Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en.het Arrondissement.
De Hoop.
Donderdag, ln Juni 1905.
5 centiemen.
Eerste jaar. j\' 29.
Goed Teeken.
De Boerenbonden
en het Socialismus.
Eendracht maakt Macht. g et'üchijlieilf/e f/i'S fPonder tiags. Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Vooe den buiten Een jaar, Fr. 3-00.
Voorstad: Een jaar, Fr. 3-50.
Men handelt bij overeenkomst.
Men schrijft in bij den Uilgever, L»ixinudestraatn1 S3, te Yper. De aankondigingen van
gansch België en't buitenland evenals de Notariale en Hechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk legeu Üijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c den drukregel.
Reklamen 25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
g, heelt
Een onschatbare factor in 't leven
van den mensch is de hoop. Zij ver
licht de drukkende eenzaamheid van
den gevangene, zij verzacht de smar
ten 'van den zieke, zij stuwt den
drenkeling tot eene laatste poging, zij
bemoedigt den jongen handelaar, zij
verdubbelt de levensvreugde van den
stoeren knaap, die reeds droomt eens
deftig lid te worden der wereldmaal-
schappij, en zij verschaft den liberaal
den zoeten voorsmaak van betere tij
den, na een vierde eeuwsche versloo-
ting en verguizing.
Geene beelden, geene woorden
kunnen juist het genot afschetsen dat
thans goed doel aan hel hart van den
liberaal Veel inniger, veel zoeter is
het dan hetgeen men gewaar wordt
bij het verschijnen der regenboog na
een hemelscheurend onweder ot bij
het aanbreken van een helderen da
geraad na een woedend tempeest in
een pikdonkeren nacht Trouwens in T
verschiet merkt de liberaal reeds het
oogenblik der verlossing. De gelukki
ge tijd nadert ras, waarop hij hel stre
ven naar zijn verheven doel zal magen
voortzetten, namelijk aan elkeen, en
wel hel meest aan den kleine, hel volle
gebruik zijner rechten legeven, die
de huidige beschaving hem aanbiedt
aan allen, zoowel aan den werkman
als aan den rijke, toegang te verleenen
in hel gebied der vrijheid.
Liberalen, mannen van vrijheid
en vooruitgang, van recht en vrede,
vol hindernissen en gevaren was de
baan, die ge afgelegd hebt, ian
de duistere nacht der verdrukking
u gewogen, maar
Oosten 1 Haast heen is uw
haast moogt ge u verblijden
Ziet katholieken, liberalen
menschen, die steeds voorgelicht wor
den door de stralen der hoop. Wel is
waar stelt deze zich bij hen niet ten
doel, om door valschen schijn of het
prevelen van kilomelrische litanieën,
na den dood gesuikerde rijstpap te
eten met zilveren lepels, maar zij
beoogt het verschaffen van de grootst
mogelijke som van geluk hier op
aarde aan den kleme gelijk aan den
giooie. Denkt ge niet, bravekaiholie-
ken, dat God, in zijne opperste goed
heid, het ook zoo meende, en niet
zooals uw handel en wandel het uit
wijzen, toen hij die schoone deugd in
de ziel stortte Meent ge niet dat Hij
ook eon bekamper van het voorrecht
en een strijder voor het recht is
Uit de goddelijke ingeving, vloeit
voort dat wij, menschen, voor plicht
hebben eik het zijne bij te brengen
om den algemeenen toestand van alle
klassen en standen en graden der
maatschappij voortdurend te verbete
ren. Zoo echt is dit axioma en zoo
diep is eenieder ervan doordrongen
dat menig jonge burger, bij zijne in
trede in de wereld, zijne eerste en
grootste teleurstelling beleeft in uwe
hatelijke, eenzijdige politiek. Zijn
brein is nog rein, zijn hart vol hoop
h'j kent nog niets dan waarheid en
recht hem lacht de toekomst aan,
want hij is vol lever en moed voor het
Werk hij kent nog niet de macht der
valschheid, maar heeft volle vertrou
wen in de rechtschapenheid, in de
verdienste en den vlijt daarom be
raamt hij, tot het bereiken van zijne
Oop
het daghei in den
lijden,
doel, slechis middelen, die de om?tan
digheden hem aan de hand doen
maar die deïïèr niet versmaadt. Doch
welke eene' bittere ontgoocheling doet
zich spoedig in hem voor. Hij, die
overtuigd i - ten volle recht te hebben
op een gewichtig aandeel in hetgroote
werk der maatschappij, wordt over
sprongen door onbeduidende vleiers
of lage kruipers. Wat is het kwaad,
dat hij uitboeten moet, reeds bij zij
nen eersten stap in de werold Ont
breekt hem dan nog iets, bij al zijn
moed, zijn lust en zijn hoop Of moet
hij misschien afstand doen van zijne
rondborstigheid, zijne liefde voor liet
recht Ja, dat is het Die lafheid
ontbreekl hem 1 Dat is zijn kwaad 1
Geene verdienste, geen eer, geene
oprechte toewijding vraagt men
slechts IJdelheid en vleierij, schijn
heiligheid en huichelarij, kniebuigen
en voetvallen, verloochening van
zijne edele eigenwaarde Dan stelt
hij vast, tot zijn innigen,spijt dat be
nevens den weg der deugd en eer ook
die der laagheid en schande bestaat,
die helaas I meest bevorderd wordt
door de regeerende politiek. Gewis
hebben velen, allen heel wol gelijkend
aan huurlingen zich dien toestand te
nutte gemaakt. Katholieken, dat zijn
uwe mannen I Edoch, menigvuldige
anderen hebben genoeg wilskrachlge-
bruikt om, ondanks de vergrooting
en verwerping der besturende partij,
hun heenkomen te zoeken door mid
delen, die de waardigheid niet laakt.
Katholieken, dit zijn onze mannen
En velen-zijn er, zulks weet gij ook.
ln alle administratiën in alleraard be
dieningen, in alle graden van het on
derwijs, op alle trappen der samenle
ving, zelfs in het leger, vindt ge er
talloozen die terzijdegesteld ol ver-
stooten werden, omdat ze niet verko
zen hunne vrijheid van geweten te
verpanden. En zoo zij zich dusdanige
lafheid niet gedoogden, maar liever
hunne stevigekrachtdadigheid behiel
den, dan is het vooral aan de hoop.
Zij is voor dit legioen van verworpe
lingen een voortdurende prikkel ge
weest, die hen met volle betrouwen
in eene betere toekomst deed geloo-
ven Aan haar is te danken dat de
moed en de strijdlust hun steeds zijn
bijgebleven aan haar is men ver
schuldigd die opgeruimdheid van ge
moed die thans bij alle liberalen
heerschlaan haar schrijven we toe
dit vurig verlangen, die vlammende
begeerte die al de liberalen bezielt,
om u. groote katholieken, binnen een
jaar, met een daverend gedruiscb van
uwe hoogheid in de laagte te storten,
waar gij voor altijd begraven zult lig
gen
O I hoop, wat eene liberale, god
delijke deugd zijt gij
De liberale propaganda van 7 Mei
moet wel zwaar op de maag liggen van
de klerikale pers,- aangezien deze nog
altijd bezig is met te trachten er de
beteekenis van te verkleinen.
Het zijn de beste vruchten waaraan
de wespen gewoonlijk komen knagen.
De razernij van de klerikale pers is
zeer begrijpelijk. Jaren lang hebben
zij den lande door op commando het
liedje verspreid dat de liberale partij
dood en begraven was.
Nu krijgen zij van dien gewaanden
doode beurt op beurt aftakelingen van
befafig en zij kannen 't niet verkrop
pen dat bij zich durft aanstellen om
in hunne plaats het meesterschap, de
leiding van 't land in handen te nemen.
ln al de arrondissementen waar er
verleden jaar verkiezingen moesten
plaats grij pon, heeft de herleving van
de liberale partij zich schitterénd afge-
teekend.
Nu kwam het erop aau deze herle
ving ook te doen zien en te doen ge
voelen in de arrondissementen waar de
kiezers toekomende jaar zullen opge
roepen worden en waar het er wei zou
kunnen op aankomen de klerikale heer
schappij den genadestoot te geven.
Een propagandetocht gelij k deze van
7 Mei laatstleden kan met ondernomen
worden door eene verkwijnende, ver
lamde en vervallen partij. Er is jeugdi
ge kracht, bewustzijn vaD eigen macht
en volle vertrouwen in de toekomst
noodig om zoo iets aau te durven. En
de liberalen hebben 't gedurfd en de
overheerlijkate uitslag boven aller ver
wachting, heeft hun streven bekroond.
Ziedaar waarom de klerikale pers
razend is en ziedaar waarom wij met
zooveel blijde hoop den vervaldag van
1906 te geuioet zien. Ja, 1906 zal den
ondergang t.eekenen van de algemeen
verfoeide en verwenschte klerikale
dwingelandij
De groote levensader van het socia
lismus is de volksarmoede waat hoe
wel de rooden beweren te streven naar
de stoffelijke verbetering des volks,
vindt het op ellende azend socialismus
er voedsel voor aanhangers.
Diensvolgens mogen wij met recht
zeggen, dat ai wie het zij gelijk op
welke wijze, bijdraagt tot ie vermin
dering der stoffelijke welvaart van
eene groep of klas der samenleving,
medewerkt aan den vooruitgang van
den socialistischen oproergeest.
De gazet van Antwerpen in haar
hoofdartikel van 14 October, spreken
de over de nadeelen der werkstaking te
Marseille zegt
De honger is de geweldigste prikkel
welke lot opstand en wanhoop aandrijften
zij wier hart verbitterd is en die geenen weg
meer zien om uit hun hachelijken toestand
te gerakenworden eene gemakkelijke en
zekere prooi voor hel socialisme.
Duidelijker dan dat, kan men de
kwestie wel niet bepalen.
Wat moet er dan gezegd worden,
van die katholieke geidbarons, van
die priesters, die onze deftige, vredelie
vende en voorheen zoo gelukkige bur
gerij uit de buitengemeenten in eenen
hachelijken, onoverkomelijken toe
stand brengen, ja, ze van bed op stroo
helpen, hen hunne eerlijke bestaans
middelen ontrukken door de instand
houding van aankoopsyndicaten, waar
van de voordeelen alleen terecht komen
in den geldkoft'er van de groote heeren
kapitalisten, aandeelhouders van het
Aan- en Verkoopgenootschap, waarbij
de boerenbonden zich door tusschen-
komst hunner geestelijke bestierders
bevoorraden, zonder dat de boeren één
centiem voordeel bij hebben (soms wel het
tegendeel. Dat bekennen de boeren
bonden zelve.
Wat. dient er dan gezegd van die ka
tholieke heeren en hunne eerwaarde
handelsagenten bij de boerenbonden
Want dat zijn in feite de priesters die
aan het hoofd dier bonden staan.
Zijn zij dan niet rechtstreeks de
handlangers van het socialismus
Ja, en misschien erger nog, want
weet, dat een burger, door zijne ver
zorgde opvoeding en meer ontwikkeld
verstand, ook des te gevoeliger is aan
verval van stand. En zoo die burger,
van den betrekkelij ken welstand, waar -
in hij het voorrecht had geboren te
worden, of waartoe hij zich door eer
lijke werken wist te verheffen, terug
gedrongen wordt en vernederd "tot een
staat van ontbinding en ellende
Weet dat die verongelukte burgee ge
vaarlijker zijn zal voor de samenleving
dan den onwetenden werkman, voor
wiens stand,zakken dragen geen schan
de is noch schadelijker aan zijn gestel
en die zich maar socialist noemt zonder
eigentlijk te weten waarom, of op z jn
hoogst genomen om de voordeelen wel
ke hij in de roode coöperatieven denkt
te vinden.
Integendeel, die verguisde burger
zal in zijn verbitterd hart, waarin voor
heen vrede en naastenliefde huisden,
de ontberingen van zijn buisgezin, dat'
hem nauw aan 't harte ligt voortdurend
ziende vergrooten, den prikkel der
wanhoop gevoelen welke hem. zoo niet
tot don brntalen opstand, dan toch zeer
zeker tot nauw berekende aanvallen
zal drijven tegen dezen, die de oorzaak
waren van al dat leed.
HRj gij grooten en machtigen, die
aLleen plannen smeedt tot voldoening
uwer nooit verzadigde dorst naar be
zit.... Gij geestelijken, die u misschien
onbedacht leent tot bemiddelaars der
plannen van die machtige bezitters
Waarheen helpt gij de samenleving voeren
U priesters achten wij te verstandig om
te durven veronderstellen, dat gij langs
daar beter geestelijk voordeel denkt te
verwezenlij ken.
Maar dat alles houdt geen steek, en
daarmee kunt gij de aankoOpsyndika-
ten uwer boerenbonden, waarvan gij
de hoofden zijt geen oogenblik verde
digen.
Waarom dan het ongelijk niet be
kend en teruggekeerd van den weg eer
het voor goed te laat is.
Gij strekt de handen vreesachtig ten
hoogen wanneer gij in de toekomst ze
kere gewesten des lands bedreigd ziet
met het socialistisch gevaarGij
vreest voor de vreedzame kristene
Limburgsche Kempen, waar de ont
dekte rijkdommen welhaast duizende
arme zwoegers zullen ter plaatso roe
pen. en de waakzaamheid der kempi-
sche bevolking opwekkende schijnt gij
te roepon. Iieere red ons, want wij ver
gaan
En, o onbegrijpelijke logiek wat
doet gij van den andereu kant
Onder voorwendsel goed te willen
stichten, helpt gij met sterke hand aan
de vernietiging van den burgerstand,
die in uwe plattelandsgemeenten, meer"
nog dan in de steden, de grootste
steun, ja de borstweer is, niet alleen
van den godsdienst, maar van den vre
de, de orde en den algemeenen wel
stand.
O, gij rijken, gij priesters, beseft gij
dan de schrikkelijke verantwoerdelij k-
heid niet, welke gij op u laadt
Wellicht zult gij trachten hier vaD
overdrijving te beschuldigen. Welnu,
ziethier dan wat Van de Velde, dö.ge
kende socialistische vertegenwoordiger
der hoofdstad, in 1898 ter Kamer van
volksvertegenwoordigers, over de boe
renbonden sprekende, zegde <t Die
samenwerkende beweging [zoo noemde
s hij de boerenbonden) loopt den langen
s laatste uit op eeue socialisatie van
HE WEERGALM
zijn
