Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
VADERLANDSCHE OPROEP
Donderdag, 13" Juli 1903.
Eerste jaar. i\' 53.
Helden moed.
Liberale wind.
Onverdraagzaamheid.
Eendracht maakt Macht. Verschijnende des Donderdags. Vires acquirit eundo.
Men schrijft in bij den Uilgever, Dixinudeslraal, nr S3, te Yper. L)e aankondigingen van
gansch België en 't buitenland evenals de Notariale en Keelilerlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bnreele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle lioege-
naamde artikels niterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
INSCHRIJVINGSPRIJS:
Voor den buiten: Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fr. 3-50
Men handelt bij overeenkomst.
Wij noodigen vuriglijk en van nu
af al onze politieke vrienden uit,
hunne Vaandels uit te steken voor de
JLationaale feesten van 21 tot 23 Juli
aanstaande. Vaderlanders voor alles,
en welk ook de regeering zij die ons
beheert, toonen wij dat betere va
derlanders dan het de klerikalen
waren in 1880, wij het terherte nemen
van op eene schitterende en eenpari
ge wijze de vijf-en-zeventigste verja
ring onzer onafhankelijkheid te vie
ren.
Wij zijn Belgen, en daarom willen
wij op deze heugelijke dagen ons
slechts bezighouden met één gedacht,
ééne zorg
Den roem en den bloei vieren van ons
duurbaar BELG IB
Wanneer het schip heen en weer
wordt geslingerd door het bulderend
orkaan, destoutsteschepelingen reeds
jammeren en wringen angstig de han
den de masten kraken, de zeilen
scheuren wanneer het vaartuig nu
eens op berghooge golven stijgt, dan
weer in de gapende kolk neerploft en
onder de ziedende branding heen-
schiet als bleek het voorgoed de prooi
van de woeste zee; wanneer tot meer
dere ijselijkheid van het schouwspel
een glimmende straal der maan het
woedend nat komt verlichten en dan
toch de schipper niet het oog sluit
voor al die gevaren, maar moedig het
roer vastgrijpt en hel wringt in zijne
gespierde handen, en rustig en be
daard de hoop en do kracht aan zijne
gezellen weel weer te geven, dan
verbaast hij ons door zijne koene on
versaagdheid.
Verrukt bewonderen wij den dap
peren krijger, die, bij het kletteren
der zwaarden en gedreun van den
bodem onder hel gestamp der brie-
schende paarden, het gedonder van
het kanon en het gefluit der kogels,
hel maaien van den dood en het roo-
ken der putnen nog moedig en kloek
den standaard verdedigt en met on
bezweken vuist het vreemde geweld
afweert, en zijn leven nog veil heeft
voor de eer van zijn land.
Maar edeler nog is het werk, ver
hevener de deugd, grootscher de
aard van den liberaal in het dorp dat
de pastoor beheerscht, wanneer hij
kloekmoedig pal durft staan voor de
zes dreigende woede. Voor hem duurt
de worsteling niet een stond of een
dag maar maanden aan maanden,
jaren aan jaren torst hij den last van
het leven, dat hem moeilijker en on
draaglijker gemaakt wordt 1 Zijn
st'ijd heeft met niets gemeens roet
dien van den bloodaard die ook al
eens moedig wordt, wanneer de eer
zucht hem wenkt of het gevaar hem
dreigt Wat bekreunt hij zich om de
lauweren der ijdele glorie en de goed
koope bewondering, naar dewelke de
stedeling zoo gretig loert I
Ver boven dit alles stelt hij den
plicht, welken de liefde voor de waar
heid en het recht hem oplegt. Die is
hem heilig aan hem blijft hij ge
trouw en om hem alleen verduurt hij
verduldig al het onheil, dat de poli
tieke wraak en verfoenng over zijn
huisgezin zaait. Met pijn en smart
ziet hij zelfs zijn deugd en werkzaam
heid honen en versmaden maar
wanneer de traan van ieed in zijn oog
reeds breekt, beurt hij zich nog het
hoofd op, en kalm en rustig trekt hij
voorthet leven door terwijl het schrik
kelijk onweder der verguizing altoos
maar voorlwoedt.
Ja, stedelingen, gelukkige mannen,
dit is het lot van menig plalteland-
schen liberaal zoo grootaardig is de
heldenmoed, waarmede hij het leed
trotseert, dat hem het hatelijk trium
viraat van pastoor, burgemeester en
veldwachter berokkent
Meer gewetenhos dan de vuige
slaaf richt de eerste zijne preeken le
gen zijn politieken legenstaander.
Bedektelijkmaakt hij allerhande boos
aardige zinspelingen zelfs durft hij
met den vinger wijzen. Niet wetend
hoe zijn wraaklust bot te vieren op
den overtuigden, doch eerlijken libe
raal, hitst bij de bevolking op Som
migen hechten geloof aan zijne verma-
ledijdingen en verwijlen anderen
durven niet, uit vrees, weerstaan
aan zijne schandelijkeoprunng en zoo
neemt het werk van de vervolging en
het boïcoleeren zijn aanvang.
In zijn walgelijk plan wordt hij ge
steund door den burgemeester ge
meenlijk een verwaanden domoor van
de ergste soort. Hoe zal het ook an
ders zijn Heeft deze niet zijn eere-
plaals te danken aan de zorgen en be
scherming van zijn meester En ge
niet hij niet dagelijks genes noodige
hulp en terechtwijzing in het teeke
nen der stukken Immers zijn be
kwaamheid strekt niet verder dan tot
een zekere vaardigheid in het zetten
van zijn naam. Doch zoo iets deert
hem niet. Van veel meer gewicht is
het groot fortuin, dat hij bezit. Dit en
de medewerking van den pastoor ver
schaffen hem een groot aanzien bij
de katholieke meerderheid, zijn
hoogheid weet hij op te houden door
allerlei gepaste dwaze manieren, die
ons aan Baas Ganzendonck herinne
ren. Niet eengrooteharenmuts draagt
hij, maar wel een wijd-gevleugelden
bomhoed, die wel is waar niet schijnt
te passen op zijn schietend voorhoofd.
Even kenmerkend komt het besef van
zijn leege hoogwaardigheid voor in de
grove manieren, waarmede hij zijn
medeburgers, en vooral de liberalen,
bejegent. Een dof gebrom is al wat
uit zijn keel grold, wanneer de deftige
liberaal, die weet wat beleefdheid is,
hem eenen goeden dag» toestuurt.
Vooral dezes open, vrije blik tergt en
kwelt zijn hoogmoed en daarom is
hij, eensgezind met den pastoor, zijn
verdefelijke vijand.
De veldwachter, die eene looze ke
rel is en slechts tracht vele nieuw
jaarspenningen te verzamelen, sluit
zich nauw aan de twee vorigen. Ver
der weel hij dat het van hooger hand
met een gunstig oog beschouwd
wordt, wanneer hij veel moeilijkhe
den en lasten veroorzaakt aan de
liberalen. Daaiom is hij altijd op den
uitkijk. Als velegeldploeteraarsschrikt
hij niet terug voor zoogenaamden
kleine onnauwkeurigheden. Wel zijn
deze tergend voorden liberaal, maar
hem zijn zij winstgevend en wat
viaagt hij meer En legt dit niet ge-
v uit waarom hij de vriend
schap en den wijzen raad van den
pastoor, alsmede de bereidwillige
medehulp van den burgemeester zoo
goed waardeert
Dus wrok, hoogmoed en geldzucht
zijn de oorzaken, die de laatste ge
schetste personnages zoo passend bij
elkander brengt en van hen het ver
vaarlijk drievuldig verbond maakt,
waarlegen slechts heldenmoed bestand
wezen kan. [Ons Blad).
De liberale wind blaast in onze
zeilen i Van alle kanten komen ons
goede tijdingen toe.
Onze noorderbeuren de Hollanders,
hebben de verleden week de klerikale
regeering eene besliste nederlaag toe
gediend. De christelijke meerderheid
van 58 is gedaald tot eene minderheid
van 48. Het klerikaal ministerie ligt
omver
Ook in Engeland zegevierden de
vrijzinnige gedachten. Te Üost-Fins-
burg werd de liberale kandidaat M.
Baker gekozen met 2.320 stemmen
tegen 1.552 aan de katholieke dus
met eene meerderheid van 768 stem
men.
Ook te Spanje komt een liberaal
ministerie het roer der regeering in
handen te nemen waarvoor de katho
lieken hebben moeten de plaats rui
men.
Zooals men ziet, blaast de wind
overal in de blauwe zeilen, en toeko
mend jaar zal het hier in België ook
zoo gaan zooals in Holland, Spanje en
Engeland.
Onze liberale partij zal in 1906 het
roer in handen nemen van het schip
dat men België noemt
Werpen wij voornamelijk onze
'blikken naar Holland, waar de katho
lieke meerderheid is verplaast, en
waar de rechterzijde het sedert vier
jaar veroverd regeeringskasteel moet
verlaten, na door hare verregaande
politiek het land in beroering te heb
ben gebracht.
Wij wenschen de Hollandsche be
volking geluk met hare overwinning
der vrijzinnige partij welke een tijd
perk van verademing belooft.
Ja, 't ïseen glansrijke zegepraal, die
de vrijzinnige beginselen op het drij
ven van clericalismeen reactie hebben
bevochten.
Overal heeft de liberale linkerzijde
gezegevierd. En dat overigens niet
eén liberaal de nederlaag leed, mag
zeker worden aangemerkt als het on
weerlegbaar bewijs, dal de meerder
heid van het Hoilandsche volk zich
nog steeds warm gevoelt voor en he
vig gehecht blijft aan de beginselen
van vrijheid en vooruitgang.
Holland heeft de vaan van de gods
dienstige verdraagzaamheid, van de
onzijdige school, van den vrijhandel
en de sociale rechveerdigheid op 28
Juni 1905 hooggehouden,
In Mei 1906 zullen alle vrijheids-
minnende Belgen dit schoone edel
voorbeeld volgen en de vijanden van
onderwijs, de dwingelanden en voor
standers van twee maten en twee ge-
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c den drukregel.
Reklamen 25 c. n
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
wichten, met klank aan de deur kege
len
De Nederlanders hebben geloond
dat zij de klerikale pverheersching
moede zijn, dat zij een vrijzinnig be
stuur verlangen.
Het klerikaal regiem is veroor
deeld,' op de meeste besliste wijze
verpletterd. De slag is beslissend ge
weest De klerikale achteruitkrui
perspartij heeft de gerechte straf
ontvangen welke onze klerikale partij
in 1906 te wachten slaat.
Slechts enkele jaren levenservaring
zijn voldoende om aan te toonen dat
de echte vriendschap karig aangetrof
fen wordt. Men is wel beleefd en ge
zellig, ja, zelfs gedienstig maar de
dienstvaardigheid strekt gemeenlijk
niet verder dan tot nietigheden. Bijna
altijd schuilt er ouder de mooie, liefe
lijke gezichtjes en aauvallige manieren
iets, dat veel meer gevaar aanbiedt dan
de schijngenegenheid voordped. Zoo
erg is de mensch met zijn eigen per
soon ingenomen dat het altruïsmus
schier volkomen vernietigd wordt door
het egoïsmus. Nog meer., niet enkel
stellen velen zich tevreden met een
buitengewone, doch nog eenigszins
verklaarbare eigenl ii-fde en trachten
zij hun persoonlijke waarde te verhoo-
gen door vlijt en deugd, maar zij ge
voelen zelfs de behoefte anderen op
een oneerlijke manier af te breken en
te verlagen. Vandaar de groote ja-
loerschheid dit kenmerk van onzen
tijd en het laf genot, dat sommigen
smaken ineen anders slecht vareD en
dat tot oneer van hen zei-ven dient.
Heel belangwekkend ware het de af
schuwelijkheid hiervan bloot te leg
gen nog gewichtiger zou het wezen
om de laaghartigheid af te schetsen,
waartoe de nijdigaards afgedaald zijn
en, wat oprecht verkwikkend mag ge
noemd worden, ware de menigvuldige
teleurstellingen af te schilderen, die
zij meermaals oploopeD enalzoo te wij
zen op de geringheid van hun walge
lijke vreugde, tot groote voldoening
van hem, die de prooi van hun haat en
lastertaal is en aan wiens welgelukken
ze toch met den minsten hinder kun
nen brengen.
Zeker, dit alles te onderzoeken en
uiteen te leggen ware een genoeglijk
werk maar wat ons van nog grooter
belang schijnt, is de plaats te doen
kennen, waar de bedoelde, schier al
gemeen geworden kwaal, zoo niet ha
ren wortel, schiet, dan toch uitnemend
wel gedijt. Die aard of beter die
toestand is te zoeken in den aard der
Staatsinrichting of, juister gezegd, in
het onophoudelijk heerschend geschil,
wegens de manier op dewelke het be
stuur van 's lands zaken geschiedt en
zou moeten gebeuren. Die oneenigheid
noemt men meer bepaald den politie-
ken strijd
Dat die twist uitermate veel den ou
derlingen haat de afgunst aanstookt,
zoo niet baart, hoeft volstrekt geene
bewijzen. Niemand is er die niet meer
dan een geval kent tot staving van die
bedroevende waarheid of, zal men
misschien durven loochenen dat brood
roof, tegenkanting in de levenszaken,
lastering en eerroof niet gepleegd wor
den uit louter politiek Welnu, zoo
iets is echt betreurenswaardig en het is
een groote vlek in het bestaan van een
volk, dat zoo mild omstraald wordt
door het verkwikkend licht der kennis
en wetenschap.
DE WEERGALM
