Stadsnieuws. Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement. Donderdag, Juni 1908. Vierde jaar. Nr 30. Verschijnende des donderdags. Triomf in Viaanderland In het Walenland. Klerikale heldendaden. Wetgevende kiezingen van 1908. 's Lands bevolking. De kerk van S' Maarten. Eendracht maakt Macht. Vires acquirit eundo. INSCHRIJVINGSPRIJS Voor den buiten: Een jaar, Fr. 3-00. Voor stad Een jaar, Fr. 3-50. Men handelt bij overeenkomst. Men schrijft in bij den Uitgever, bixfnudeslraat, nr 53, te Yper. L)e aankondigingen van gansch België en 't buitenland evenals de Notariale en Kechterlijke aankondigingen mogen gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege- naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden. De Kamer- en Senaatverkiezingen in Oost-Vlaanderen en Limburg zijn voor de klerikaleregeertng een uiterst pijnlijke verrassing geweest. Op alle tonen hadden hare handlan gers op woorhand gezongen dat de heeren Daens, ^an Damme en Per- soons iiiet zouden herkozen worden en dat de klerikalen ook te Gent zich van den zetel van M. Cambier zouden meester gemaakt hebben. Het is nu gebleken dat onze tegen strevers het vel van clen beer verkocht hadden vooraleer htj gescholen was. Onze valscheprofeten staan daar nu te kiiken als een uil voor een anker gat. Niet alleen hebbende Vlaamsche tegenpartijen schitterend hunne stel lingen behouden, maar zij zijn allen vooruitgerukt. Overal hebben zij duizenden stem men gewonnen ten nadeele van de klerikalen 3500 te Dendermonde en 4000 te S'-Nikolaas. Te Aalst heeft Pe trus Daens den oppervogel afgescho ten. Hij heefi immers 6000 stem- men'bij gewonnen. Bijna heeft hij een tweeden zetel op de katholieken vero verd. Ookisbij het vernemen van zijne prachtige overwinning M. Woeste nog groener geworden. Ongetwijfeld is de heer Daens de overwinnaar van 24 Mei. Alle antigouvernemonteelen, vooral alle Vlamingen en democraten verheugen zich rechtzinnig om zijnen vooruitgang. Bovendien hebben onze Oost- Vlaam^che vrienden nog een andere overwinning behaald met den door minister De Bruyn gestolen senators zetel met klank terug te geven aan M. Couillier-De Mulder die als Vlaamseh spreker zich dapper onderscheiden heeft. Het spreekwoord zegtGeef aan Ce- sar wat Gesar toekomt, en de kiezers hebben dien zetel aan M. Couillier teruggeschonken. Wat nu het Walenland betreft, de kn zingen hebbnn bewezen dat de an tiklerikale gedachten er meer en meer iloorclrij ven. Enkel inde kiesomschrijving Bergen hebben de liberalen stemmen verloren, maar niét ten protij te der klerikalen, z mals de klerikale gazetten het bewe- tvii, maar ten bate der socialisten Ongelukkiglijk zijn het de klerika len die uit het stemmenverlies, in het ai rondissement Bergen door onze vrien den ondergaan, hebben profijt getrok ken. Ware het kaftel te Bergen gesloten geweest, men zon er een klerikale klopping te meer bijgewoond hebben en. van nu af, is er beslist bij vier jaar th zen betreurenowaardigen misslag te herstellen TeZomiigen hebben de antiklerika len eenon prachtigen stap vooruit ge daan. De klerikaal Gravis had maar een paar honderd stemmen over en mi nister Hubert is door het oog eenet naald gekroopen metslechts4 stemmen meerderheid. Te Hoei leverde het kartels de beste uitslagen op en den klerikaal Terwan- gne werd er omvergekegeld door den liberaal -Braconnier. Te Doornijk deed het kartel de ver bazende winst van 13500 stemmen Bewijs dat binnen vier jaar daar ook een klerikaal zal mogen zijne matten oprollen. Eindelijk te Luik werd de klerikaal de Ponthière door de socialisten met eene overgroote buis vereerd, terwijl de liberalen al hunne stellingen behiel den en een aanzieDelijk getal stemmen bijwonen. De klerikalen van Tongeren, om te trachten zich te redden, hadden zich tot M. Saxe gewend opdat deze zich als <i socialist voor de kiezing van Tongeren-Maeseyck zou voorstellen. De klerikalen hadden hem misleid. Zij bezorgden hem de noodige hand- teekemngen. Die lijst word op het laatste oogen- blik, eenige minuten vóór vier uren, ingediend en de klerikalen lachten al in hun vuist omdat zij de liberalen zoo 'n goeie poets gespeeld hadden Maar het schandalig schelmstuk der klerfkalen was spoedig ontmaskerd. Een onderzoek werd onmiddelijk geopend een socialist en twee getui gen begaven zich den Zondagmorgen naar Leuven en ontdekten weldra de waarheid der feiten zooals wij ze ko men te verhalen. M. Saxe, verstaande dat hij bedro gen was geweest door de klerikalen, wilde zijne verfoeilijke rol niet voort- spelen en trok zijn kandidatuur in. Ziedaar de handelwijze der klerika len Ziedaar de mannen die verkla ren godsdienst, vaderland, eigendom en familie te verdedigen en die zich niet schamen aldus te handelen. Maar het doel heiligt bij die gasten de middelen Evenals in 1906 werden in de arron dissementen waar de kiesstrijd hevig is, beeldekens uitgedeeld, waarop voorgesteld worden de schatrijke priesters en kloosterlingen door onze tegenstrevers arme dutsen ge noemd die door de gendarmen met geweld naar de grens gesleurd worden of wel afschuwelijke kerels die nonnen mishandelen of gewijde voorwerpen met de voeten trappen. 't Is zoo dwaas als vaisch handelen, doch de boeren moeten gefopt en be drogen worden door de godsdienst kwestie. Een stock van duizenden gekleurde beeldekens werd uitgedeeld tegen de kietaing van verleden Zondag. Gelukkig dat de ondervinding de buitenkiezers geleerd heeft wat hui chelaars, volksbedriegers en plantrek kers onze tegenstrevers zijn. Gelukkig dat de schatten en rij kdommen van het kloostervolkje gekend zijn en dat het met geen glasstukken is, da» de naar hier overgevlogen paters en nonnen, voor al die nnllioenen eigendommen gekocht hebben in België en daarbij nog de grootste concurrentie doen aan handel en nijverheid. Schandelijk en walgelijk was de strijd vau de klerikalen te Dender- mon ie, die voelende dat degrond onder hunn9 voeten wegzonk, den grootsten laster uitbraakten. Zoo hadden zij in een hunner kies- bladjes geschreven dat de liberalen op 13 Mei te Baesrode het Sakrameut en de H. Maagd op de grofste wijze be schimpt hadden onder aanvoering van dén liberalen katidida'at M. Vaudam- me. Dit was het laatste middel voor de klerikalen oen het godsdienstig fanatis me op te wekken. Welnu, M Vandam- me heeé't tegen die lastertaal, versche nen in het kiesbladje, eene klacht bij het parket neergelegd. Hij vraagt we gens eerroof en smaad de som van 20.000 fr. Te Nanove heeft men den Zondag vóór de kiezing fel gelachen ter gele genheid eener Vlaamsche redevoe ring door M. Woeste uitgesproken in den katholieken Volkskring Ziehier wat hij onder andere zegde De liberaal sijn de fijande fan den kodsdienst in de Iiamère hebben vij alles getaan for de verkers families. Kot isse almaktik en sal onse narden triomphe leiden enz. enz. Eenige buiten-onderpastoors gaven het sein van handgeklap en het spel was gedaan zonder den minsten geest drift. Er was in het arrondissement Den dermonde een spotbeeld uitgehangen verbeeldende Af. Vandammeop het School- seMp onder volle zeilen te 8 uur s morgens en met man en muis vergaan te 8 uv,r 's avonds. In dit arrondissement hebben de kle rikalen zulke lage middelen gebruikt dat de verbittering overal ten top ge stegen was en hebben de liberale kan didaten zoo laag en gemeen afgeschil derd, dat de kiezers brandden van ver langen om de volksgezinde kandidaten tegenover hunne baleedigers te wre keu. Stemmen gewonnen sedert 1904. Arrondissem. Cleric. Liber. Cartel. Social. Gent 5221 6759 1372 Aalst 477 1884 Sint-Nicolaas 2007 3097 Dendermonde 3391 2856 Audenaerde 4426 2839 Bergen 3480 10151 Zoningen 4881 881 Thuin 1?2 1433 3105 Doorn ij k-Ath 1307 3661 Charleroi 3200 57 2 11213 Luik 1026 12692 Verviers 3604 2164 Hoei-Borgworm 690 Hasselt-S'-Tnn.deu 1776 1307 Tongeren-Maseyck 6322 •5.939 Totalen 40214 24895 10213 38533 Daarenboven heeft M. Daens te Aalst ge wonnen sedert 1904, 6911 stemmen Verlies van stemmen. Arrondisem. Cleric. Liber. Social. Vervieis Bergen Luik Hoei-Borgvvorm Tongeren 15-6 5006 7059 3430 7384 Tolalen 18333 5006 156 De antiklerikalen hebben dus ai te samen gewonnen 80,552 stemmen. De klerikalen hebben er maar 40,214 gewonnen De antiklerikalen hebben dus dub belen vooruitgang gedaan bij de kleri kalen de oppositie wint 80,552 stem men voor de klerikalen. AANKONDIGINGEN Aankondigingen 15 c. den drukregel. Reklamen 25 c. Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id. De oppositie verliest slechts 5162 stemmen terwij 1 de klerikalen er 18,333 verliezen. Zredaar hoe de klerikale partij voor- ruitgaat.... gelijk de lijndraaiers, Het Staatsblad van Vrijdag bevat de otficieele opgaaf van 's lands bevol kingscijfer op 31 December 1907. West-Vlaanderen staat er aange schreven als volgt Mans Vrouw. MsenVr. Aanwinst33,155 32,551 65,706 Verlies30,343 24,561 59,954 Bevolking van rechtswege, op 31 December 1907 428,187 437,151 865,328 Bevolking per arrondissement Arrondissement Brugge 161,915 Kortrijk 210,998 Diksmuide 52,943 Veurne 37,597 Oostende 87,669 Roeselaere 110,985 Thielt 74,006 Yper 129,216 Bevolking der provincie 865,328 Met dit bevolkingscijfer bekleedt West-Viaanderen onder 's laads gou wen den 6en rang. De bevolking per provincie is im mers opgegeven als volgt Brabant 1,434,369 Henegouw 1,224,082 Oost-Vlaanderen 1,103,930 Antwerpen 944,350 Luik 8b6,847 West-Vlaanderen 865,328 Namen 362,566 Limburg 26^,304 Luxemburg 230,794 's Rijks bevolking 7,517,561 Wij hebben het plan gezien en kunnen ontleden van de herstelling der kerk van S' Maarten, goedge keurd door de Commissie der monu menten, tentoongesteld in de trap zaal van het Stadhuis om de waar heid te zeggen, het heeft ons onder den pijnlijken indruk gelaten van een statig en indrukwekkend hersteld ge bouw maar geofferd en beschadigd, naar de meening van velen, door het behoud eener kapel van een ander tijdvak. De begeerte eene kapel te behou den, welke ook de schoonheid zij van het gewelf in banden, de grootte van haar altaar en den rijkdom harer nieuwgeplaatste kerkglazen, zege vieren zij over den wil der oudheid kundigen om een der schoonste ge bouwen van het land vrij te maken van eene afschuwelijke en schreeu wende bijvoeging, als bouwtrant, van een ander tijdvak. W ij stellen de vraag Wij kennen het princiep geformu leerd door eenen heer Schmit, die niet wil dat de bouwkundigen in de 1) ui in

HISTORISCHE KRANTEN

De Weergalm (1904-1914) | 1908 | | pagina 1