ïeuws. Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement. Donderdag, 4n April 1907. Derdejaar. l\r 21 Klerikale en Liberale politiek. Werkerspensioenen. Hij '«al niet hoeren. Verplichtend onderwijs. De coöperatief te Yper. De kiuderstei'fte. Eendracht maakt Macht. Wed'SCkfJnetlfle liet* iJonifenllllJSVires acquirit eundo. INSCHRIJVINGSPRIJS: Voor den buiten: Een jaar, Fr. 3-00. Voorstad: Een jaar, Fr. 3-50. Men handelt bij overeenkomst. Om het verschil goed te begrijpen dat er bestaat tusschen de klerikale en de liberale politiek, is bet genoegzaam te doen uitschijnen wat beide partijen beoogen, welke strekking de eene en de andere dezer gezindheden beharti gen. De klerikalen willen de geleerdheid alleen voor de rijken, de arme werk man moet geene geleerdheid bezitten de arme man moet soldaat worden, terwijl de zonen der rijken zich van deze verplichting kunnen afkoopen, uit voorwendsel dat zij bij het leger in het verder! zouden loopen voor de geringen steekt zulks zoo nauw niet de rijke moet 4 stemmen hebben, om den klerikalen pastoorswinkel goed te doen draaien, terwijl de nederige ar beider met ééne stem wordt a!ge- scheept de pastoor moet alles te zeg gen hebben en de burgemeester moet de ootmoedige knecht zijn van den pastoor, die tegelijk de baas moet zijn van het Armbestuur, om de arme menschen naar zijne pijpen te doen dansen de pastoor moet het opperge zag hebben in de scholen om te belet ten dat het verstand der kinderen ont wikkeld "worde en om van de opkomen de jeugd fanatieke dweepers te maken, de priesters en kloosterlingen moeten van de verdediging des lands en van de betaling der lasten vrij blijven, de kloosters moeten steeds aangroeien om de wereldlijke onderwijzers te vervan gen, en om den kleinhandel den dood aan te doen de gemeentescholen met hunne goede onderwijzers moeten plaats maken voor scholen met onge diplomeerde, ja soms geestesbederven- de kloosterlingen, die van opvoeding of van onderwijs niet de minste kennis sen hebben ons land moet bestuurd worden door poesjenellen, die de speel tuigen zijn van hunne heeren en Moes tors, de bisschoppen ziedaar het doel, ziedaar de streving der klerikalen. De liberale partij daarentegen wil het bestuur des lands door bet volk en geenszins door tusschenkomst van grootere machten, zij wil dat de bur gemeester met zijnen raad alleen meester zijn op bet gomeentehuis, dat de pastoor de baas zij in zijne kerk, zonder zich te bemoeien, dat de pas toor zijnen dienst moet doen in zijne kerk, zonder zijne medeburgers te verdrukken, dat de begraving van den arme even deftig gebeure als die van den rijke, dat op h >t kerkhot geenen hondenhoek mag bestaan dat het kind van den arbeider evenveel recht heeftop onderwijs dat allen, arm of rijk, bu t'ger zoowel als geestelijke, tot de verdediging des lands moeten mede werken, en dat niemand zich aan dien heiligen plicht mag onttrekken dat alle menschen gelijk zijn voor de wet dat men den rijke, die reeds voorrang genoeg bezit met zijne schatten, niet mag bevoordeeligen door hem meerder stemmen te geven dan den arme dat het onderwijs moet toegankelijk wezen voor alle klassen der samenleving dat de leermeesters, die den geest en het lichaam der hun toevertrouwde kinde ren bezoedelen, onwaardig zijn de op voeding te besturen dat de ongedi plomeerde onderwijzers en onderwijze ressen geenszins de plaats mogen inne men van onze bekwame leermeesters en leermeesteressen, wier ouders hun ne laatste penningen hebben opgeof ferd om hunne kinderen eene eerlijke broodwinning te bezorgen. Ziedaar wat de liberalen willen. En daarom schelden de klerikale gazetten Men schrijft in bij den Uilgever, üiximidestraat, nr S3, te Yper. De aankondigingen van gansch België en 't buitenland evenals de Nolariale en Bechterlijke aankondigingen mogen gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege- naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden. hen uit voor geuzenkliek, godsdienst vervolgers. Wij vragen aan eiken niet gefanatiseerden burger, of hij in der gelijk programma eenen splinter vindt van geloofsverdrukking, van haat te gen den godsdienst. De politiek der liberalen rust op verdraagzaamheid, op politiekegelijk- heidmet afschaffing van alle voorrecht. Onze grondwet zegt immers Alle Bel gen zijn gelijk voor de wet, en wij stellen onze grondwet boven alle per soonlijke belangen. Wij hebben reeds gemeld dat de li berale Kamerleden R. Warocqué en P. Boël een wetsvoorstel ingediend heb ben, dat strekt om aan alle nijver heids- en landbouwwerklieden een ruet- geld toe te kennen van 360 fr. 's jaars, alsmede hetzelfde pensioen te verlee- nen aan alle werklieden getroffen door onbekwaamheid tot arbeiden. Het voorstel onderzoekt breedvoerig de op te lossen zaak en wijst de midde len vaD uitvoering aan. Ziehier eemge beknopte mededeelin- gen daaromtrent Luidens de volksoptelling van 1900, zijn er in het rijk 865,353 nijverheids- werklieden en 268,237 werkvrouwen. Ju bet landbouwbedrijf werken 192,012 mannen en 55,458 vrouwen, wat samen uitmaakt 1,057,000 mannen en 323,000 vrouwen. Behalve voorde mijnwerkers in de diepte werkend, die rustgeld ontvan gen op 60 jaar, wordt het pensioen toegekend op 65 jaar. Men heelt bere kend dat, op bovenstaande cijfers voortgaande, het. aantal pensioenge- nietei'Bzal bedragen 139,242, wat, ver menigvuldigd met 360, bedrag van het pensioen eene uitgave vergt jaarlijks van 50 millioen 127,120 fr. Uit eene berekening blijkt dat het aantal invalieden, onbekwaam tot wer ken voor den ouderdom van 65 jaar te hebben bereikt, zou bedragen 12,167 wat x 360 4 millioen 380,120 frank uitmaakt. Er moet dus eene som gevonden worden van 55 millioen 507,210 frank. Om die som te vinden, wordt voor gesteld dat elke mijnwerker 2 1/2 cen tiemen daags zou storten, de eigenaars der mijn evenveel voor eiken werkman en do Staat 5 centiemen per hoofd en per werkdag Aodere werklieden zouden 5 centi- men daags storten, de werkgever ins gelijks 5 centiemen en de Staat ook 5 centiemen. Derwijze geraakt men tot 55 millioen 958,000 frank. De Staat zou moeten tusschenkomen voor 19 miirioen 320,000, de werkge vers voor 18 millioen 319,000 fr, en de werklieden voor 18 millioen. Het aandeel van den Staat zou ver gaard worden met eene belasting te heften van 1 p. h op de schuldbrieven en aandeelen en de rentebrieven van den Staat het recht van 0.50 per duizend op de beursverhandelingen en eene verhooging van de rechten op den alcohol. Voor de werklieden zou de storting verplichtend gemaakt worden vanaf 15 .jaar. Aldus biedt zich het voorstel Wa rocqué en Boël aan. De moeilijkheden tot verwezenlijking zijn niet van dien aard om de indieners al te schrikken en van werkliedenzijde zal eenieder met vreugde 5 centiemendaag&storten, om op 65 jaar een pensioen van 360 fr. te genieten. De liberale afgevaardigden, R. Wa rocqué en Pol Boël hebben een wets ontwerp neergelegd om aan alle nij verheids- en ian.lbouwarbeiders, man nen en vrouwen, een ouderdoms-of invaliteitspensioen te verleenen Van minstens 360 frank 's jaars. Dat zou wat andere peper zijn dan de almoes van negen centen daags, waarover de tjeven zoo stoefen. Maar gewed, dat 't clericaal ministe rie er met zal willen van hooren. 't. Antwoord zal klinken er is geen zaad in 't baksken Honderd millioen voor nottelooze forten en ka nons, en gestadige vermeerdering van jaarwedde en pensioen voorde zwarte kiesdravers, dat gaat, maar voor afge sloofde werklieden non possumus Het bestuur van den Onderwijsbond, diein October de onvergetelij ke, groot- sche manifestatie inrichtte ten voor- deele van het verplicht onderwijs, heeft het wetsvoorstel van M. Herland aangenomen, die de bijwoning der school tot 13 jaar zou vereisnhen, en het bewijs van lagere schoolbijwo- ning voor het aanvaarden in de fabrie ken. De maatschappijen van Oud leerlin gen der gemeentescholen zouden zorgen voordekleeding en het voedsel, noodig aan de arme kinderen. Voor de toepassing der wet zou men de volgende middelen gebruiken te genover de wederspannige ouders eerst de berisping door den burgemees ter, dan de boet toegepast door den kantonalen opziener, dan de verlenging van de verplichtende schoolbijwouing voor diegene die onregelmatig de klas- senzou ienopgevolg ihebben, eindelijk voor de armen die de. boet niet zouden kunnen betalen zou men het stemrecht tijdelijk opschorsen. In't kort mogen wij ons in den Senaat aan eene grondige bespreking verwach ten, nopens deze zeer belangrijke kwestie, die ons, liberalen, nauw ter harte ligt. AANKONDIGINGEN Aankondigingen: 15 c den drukregel. Reklamen 25 c. Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id. Flet Staatsblad van 28 Maart kon digt de statuten af der samenwerken de maatschappij of coöperatief die komt gesticht te worden in Yper. Men leest er le Hoofdstuk. Benoemingzetel, voorwerp, duur en verbintenissen der maatschappij Art. 1. Er wordt te Yper eene sa menwerkende maatschappij gesticht voor benoeming hebbende Economie (spaarzaam heidj. Art. 2. Haar zetel is gevestigd in de Elverdinghestraat, 18> te Yper. Art. 3. De maatschappij heelt voor doel de stichting en uitbating eener uitspanningszaaleener bakkerij van renen handel van kolen, van specerij- magazijnen en van verschillende koopma ren. Zij zal daarenboven inrichtingen van ouderlingen bijstand en alle andere inrichtingen mogen stichten, voor doel hebbende te voldoen aan de stoffelijke en zedelijke noodwendigheden harer leden Om eene vermindering te bekomen op den prija van den kleinhandel, zal de Maatschappij leveranciers mogen aannemen. Zij zal mogen een bondge nootschap sluiten of zich verstaan met andere maatschappijen die, gelijk zij, op eene volstrekte wijze alle tusschen komst in de politieke partijen verbie den, evenals de inmenging in de zaken der openbare besturen. Art. 4. - De duur der maatschappij is vastgesteld op 30 jaren die zullen beginnen den 3 Maart 1907. Hoofdstuk III. - Der leden, ontslag uitdrijvingstortingen en aflossingen. Art. 13. Mogen alleen deel ma- keu van de maatschappij A. De werklieden, bedienden, amb tenaren en magistraten der verschil lende mimsteriëele departementen. BDe leden der gendarmerie. De gehuwde militairen. D. Het personeel der Compagnie van West-Vlaanderen en dat der buurt spoorwegen en der Nationale Bank. E. Dezen die gepensionneerd zijn om reden der bewezene diensten in eea welkdanigen toestand vergeld door de openbare schatkist of door bovenge melde maatschappijen. F. De weduwe wier echtgenoot, zich in de gewenschte voorwaarden bevond om deelhebber te ziju. G. De vader- en moederlooze weezen, wanneer een der overledene bloedver wanten de gewenschte voorwaarden vereenigde om deelhebber te zijn voor zooveel de weezen te zamen leven er kan hun slechts een enkel titel van deelhebber afgeleverd zijn. Het is dus eene maatschappij die al de ambtenaren aanbelangt. Dezen maken gebruik van een recht, die men hen moeielijk zou betwisten. Het zal niet te min waar zijn dat de slag die aan den lokalen kleinhandel gebracht wordt gevoelig zal zijn. Wanneer wij eertijds onze kleri- kale hoofdmannen verweten geen invloed te hebben bij de regeering om ons een deel van het garnizoen weder te geven, die eertijds eene aanzienlijke hulp voor onze stad uitmiek, antwoordde ons het Journal d'YpresIndien wij min soldaten hebben, wij hebben daarentegen eene weldadigheidsschool. De plaatselijke handel zal niet lang van het buitenkansje genoten heb ben Rechtzinnig, het was der moeite niet waard de fundatie Godtschalck te verkwisten om tot dien uitslag te komen. Nog eene pluim die van M. Co- laert's hoed valt. Zondag, 26 Maart, heeft de heer doctoor Miele in de volkshooge- school onzer stad, voor eene volle zaal, het werk der kindsheid uiteen gezet, dat hij gesticht heeft te Gent het schoonste van dat slach in de gansche wereld. De sympathieke voordrachtgever heeft verklaard hoe hij er toegeko men is de raadplegingen der zuigelin gen, de uitdeelingen der onvruchtbaar gemaakte melk, de kribben, de kinder-

HISTORISCHE KRANTEN

De Weergalm (1904-1914) | 1907 | | pagina 1