Lantaarnaansteker,
Stadsnieuws.
ka mei' der
Volksvertegenwoordigers
Mengelwerk. 1
LOTGEVALLEN EENER WEES.
Nog iels voor de scholen.
Vraag.
In de zitting van 29 April 1908
heeft M. Nolf de volgende vraag ge
steld aan den heer Minister van
Spoorwegen
Zou de achtbare Minister ons kunnen
laten weten
A. Of wij te rekenen van den in Mei
aanstaande het rekenboek van den Staat
zullen hebben in vervanging van dat der
Compagnie van West-Vlaanderen, zooals
de heer Minister het liet voorzien in de
zitting van 27 Februari 11.
B. Of de veranderingen aan de uurtabel
der treinen van het oude net van Vlaande
ren nakende zijn
Antwoord.
A. Deze wijziging waarover de heer J.
Delbeke insgelijks eene vraag stelde, ligt
têr studie. Ik hoop ze zonder te lang uitstel
te kunnen invoeren.
B. De veelvuldige wijzigingen gevraagd
aan de inrichting van den dienst der trei
nen van het oud net der Maatschappij van
West-Vlaanderen, worden in algemeenen
zin onderzocht.
Er dient evenwel opgemerkt te worden
dat ik reeds tot de volgende verbeteringen
besloot
Van af inMei 1908
10 Eene verbinding tusschen het Noorden
van Frankrijk en West-Vlaanderen, door
de inrichting, tusschen Rijsel, Mouscroen
en Kortrijk van een nieuwen trein f25II O,
2899 E. B.j, in onmiddelijke aansluiting, in
die laatste statie, met trein 3021, vertrek
kende naar Roeselare en Brugge te 7 u.
45 m.
2° Stilstand te Rumbeke van trein
3192, vertrekkend uit Roeselare naar Kor
trijk te 6 u. 3 m.
Van af ln Jani 1908
30 Handhaving, gedurende het gansche
jaar, van voormelden trein 3192 die, onder
het beheer der maatschappij, was afgeschaft
van in Juni tot 30 September.
4° Handhaving, gedurende gansch het
jaar, van het oponthoud, te Zedelgen, van
trein 3208, vertrekkende uit Brugge i^aar
Kortrijk te 10 u. 24 m., wat vroeger slechts
van ln October tot 31" Mei bestond.
5® Aansluiting te Roeselare van den
badtrein 172 (Oostende-Rijsel) te Roeselare
aankomend te 7 u. 42 m., met trein 3624,
die uit de laatste statie naar Yper vertrekt
te 7 u. 47 m.
Beg-rooting
der openbare werken.
Zitting van 6 Mei 1908.
Koninklijke weg. Ongelukken.
Ziehier volgens het Beknopt Ver
slag hoe M. NOLF zich heeft uitge
drukt
De heer Nolf. Enkele woorden om
de aandacht van den heer minister te
vestigen op den hachelijkeu toestand
te weeg gebracht door de motorrijtui
gen op de koninklijke baan van Mee-
nen naar de kust.
DE
OF DE
Uit het Engelsch.
Eerste hoofdstuk.
Licht in duisternis.
Het werd donker in de stad Builen op
het open veld zóu het nog een half uur of lan
ger klaar wezen maarin de nauwestraten,
waarheen mijn verhaal mij voert was het
reeds schemeravond Op een houteu trapje
voor een laag en donker huis, dat blijkbaar
ongezond voor de bewoners moest wezen,
zat een klein meisje en keek met bijzondere
aandacht de straat op. De deur van het huis,
die achler haar open stond, was dicht bij
het bestrate voetpad, en hot trapje waarop
zij zat was zoo laag, dat hare blooto voetjes
op de koude steenen rustten. Het was een
gure avond in November, en eerie lichte
sneeuwbui dieopde vroolijke openepleinen,,
in welker nabijheid de fraaiste huizen der
stad g-bouwd waren, alles een heider en
zindelijk voorkomen had gegeven, had
slechts gediend om de smallestraten en don
kere stegen vuiler en afzichferlijk dan ooit
te maken want met den modder en het vuil
vermengd, waarvan men in die buurten
waar de armen opeengepakt zijn altijd
overvloed hoeft, had de sneeuw hare rein
heid verloren.
Zeer vele menschen gingen voorbij, ieder
Geen week gaat voorbij of er zijn
ongelukken te betreuren, en in het bad
seizoen, dat spoedig begint, zal het
nog erger zijn
Er moeten maatregelen genomen
worden. Op die baan, vooral tusschen
Yper en Elverdiughe zijn Verschillen
de zeer gevaarlijke bochten üp som
mige plaatsen is de baan veel te smal,
en, ander bezwaar, bijna overal ligt er
een buurtspoorweg naast. Zoo komt
het dat soms de weg wordt verduisterd
door het 6tof der autos en den rook
der lokomotieven
Pas veertien dagen geleden werden
wielrijders in zulke rookwolken ver
rast en zwaar gekwetst door een motor
rijtuig in volle vaart, waarvan de be
stuurder hen met gezien had
Ik vraag den heer minister niet de
baan onmiddelijk te vérbreede» en de
bochten weg te nemen, doch wel aan zijn
beambten bevelen te geven om de po-
litierrglementcu op het vervoer ^treng
toe te passen. Hij zou zich daarvoor
kunnen verstaan iri-t zijn collega van
j ustitii'.
De lieer minister heeft ons laten we
ten, in an'woord aan den heer Daens,
dat zijn men w regiem' nt betreffende do
politie op het verkeer was onderworpen
aan de goedkeuring der bestendige de-
putatiën.
In afwachting zou men moeten zor
gen voor de toepassing van het be
staande reglement, vooral van artikel
16 dat de snelheid der motorrijtuigen
regelt. Indien de beambten, die de
procfseu verbaal moeten opmaken,
niet talrijk genoeg zijn, moet men er
maar meer aanstellen men doe toch
iets ik herhaal het. de toestand is
hoogst gevaarlijk, en de overheid laadt
eene groote verantwoordelijkheid op
hare schouders, indien zij hem laat
voortduren.
De Kamer is Vrijdag uiteengegaan
het debat over de overname van Congo
door Belgie is verschoven tot na de
wetgevende kiezingeu, in een buiten
gewonen zittijd die op 2 Juni zal geo
pend worden
Het Sfaadsblad van Zaterdag bevat
een koninklijk besluit waarbij de wet
gevende zittijd van 1907 1908 geslo
ten wordt.
Het stelsel, dat de waarheid niet al
tijd mag gez gd worden, is een schan
delijk stelsel, een kristen niet waardig.
De waarheid moet gezegd worden,
als 'het geldt het viaamsche volk te
verheffen uit de onwetendheid waariD
het. gedompeld ligt, en waarin men het
gedompeld wil houden als het geldt van
het viaamsche volk de laag van schijn
heiligheid te doen verdwijnen, waar
onder het stikt; als i.et geldt aan bet
viaamsche volk de vrijheid te schen-
met zijn bijzonder oogmerk, het zij uit
plicht of voor vermaak maar niemand lette
op dat kleine meisje, want. er was. niemand
op de wereld wien zij iets aanging. Zij was
Schraal bedekt met kleertjes van de armoe
digste soort. Hare lange, dichte haren, die
ongekamd neerhingen, ontsierden haar ge-
zichtje slechts, indien men zeggen kon dat
iets in%taat was om de gelaatstrekken te
ontsieren, die voor een toevallig opmerken
geene de minste aantrekkelijkheid hadden
mager en scherp als z j waren, terwijl
hare kleur vaalbleek en geheel haar uitzicht
ongezond was
Zij had. wel i- war, fraaie donkere
oogen maar zoo onnatuurlijk groot sche
nen zij in verhouding tot haar nietig, mager
gezichtje, 'lat zij het zonderlinge daarvan
vermeerderen, zonder de schoonheid te ver-
hoogen Indien iemand eenigebelangstelling
voor haar had gevoeld (hetgeen -niemand
deed), indien zij eene moeder had gehad
(maar helaas zij had er geene) zouden die
vriendelijk oordeelende oogen misschien iets
in haar te prijzen hebben gevonden. Maar
nu moest de arme kleine twaalf malen op
eenen dag hooren dat zij het leelijkste en
nog meer, het ondeugendste kind op de
wereld was Niemand had haar lief, en zij
had niemand lief niemand behan
delde haar met vriendelijkheid niemand
poogde haar het leven te veraangenamen of
bekommerde zich om haai geluk of genoe
gen. Zij was nog maar acht jaar oud, en
alleen op de.wereld.
Er was één ding en niet. meer dan één,
waarin zij vermaak had Zij zat gaarne te
wachten naar de korost, van den ouden man
die den straatlantaarn ver het huis waar
zij woonde aanstak, om de heldere toorts,
die hij droeg, in den wind te zien A kkeren
en als hij dan zijne lader opklom, met zoo
keu, die bet groot en krachtig moet
maken.
Om tot dat edel en beschavend doel
te geraken, is de eenige weg het ver
plichtend onderwijs
De klerikale normaalschool is eene
zedelijke onderdrukking, eene onder
mijning van geestdrift en geloof Ha
hij die er drie jaren geleefd heeft,
griezelt nog als hij denkt aan die
priesters, die de leering van Kristus,
de leering van liefde gebruikten om
veislaviug uit te oefenen, die, in allen
vrijen wil, opstand tegen de overheid,
die iu alle opwelling van eerste en
reine passie, zonde van wulpscheid
zagen. Neen Voor hen (elde noch
initiatief, noch werkkracht, noch ge
voelen voor hen telde alleen kuiperij
Geen vorming van mannen kenden zij,
maar vorming van knieiers en schijn
heibgaards, die hun par vena's hoog
moed van priesters professors konden
streelen
Ziedaar, lezers, een portretje naar
de natuur geschilderd, of ik ken er
niets mei r van Nu zult, gij wellicht
denken dat bovenstaande uit het brein
van een liberaal komt gij zijt ter
dege mis. Bovenstaande afzweeping is
geschreven geworden door den zeer
katholieken heer A. Sevens, van Gent,
en die moet er toch iets van weten,
want die spreekt uit de biecht. Van je
vriendjes moet je 't hebben, zegt de
Hollander.
Waarachtig een schoon tafereeltje,
hein! En waarheid zij a Ja, ja. ze
hadden wel te schreeuw n. de kadod-
ders, in 1879 en 1884: Weg met de
geuzenscholen Die verspreidden
licht, en dat mocht mei zijn dompho
ren voor het volk is en zal de leus blij -
ven der priesters, d-r k'erikalen
Wilt ge een staaltje onder duizend
De door en door liberale provincie H i-
negouwen geeft jaarlijks uit voor haar
vakonderwijs 096,519 franks en de
verpaapschte provincie West Vlaan
deren maar 56,145 fr., daarentegen
betaalt West-Vlaauderen voor den on
derhoud barer pensiormarissen iu ge
vangenissen, bedelaars- en weldadig-
heidsgestichten 95,546 fr. In plaats
van den werkman naar vakscholen te
zenden, zendt zij hem liever naar bo
delaars en Wcildadigheidsgestichten,
waar de weiklieden geld kosten, iu
plaats van geld op te brengen.
Ziedaar klerikale heerschappij.
Weg met die dompers, en leven de
liberalen, voorstanders van licht en
vrijheid
Onze klerikale» willen wel
hel verplichtend onder wijs in den Congo
maar niet in België
Wij lezen in La Ghonique:
Nemen >vlj «len Congo over.
Terwijl M. Woeste, en met, hem, al
de klerikalen. weigeren eene wet, te
veel vurigheid en gemak de lamp aanstak,
en daardoor de geheeie straat s -heen te ver-
vroolijken, verspreidde zich een zweempje
vari blijdschap in het eenzame hartje, waar
in de vreugd een vreemdeling was en
hoewel de man haar nooit scheen te zien en
zeker nooit tegen haar gesproken had, was
het, haar, als zij naar dien ouden lantaarn
aansteker zatte wa-hten, bijna te moede
alsof hij een vriend van haar was.
Geertje, riep eene harde stem in huis,
hebt ge de melk al gehaaid
Het kind gaf geen antwoord, maar lipt
zich van het trapje glijden, liep sne! den
hoek van het huis om en verschool zich op
eenigen afstand.
Waar F het kind gebleven zegde de
vrouw, die zoo geroepen hjd en zich nu aan
de deur vertoond^.
Een jongen, die voorbij kwam en Geertje
had zien wegloopen pen jongen die in de
beurt genoeg over haar had hooren praten,
en haar als eene soort van klein spook of
kwelduivelt.je beschouwde begon hard
te I rheu wees naar den hoek waar zij
zich verscholen had en ging (oen heen, over
zijnen schouder omkijkende om te zien wat
er g. beuren zou, terwijl hij bij zich zeb'en
juichte Nu zal zij er van k'ijgen
In een oogenbnk werd Geertrui uit hare
schuilplaats gekeept, en met een klap voor
hare leelijkheid en nog een voor hare o«be-
schaamde ondeugendheid (want zij trok uit
alle macht gezichten tegen Nan Grant) een
naburig steegje ingezonden om melk te
halen.
Zij liep hard, want zij vreesde dat de
lantaarnaansteker gedurende hare afwezig
heid zou komen en gaan, en toen zij terug
kwam was zij blijde hem juist nog in hpt
gezicht te krijgen terwijl hij zijne ladder
stemmen op de leerplicht., het, is won
derlijk vast te stellen dat zij die ei-
sehen voor de wilde van den Congo.
Het verslag dor onderzoek Commis
sie die8aangaande, zegt
Maar wij achten dat de wet, van
1890 (op de voogdij der inlanders)
s met oordeel uitgelegd, wijselijk
b moet toegepast worden, wij denkeu
ook noodig dat die volledigd weze
door eene wet op het verplichtend
9 onderwijs.
9 Inderdaad, wij bestatigen dat,
buiten het geval welk de inland' r
9 als soldaat inlijft, of dat hij aang.i-
werfd is als werkman ten dienste, van
den Staat, hij ontsnapt feenemaal
aan den beschavenden invloed van
den Staat en de katholieke en pro-
testansohe gelooDzendingen.
Van een anderen kant, het gaat
vast dat indien do vader van n
inlandscli huisgezin, niet onderwnr-
per> is aan zekeren dwang, nooit
9 zijne kinderen naar de school zal
zenden.
9 Wij stellen dus voordat eene wet
9 de vaders des huisgezins in eeu zeke-
9 ren omtrek der missiën wonende,
9 verplichtte hunne kinderen naai 4e
9 school der missiën te zanden geduren-
de eenige uren daags tot. dat eene
oude vast te, stellen maar die de veer-
9 tien jaar niet zou mogen te boven
9 gaan 9
De kleine Belgen zullen onwetende
blijven, m lar ten minste, indien zij lust
vinden eens naar den Congo teg san. de
zwarte zullen hun kunnen leeren lézen
Wij beschavende wilden van Afrika,
op hunne beurt zullen zij ons onder
wijzen. Het is eene w sseling van goede
verstan dhonding.
Men vraagt de plans
der herstellingswerken aan
S' Maartenskerk
Eenige personen die belang stel
len in het behoeden voor verval onzer
oude praalgebouwen, hadden ge-
wenscht, met kennis van zaken te
kunnen oordeelen over het zicht dat
den zuidkant van Sint Maartenskerk
zal vertoonen wanneer de werken,
thans in gang, zullen voltooid wor
den.
Het is om hun toe te laten het aan
genomen en goedgekeurd ontwerp
te vergelijken met hetgeen voormaals
bestond, dat de heer Boone in de zit
ting van den stadsraad van 28 Maart
jl. gevraagd heeft dat de plans ge
maakt door den ingenieur-bouwmees
ter M. Coomans, ter inzage van
iedereen zouden ten toon gesteld
worden in de kerke zelve.
opklom. Zij plaatste zich vlak onderaan, en
keek zoo aandachtig naar de heldere vlam,
dat zij naar beneden kwam en daar zij
hem vlak in den weg stond, gaf hij haar,
toen hij op dèn grond sprong, zulk eenen
harden stoot dat zij overtuimelde.
Holla daar, kleine Hoe is dat ge
beurd riep hij uit en bukte om haar te
helpen.
Zij was in een oogenblik weder overeind,
want zij was wel aan harde stooten gewoon
en gaf niet veel om blauwe vlekken. Maar
de melk die was op den grond geloopen.
Wel zie dat nu eens aan zegde de
man. Dat is al te erg Wat zal moederken
zeggen En nu voor het eerst het kind
eenigszins aanziende, viel hij zich zeiven in
de rede met. den uitroep Welk een won
derlijk gezicht heeft dat meisje zij gelijkt
aan eene heks - Vervolgens ziende dat
zij angstig naar de gestorte melk keek en
een snellen blik naar het huis wierp, voegde
hij er vriendelijk bij Zij zal zulk een nie
tig dingje als gij zijt er toch niet haul om
vallen, niet waar Wees maar getroost,
mijn hartje Geef er maar niet om, al
knort zij een beetje. Ik zal u morgen wat
medebrengen dat uw wel bevallen zal, denk
ik g'j z'et er uit alsof uw leven heel een
zelvig moest wezen. En als de oude vrouw
leven maakt, zeg haa- dan dat ik het ge laan
heb. Maar ik hebu immers niet bezeerd
Wat moest ge toch aan mijne ladder heb
ben
Ik wilde u den lantaarn zien aanste
ken, zegde Geertje, en ik ben in het geheel
niet, be/eerd maar ik wilde wel dat ik de
melk niet gestort had.
Op dit oogenbhk kwam Nan Grant aan
de deur, zag wat er gebeurd was, en begon
het kind, met klappen, dreigementen en
X
