Hoogeschool
Uitbreiding
Aan de Kiezers
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Donderdag, 15" October 1908.
Vierde jaar. IVr 49.
BELANGRIJK BERICHT.
Le TKAJVSFORM1SME.
Hypothèses sur l'origine
des espèces,
De legerkwestie
in Belgie.
De Dag nadert.
Eendracht maakt Macht. t erschijnende des MP on det 'ditff SVires aequirit eundo.
Men schrijft in bij den Uitgever, üixtnudestraat, nr 53, te Yper. De aankondigingen van
gansch Relgië en 't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk tegen Üijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten: Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fr. 3-50.
Men handelt bij overeenkomst.
De nieuwe kiezerslijsten zijn verschenen
en zijn neergelegd van heden af tot den 31
Januari 1909, ter inzage der belanghebben
den in het gemeentesecretariaat en in het
politiebureel van iedere stad.
Deze lijsten zijn insgelijks neergelegd ten
bureele der liberale Associatie en kunnen
alle dagen geraadpleegd worden.
Wij manen al onze vrienden vuriglijk
aan zich te verzekeren of zij op de kiezers
lijsten ingeschreven zijn en zulks voor het
getal stemmen waaraan zij recht hebben.
Het is hunne plicht de reclamaties te stu
ren naar het Secretariat hunner gemeente
vóór den 31 October aanstaandetegen kwi
tantie van een bewijsstuk, of wel hunne re
clamaties in te diennen bij het Comiteit der
liberale Associatie, vóór den 15 October
toekomende.
Het bureel is open in de Seminariestraat
van 8 tot 10 ure 's morgens en van 4 tot 6 ure
's namiddags. Des Zondags van 9 tot 11
ure 's morgens.
Dat zij het doen zonder vertoeven om
het werk der nazieners te vergemakkelijken.
Wij vernemen met een groot ge
noegen, dat M. Auguste LAMEERE,
professor, er in toegestemd heeft, te
Yper zijn belangrijken leergang te
komen geven over de gedaante ver
andering
De eerste les
(Veronderstellingen over den
oorsprong der geslachten)
zal gegeven worden den ZONDAG
8 NOVEMBER toekomende, ten 15
ure.
Lokaal De BEURS, Cartonstraat.
Ik kan niet nalaten de merkwaardi
ge redevoering, door den heer Adel-
son Castiau, in de kamer uitgespro
ken den 8 April 1845, voort le zetten
omdat ze zoo leerrijk ls.
Wanneer de grondwet de leger-
hervorminggewlld heeft, was het, zoo
men den geest nagaat, die zijne
strekkingen bezielde, ongetwijfeld
om gedaan te maken met deze dom
heden en ongerechtigheden, die niet
meer overeenkwamen met het nieuw
stelsel onzer demokratische instellin
gen. Wat moest dus de mmisterdoen,
die dat uitgestrekt vraagstuk der le-
gerhervorming moest voorbereiden
Hij moest den demokratischen geest
der grondwet diep in zijn verstand
prenten en hem in zijn ontwerp van
hervorming te pas brengen. Hjj moest
zich vooral toeleggen op de kwestie
der aanwerving, daiar deze de grond
slag is van ons legorstelsel. Hij moest
uit onze legerinrichAingde ongerijmd
heid der loting en ije ongerechtigheid
van de plaatsvervanging doen ver
dwijnen, deze pest der nationale le
gers. tlij moest ten slotte onze leger-
inrichting gevestigd hebben op" het
groote grondbegin der gelijkheid voor
de wet en zonder onderscheid aan al
de Belgen, bij hunne meerderjarig
heid de vcrplichlingopgelegd hebben,
hun land te dienen en des noods de
wapens op te nemen om het ie verde
digen. Zulk stelsel had hij moeten be-
studeeren, onderzoeken en aan onze
bedenkingen onderwerpen zoo n
stelsel overeengebracht met de nood
wendigheden van onzen staatkundi
gen toestand. Dan zou de bevolking
zich met genegenheid beieend hebben
aan de eischen van hel stelsel, daar
onze vrijheden, onze onafhankelijk
heid en ons nationaal bestaan op het
spel stonden.
Verre van heel de natiete wapenen,
heeft men het nog zelts niet noodig
geacht, zich met de inrichting en de
legeroefeningen der burgerwacht. De
burgerwacht Deze zou moeten heel
het land zijn, gewapend tot zijne ver
dediging. Het inrichten zou de bekro
ning of liever de grondslag moeten
zijn van onze legennrichling. En
waarom heeft men zoo de medewer
king der burgerwacht afgewezen om
ons legerstelsel te volledigen Omdat
men bang van haar is en men is
er bang van omdat de grondwet in
hare inrichting het grondbegin der
verkiezing gelegd heeft
Wilt gij ernstig de verdediging
van het grondgebied 1 Rekent niet op
80,000 soldaten, hoe moedig zij ook
mogen wezen. Wat zouden zij kun
nen uitrichten 111 eenen ongelijken
strijd en tegen legerdrommen, die ons
grondgebied zouden binnevallen. Doet
'dus een beroep op het land. Dat het
gelast worde de veroverde nationali
teit te verdedigen. Stelt ons een in
richtingsplan voor, dat ons zal toela
ten, bij den inval der aangrenzende
mogendheden, die ons langs alle kan
ten omringen, met enkel een zwak
legertje van 40 tot 50,000 man, maar
een drom van 500,000 bajonetten tot
tegenweer te plaatsen, indien gij
ernstig denkt dat onze onzijdigheid
nog zou kunnen bedreigd zijn.
Wilt gij ons grondgebied onschen-
baaren onze nationaliteit onverwon-
baar Doet onze instellingen bemin
nen en bezielt al de standen onzer
samenleving met eene heilige liefde
voor onze vrijheden en onze rechten.
Beschermt de stoffelijke belangen en
verheft zoo hoog mogelijk de zedelij
ke, die het eerste bestanddeel zijn
van de grootheid der volkeren. Voor
komt de misnoegdheid en het lijden
des volks. Geeft gehoor aan alle recht
matige klachten. Werpt verre van 11
alle achteruitkruipende gedachten en
komt terug tot onze schoone overleve
ringen van 1830.
Maakt, terwijl het nog tijd is, den
kring der kiesbekwaamheid wijder.
Maakt het getal burgers grooter.
Maakt stilaan een einde aan de poli
tieke meestermakerij en de verwer
pingvan andersdenkenden, dat groot
gebrek der meerderheden. Tracht al
de klassen der maatschappij belang in
te boezemen voor de verdediging on
zer instellingen. Maakt het volk het
gelukkigste en het vrijste van al de
volkeren van Europa. Dan Debt gij
niets te vreezen. Berust dan in de
macht van dal volk want, ik verze
ker het u, het zou als één man opstaan
om den vijand te verdelgen, die onze
nationaliteit, onze instellingen en on
ze vrijheden zou komen bedreigen
Het is nu 63 jaar geleden dat Adel-
son Castiau in de kamer zulke taal
sprak. En wij hebben haar nog niet
begrepen. En waarom niet Omdat
elk ministerie van liberale mannen,
die naar vrede, eensgezindheid en
volksgeluk streefden, vervangen werd
door een ministerie van achteruit
kruipers en eigenzinnigen, die het
eigenbelang en het belang hunner
partij boven 's lands belangen stelden.
Zij hebben de kwestie van den zoo
gewenschten dienstplicht nooit dur
ven, of willen aanraken omdat zij
genoeg andere katten te geeselen
hadden en de talrijke vrienden moes
ten voldoen, die hen door leugens en
bedrog aan het bewind brachten. En
als die mannen dan onder de veront
waardiging van 't volk hel bewind
moesten verlaten, toen zegden ze
Wij hebben geleefd en telkens
lieten zij een beroerden boel achter,
dien de liberalen maar moesten klaar
spinnen.
Nu zijnde klerikaien, die achter-
uilkruipers en eigenzinnigen, weer
aan 't roer en dat wel sinds 1884. Aan
den algemeenen dienstplicht hebben
zij niet willendenken en de generaals,
die minister van oorlog werden en
den dienstplicht voorstonden, wande
len gezonden en hun ontslag laten
geven. Het leger is vergroot en ge
klommen tot een jaarlijksch conligent
van 13,500 man maar daar zijn zij
voor niets tusschen. Dat heeft de ver
grooting onzer bevolking gedaan. Zij
hebben een vrijwilligersleger willen
inrichten en er schipbreuk mede ge
leden, zoodanig dat ze nu zelfs geen
plaatsvervangers meer vinden en de
jongelingen, die gestort en een slecht
nummer gelrokken hebben, maar
zeiven moeten optrekken.
En nu hebben we een leger op
t papier dat meer dan 100,000 man
telt en bij de groote legeroefeningen
zoon droevig uitzicht heeft, 't ls een
miserie l
Ze zullen misschien zeggen dat ze
't kiesrecht uitgebreid hebben. Ja,
maar welk kiesrecht Er worden meer
stemmen uitgebracht dan er kiesge
rechtigden zijn omdat de klerikaien,
door het meervoudig stemrecht
vooral gegund aan hunne par tijge
nooien den wil des volks hebben
willen versmachten.
In plaats van vooruit te gaan zijn
onze bazen achteruit gegaan.
Ja, ja liet is wel noodig stemmen
uil het verleden te hooren. Die stem
men kunnen het dubbel voordeel heb
ben onze regeerders van schaamte te
doen blozen of als ze dat niet meer
kunnen het volk aan te zetten,
zulke regeerders wandelen te zenden,
daar ze niet waardig zijn in de Ka
mers of Senaat te zetelen. X.
De toekomst van de Katholieke par
tij, zegde de heer Woeste in zijn arti
kel dezer dagen door La Revue Générale
medegedeeld, is ver van wolkeloos. Wij
meeuen dat de klerikale staatsman
zich juister zou uitgedrukt hebben, in-
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklamen 25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
dien hij den toestand van zijn minis
terie en zijn broze meerderheid als
allersomberst had afgeschilderd.
En, inderdaad, de verzwakking, of
beter langzame ontbinding der katho
lieke regeering ligt niet alleen in het
feit, dat er nevens de oude konserva-
tieve partij eene demokratische kriste-
ne groepeering ontstond. De oorzaken
van verval liggen dieper. Het klerikaal
gouvernement, nu een kwaart eeuwa
aan het bewind, heeft al zijn plechtig
aangegane verbintenissen met de voe
ten getreden. Er werden verminderin
gen van lasten beloofd, ze werden niet
gegeven. Integendeel, het gouverne
ment trok ontzaglijke sommen nieuwe
onrechtstreeksere belastingen uit rech
ten op levensbenoodigheden van allen
aard.
De uitgaven aan leger en bewape
ning, zoo fel bekampt en gehekeld,
toen de liberalen nog het staatsroer in
handen hielden, werden niet besnoeid,
verre van daar. Nooit klommea de
krijslasten hooger, nooit werd er meer
uitgegeven aan forten en kanonnen,
nooit zag er ons legertje mizerabeler
uit.
Van geen enkele gegronde en gewet
tigde volksverzuchting werd rekening
gehouden geen enkele nagestreefde
hervorming ingevoerd niets werd
beproefd om den kleinhandel op te
beuren.
Knoeien en verkwisten, het land tot
boven de ooren in de schuld steken,
miljoenen wegwerpen aan ondoelma
tige ondernemingen, de klooster- en
kerkwinkels tegen heug en meug b8-
voordeelen. de openbare besturen en
het magistratuur verkwezelen, ziedaar
den bilau van vijf-en-twintig jaren
dompersoverheersching.
Het spreekt toch wel van zelf dat
zulke lieve dingen niet eeuwig kannen
blijven duren en er een dag aanbreken
moet waarop het kiezerskorps den Au-
gia's stal zuiveren zal. De oude vrien
den van het ministerie beginnen reeds
de liberalen een handje te helpen.
Woeste beknibbelt de regeering om
hare vergaande roekeloosheid in zake
van openbare werken, Beernaert duwt
stokken tusschen de wielen van den
regeeringswagen waar hij naar eenige
kans ziet en verwijt aan onze landsba-
zen, dat ze Belgie met rasse schreden
naar het bankroet leiden.
Als de eigen partijgenooten zich ga-
noodzaakt zien de alarmklok te luiden,
moet de boel al erg verrot zijn.
Daarbij komt dan nog in ernstige
aanmerking, dat er meer dan ooit ge
brek aan geld is en het ministerie eer
lang tot de invoering van nieuwe be
lastingen zal moeten overgaan.
De Bien Public verbergt het niet lan
ger.
Bijna overal schrijft hij kon
digt het deficiet zich aan, met zijn ge
beurlijke gevolgen ter eene zijde
ontwerpen van nieuwe belastingen
ter andere zijde vermindering der vrij
gevigheid der schatkist ten voordeele
der werken tot maatschappelijke op
beuring.
Tot op den huidigen dag weet men
niet hoe de begrooting in Belgie zal
vastgesteld worden. Men weet noch
tans dat de ontvangsten eene nog al
aanzienlijke waardevermindering aan
geven.
Het bisschoppelijk orgaan zal zeker
niet verdacht worden den toestand te
overdrijven. Ofschoon onze tegenstre
vers ruim 200 miljoen.per jaar meer
noodig hadden dau het laatste liberaal
kabinet om het Belgische huishouden
te regelen en we zoo wat 3000 miljoen
op onzen kerf hebben staan, huist Krot
en O in de openbare schatkist.
IE WEERGALM