Stadsnieuws.
Tusschen leden
der rechterzijde.
Gaal wandelen
Hoe de stad
alles verwaarloost.
Buurtspoorweg
van Yper naar Gheluwe
Eene ehicoreifabriek door
een en brand vernield
op hel grondgebied Yper.
Maar, zult gij nu zeggen, dan zijn
alle partijen plichtig aan dit maat
schappelijk euvel. Alvorens hierop te
antwoorden is het geraadzaam wel te
overwegen wat de opvatting, d. i. de
zin en het doel zijn van iedere partij.
Dit zal beter en op meer afdoende wijze
de oplossing schenken van de vooruit
gezette bewering, dan een kort bevesti
gend ja, of ontkennend neeu. Het is
overigens het eenig logisch middel om
met zekerheid aan te stippen waar zich
de zetel bevindt van het kwaad, dat
wij nu bespreken.
In de wereld, in eene streek, in een
land kan de mensch niet altoos op een
zelfde standpunt blijven. Immers de
kennis op alle gebieden en in alle vak
ken neemt toe de nijverheid verbe
tert, de handel breidt zich uit alles
wordt beter ingerichtin een woord
de beschaving zet onverpoosd haar
werk voort. Bijgevolg, om aan de ver-
eischten van de algemeene ontwikke
ling te kunnen blijven voldoen wordt
een betere individueele ontwikkeling
noodzakelijk.
Daarbij nemen de behoeften van iede-
ren mensch, tot welken star d hij be-
hoore, toe in omvang en getal door
dezen algemeenen vooruitgang. Welnu,
is het dan nog billijk en redelijk een
groot verschil te behouden, voor wat
de vrijheden en-rechten aangaat, tus-
schen den lageren en den hoogeren
Is het rechtmatig geene of slechts
halve middelen ter beschikking te
stellen van het volk, uit vrees dat het
te vrijzinnig en te zelfstandig worde
En toch is het juist datgene, hetwelk
de katholieken gestadig betrachten, en
om er wel in te slagen mengen ze er
de godsdienstzaak in Maar, bekom-
merdeu ze zich oprecht ernstig hierom
en wilden ze er getrouw den geest van
naleven, dan zou hun streven juist an
derzijds moeten gericht worden. Trou
wens de godsdienst, niet de verdraai
de, maar de zuivere leer, zooals Chris
tus ze heeft medegedeeld, steunt uit
sluitend op het princiep van wederzijd-
sche liefde. Het is dus volkomen
overeenkomstig met die verhevene,
edele leer, dat alle verschil, voor wat
de rechte.® betreft, tusschen de klassen
verdwijne en alle menschen als broe
ders van gelijke waarde worden.
Doch, is zulks het doel van den zuive
ren godsdienst dan is het dit niet van
de katholieken, die valschelijk bewe
ren zich het meest te bekreunen om
genes instandhoudingen uitbreiding.
Wat zij beoogen is het geweten van
den kleinen vast to kluisteren, en zijn
geest te benevelen.
In plaats van hem het volle gebruik
te laten van de goede middelen om zijn
rede te ontwikkelen en zijn geweten te
zuiveren, en om zijn handelingen dan
persoonlijk te regelen naar het licht
van het gezond oordeel en de isgave
van het helder geweten, maken zij
hem wijs dat zijn eejste en hoogste
plicht is blindelings te gelooven wat
zij vertellen, blindelings te doen wat
zij gebieden. Heel wel begrijpen zij
het kwaad, dat ze bedrijven met op
die wijze, den mingevorderden het
voedsel te ontzeggen dat zijn geest
verlangt doch hieraan storen zij zich
niet. Het ware gevaarlijk voor hun
politiek doel, indien de zucht naar los
heid te groot wierde. De vrijheid noe
men ze oen pest, omdat de waarheid en
het goede, zeggen ze alleen mogen
heerschen, alleen recht hebben te be
staan. Eu natuurlijk de waarheid dat
zijn zij de deugd, het goede, dat zijn
zij, zij alleen.
Op die manier trachten ze hun
dwangstelsel te behouden. Doch al wie
het opiecht goed meent met het wel
varen van allen, zoowel den kleinen
als den grooten, ziet wel in dat zulke
intoomende tactiek van zeer slechten
invloed is op het lot van den onderge
schikten. Zulk een stelsel is het doel
treffendst middel om alle verstandelij
ke onzedelijke ontvoogding te balem
meren. Eu is dit niet een kwaad Kan
iemand, die onpartijdig oordeelen wil,
de handelwijze goedkeuren van hem,
die tracht aan anderen de voordeelente
onttrekken, die de maatschappelijke
vooruitgang voor hem veil heeft.
En is die schanddaad nog niet des te
grooter, omdat ze gericht is tegenover
die massa, die het minst het belang en
het gewicht beseft van het goede, dat
ze er door verliezen Men heeft belet
dat door list en bedrog de goederen
aan de minderjarigen ontfutseltworden
in vereffeningen, maar men gedoogt
dat de minbevoegde uitgebuit worde.
Is het misschien omdat zulks een
maatschappelijk kwaad is Mij dunkt
dat het des te afschuwelijker is, en
indien de wet aan dit misdrijf geen
perk en paal stellen kan, dan is het
een dringende plicht van al diegenen,
welke van goederen wil zijn, die de
waardigheid als mensch beseffen en
niet onverschillig zijn voor de latsbe-
stemming van het volk, om de plaag
der geestesverstomping en de verdruk
king moedig te bekampen.
Gansch natuurlijk is het bijgevolg
dat, tegen dien geest van onverdraag
zaamheid en uitbuiting, de geest van
opwekking en opbeuring opgekomen
is. Onvermijdelijk moest dus de katho
lieke partij de liberale in 't leven roe
pen.
De vraag, welk een van beide de
schuld is van het woekerend kwaad,
die onderlinge haat en afgunst, welke
thans zoo erg onze maatschappij teiste
ren, hoeft geene verdere opheldering
meer. Bemoeiden de geestelijken zich
slechts met hun zaak en niet met de
politiek, dan zouden er geene vervol
ging, geene broodrooving plaats grij
pen en de strijd ware veel gematigder,
en zou hoegenaamd geen hinder doen
aan de godsdienstige gevoelens.
De tweede vergadering der rechter
zijden schijnt de aanwezige klerikalen
over prikkeld te hebben en hunne dag
bladen bestatigen dat zij woelig en
ongunstig geweest is voor de Regee
ring. Een onder hen gaat zelfs zoo verre
te zeggen. Vrijdag telde men twintig
leden der rechterzijde onherleidbaar
vijandig aan het wetsontwerp. Men
verzekert dat dit getal sedert gisteren
verdubbeld is
De laatste onder-aannemingen zou
den dus den toestand niet gewijzigd
hebben gelijk men het veronderstelde,
integendeel de leden der groep Helle-
putte-Beernaert, beroofd van do mede
werking der afgevaardigden van Siut-
Niklaas en Dendermonde, hebben eene
krachtige poging gedaan om andere
bondgenooten te vinden in den schoot
der meerderheid, en men beweert dat
zij dezelve ontdekt hebben.
Het is mogelijk. Wat zeker is, 't is
dat de Regeering mannen voor zich
heeft, als Helloputte en Beernaert, be
sloten vooruit te gaan. Beiden vallen
vooral het ontwerp aan der Groote
Doorsnede, doende opmerken aan al de
deskundigen dat, zooals het opgevat is,
het ten minste gewaagd is en zelfs,
indien het de uitslagen niet geeft die
men er van verwacht, zou kunnen het
verval der handelshoofdstad veroor
zaken.
M. de Smet de Naeyer, om het te
verrechtvaardigen heeft beweerd dat
werken van denzelfden aard uitgevoerd
waren geweest in Duitschland, name
lijk tijdens de verbetering der Elba.
Maar het beheer vaneenen stroom is
dezen niet van een anderen en de.
Schelde heeft de glooiing niet dezer
rivier.
De heeren Helleputte en Beernaert
nemen ook niet aan dat men dertig,
veertig nieuwe millioenen opoffere om
een haven op te richten op den linker
oever der Schelde en een onderaard-
schen gang te graven onder deu stroom
om het land van Waes met Autwerpen
te verbinden. En dit alles om te be
schikken over de stemmen der afge
vaardigden van Sint Niklaas en van
Dendermonde.
Het is er een te hoogen prijs op zet
ten.
De strijd gaat dus voort vuriger dan
ooit tusschen leden der rechterzijden
in afwachting der laatste vergadering
der meerderheid en het debat dat vast
gesteld was op Dinsdag 11. Hoe zal het
afgeloopen hebben
In een vorig nummer hadden wij
gesproken van den Stand van Yper.
Wij hadden geschreven dat het te
betreuren was dat, dank aan den kwa
den wil van het Stadsbestu ur, de uitmun
tende kleine schietbaan, die bestond,
geheel afgebroken was geweest, maar
dat, niettegenstaande de menigvuldige
beloften van den burgemeester, de
nieuwe schietbaan er nooit zou komen.
De laatste zitting van den Gemeen-
teraad bevestigt onze meening Er is
inderdaad spraak geweest van de
schietbaan ten propooste van de be
grooting der Buigerwacht, M. D Hu-
vettere, ondersteund door M. Sobiy,
wat er geworden was van de oude ver
klaringen van den burgemeester
Welnu,ziehier volgens het Journal d' J -
preshet antwoord van onzen Eersten
Er is kwestie eeuen stand voor het
i leger te bouwen op 't Polygoneveid
n Dal zou misschien aan de burgermachten
de gelegenheid geven van lijd lot tijd
eene kleine reis te doen, eens dat de tram
zal loopen.
't Is hetgeen men noemt beminne
lijk te zeggen aan de heeren D'Huvet-
tere, Sobry en aan de gansche Burger
wacht
Gaat wandelen..naar 't
Polygoneveid
En in andere woorden
Loopt naar den duivel
Over eenige dagen al wandelen in de
hoven tusschen de Rijselpoort en de
Statie, konden wij eens te meer zien
hoezeer den dienst der werken onder
het Burgemeesterschap van M. Colaert
te wenschen laat.
Zoo is het, onder andere, op het
Zaalhof, ter plaats waar de paardewa-
tering was, die men in 't begin van 't
jaar heeft afgebroken en de kom zoo
slecht als mogelijk aangevuld heeft,
daar ziet men nu een modderpoel
waarin allerhande vuilnissen liggen die
men niet wegvoert.
Wij vragen ons af waarom de stad
aldaar den groDd met behoorlijk effen
make
Verder gaande, wij houden een
oogenblik stil bij het oudscluetveld
nevens het plein. Men herinnert zich
nog dat ons bestuur er over drie jaar
deed afbreken het bouwvallig pavil
joen dat sedert lang tot niets meer
diende, daar onze burgerwacht, wil zij
zich oefenen in het schieten, verplicht
is tot schande van ons gemeentebe
stuur zich te begeven naar Roeselare
die een schietveld bezit.
In den laatsten winter heeft men
den oever en de muren waar de doelen
stonden beginnen af te breken. Het
werk werd nauwelijks in gang of men
staakte het en de werklieden zond men
elders. Sedert verscheide maanden
heeft men het niet voortgezet, zoo dat
intusschentijd de straatjongens onge
straft het schaliedak van het daaraan
palende poedermagazijn zoo veel zij
konden, hebben afgebroken, en daar
er brij ken ter plaats gebleven waren,
hebben zij deze op het dak geworpen,
verbrijzelende alzoo een groot getal
schaliën De goot ligt er nog vol van.
Op zekeren dag hebben zij zelfs de
stoutheid gehad in het dak een mei
boom te planten. Zij konden niet beter
met onze policie agenten lachen. Zulke
dingen gebeuren maarte Yper.
Zal het gemeentebestuur nog lang
deze puinen in dien hoek van onze
wandelingen laten bestaan
Wanneer M. Vandenboogaerde sche
pen genoemd zijndezich met de bestie
ring der stadswerken belaste, dacht
iedereen dat deze met meer regelma
tigheid, order en spaarzaamheid in de
uitgaven, gingen voortgezet worden,
en dat hij vooral het personeel ieverig
zou bewaakt hebben, maar, Och
Heere hij bekommert er zich weinig
mede, en alles gaat gelijk het kan.
De misbruiken, de verwaarloozin^
blijven voortduren en hij heeft niet
gepoogd die te doen eindigen.
Zoo als men het dagelijk kan waar
nemen, de stadswerken worden ver
richt met eene ongehoorde traagheid
zonder zorg, zijn dikwijlsonderbroken
en duren een oneindigen tijd eer ze op
gemaakt worden. Van daar dat zij veel
meer kosten dan zij zouden moeten
kosten.
Wat meer is, de woordenwisseling
die in den stadsraad op den 10 Juni
plaats had, heeft aan het daglicht ge
bracht,-dat Ingenieur en toeziener be
grootingen van werken maken zonder
ze aan den Schepen Vandenboogaerde
te laten zien die aldus niet weet wat
er tusohen hun en M. Colaert gehan
deld wordt.
Welk ellendig bestier. Moet iedereen
het niet bekennen
De vraag door M. D'Huvettere
daan de inhuldiging van den bum?"
spoorweg van Yper naar Gheluwe
15 dezer vast te stellen, zal niet vruch^
(elooszijn inderdaad, de heer Bestuur
der is den staat. Van den weg komen
nazien Dinsdag 4 Juli 11. hij heeft de
afstand van Gheluwe naar Yper af2eD
legd, in gewonen trein, samengesteld
uit drie rijtuigen, ineen uur tijde stil
blijvende aan de standplaatsendie
waarschijnlijk zullen aangewezen wor
den wanneer de lijn bepaald zal Wor~
den uitgebaat.
Het spoor zal nog verbeteringen
moeten ondergaan het zal maar zijne
ligging hebben na eenige maanden
uitbating.
Nu dat die nieuwe gemeenschapswee
zal uitgebaat worden, vragen wij dat
ons Stadsbestuur zich ernstig bezig
houde met de lijn van Yper naar Bel
la het is meer dan tien jaren dat de
Ypersche handel vraagt om in recht-
streeksche gemeenschap gebracht te
worden met de grens, waar hij groote
belangen heeft men zou waarlijk
zeggen, gezien de moeilijkheden om
zijne begeerten te verwezenlijken, dat
onze meesters er niet aan houden de
stad Yper in gemakkelijke betrekking
te stellen met het Noorden van Frank
rijk 't is alzoo dat de steden van Ar-
mentiers, Steenwerck en Belle altijd
de verwezenlijking afwachten der be
loften gedaan door M. Colaert, vóór
elke kiezing.
Er moet een einde komen aan die
slechte scherts.
Donderdag, 6 dezer, rond 1 ure en
balf 's morgends, heeft een brand de
oude fabriek vernield van wijlen Mev.
We Becuwe, gelegen op het gehucht
Kruisstraat.
M. Louis Vandoorne, koopman in
bloem en granen, is tegenwoordig eige
naar van dat goed en verhuurde hat
grootendeels aan de heeren Arth. Ra-
bau en L. Desmytter, chicoreifabri-
kanfen, die er eene fabriek opgericht
hadden.
't Is een groot gebouw van 20 meters
hoogte, samengesteld uit vijf verdie
pingen De fabriek heeft eene lengte
van 18 meters op eene breedte van 16
meters twee andere gebouwen zijn
achter het voorgaande gelegen het
eene heeft eene oppervlakte van 100
meters, het andere van 30 meters. Dit
laatste was ledig. Het eèrste diende tot
magazijn voor bewaarplaats der chico-
rei en was ingericht in twee woningen,
de eene gebruikt door René Vandam-
me, bediende in de ehicoreifabriek de
andere door Casteieyn, machinist van
gezegde fabriek.
Rond een ure en een kwart 's mor
gends, ontwaarde de moeder van Van-
damme van uit h^re slaapkamer, vlam
men die uit de fabriek opstegen langs
den kant van het huis. Zij wekte aan
stonds haren zoon, die zich verhaaste
het alarm te geven in den buurt. Korts
nadien liet de brandklok zich hooren,
de klaroenen blaasden alarm en, ten 2
ure 20 miauten, waren de pompiers ter
plaats met gansch hun materiaal.
Bij hunne aankomst had hot vuur
reeds het gansche gebouw aangetast,
een gemakkelijk voedsel vindende in
de stoflen welke de fabriek bevatte,
namelijk verscheidene vaten benzine,
dienende om den motor te voeden.
De taak der pompiers was zeer onge-
makkelijk. Zij moesten zich bepalen
met het vuur te beperken. Korts na
dien, stortte het dak ia met een groot
gerucht en, de eene na de andere wer
den de verschillige verdiepingen de
prooi der vlammen. Op dat oogenblik
leverde het ontvlamde gebouw een
grootsch schouwspel op. Rond vier ure
s morgends bleven er van het voorge
bouw maar de vier geborsten muren
moer over, en, om de ongelukken te
vermijden, zagen de pompiers zich ge'
noodzaakt een deel van den muur t0
doen vallen. Aan te merken dat de
steenweg van Dickebusch zich op eeni
ge meters van het gebouw bevindt en
dat de tram van Yper naar Nieuwkerkö
langs de fabriek loopt.