ïeuws.
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Donderdag, 11" Januari 1906.
Tweede jaar. Xr 9.
Aan de vrienden van
de. Weergalm, W
DE WEERGALM
Onpartijdigheid van
Minister de Trooz.
De Gentsche klerikalen
en M. de Smet de Xaeyer
Liberale prolestatie.
Eendracht maakt Macht.
Verschijnende des Sïonderdags,
Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS:
Voor DEN buiten: Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fr. 2-50.
Men handelt bij overeenkomst.
Men schrijft in bij den Uitgever, Dixiinidestraat, nr S3, te Yper. De aankondigingen van
gansch België en 't buitenland evenals de Notariaie en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk tegen Üijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklamen 25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
vjt Middelbaar onderwijs bezilt,en.Onze
Wij doen eenen warmen oproep
total onze liberale vrienden om ons
blad te helpen verspelden. Deze op-
proep spruit geenzins uit geldzucht
voort, maar wel uit iever om onze ge
dachten te verspreiden en onze pro
paganda tegen leugen, bedrogen ver
drukking overal te doen doordringen.
In den strijd tegen onze volksfop-
pers, heeft De Weergalm zich steeds
beijverd om zijnen plicht te doen.
Wij blijven getrouw aan de blauwe
vlag, getrouw aan de liberale grond
beginselen van verdraagzaamheid en
streven naar vooruitgang.
Wij verdedigen in de eerste plaats
de rechtvaardigheid voor allen en in
alles, rechtvaardigheid voor arm en
rijk, voor burger en werkman.
De Weergalm is het orgaan van al
de vooruitstrevende liberalen van hel
arrondissement Yper, die het pro
gramma der liberale partij verdedi
gen, die onbeschroomd op de bres
springen voor het behoud onzer libe
rale vrijheden, en die uit al hunne
macht zullen strijden om te beletten
dat ons land nog langer in de handen
blijve der klerikale dwingelanden,
slaven der geestelijkheid.
De Weergalm verdedigt het ver
plichtend onderwijs, omdat het de bron
is der grootheid van een volk, en wij
een vaderland wenschen, dat door
zijn onderwijs eene eereplaats zou
hekleeden in de rij der natiën.
De Weergalm verdedigt de grond
wettelijke vrijheden, waarop de
mensch met fierheid mag wijzen als
op den triomf der rede over verdruk
king en fanatisme.
De Weergalm verdedigt den boer
en werknian tegen de uitbuiten) der
kasteelheeren en geestelijken, die
nietsandersdan heerschappijen dwin
gelandij beoogen, en onze nederige
boeren en buitenlieden onder den
hiel der slavernij zouden willen ver
pletteren
De Weergalm trekt maar ten strij
de in hel privaat leven, als wij door
lage aanvallen van gemeene schrijve-
laars, daartoe gedwongen zijn.
Liberale vrienden, wilt gij onze
propaganda ondersteunen, wilt gij
medewerken lot onze algeheele vrij
making, wilt gij helpen strijden voor
rechtvaardigheid en waarheid, neemt
een abonnement en maakt bij uwe
kennissen propaganda voor
dat 8leclit8 3 franken 's
jaars kost
Onze volksgeliefde minister van
°Penbaar... klerikaal onderwijs heeft
weeral eens getoond dat zijne daden
'miner overeenkomen met zijne woor
den.
leder die lot het onderwijzend per
s°neel h hoort weet da .--edcrt oemge
■la"''n de minister voor grondstel-ei
'ia"gonoin n heelt m de voorbereiden-
afdeelmgeo der Middelbare sclio-
Uü hechts onderwijzers te benoemen
die het diploma van leeraar van het
chenende heeft in de Middelbare
school van Aalst eenen onderwijzer
benoemd, het diploma van regent
niet hebbende. En opwelke titels mag
die heer zoo al aanspraak maken om
dat ambt te bekleeden Op vele,
waarde lezer. Oordeel zelf.
1° Hij komt uit de bisschoppelijke
normaalschool van S' Ntcolaas 2° Het
is een overlooper van 79. 3° Hij is ge
durende 25 jaren katholieke onder
wijzer geweest.
Maar, zullen mis chien eenige le
zers opmerken, er zijn denkelijk lee
raars te kort ofgeene plaatsen genoeg
in het lager onderwijs om eene bedie
ning aan al de gediplomeerden te
verschaffen Het laatste kan werkelijk
waarheid bevatten, doch laat ons op
merken dat er plaatsen genoeg zou
den open zijn, indien vreemde gerok-
ten, zonder diploma of getuigschrift
onze vaderlandsche onderwijzers niet
kwamen verdringen. Wat het 1° punt
betreft, de katholieken van het minis
terie bekennen dat er 250 gediplo
meerde leeraars hunne aanvraag tot
de vervulling van-een ambt ingediend
hebben.
Wat zeggen daarvan de heeren re
genten die naar eene bediening wach
ten Neen nog eomgen tijd geduld.
Bijt nog een jaar of twee op uwe vin
gers. Misschien zal de hoofdschoolop-
ziener alsdan reeds de gelegenheid
gevonden hebben, aan al zijne bloed
verwanten en politieke vrienden
eene plaats te, b 'zorgen.
En zeggen dat Mijnheer de Trooz
zich de vader van het onderwijzers-
korps noemt Nog met tevreden de
Staatsscholen ten gronde te helpen
met aan hun hoofd mannen testellen,
kazakdraaie s, brutale dwingelanden,
gedurig bekommerd om tweedracht
onder het onderwijzend personeel te
zaaien, spelen onze meesters nog den
schandigen rol van broodroovers
Hulde aan de Trooz
Vrijdag namiddag is do klerikale As-
suciatie van Gent bijeengekomen om
te beraadslagen in afwezigheid van
MM. de Smet de Naeyer, Begerem en
JuBtien Van Cleemputte over den poli-
tieken toestand Men had de buitenaf-
gevaardigden den raad gegeven naar
de vergadering niet te komen De boe-
rennotarisseu »ii paardemeeaters van
Gaver, Semmerzaeke, Zwijnaarde,
Scheldewmdeke en andere kralen wa
ren dus t'huis gebleven.
Schildknaap Verhangen heeft met
welgevallen gew zou op de tougoviu-
gen(!)der regoering in zake van x\nt-
werpsche haven- en vestingwerken.
Daarna ontstond epne besprekiug en
ten slotte werd de volgende motie ge
stemd
De Klerikale Associatie van het
arrondissement Gent, keurt de houding
goed van zijne volksvertegenwoordi
gers en senators, houdt rekening van
de toegevingen die de regeenng ge
daan heeft en van do wederzijdeche
pogingen om eene overeenkomst be
treffende de werken van Antwerpen
te bewe-rkeu
Drukt den wt nsch uit die overeen
komst te zien verwezenlijken door het
.akkoord van de parlementaire rechter
zij en de regeenng, bijzonderlijk door
V"! ér lijk en zonder nevenbedoeling aan
eene commissie over te laten het gron
diger onderzoek van de veiligheidsom
heining.
ünnoodig te zeggen dat die maskera
de maar dient om de gapers te verbluf
ten en dar" de parapluman Verhangen,
evenals de Klerikale Associatie, het
volkomen eens G met graaf de Smet de
Naeyor Wie dit niet gelooft bewijst
dat zijne hersenkanmr niet in orde is.
Het Journal cT Ypres besteedt twee
kolommen in zijn nummer van 30 De
cember 11., aan de houding genomen
door de Comiteiten der Associatie
en der Jonge Liberale Wacht van
Yper, die vrijwillig en zonder aan
maning geprotesteerd hebben gelijk
het behoorde tegen de uitdeeling van
een ongodsdienstig manifest, tijdens
de meeting gegeven in het lokaal der
liberale Associatie, den 17 Decem
ber 11.
Die protestatie heeft de gave gehad
ten hoogste te mishagen aan den Mo-
niteur der katholieke Associatie, en
om reden. Zij is, inderdaad, eene
logenstraffing te meer komen geven
aan de legende welke de klerikale
leiders, met eene uitnemende kwade
trouw beproeven te doen gelooven,
te weten, dat de liberale partij vijan
dig is aan den godsdienst. Wij hebben
die dwaasheid honderdmaal doen
uitkomen, welke onze klerikale poli
tiekers met eene uitnemende kwade
trouw bij alle gelegenheid opdis-
schen en heropdisschen. Gelijk het de
bovengemelde protestatie zeer wel
zegt Het liberalisme heeft niet
voor doel, onder andere, de gods-
diensten te bestrijden, welke zij
ook zijn mogen, dingen van inner-
lijk geweten, maar in het belang
der vrijheid van allen, dezen te be-
strijden die pogen misbruik ervan
temaken Dat is de leering die
openlijk beleden wordt door al de
hoofdmannen onzer partij en het is
stelselmatig hunne lessen miskennen
met het tegenovergestelde te bewe
ren.
Dat men ons niet kome zeggen
dat het liberalisme van heden dat niet
meer is van over dertig of veertig
jaar. Het liberalisme heeft ten alle
tijde dezelfde leering verkondigd.
Zijn eenig doel is altijd de strijd ge
weest voor de onafhankelijkheid van
't burgerlijk recht. Terwijl het klerika
lisme getracht en altijd getracht heeft
de burgerlijke maatschappij te on
derdrukken ten voordeele der ka
tholieke kerk, het liberalisme, 't is
heden nog zijn reden van zijn, heeft
ten alle tijde getracht de burgerlijke
samenleving vrij te maken van allen
geest van sektarisme het duldt de
eppermacht niet van geen eene gods
dienstige belijdenis van geen eene
wijsgeerige school. Het was de lee
ring der Lebeau's, der Deveau's, der
Rogier's der Defacqz's; het was deze
der Frère-Orban's, het is nog deze
welke onze hoofdmannen van heden
belijden. De liberale partij, zegt
M. Paul Janson, maakt politiek en
zij maakt niets dan politiek. Zij valt
noch de leeringen, noch den katho
lieken eeredienst aan, maar zij strijdt
tegen de politieke aanspraken der
geestelijkheid.
Wij herinnerden, over nauwelijks
eenige weken, de denkwijze van M.
Paul Hymans, die in volle Kamer
verzekerde dat hij zich een punt van
eer gemaakt had nooit den gods
dienst aan te vallen. Ik val het
ideaal niet aan van geen een recht-
zinnig mensch, zegde hij, en ik
zeg Gelooft wat gij wilt, verkeert
in den tempel dien gij wilt, aanbidt
uwen God in vrede, uwe vrijheid
zal geëerbiedigd worden. Maar ik
voeg er bij en hier volledigt en be-
vestigt zich onze leering de Staat
is onafhankelij k van den godsdienst
de openbare macht kan zich de
helpster, de schatplichtige niet
maken eener Kerk, kan niet ge-
bruikt worden voor de zegepraal
eener godsdienstige leering, voor
de regeering eener sekte of eener
geestelijkheid. De zending der bur-
gerlijke macht bestaat in den eer-
bied der denkwijzen te verzekeren
en niet eene denkwijze op te drin-
gen.
Die woorden verwierven de goed
keuring der geheele linkerzijde. Het
liberalisme blijft dus wat het in 't
verleden was zijne leering heeft
niet veranderd en het is eene neder
laag te trachten, de liberalen van
heden tegen de liberalen van eertijds
te stellen, want dezen, zooveel als
deze van heden, werden bestreden,
veracht en vervloekt in den naam
derzelfde klerikale partij die heden
hen wil vleien.
Het is omdat onze liberale Asso
ciatie, en met haar onze Jonge Wacht
willen getrouw blijven aan de libera
le leering hunner comiteiten dat hun
ne comiteiten wel gedaan hebben te
protesteeren tegen de handelwijze
van dezen die misbruik maken van
de herbergzaamheid die hun gege
ven was geweest in het lokaal
der liberale Associatie, ter gelegen
heid eener meeting van liberale pro
paganda, grove ongodsdienstige
smaadschriften zijn komen uitdeelen
zooals het de protestatie zegt waar
van er spraak is*.
Het kon den Comiteiten der Asso
ciatie en der Jonge Wacht niet be
vallen de verantwoordelijkheid van
dergelijke handelwijze op zich te
nemen, handelwijze die het doel
tegenwerkt door de voordrachtge
vers en de inrichters der vergadering
beoogd.
Het Journal d' Ypres is verwon
derd dat het Comiteit der liberale
Associatie niet vroeger tusschen-
gekomen zij en niet geprotesteerd
hebbe tegen de uitdeeling van
vuile schimpschriften die sedert een
jaar in de stad uitgedeeld worden.
De liberale Associatie zou maar
kunnen verantwoordelijk gemaakt
worden van hetgeen onder hare be
scherming gebeurt. Welnu, door
geen een harer daden zou zij kunnen
verdacht zijn aan eene welkdanige
ongodsdienstige propaganda schul
dig te zijn. Overal waar zij hare
werking uitoefent houdt zij de hand
