Stadsnieuws.
BËRICHT
Een mirakel.
IVog over de kloosters.
De Bevoordeel igden.
Te Sl Truiden.
verachtelijke Eereplaats.
Onze stedelijke regeeriug
De voorloopige kiezers
lijsten voor de stad Yper
liggen ter inzage onzer
politieke vrienden in het
secretariaat der liberale
Associatie, Seminarie
straat.
Eene werkstaking te Yper
W erk rechlersraad
Ziimeloozeiigesticht.
Van tijd tot tijd hoort men den lof
maken der kloosters, door menschen
die het wel meenen, maar die niet
verder zien dan hunne neus lang is.
Volgens die soort van menschen
zijn het de kloosters die den rijkdom
van het land uitmaken sedert de
fransche kloosterlingen naar hier
verhuisd zijn. doen zij in onze provin
ciën, den handel en de nijverheid
bloeien hoe meer nonnen en paters
bedelen, hoe meer de armoede ver
mindert I
Ziet eens, zeggen zij, hoe men in
godsdienstige gestichten de weeskin
deren verzoigt, hoede kloosterlingen
zich opofferen voor de opvoeding van
onze kinderen, hoe zij de arme en ge-
brekelijke menschen opnemen en ver
zorgen.
Maar vraag dan eens aan die men
schen, die zoo goed op de hoogte zijn
van al de weldaden diedoor de kloos
ters gedaan worden, waar die kloos
ters bestaan, hoe men daar leeft, wat
zij vooral voortbrengen, hoe zij al de
millioenen verzamelen om kasteelen
en paleizen te koopen en te bewonen
en zij zullen, den rug u keerende, al-
fijd hetzelfde liedje zingen: Ja, ja. ik
weet het wel, gij zijt ook een van die
geuzen of framassons die de klooster
lingen in het hart niet draagt maar
op uwe vragen antwoorden, neen, dat
zullen zij niet doen.
Negen kloosters op tien doen onze
kleine neringdoeners eene onmoge
lijke mededinging aan, ze beoefenen
alle nijverheden, alle stielen, alle be
drijven, buiten de jeugd uit, en be
derven de loonen.
Ër zijn nonnen-bedelaarsters, cor
set maaksters, handschoenen-naai
sters, kleermaaksters, enz enz., er
zijn paters-schooiers, politiekers,
brouwers, jeneverstokers, botermar-
chands, schoenlappers enz.
Maar ieder klooster is een kolk
waarin millioenen worden verzwolgen
waarvan niets terug komt te baten
van 't algemeen. De Vlaamsche boer
zegt het in weinige woorden Ërgaat
niets uit dan den rook
Alle Belgen zijn gelijk voor de wet,
zegt de Grondwet. Bittere spotternij,
of men zou door die gelijkheid de on
gelijkheid moeten verstaan.
Iedereen moet zijn vaderland dienen
en het desnoods ten opoffering van zijn
leven tegen vreemde overmacht ver
dedigen. Zulks is redelijk, zulks is
rechtvaardig, zulks is plicht, maar en
kel voor hen, die het ongeluk hebben
in armoede geboren te zijn.
Zij, die door de fortuin mildelijk
zijn begunstigd, die bijgevolgallestof-
feiijke voordeelen genieten, mogen
zich mits eene geldvergneding van
den heiligen plicht van 's landsverdedi
ging ontlasten, en moeten hun leven
niet opofferen voor hunnen geboorte
grond.
Zij die, om zich aan den soldaten
dienst misschien te onttrekken, den
priesterrok aantrekken, mogen zonder
vergoeding, terwijl hunne arme broe
dersonder de kogels der vijanden val
len, vreedzaam gebeden prevelen om
van den God der heirscharen de over
winning van het nationaal leger af te
smeeken zij zijn ontslagen van den
vaderlandschen plicht, dit zijn de op
recht bevoordeeiigden.
Zoo redeneerde een familievader, die
over eenigen tijd bevel had ontvangen
zich gereed te houden om zijne klas te
vervoegen, en die reeds 7 jaren was
gehuwd, hij had 4 kleine kinderen.
En omdat die man een slecht num
mer had getrokken, aan de zedelijke
en natuurwetten had voldaan, maar
niet rijk was geboren, zou hij 13 jaren
lang onder de wapens worden geroe
pen, terwijl anderen, die de zedelijke
en natuurwetten ter zijde stellen, het
jongelings pastoorsleven verkiezen,
waar zij voor niemand te zorgen heb
ben, ja, soms een niet al te voorbeeldig
leven leiden, maar het voordeel genie
ten geen soldaat te moeten worden.
Laat het kanon maar donderen, de
langgerokte zal in volle zekerheid voor
zijne broeders bidden, terwijl deze
voor hem en voor de rijken, land en
weide, eigendommen en weelde zullen
verdedigen, en hun leven te pande
stellen, alhoewel zij zelf geene eigen
dommen te verdedigen hebben
En zulke wetten noemt de goede
pers de goede wetten, W8ike niet
mogen veranderd worden de onge
lijkheid is immers de macht van het
klerikalismus.
Wij willen heden den droevigen toe
stand leeren kennen van deze plaats,
die sedert een groot getal jaren door de
klerikalen wordt bestuurd.
Wij willen eerst spreken over het
onderwijs De stad bezit in het Cen
trum eene gemengde gemeenteschool
met eenen onderwijzer, eene aangeno
men broerkensschool voor jongens,
met eenen bestuurder en 10 hulp
onderwijzers, eene aangenomen school
van de Ursu linen voor meisjes met eene
bestuurster en 5 hulponderwijzeres
sen, eeDe vrije gesubsidieerde broer-
kens school voor jongens, met eenen
directeur en 4 hulponderwijzers, eene
vrije gesubsidieerde meisjesschool,
met 2 nonnen.
De onderwijzer van het Centrum is
een oud bediende der broerkens, door
den midden jury gediplomeerd. Zijne
school is in zijne woning ingericht,
waar men daartoe twee slaapkamers
heeft benuttigd. Een veertigtal leerlin
gen ten hoogste kunnen er plaats vin
den. Elk jaar moeten er leerlingen ge
weigerd worden. Geen enkele ambte
naar van het lager onderwijs van S1
Truiden is door een staatsnormaal
school gediplomeerd.
De twee gemeentescholen tellen te
zamen een honderdtal leerlingen. Maar
er zijn 9 vrije en aangenomen scholen,
met een personeel van 36 ledentus-
schen welke men 15 broerkens2 wereld-
lij ken en 19 nonnen aantreft.
Op den datum van 27 September
1884 dus voor dat de schoolwet
in voege was - schafte de gemeente
raad at de kostelooze meisjesschool
met 2 ouderwijzere!sen en vele leerlin
gen de betalende meisjesschool met 2
onderwijzeressen de bewaarschool
voor meisjes met2 onderwijzeressen en
40 leerlingen; de school voor volwasse
nen, de plaats van hulponderwijzer aan
de jongensschool, die eene gemengde
school werd. Darenboven nam hij aan
de vrije jongensschool der broerkens,
do vrije meisjesschool der nonnen, de
vrije gemengde school van het gehucht
Schuerhoven.
S' Truiden bezit te meer eene aange
nomen Normaalschool, een bischoppe-
lijk Collegie, een klein Seminarie, eene
vrije school van broerkens van Malon-
ne, en verloren iu deze zee van clerica-
li8mus, eene Staatsmiddelbare school,
die reeds half verkwezeld is, en 208
leerlingen telt.
De Ursulinen hebben eene beroeps-
school met 55 leerlingen die in 1903,
2269 franken toelagen van den staat en
600 fr. toelagen van de provincie en de
stad ontving. Eindelijk, en zulks is de
bouquet, er bestaan te Sl Truiden twaalf
overgroote kloostersvijftien kerkenen op
eene bevolking van 13,000 inwoners,
worden er zes duizend door het Bureel van
Weldadigheid ondersteund
De handel is er onbeduidend, en in
dit kapucienenoord ziet men zelden
andere feesten dan deze welken inge
richt worden door de kerken, de kloos
ters en de genootBchappen. En te mid
den aan d> ze gffanatiseerde bevolking,
komt een groep verknochte liberalen,
onder de leiding van krachtdadige
opperhoofden, als de heeren Keyen-
bergh, Vandersmissen, enz., enz eene
maatschappij te stichten die belooft
machtig te worden - zij telt reeds 300
leden, en die dit verhopen wijeenmaal
de stad S' Truiden van het klerikale
juk zal weten te verlossen.
ünze oprechte gelukwenschen en
onze beste hoop van slagen aan deze
dapperen.
Ruim twee en twintig jaren wordt
ons landeken bestuurd door de zuiver
ste klerikalen, onder de wijze
maar schrandere leiding der bisschop
pen, en de vruchten dezer ultra katho
lieke regeeriug zullen onze landgeno
ten doen nadenken.
Met zulk goedgewijd bestuur moest
ons land zeker den rechten weg der
deugd volgen. En 't is juist het tegeno
vergestelde. De XXe Siècle komt die be
wering logenstraffen met een uittrek
sel uit een boek van den heer Joly, lid
van het lnstitut de France over de mis
daden in België, brengt het onze kleri
kale meesters eenen verpletterenden
slag toe
Eerst, zegt gemeld schrijven, dient
er opgemerkt te worden dat het
woord misdaad hier in den breedsten
n zin opgenomen wordt en dat het de
studie bevat van alle overtredingen,
n verbregen en vergrijpen zoowel als
de eigenlijke misdaden. In zijn ge-
heel genomen bekleedt België eene
n weinig benijdenswaardige plaats
Ons land staat aan liet
lioofd van de Europeesche
n natiën.
Van 1880 tot 1900 zijn de vervol-
n gingen voor laster.en beleedigingen
n met 63 ten honderd verhoogd, de ver-
volgingen voor slagen en wonden
met 77 t honderd.
In Frankrijk telt men gernid-
n deld op 10,000 inwoners l^O be-
i) schuldigden, in Italië 128, in Enge-
land 237. in Holland 231 en in Ilel-
gië 34T.
De heer Joly doet nog uitschijnen
dat de brutaliteit een kenteeken
der misdaad is in België.
De oorzaak van dezen aangroei van
misdrijven mag terecht geweten wor
den aan den achteruitgang van het on
derwijs. Een land, dat zijn eigen onder
wijs afbreekt, en de opvoeding ver
waarloost, moet in de misdaad ver
smachten.
Het is ons onmogelijk te zeggen
dat de mannen die op het stadhuis
zetelen de gekozenen zijn van het
kiezerskorps. Iedereen weet dat de
omkooperij en de drukking, gelief
koosde wapens der klerikale partij,
eene eerlijke en rechtzinnige raadple
ging van het kiezerskorps onmogelijk
maken.
Ook zien wij, met oneindigen spijt,
hoe slecht de goede stad Yper be
stuurd is de verkwisting van het
geld der lastenbetalers leidt ons ze
ker tot het maken van nieuwe lasten.
Nauwelijks is eene straat goed ge-
kalseid of men delft grachten, 't zij
voor het leggen van rioolen, 't zij om
er de waterleiding of de nieuwe kana
liseering van het gas te plaatsen.
De kleingeestige politiek der klei
ne steden is de eenige vooringeno
menheid onzer magistraten het mu
ziek der Oud-Pompiers beletten zich
op de Groote markt te laten hooren
zich verzetten tegen het schooluit
stapje der bekroonde leerlingen on
zer stadsschooleen hulpgeld weige
ren aan de Tooneelmaatschappij de
Vlaamsche Ster, ziedaar hun werk,
het is wel dit van lieden die aan de
toekomst en aan den bloei onzer stad
niet denken het is ten hoogte waar
dig van dweepers en van sektarissen.
De vaart, spijts de 600,000 fr. ter
beschikking gesteld van de Regeering
voor hare voltooiing, blijft altijd in
waarnemingde spoorweg met groo
te doorsnede van Yper naar Dik-
smuide, afschoon beloofd en ter stu
die sedert twintig jaren, even als het
leggen van den buurtspoorweg van
Yper naar Belle, zijn opnieuw begra
ven tot de naaste kiezingen.
Wat den Stand betreft, waarvan
het crediet van 30,000 fr. sedert drij
jaren op de begrooting voorkomt,
zijne bouwing wordt verschoven tot
het jaar blok.
De onvoorziene werken, verschul
digd aan de onvoorzichtigheid en aan
de onbekwaamheid onzer meesters,
beletten de noodige werken uitge
voerd te worden omdat de kas ij del
is.
Niettegenstaande den schitteren
den toestand onzer financien, zoo zeer
opgehemeld door onzen Burgemees
ter, zal onze stedelijke Regeering
eene leening moeten doemen meuwe
lasten leggen.
Zullende Yperlingenzich no? ]a„
laten foppen
De mestrapers zijn in werkstaking
gegaan ten gevolge van moeielijkhe-
den die ontstaan zijn tusschen hen en
den sympathieken en volkslievenden
Burgemeester.
Die menschen genoten tot hiertoe
de gunst de opbrengst van hunnen
handel te mogen verkoopen, welke
zij buiten de Meenenpoort legden.
Onze burgemeester, zonder vooraf
gaande waarschuwing, naar het
schijnt, heeft het vuur doen steken
aan de messingen der Meenenpoort.
Van daar de woede der mestrapers
die erg beschadigd waren in hunne
belangen.
Gezien den schitterenden toestand
der financien, weigert onze Stadsva-
der recht te doen aan hunne billijle
eischen.
Wij vernemen dat de werkstaking
geëindigd is.
Na rijpe overweging en om de
stemmen dezer kiezers niet te verlie
zen, heeft onze Burgemeester eene
schadeloosstelling beloofd.
Alles is wel dat wel eindigt
Sedert gn September 1906, is er
een werkman te Yper, die zich
Sahina-Amelia De Hollan
der noemt. Die werkman Sï'
bina-Amelia is meerderjarig
dochter van Carolus-Josephus-
Maria De Hollander en Maria-Justina
Payez.
Gaat zien onder het Nieuwwerk
Dat stuk is daar aangeplakt en ge-
teekend door Schepen Eugène Struye,
Eene nieuwe decoratie voor Sche
pen Struye en zijne bedienden die
dit stuk geteekend en opgemaakt
hebben.
Wonderbaar Zeer wonderbaar
Bij koninklijk besluit van 28 Aug®
ti 11. is M. H. Donck griffier benoemd
van den werkrechtersraad van Yper.
M. Vanraes, ODder-bestuurder der
weezenschool voor knechtjes, is bfl'
machtigd hetzianeloozen gesticht vooi
mannen te besturen, gelegen in de#
stad.
De Koophandelskrmg komt het
gende verzoekschrift te sturen aa»
den heer Minister van Openbare vet
ken
Mijnheer de Minister,
De Koophandelskring van Yper,
reden bewogen over den ongelukk>gel)
toestand der schippers, ten geV0^
van het dalen der wateren in de b°°£
vaart van Yper naar den Yzer, ?er
zoekt eerbiediglijk den heer Miu^
wel te willen bij hoogdringendheid
noodige toelatingen geven om de VE
ding te verhaasten, gelijkvormig
ontwerp dat reeds een begin van u
voering gehad heeft.
Inderdaad, eene pomp en de geG
menlijke buizen zijn ingericht aari
Sas van Boesiughe sedert tal vau
den maar de beweegkracht en
derrichtingen ontbreken om het
te beginnen.
-00(3^000
