der plaatsvervangers willen
En zijn de werkmanskinderen ook de
eerste slachtoffers niet van het tegen
woordig legerstalsel
Is het ook de klerikale Regeering
niet die het schandaligste kiesstelsel
ingevoerd heeft, welk men in geheel
Europa aantreft Vier stemmen aan
den rijke, éÓDe stem aan den werk
man
De begrooting der eerediensten
groeit gedurig aan, giften aan kloosters
en kerken kennen geene palen meer,
terwijl het ministerie verklaart geen
geld te hebben om het lot der arme
werklieden voor hunne oude dagen te
verzekeren
Al die feiten zijn onbetwistbaar en
toonen waar de pastoorspartij ons
naartoe heeft geleid.
Zij toonen ous ook hoe noodzakelijk
het is a! onze krachten in te spannen
en te vereenigen om, kost wat kost, de
katholieken bij de aanstaande kiezin
gen hardnekkig te bekampen eD om
ver te werpen.
En oDze ministers dan.
Och zie mijn beste, praat nu maar
niet over onze ministers Er is niets ter
wereld buiten keffende honden en
schreiende kinders, dat mij meer op de
zenuwen werkt, opjaagt en boos maakt
daD de enkele gedachte aan onze re-
geeringskliek
Kent, ge die wereldberoemde vuur-
bakens die op den ministenëelèn bank
schitteren, die geniëm die 's lands za
ken beredderen, die zoetwatermatro
zen die de verwaandheid hebben 's
lands schuit tusschen rots en klip te
voeren Ik betaalde graag een paar
franken aan hem die ze netjes over
boord kan gooien, 't Zijn dwergen,
strooien mannen wier eenig doel is
hunne duurbaare portefoelie met han
den en voeten vast te houden, en de
daaraan verbonden 21.000 ballekens op
te strijken, met en benevens andere
niet onaanzienlijke extraatjes. Kom,
beste vriend, spreek me daar niet over!
Wat hebben ze zooal uitgericht, wat
stellen ze zich voor uit te voeren, onze
adelaars
Somt me dan eens op, wat ze al ge
daan hebben om het lot van den werk
man te verbeteren onder stoffelijk en
zedelijk opzicht, om handel en nijver
heid te doen bloeien
Niets Ja toch belastingen op eet
waren, kleederstoffen, genever, enz.
Reken met mij dat dit eene eigenaar
dige manier is voor 's lands welzijn te
werken.
Maar, zult ge misschien opwerpen,
met die miljoenen die ze met zooveel
vaardigheid uit onzen zak duwen, voe
ren ze groote werken uit, richten ze
degelijke kostelooze scholen op, schen
ken ze een ordentelijk pensioen aan
afgetobbelde werklieden.
Mis, beste, driemaal mis Die mil
joenen gooien ze weg aan kerken en
klooster die zwelgen van rijkdom
met onze mijoenen houden ze hunne
dompersscholen recht, die broeinesten
van hatelijk fanatism, dat zich als een
kanker verspreidt. Met die miljoenen
maken ze vette postjes voor neefjes en
kozijntjes die eenige jaren aan de Leu-
vensche Hoogeschoolgesukkeldhebben
zonder ooit een exaam te durven aan
vatten
Van zulke ministers, verlos ons
Heer
Met zulke ministers vermeerderen de
belastingen, de kloosters, de gevangen-
huizen, de bedelaarsgestichten, de gen
darmeriekazernen en andere dergelijke
lieflijkheden.
Met zulke ministers gaat het onder
wijs ras te niet,bloeit het broodrooven
op ongehoorde wijze en wordt de arme
zwoeger door 's lands wetten meer en
meer als i en paria aanzien.
En wij, goedzakkige kiezers, gedwee
lasteubetalers, wij laten ons sedert
een-on-twintig jaren zoo geducht voor
den aap houden, zonder dat ooit in ons
brein de ernstige gedachte is opgeweld,
daar eens met den groven borstel door
te gaan.
Kiezers, laat ons niet langer meer
voor den zot houden en steken wij van
nu af de handen.uit de mouwen om
toekomend jaar eens voor goed het
klerikaal foppers ministerie aan de
deur te kegelen
Handen uit de mouwen en van nu af
aan 't werk
De onwetendheid en het domme fa
natisme, zoo diep ingeworteld bij het
gros vau 't klerikale leger, zijn de
grootste hindernissen tot uitbreiding
der vrijzinnige princiepen.
Als men de naïeven katholieken kie
zer de vraag stelt a Wat is een libe
raal zal doorgaans het antwoord
luiden a Een liberaal is iemand die
mot ter kerke gaat Bij die korte
uitlegging bepaalt zich desaangaande
gansch het begripsvermogen van hen
die de groote meerderheid der klerika
le partij uitmaken. Vreemd zijn aan
Kerk en priesters is, volgens de secta-
rische opleiding die zij genotenleen
euvel zonder weerga door het feit
zelf is men een godloochenaar, een
zielbederver, een mensch die slechts
leeft om te genieten.
Dit dwaas vooroordeel wordt door
de vijanden van volksontvoogding met
zorg onderhouden, üp den klerikalen
buiten vooral is die meening alom ver
spreid. Daar beijveren zich onze tegen
strevers door op even ongestoorde als
laaghartige wijze het liberalisme en
zijne aanhangers in een valsch dag
licht te stellen. Jaar in jaar uit stape
len zij hoopen leugens op elkander,
zoowel om ons hatelijk te maken als
om hun verdiensten toe te kennen die
zij niet bezitten. Nooit echter zouden
zij het durven wagen aan hunne be
drogene en verblinde volgelingen eene
rechtzinnige uiteenzetting van het li
beraal programma te geven.
En zulks laat zich begrijpen. Het
doel dat wij beoogen is zoo rechtvaar
dig en zoo vredelievend dat onze
vijanden gedwongen zijn de wapenen
des lasters te gebruiken om ons te be
strijden.
Het liberalisme, als politieke organi
satie, bekommert zich niet met gods
dienstzaken. Volledige gewetensvrij
heid op dit gebied is en blijft de grond
steen van ons streven Zoo komt het
dat men in onze rangen aanhangers van
verschillende wijsgeerige stelsels aan
treft. Verdeeld op het terrein dat het
geweten afzonderlijk aanbelangt, zijn
zij vereenigd nopens vraagstukken van
algemeen zedelijk belang eenieder
eischt voor zich volledige vrijheid in
het uiten en toepassen zijner denkwij
ze, doch kent aan andersdenkenden
dezelfde vrijheid toe.
In zekere gewesten, zooals in Enge
land, waar de Roomsche godsdienst
door eeu betrekkelijk gering gedeelte
der bevolking beleden wordt, zijn het
de liberalen die de rechten der katho
lieken, der joden en anderen t.-genover
de protestantsche meerderheid verde
digen hier ten lande verdedigen de
liberalen de miskende rechten der niet-
katholieken even als zij de rechten der
katholieken zouden voorstaanmoesten
deze ooit bedreigd worden. Een libe
raal, opgevaarafzijnehoedanigheid van
liberaal te verliezen, zou nooit iemand
mogen beletten zijne gedragslijn te
regelen volgens de ingevingen zijns
gewetens.
Destrekking van het klerikalisme is
gansch anders. De politiek door onze
tegenstrevers gevolgd, betracht de al-
leenheersching van den katholieken
godsdienst. Alle andere geloofsbelijde
nissen, alle andere wijsgeerige stellin
gen aanzien zij als valsch en ongeoor
loofd. Daaruit volgt dat de gewetens
vrijheid door hen niet kan geëerbiedigd
worden, want, om logiek te blijven
met hunne princiepen, moeten zij de
vrijheid van denken bevechten. Een
echt klerikaal is van natuur onver
draagzaam rechten of plichten buiten
zijne enge begrippen zijn hem onbe
kend wie niet met hem meeheult is
het voorwerp van zijnen haat en wordt
afgeschildêrt als een voorstander van
losbandigheid en ongeloof.
Het kan niet genoegzaam herhaald
worden de aartsvijand van het libera
lisme is volstrekt niet de katholieke
godsdienst, maar wel de politieke par
tij die door list of geweld de overmacht
van dien godsdienst wil verzekeren en
het burgerlijk bezag aan de overheid
der Kerk wil onderwerpen.
Men zou dus heel goed den katho
lieken eeredienst kunnen aankleven en
toch liberaal zijn. Daartoe is het vol
doende dat men geloof hecht aan het
geen de Kerk voorhoudt, doch terzelf-
dertijd de natuurlijke rechten van
andersdenkenden eerbiedige.
Maar zoo verstaan het de klerikalen
niet. Een hunner bezaghebbenste
hoofdmannen, wijlen Louis Veuillot,
schreef eens «Wij, katholieken,
eischen van u, liberalen, volledige
vrijheid in naam uwer princiepen,
doch wij weigeren u diezelfde vrijheid
in naam onzer princiepen. Die woor
den zijn inderdaad de nauwkeurige
weerspiegeling der klerikale politiek.
Alles wat onze tegenstrevers betrach
ten en uit voeren draagt het kenmerk
van dezen stelregel. Nooit zal een kle
rikaal lijdzaam kunnen aanschouwen
dat voorstanders van andere gezind
heden aanspraak maken op dezelfde
rechten als deze die hij zich toekent.
Uit dien staat van zaken volgt dat
wij, liberalen, gedwongen zijn aan
houdend te strijden voor het behoud
onzer bedreigde vrijheden. Onze ge-
duchste en hardnekkigste tegenstre
vers zijn de politieke priesters. In
plaats van zich enkel te bemoeien met
zaken die huDne zending aanbelangen,
trachten zij hunnen invloed te doen
gelden daar waar hij volkomen mis
plaatst is liet men hen begaan, dan
zouden weldra de zeden der middel
eeuwen opnieuw bloeien en zou alle
maatschappelijke vooruitgang onmo
gelijk worden. Als liberaal bestrijden
wij dus de priesters, niet omdat zij de
bedienaars zijn van de katholieken
eeredienst maar wel omdat zij de ver-
kleefste aanhangers en werkzaamste
verpreiders zijn der klerikale politiek.
Zeker is het aan een liberaal toege
laten wijsgeerige leerstelsels voor te
staan en te verspreiden die tegenstrij
dig zijn met de voorschriften der
Roomsche leering; ook mag hij do
drogredenen der Kerk bekampen en
hunne valscbheid, zelfs i=- het zijn
plicht zulks te doen ah zijn geweten
het hem gebiedt, doch hij die van dat
natuurlijk recht gebruikt maakt han-
DE fVEEKCALI
