Hoogeschool
Uitbreiding
Stadsnieuws.
VOORDRACHT
i$*
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Donderdag, 26° December 1907.
5 centiemen.
Vierde jaar.
7.
Verschijnende des Ëèonderdags
BERICHT.
S3* Ter gelegenheid van
NIEUWJAAR, zal de Weer
galm aanstaande Woens
dag niet verschijnen.
ZONDAG 29 OECEMBER 1907,
LaJournée d'un Bourbon.
DE CONGO.
Welsprekende cijfers.
Het leger afgeschaft.
Aanhechting
van den Congo.
Alzijdig Volksonderwijs.
De oude Volksliederen
en Concert.
Altijd de kunstgrepen
of de bestellingen
aan de vrienden.
Eendracht maakt Macht.
Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten: Een jaar, Fr. 3-OÖ.
Voor stad Een jaar, Fr. 3-50.
Men handelt bij overeenkomst.
Men schrijft in bij den Uitgever, Dixtnudesfraat, nr 53, te Yper. l)e aankondigingen van
gansch België en 't buitenland evenals de Nolariaie en Kechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk legen Üijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
om 15 ure,
Voordracht vaD M. LECLÈRE,
Professor
aaa de Faculteit van Wijsbegeerte.
Onderwerp
Volgend artikel, dat met zacht is en
onrechtstreeks onze landbestuurders
en koning treft, is getrokken uit het
katholiek blad Het Nieuws van den Dag
dat op hondermaal 99 keeren het volk
bedriegt, maar nu toch den nagel op
den kop slaat
Heeft liet Belgische volk
altijd die overname begeerd
Waar heeft de officieele schrijver
gezien dat van het jaar 1885 af, de bel-
gtsche natie zich met den Congo inliet
üatis volstrekt niet waar, en het eenig-
ste dat op de viaag van Leopold II in
1885 topgehtaan werd, is dat de kouing
ter z-df Ier tijde koning der Belgen en
vorst van Cong >1 and mocht zijn maar
't moest wel vet staan blijven dat Bel
gië zich daarmede in het geheel niet
verbond op eenige wtjz i in de congo-
leesche zaken tnsscheu te komen. Vijf
jaar later zat de zwarte regnering reeds
vreesehjk in nesten, en in I89U h> eft
ons land, niet uit genegenheid voor den
Congo, maar om Leopold II uit eermii
zeer ueteligeu toestaud te redden, 25
miljoen verschoten, en nog wel zonder
interest. Dat wis een zeer grootedienst,
dien wij aan onzen koniug p/rsooulijk
b w-Z'mi hebben, en het was op voor'
waarde dat hij zich met zijnen Congo
in geene schulden meer z >u steken,
z >ud«r de to lat ink der Belgische re-
geerii.g Pas vijf jaar daarna had hij
wed r om bij M. de Browne de Tiéga
enne schold van over de. 5 miljoen ge
maakt, die Belgie wederom, om onzen
vorst uit zijne moeilijkheden te helpen,
betaald heeft. Met welk recht komt
men nu zöggen dat ons laud, niette
genstaande zijne uitdrukkelijke ver
klaring vau 1885, en alleenlijk omdat
het eeuen persoonlijken dienst aan
Leopold II bewezen heeft, voor het in
lijven van den Congo was
Wij weten wel dat wij sedert 1895
zeer behendig in de congoleesche zaken
dieper ingetrokken geweest zijn. Op
dien datum wilde de koning, die in
zijne afnkaari8che onderneminggeenen
uitweg meer zag, den Congo aan Bel
gië vasthechten maar er werd zooda
nig geschreeuwd dat hij zijn gedacht
niet heeft kunnen doordrijven. En
juist rond dien tijd, heeft hij om uit
zijne geldelijke moeilijkheid te gera
ken, in den Congo een regeerstelsel in
gevoerd, dat kost wat kosten wil, ove
ral en io alles achter geldelijk profijt
uit v/as. üp alle wijzen moesten de
congoieesche agenten caoutchouc aan
brengen het overgroot gedeelte van
het land werd aangeslagen onder het
valsch voorwendsel dat het zonder ei-
genaar was alles tot in de minste bij
zonderbeden toe, karweien, belastin-
eïL aanwerven der ambtenaars 'én
soldaten enz, werd uitgerekend om
meer geld in de beurs der regeenng te
doen sauv nvloeien. En zie met dit
nieuw stelsel begon de Congostaat in
derdaad profijt af te werpen, en ter
wijl de beschaafde landen tegeu die
verdrukking der inboorliugen begon
nen protest aan te teekenen, ging men
altijd voort met meer caoutchouc en
meer slavehjkeu arbeid aan de negers
af te persen. In 1900 was er geen kwes
tie meer van den zwarten Staat, die
juist geld en goud in de kas van zekere
hooggeplaatste heeren bracht, aan Bel
gië af te staan eu onder dat schoon
bestuur bleven de negers altijd vruch
teloos klagen, zonder dat Leopold II
ooit gewag maakte zijne winsten met
ons vaderland te willen deelen ln zij
nen berechten brief vau 3 Juni 1906,
schold hij nog voor vijand uit al wie
van de overname van Congoland zou
durven spreken.
Met welk recht wederom komt het
officieel verslag nu zeggen dat de bei-
gische natie altijd die overname be
geerd heeft
Belgie heeft geld geleeud aan den
koning, ja, en heeft recht zij u geld we
der te krijgen. Daaioxn, en om geen
ander reden, heeft het lang zekere
handel wij ze der congoleesche regeering
en zekere woorden die den 3 Juni 1906
aaD de pen des konings ontvallen wa
ren, zeer slecht opgenomen. In zijn
naam hebben onze afgeveerdigden in
de Kamer uitleg gevraagd, en van de
belgiscbe regeertug willen we.ten of het
land, dat vele miljoenen aan den ko
ning verschoten had, geene rechten koD
laten gelden m het bestuur van Congo
land. Zij hebben ook gevraagd of het
bl >ed der Belgen, dat in Afrika vergo
ten was, hoegen lamd niets weerd was.
en met schier algemeene stemmen heeft
de Kamer den 2 Maart 1906 de rechten
van Belgie plechtig erkend. Ja, Belgie
heeft iets te zeggen in den Congo, en
als onderpand vau de verschoten geld
sommen heeft het congoleesche land
zelf waarop het aanspraak kan maken
als het wil.
Beteekent die uitspraak dat de bel
giscbe natie nu begeert Congo in te
lij "en
Neen zij beteekent dat. de Belgen
hunne rechten behouden willen en
hunne belangen in Atrika willen vrij
waren Zij beteekeut dat zij klaar wil
len zien inden congoleeschen warboel,
waar hnnue eer feitelijk voor in-taat
zonder dat zij het begeerd hebben Be
hendig zijn zij daar ingetrokken ge
weest welnu altij 1 hebben wij ge
vraagd dat er licht zon schijnen, om
ons te laten zien hoe wij best voor onze
belangen zorgen zouden. Maar verder
strekt de begeerte des lands niet en
het is tegen de waarheid spreken, als
men er eene andere beteekenis aan
geeft.
Bezoldigde dagbladen kunnen het
tegenovergestelde beweeren zooveel zij
willen de zaken staan alzoo en niet
anders.
Uitleg hebben wij gevraagd in klare
cijfers, en eilaas nooit verkregen. Is
het waar, ja of neen. dat de financie-
boeken van Congo ieder jaar verbrand
worden, opdat er nooit iemand zijnen
neus zou kunnen insteken Is het
waar, ja of neen, dat men nu, op
kunstmatige wijze, door de dagbladen
uit te koopeu, eene beweging in Belgie
heeft willen op touw zetten ten voor-
deele der overname en dat men daar
mede begouneu heeft, sedert dat Enge
land en andere natiën hunnen vasten
wil hebben laten hooren het verdruk-
AANKON DIG IN G EN
Aankondigingen 15 c den drukregel.
Reklamen 25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr id.
kingstelsel in Congo te zien ophou
den Met welk recht durft men nu
scfirijvên dat het vraagstuk uer
overneming l hans rij p mag heeten
Neen dat vraagstuk is niet rijp,
om-Jat de Belgen op de hoogte niet ge
bracht z jn van den waren staat der
zaken en degenen die nu in de gauwte
al 1 es willen afhaspelen, bégaan eene
grove onvoorzichtigheid zij steunen
hoegenaamd niet op het oordeel des
voiks en der openbare meening.
In de kiezingen van 1904 gaven de
provinciën Luik en Henegouwen de
volgende uitslagen
Arrondissement. Lib Soc. Klerikalen
stemmen 8temmen
Luik 114 195 48.618
Verviers 32 132 22 267
Hoei-War«mmo 39 378 28 005
Bergen 65.088 24.192
Doornik 92.647 41.999
Charleroi 102.374 43.963
Thuin 33.261 18.389
Soiguies 38.209 22.636
Deze arrondissementen hebben in
1904 wanneer liberalen en socia
listen verdeeld waren en dus elk af
zonderlijk optraden als gekozenen
gegeven 31 antiklerikalen en 17 ka
tholieken.
Wanneer men deze cijfers nagaat en
in aanmerking neemt dat, dank aan
onze afzonderlijke opkomst, in de ar
rondissementen Soignies, Doornik en
Hoei de klerikalen over een even groot
getal zetels beschikten als liberalen en
socialisten te zamen, en dit niettegen
staande het aanzienlijk geringer gel al
stemmen door hen behaald, dan spreekt
het wel van zelf dat die zetels voor
de oppo-utie te veroveren zijn zoo ze
kartel leert en zeer waarschijnlijk ook
een zetel te Charleroi Zulke uitslag
zou reeds ile miuistei ïeele meerderheid
van 12 op 4 stemmen doen zakken, dat
is te zeggen onvermijdelijk tot de out
binding der Kamers leiden.
En dau honden we nog geen reke
ning van de vorderingen welke de li-
beraladeDkbeel len in Oost-Vlaanderen
ea Limburg maken.
't Was 't, deuntje waarmede klerika
len ïu 1884 zegepraalden. Zij gingen de
belastingen afschaff-n eu 't leger ook
al, eu de goede Belgeu zouden geeneo
duit meer moeten b-talen voor de ver
dediging vau hnu laud.
't Ging eeu leventje zijn. Het scheel
de weinig of zij beloofden dat met de
kaloot, de varkens met een uies op de
ribbenkas zouden geloopen hebben
langs straten en wegen.
Maar van al die beloften kwam"
niets. De goedzakkige eu lichtgelovige
kiezers waren eens te meer bedrogen
De dagorde, door de liberale linker
zijde der Kamer aangenomen met een
parige stemmen en waardoor zij ver
klaart de voorwaarden niet te kunnen
aannemen van het wetsontwerp tot
aanhechting van den Congo, neerge
legd door de Regeeriug, heeft in gansch
het land veel indruk gemaakt eu wordt
algemeen goedgekeurd.
Het is een klinkende veroordeeling
van de loensche karakterlooze houding
der Regeeriug. Het is als eeu doodsvon
nis van de reactionnaire toegeviugen
der clericale camarilla, maar het is ook
eene plechtigs bevestiging van de vrij
heidsgezindheid eu van de immer aan
gloeiende macht der Belgische libera
le partijdie gereed staat om de teugels
van de Ri geering in handen te nemen.
Het onderzoek nopens de verbroke-
ue gemeentekieziDgen van Diest en
Doornijk heeft ongehoorde middelen
van bedrog doen ontdekken.
Men betaalde 40 frs voor eene stem,
100 frs voor twee, 200 frs voordrij,
400 frs voor vier liberale stemmen. De
bankhuizen stonden dagen nacht open.
Getuigen hebben alles bekend.
Zooals men ziet zijn de zwarte kop
stukken om les gekomen naar Yper.
Zondag- 36 Januari 1908,
door heer J. VERCÖULLlË
professor aan de Hoogeschool van
Gent.
Onderwerp
In een onzer laatste nummers, ons
de tolk makende der openbare denk
wijze, hebben wij, niet zonder reden,
de Commissie der Godshuizen ver
weten maar vier artikels voorwerpen
die tot de gestichten noodig zijn, in
openbare aanbesteding te stellen,
terwijl voor de andere en zij zijn
van de aanzienlijkste zij geenen
oproep doet aan de mededinging,
maar dezelve uitsluitelijk verdeelt
onder hare politieke vrienden, in
weerwil van alle recht en billijkheid,
en tegenstrij digi ijk aan de belangen
der armen.
Een briefwisselaar van het Jour
nal, die zegt noch aan het Stadsbe
stuur noch aan dat der Hospicen te
behooren en geen belang te hebben
aan de uitdeeling van de bestellingen
der Hospicen, maar die schijnt deel
te maken van de familie van M.
Josse, goudsmid, vindt onze eischen
overdreven.
Hij is dus geen aanhanger van
eene uitgebreider openbare aanbe
steding en om reden....
Volgens hem moet men aan het
Bestuur der Godshuizen de zorg
overlaten de leveringen der voor
werpen te regelen volgens zijn goed
dunken.
Inderdaad, het is alzoo dat die
heeren handelen en het is juist daar
het voorwerp der kritieken.
Zooals wij het reeds gezegd heb
ben, zij verdeelen al de bestellingen
en zij zijn talrijk tusschen eeni-
ge vrienden en aanhangers en slui
ten de liberalen uit en dezen die niet
ingelijfdzijn inde strijdende klerikale
partij
DE WEERGALM
