Stadszaken.
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Klerikalisme.
Volksellende.
Strafbaarheid.
Hunne Victorie
5 cèntiemen.
Derdejaar. Nr 52.
Oordeel der pers.
DE KAMER
In den Senaat.
Donderdag, 7n November 1907.
Eendracht maakt Macht. Verschijnende des donderdags. Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten: Ken jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fi3-50
Men handelt bij overeenkomst.
Men schrijft in bij den Uilgever, bixtnudestraat, nr S3, te Yper. De aankondigingen van
gansch België en 't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk tegen Üijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
Deze drie woorden zijn evenzinnig
geworden en aanroepen den verdrie-
tigen stoet der menschelijke .armoe-
den die drukken op de streken waar
de geestelijke overheersching zich
voordoet zonder overzicht noch kon-
trool.
Onze Vlaanderen ondergaan die
armoeden sedert een vierde eeuw en
men bestatigt nu zijnen ellendigen
uitslag.
De Annuaire Statistique, uitgege
ven door ons klerikaal gouvernement,
vertaalt lomp in cijfers het diepe
verval van het vlaamsche gedeelte
des lands.
Op ioo,ooo inwoners, zijn er in
Vlaanderen 40 studenten van Plooge-
school in Walenland zijn er 80.
In Vlaanderen zijn er 16 nijver
heidsscholen met 4,700 leerlingen
in Walenland zijn er 55 met 15,000
leerlingen.
In Vlaanderen, op 100 lotelingen,
zijner 13 ongeletterden in Walen
land, zijn er maar 9.
In Vlaanderen, voor eene land
bouwbevolking van 765,000 zielen,
is er geene hoogere school voor
landbouwkunde in Walenland,
voor eene bevolking van 438,000 zie
len, is er eene. i
In Vlaanderen, de middelbare
dagloon is van 1-55 fr. in Walen
land, is hij van 2-23 fr.
In Vlaanderen, verteert men mid
delmatig 2,500,000 fr. per jaar voor
het bouwen van werkmanshuizen
in Walenland, 30,000,000 fr. per
jaar.
In Vlaanderen, 6 der inwoners
zijn aanzien als verkeerende in nood
in Walenland 3 °/0.
In Vlaanderen, gedurende het
jaar 1904, zijn er 23,400 personen
gestraft geweest voor de korrek-
tionneele rechtbank in Walenland
maar 14,800.
.Eindelijk, gedurende hetzelfde
jaar 1904, hadden er in Vlaanderen
5,463 onwettige geboorten plaats en
in Walenland maar 3,900.
Daar zijn oprechte en ware cijfers
Met ze te onderzoeken, vraagt men
zich af welke de oorzaken mogen
zijn van dit diep verval. En wanneer
men bestatigt dat er in Walenland
meer vrijheid bestaat, en in Vlaan
deren meer verslaafdheid, dan kan
men besluiten dat het de verslaafd
heid der geesten is die zijne droevige
drukking uitoefent op den stoffelij-
ken en zedelijken toestand onzer be
volking.
En de herders dier gehoorzame
kudden, zult gij zeggen
Enkelij k bekommerd de zegepraal
der klerikalen in de kiezingen te
verzekeren, zij moeien zich weinig
met de opvoeding hunner schapen.
Wel integendeel Welk zou dan den
praktischen uitslag zijn der benutti
ging van het Combisme en der inge
beelde begoocheling, zonder de on
wetendheid van die arme lieden die
men moet misleiden.
Waarom de verbeestende alkohol
niet werpen aan de massa, als men,
door die middelen, ze doet stemmen
vóór de mannen die aan het bewind
zijn
Hoe gemoederen koopen en stem
men bekomen tegen klinkende geld
stukken, indien de volksellende niet
zoover gedreven ware dat alle onaf
hankelijkheid van karakter zou ge
straft worden met physische smerten
honger verwekkende
En alzoo, de klerikalen hunnen
politieken interest vindende, den
eenigen die hun bekommert, doen
hun best om dien toestand te doen
voortduren.
Tot zelfs de strafbaarheid wordt
door hun toegepast want voor de
plichtigen die hun biechtbriefje kun
nen vertoonen, vermeerdert men
voetstappen en vorderingen om vrij
spraken of voorwaardelijke vrijstel
lingen te bekomen. Maar, daarom,
moet de familie alvorens verzekeren
goed te stemmen.
Dat men ons niet zegge dat wij
overdrijven. Al dezen die in gang
zijn met het volk en bijzonderlijk
met het volk van den buiten, weten
dat indien de bovenstaande staties-
tiek maar droevig is, zij daarvoor
niet te min waarheid is.
Ze kraaien victorie En ze zouden
gelijk hebben indien de dompers die
victorie niet hadden gekocht.
In eene stad gelijk Yper waar de kle-
rikalerl alles hebben gedurfd, alles
hebben begaan, alle schelmstukken
hebben bedreven is de kiezing,
geene kiezing meer, het is eene
markt.
Maandag en Dinsdag liepen hunne
dravers nog rond om de gekochte
stemmen lè betalen, waarvan een
deel op rekening was betaald vóör 20
October en de slot prijs werd uitgedeeld
na de victorie.
Op de bureelen heeft men dan ook
kunnen beslatigen, hoegroot de druk
king is geweest der klerikalen werk
lieden en kleine burgers hebben ge
handeld onder den indruk der bedrei
ging van broodroof en hebben niet
durven stemmen volgens hunne over-
tuiging.
De klerikalen hebben tevens krot-
leniers récht gezet, -en nooit zijn in
eene stad van Belgie zoovele duizen
den besteed om de rechtzinnigheid
eener stemming geheel en al te beder
ven.
De priesters waren hier de ergste
kiesdravers, zij wierpen zich hals over
kop in den strijd.
Dagen achtereen was het 's avonds
ten 8 ure geheimraad in K. K we
zagen er do klerikale kopstukken bin
nen sluipen om er de raadgevingen te
ontvangen van die gekruinde mees
ters, die met hunne confraters de
wereld willen regeeren
De kiezing is eene klerikale slem-
menkooperij geweest, noch min noch
meer, en dat moet ons niet verwonde
ren. op gebied van eerlijkheid en def
tigheid zijn de klerikalen gesteund
door eene politieke geestelijkheid,
die van hare ware zending geen .het
minste begrijp meer heeft, en we we
len sedert jaren dal, zoo ze duizen
den verteren, zij er ook gemakkelijk
aan geraken.
De algemeene uitslag der gemeente-
kn-zingen 18 vooral en boven alles de
triumph van het auti-klerikalism.
En dat is een goed teeken voor de
algemeene kiezingen van 1908.
Wij laten hier onder eenige uittrek
sels volgen,genomen in de bijzonderste
bladen des lauds.
La Gazette
Het is tegen het regiem der kies
wet dat in vele plaatsen het kartel ge
sloten wierd.
Men moet ook bestatigen dat het in
die gemeenten is, waar strijd meest
principieel was dat de katholieken de
gevoeligste slagen kregen.
u Le Petit Bleu
Het, is moeilijk te betwisten dat
de kiezingen geen wiomph daarstellen
voor de anti-klerikalen.
Het is daar de groote leeriDg uit de
kiezmg te trekken.
Paul Janson heeft het Woensdag te
Brussel gezegd
Er moet een gemeenschappelijk
programma opgemaakt worden door
liberalen en socialisten en dit zal het
programma zijn van het komend mi
nisterie.
Elke stap, dien wij in de richting
der anti-klerikale samentrekking doen,
breDgt ons nader van bet gewenschte
doel De omverwerping der klerikale
kliek, die het land sinds drie en twin
tig jaren versmacht.
Express n (van Luik)
Wat uit de kiezing vooral te leeren
valt, is dat de antiklerikalen, als zij
vereenigd blijven, meester zijn van den
toestand
Le Peuple zegt
Het kartel triompheert overal, een
paar uitzonderingen da<r gelaten.
Le Ralliement
...Ik acht den dag van 20 October
1907, als zijnde een liberale triomf die,
als wanneer hij in zijn waar licht zal
geplaatst geweest zijn, voorzeker in
glans, in kracht, in vruchtbare en be
slissende gevolgen, deze liberale kie
ziugen van 27 October 1857 zal g dij
ken.
Zooals in 1857 mogen wij uitroepen
Weg met de kloosters en 1907
voegt erbij Leve het Kartel
VEtoile Beige
Overal w iar de liberalen het kar
tel geweigerd hebben, onderstaan zij
nederlageu.
Tewijl zij door het kartel schitteren
de zegepralen hebben bekomen.
Zoo men ziet kan de doktrinaire po
litiek zelf door hare eigene bladen
niet meer verdedigd worden.
De oude kreet Liever Turkscb dan
Paapsch is de ware.
A bas la calotte
De Kamer wordt den 12 November
geopend. Drie nieuwe volksvertegen
woordigers, die wij er overigens reeds
vroeger zagen, zullen in de Kamer
zetelen. M. Paul Piérart, katholiek,
opvolger van M. de Bethune M. de
Kerchove d'Exaenio', katholiek, die
M. De Bruyn, tot senateur gekozeD,
vervangt; en M. Troclet. socialist, in
vervanging van M. Wettinck De eer
ste zetelde er vroeger reeds gedurende
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c den drukregel.
Ileklamen 25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr id.
2 jaar; de tweede 6 jaar en de derde
4 jaar.
De l9 zitting wordt besteed aan de
benoeming van het bureel. Indien de
toestand van M. Tack niet verbetert,
zal M. Beernaert. als oudste lid, voor
zitten. Zoo M. Beernaert afwezig is,
zou het baron Drion zijn. De voorloo-
pige secretarissen zullen zijn MM.
Debuune, socialistGillès de Pellechy,
katholiek Meysmans, socialist, en
Melot, katholiek. Daarna zullen de
leden der bestendige commissies van
nijverheid, geldwezon en naturalisa
ties aangeduid worden
De heropeningszitting van den Se
naat zal op 12 November plaats heb
ben onder voorzitterschap van M.
Fiévé, senateur van Gent, deken der
Hoogere Kamer. In geval van beletsel,
zal een ander senator van Gent hem
vervangen, M. Leger. Do eerste telt
82 jaar, de tweede 82 jaar.
Het voorloopig bureel moet worden
volledigd door de vier jongsten onder
deleden. Het. jongste lid is prins Al-
bert, welke het ambt van secretaris
zou moeten waarnemen, doch bij de
heropeningszitting niet zal kunnen
aanwezig zijn. Zullen dienst doen als
secretarissen MM. Magnette en Ei
bers, eu als stemopnemers MM. Lam-
biotte en Peltzer.
In ons nummer van 17 October 11.
hebben wij een overzicht der stad
huiszaken gedaan en doen kennen
dat Yper, onder al de steden van
Westvlaanderen, Oostende alleen
uitgezonderd, het meest buitenge
wone inkomsten heeft, dat zij thans,
onder het klerikaal beheer, als ge
wonen ontvangst uit het Gemeente
fonds en het bijzonder Fonds, 41,127
fr. per jare meer trekt dan het libe
raal bestuur in 1890. Wij hebben
vervolgens bewezen hoe onze katho
lieke opperhoofden het geld vertee
ren en zelfs verkwisten, hoe de
onderhoudswerken aan de gebouwen,
straten en buurtwegen, hier ver
waarloosd, verkeerd aangelegd,
zonder toezicht en dus half en slecht
gedaan worden, en aanleiding geven
tot zware en kostelijke herstellingen.
En ten slotte hebben wij herhaald,
hetgeen wij reeds vroeger voorhiel
den, dat Yper overgroote middelen
van voorspoed bezit, dat zij niet,
gelijk overal elders, noch aan Disch
noch aan Hospicen de minste hulp
som te verleenen heeft, en dat met
zulken rijkdom, indien wij een wijs
voorzichtig en min politiek en uit
sluitend bestuur hadden, de stad niet
verplicht ware geweest eene tweede
leening van 850,000 franken aan te
gaan om onze bouwvallige en ver
waarloosde monumenten ten grooten
koste en in eens te moeten herstel
len.
In zijn nummer van 2 dezer ant
woordt het Nieuwsblad op onze ge
gronde beknibbeling. Om zijne le
zers aangenaam te zijn en ten be
wijze dat al de stadsgoederen nog
niet te gelde zijn gemaakt geweest,
laat het eene lange lijst volgen van
I de huizen, lokalen en perceelen land
WEERGALM
■I** - BTT'«BBiBg*ïïWtTTrnwrirwlri»tniiPMii>iiiliiiiiHW
