Eene Martelares.
Stadsnieuws.
li
if I If;
Hel Vergunningsrecht.
Mengelwerk. O5
De navolgers van Chislus
Waarom komen wij legen
de geestelijkheid op
De verdedigers van
den kleinhandel.
Het Journal cVYpres
en de waarheid.
vier plaatsen gelijktijdig gemanifes
teerd wordt.
't Doet ons goed aan 't. hart te besta-
tigen dat de liberale partij tier het
hoofd omhoog houdt en na dnj-en-
twintig jaar onderdruk king haren moed
niet laat vallen.
't Is een goed teeken voor de toeko
mende gemeentekiezingen geheel Bel-
gie door staat de liberale partij strijd
vaardig om met de uiterste hardnek
kigheid haren aartsvij and te bekampen.
We hebben de overtuiging dat de li
berale vlag na de gemeentekiezingen
van October aanstaande de witgele vod
op menig gemeentehuis zal vervangen.
Moed dus, vrienden, en vrij vooruit,
vooruit voor de vrijmaking
De kiezingen naderen en de klerikale
kiesdravers gaan er weer op uit om de
herbergiers zeem aan den baard te
strijken. Daarom spreken de pastoors-
gazetjes opnieuw van de vergunnings-
wet at te schaften of ze rechtvaardiger
te maken.
't Is bijna twintig jaren dat we dit
liedje hooren.
Ondertusschen slaat de klerikale re
geering millioenen lasten op den rug
van herbergiers en verbruikers, zonder
dat er eenige ernstige verbetering werd
ingevoerd tegen de dronkenschap.
De bekentenissen van den klerikalen
volksvertegenwoordiger Hellinck, van
Brussel, zijn daaromtrent beteëkenis-
vol
Er waren, in 1889, in Belgie, onge
veer 150,000 drankslijterijen, zijnde 1
herberg voor 40 inwoners En thans
zegt hij na 18 jaren vergunnings
recht zijn er juist 209,118. zijnde 1
herberg voor 35 inwoners (de bevolking
van het land gerekend op 7,500,000
zielen), d
Aangaande het alkoolverbruik zegt
M. Hellinck
Rond 1889 waren wij reeds aan 30
liters per hoofd en per jaar.
Indien het waar is dat het vergun
ningsrecht het getal der slijterijen van
sterkedranken, zelfs aanzienlijk, heeft
doen verminderen, is het niet minder
waar dat het getal der slijterijen van
dranken zonder de alkooi (bierhuizen)
niet verminderd is, wel integendeel.
Het is ook voor niemand een geheim
dat het vooral in die zoogezegde bier
huizen is dat, in 't verborgen, groote
hoeveelheden aikool gedronken wor
den. Vruchteloos zal men de overtre
ders achterna zitten en met groote
boeten straffen ondanks de strengste
bewaking zullen er voortdurend over
tredingen gepleegd worden.
Er dient hierbij aangemerkt te wor
den dat er in België een aanzienlijk ge
tal geheime stokerijen werken, zoo dat
men ten naasten bij zelfs niet kan vast
stellen hoeveel genever onder aller
lei smokkelbenamingen gedronken
wordt.
Bestrijding van drankmisbruik is
dan ook een echt boerenbedrog, inge-
XII.
Al de ambtsbijzonderheden, van de ont
graving tot de zegelen, moesten het voor
werp zijn van een eerste verslag, waarin
insgelijks de beschrijving zou komen der
ontleedkundige veranderingen.
Matheus vertoefde niet zijn verslag op te
stellen. Hij ging uit, ging den heer procu
reur en den heer onderzoeksrechter vinden.
M. Timel vroeg
Welke zijn uwe besluitselen
De dokter boog het hoofd, scheen zijne
gedachten bijeen te zamelen, dan, zijne
woorden wegende, met korte en snijdende
stem
Uit het eerste onderzoek waaraan ik
mij kom over te leveren, antwoordde hij, en
waarvan ik denk u de gewichtige uitslagen
te moeten doen kennen, uit de kenmerken
gedurende de ziekte van Durant door mijnen
ambtsbroeder Sevigny bemerkt, uit de ver
anderingen der ingewanden door mij be
merkt na den dood, besluit ik dat
1° Alles doet denken dat de dood van den
pachter Durant veroorzaakt is geweest door
de inbrenging van eene vergiftige zelfstan
digheid.
2° De scheikundige ontleding der inge
wanden zal moeten gedaan worden om de
roepen door de klerikale regeering,
om werklieden en burgers nog eenige
millioenen af te melken, ten voordeele
van de politieke geestelijkheid en van
de schatrijke kloosters.
Onder voorwendsel van de dronken
schap te bestrijden, verleent de kleri
kale regeering aan allerlei katholieke
krochten en patronagiëa toelagen die
oprecht schandalig en wraakroepend
zijn Zoo zijn er van deze kringen die
tot vijftien duizend franks subsidiën
kregen op een jaar.
En zoo moeten de belastingschuldi
gen de kosten van de klerikale kies-
propagande 'uitzweeten en 't juk onder
gaan van degene die hunne zuurgewon
nen centen opstrijken.
In October zouden al de gemeenten
van ons arrondissement móeten tegen
het zwart bloedzuigersbewind opstaan
en tegen de klerikalen ten strijde
trekken.
De strijd móet zijn
Weg met de klerikale geldverbras-
sers
Wanneer men de handelwijze van
sommige priesters nagaat, vraagt men
zich af of zij Staatsambtenaars zijn of
niet. Zijn zij zulks, dan mogen zij in
de uitoefening hunner bediening be
knibbeld worden, en dan mag men
hunne daden met getuigen bewijzen.
Maar zijn zij het niet, dan mogen zij
geene jaarwedden van den Staat genie-
teD, doch deze kerels vragen vette
traktementen en daarenboven het recht
om den Staat, indien hij in hunne gra
tie niet staat, te beknibbelen
Ja, onder een klerikaal bestuur, mo
gen zij zich ter uitzondering van de
andere bedienden met politiek be
moeien zonder daardoor gevaar te loo-
pen vervolgd te worden. Integendeel
krijgen zij menige voordeelen, welke
aan andere burgers worden geweigerd
zij zijn ontslagen van soldatendienst
en burgerwacht, maar genieten zooveel
kiesrecht als de beste.
Geen wonder dan dat duizende
broerkens ons uit Frankrijk zijn over
gevlogen, om in dit bevoorrecht land
zich aan de wetten huns lands te ont
trekken, en hier concurrentie te doen
aan alle stielen en ambachten, om de
officieele onderwijzers op straat te zet
ten en dezes bediening in te palmen.
Art. 6 der Grondwet zegt Alle
Belgen zijn gelijk voor de Wetmaar
zulks geldt enkel voor den werkman
en de burgerij. De pastoors zijn ont
slagen van den militairen dienst ter
wijl de arme zijn bloed moet vergie
ten. De arme man heeft maar ééne
stem, de pastoor drie en nier.
Indien de pastoors aan de maat
schappij eenigen dienst bewezen en
edelmoedig en zachtmoedig van harte
waren, gelijk hun goddelijke meester,
indien zij de rechtvaardigheid en broe
derlijkheid aanpredikten evenals eeni--
ge oude en voorbeeldige herders, dan
zouden wij voor hen meer toegevend
zijn.
ware oorzaak van den dood en den aard van
het vergift te bepalen..
Matheus groette zeer ernstig, alsof hij
bewogen zou geweest zijn door deze eerste
uitspraak die hij kwam te doen namens de
wetenschap, en kwam op het gemeentehuis
bevelen geven opdat het lijk, weder in de
kist gelegd terug naar het kerkhof zou ge
voerd worden
Een kwartier later, na het bezoek van
Matheus, namen twee gendarmen den weg
naar Romaryn, dragers van een aanhou
dingsmandaat, onderteekend door den rech
ter.
Het mandaat beval de aanhouding der
weduwe Anna Durant, beschuldigd van ver
giftiging op den persoon van haren echtge
noot
XIII.
Matheus was geen boos mensch, maar
wat men met eene plichtige toegevendheid
een lichtzinnig mensch noemt. In de ver
trouwelijkheid verloor hij die ij-koude on
verschilligheid, die strengheid die hij zich
vóór de vreemdelingen oplegde. Dan was het
een goede jongen, een' dezer zoogezegde
argelooze wezens, die zooveel kwaad doen.
In zijn huis hield de geleerde op ver
maard te zijn. Aan de deur verliet hij het
masker van komediant dat hij op zijn aan
gezicht geplakt had. Hij loosde eenen zucht
van ontlasting, zijn aangezicht helderde op,
zijne oogen glinsterden, zijn voorhoofd ver
loor zijne rimpels.
Het was de beroemde en geleerde Matheus
Maar thans zijn het enkel politieke
voorvechters, die zich niet meer om
den godsdienst bekreu oen dan eene
koe om een rol tabak of een visch om
een appel, die enkel overeerschnigen,
dwingiandij, vervolging, twist en
tweedracht zaaien in de parochiën, tot
zelfs in de huisgezinnen tusschen man
en vrouw, tusschen kiuders en ouders,
dit is hunne leus en bezigheid.
En zulke personen noemen zich zon
der schamen, de navolgers van Chris
tus F?
Wij hebben het dikwijls geschreven
en wij herhalen het nog wij zijn niet
tegen den godsdienst, maar wij bestrij
den de priesters dia ouder den dek
mantel der religie, het volk onder den
domphoorn willen houden, opdat zij
zouden kunnen heerscben over de gan-
sche wereld.
In 't jaar 1830 ziet men de geeste
lijkheid dio zich verdrukt ver
klaarde door het protestantisme ge
zamenlijk met burgerij, den strijd
aannemen voor onze duurbare vrijhe
den. In de Constituante zetelden de
priesters, De Haerne en De Foer, die
medewerkten met vrijmetselaars aan
het opmaken van onze Grondwet
door den Bien Public uitgemaakt
voor eene vuilniskar.
Weldra ziet men in het pas gescha
pen België, de geestelijkheid meer dan
't is gelijk waar bloeien, want nergens
bezit zij zooveel voorrechten.
De verdrukten van 't jaar 1830
wisten het aan boord te leggen om
overal meester te worden, om in alle
gemeenten het openbaar onderwijs in
handen te krijgen en om het op eene
dergelijke wijze in te richten dat een
katholiek minister, de heer De Decker,
verklaarde, dat zij aldus een geslacht
van domkoppen voorbereidden.
De wet van 1879 doet den school
strijd losbranden. De verdrukten
worden vervolgers. Zij geven het voor
beeld van de ongehoorzaamheid aan
de wet. De eerlijke lieden die op hun
nen post gebleven zijn worden uitge
maakt voor al wat slecht is
Sedert 1884 hebben de klenkalen
een enkel doel beoogd zich aan 't be
wind versterken. De meest gemaligden
onder hen werden van kant gezet. En
overal waar het maar zijn kan, werd
de pastoor de baas, en voor de onder
wijzer, en zelfs voor deu burgemees
ter.
Overal zijn, onder zijne leiding, de
broodroover3 aan 't, werk. Hoeveel lie
den zijn door hunnen lieven pastoor
niet ten ondergebracht
De geestelijkheid beveelt aan amb
tenaars, aan vertegenwoordigers, aan
ministers.
Van haar hangen plaatsen en offi-
ciëele voordeelen van allen aard af.
Wee wie haar durft weerstand bieden
De discipels van Christus, in plaats
van hunne zending van liefde te ver
niet meer, gansch bezig met wetenschap
pen, studiën, scheikunde.
Het was de dokter Matheus, Matheus
kort af, het is te zeggen een goede burger,
die zijne dochter aanbad, zijne meid Mada-
lena beknorde en zijnen hof bebouwde.
Verwaand en poseerder wanneer hij uit
was, werd hij eensklaps zich zelve zoohaast
hij in zijn huis was.
Die man had zich gewend aan het gerucht
zijner bekwaamheid. Hij geloofde eraan,
gelijk de leugenaar eindigt met aan zijne
leugens te gelooven.
Door veel den geleerde te spelen had hij
zich overtuigd-dat hij het was.
Verwaand en stijfhoofdig, was hij een
onverdraaglijken hooveerdigaardgeworden,
die een blind vertrouwen in zijn eigen had.
Alle namiddagen, wanneer zijne zieken
hem vrij lieten en dat onvermijdelijke be
zoeken zijnen tijd niet namen, sloot hij zich
op in zijn kabinet van scheikunde, draaide
de deur op dubbel slot, kwam er maar
s avonds uit. Dit alles sedert twintig jaren.
Het was daar dat hij het beste van zijnen
tijd doorbracht, te midden zijner toestellen,
zijner electrische machienen, zijner fornui
zen, zijner distilleerkolven, zijner flesschen,
en zijner proeflepels,... sigaren te rocken.
Geheel het huis had voor wachtwoord te
antwoorden Mijnheer is voor niemand
t nurs... Mijnheer werkt.
In den loop van het onderzoek had het
parket de gewone vragen gesteld
le VRAAG - Moet de dood van Darant
vullen, vergeten hunne plichten voor
zaken waaraan zij geheel vreemd zou
den moeten blijven.
In plaats vaD zich te doen beminnen
doen zij zich vreezen, In plaats van de
kleinen te steunen, zijn zij immer van
den kant der grooten.
De geestelijkheid is de machtigste
steun van de hoofdonrechtvaardigheid
in ons België, van die schandalige wet
die aan den rijke 3 of 4 stammen geeft
en één aan deu armen werkman.
En dan verwondert men zich dat alle
echte volksgezinde» meer en meer
tegen de geestelijkheid opkomen
De klerikalen loopen hoog op met
het onderzoek, dat zij ingesteld hebben
om de kleine neringdoeuers, die zoo
deerlijk worden verdrukt, eene hel-
pende hand toe te steken tot heden
hebben zij nog niets gedaan dan de
klachten der kleinhandelaars on-
derhoord, der wenschen op papier
gebracht om dezelve te verzamelen in
lijvige boekdeelen, die de eene of an
dere zaal onzer overgroote boekerijen
zullen opluisteren.
Maar middelen zoeken om die ne
derige burgers van den ondergang te
redden, wetten maken om deconcureu-
tie van den kleinhandel tegen te wer
ken, hola dat niet, dat zou immers
aan de porte-monDaie van die groote
zaakwaarnemers schade kunnen be
rokkenen, en daaraan zijn die kerels
allergevoeligst.
In zijn nummer van 24 Oogst II.
maakt het orgaan onzer meesters
een overdreven lof der feesten die
gegeven zijn geweest in onze stad,
met het geld der lastenbetalers, ge
durende het zomerseizoen en binst
den Tuindag.
Verre van die feestelijkheden te
hekelen zooals het Jozirnal d' Ypres
deed als het liberaal» béstuur credie-
ten stemde voor openbare feestelijk
heden, ten einde volk in de stad te
lokken, kunnen wij slechts, in eene
zekere maat wel te verstaan, de
openbare feesten goedkeuren in 1907
gegeven.
Indien de stad, in 1907, meer dan
zeventien duizend franken
uitgegeven heeft om de'vreemdelin-
gen aan te trekken, hadde zij die
aanzienlijke som kunnen gebruiken
voor feesten van een ander slach,
want, in het kort, die feesten hebben
maar eenige kooplieden bevoordee-
toegeschreven worden aan het toedienen
eener vergiftige zelfstandigheid
Matheus had geantwoord dat de moei
lijkheid van het vraagstuk zich niet geheel
aan hem voorgesteld had, aangezien het on
derzoek hem eene aanduiding openbaard had
bekwaam om hem in te lichten over den
waarschijnlijken aard van het vergift het
rattenkruit gevonden in de kamer van Mev.
Durant.
Van eenen anderen kant, de kenteekens
beschreven door Sevigny in de ontleedkun
dige letsels bemerkt na de schouwing, had
den hem toegelaten zijne opzoekingen nauw
keurig te bepalen.
De vorige opmerkingen kwamen overeen
met eene vergiftiging door rattenkruit.
Het was dus om het rattenkruit te ont
dekken dat al zijne pogingen gestrek had
den.
Matheus had in zijn eigen gezeid indien
eene rattenkruit bevattende zelfstandigheid
door den overledene ware ingenomen ge
weest, hij bijna zeker was het spoor te vin
den in de ingewanden vóór zijne uitdrij-
ving, aangezien den aard zelve van het
rattenkruit het onbepaaldelijk doet weder-
staan aan alle oorzaak van verandering of
van vernietiging.
Deze eerste vraag was de hoofdvraagi
zij beheerschte al de andere zij verplichtte
Matheus het feit zelve der vergiftiging vast
testellen buiten de omstandigheden in de-
welke het zich had kunnen voordoen,
moest zelfs vóór alle andere gesteld worden.
ill
i
VEEVOLG.
tl
