Hoogesehool
Uitbreiding
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Donderdag, 29" October 1908.
Vierdejaar. Nr 51.
8 'er schijnende des Donderdags.
Hypothèses sur l'originé
des espèces,
Deklerikalen moeten weg!
Statistieken.
Die niet hooren wil
moet voelen.
Eendracht maakt Macht.
Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voob den buiten: Ken jaar. Fr. 3-00.
Voob stad Ken jaar, Fr. 3-50
Men handelt bij ovebeenkomst.
Men schrijft in hij den Uitgever, hixinudestraat, nr 53, te Yper. De aankondigingen van
gansch België en 't buitenland evenals de NotariaIe en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle iioege-
naamde artikels uiterlijk tegen Üijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c den drukregel.
Reklamen 25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
Wij vernemen met een groot ge
noegen dat M. Auguste LAMEERE,
professor, er in toegestemd heeft, te
Yper zijn belangrijken leergang te
komen geven over de gedaante ver
andering
De eerste les
(Veronderstellingen over den
oorsprong der geslachten)
zal gegeven worden den ZONDAG
8 NOVEMBER toekomende, ten 15
ure.
Lokaal De BEURS, Cartonstraat.
Wie is Liberaal
Wie Klerikaal
Liberaal is bij die zijn vaderland
en zijne grondwettelijke vrijheden
bemini klerikaal die zegt of aan
neemt dat onze Grondwet eene kar
vuilnis is, zooals Le Uien Public
van Gent eens schreef, dus vijan
den van hun eigen land
Liberaal is hij die een degelijk on
derwijs wil voor het volkskind, ont
daan van alle bijgeloof, sectarische
leeringen, fanatism en domheden
klerikaal, die het wetenschappelijk
onderricht in den grond boort en den
geest van het kind verstompt met hel
geloof aan mirakels, spoken, heksen,
waarzeggers, enz. Dus dompers 1
Liberaal is hij die eenieder eerbie
digt in zijne denkwijze, zoowel den
protestant als den katholiek, den
christen als den vrijdenker, den Turk
als den Roomsche, en die allen gelijk
stelt voor de wetklerikaal, die an
dersdenkenden veracht, versmaadt,
beschimpt, verguist en van alle recht
wil berooven bekrompen geesten
dus I
Liberaal is hij die den nederigen
werker wil verhellen door lager en
beroepsonderricht klerikaal die zegt
dat de werkman slechts een mekaniek
werktuig in de samenleving hoeft te
zijn en dat men het boerenkind geen
onderwijs moet geven omdat men
anders geene koewachters meer zou
vinden vijanden van den werk
man dus 1
Liberaal is hij die vergeet en ver
geeft. zijnen haat schrijft in liet zand
'dat de wind omwenteltklerikaal, die
altijd boosaardige gezichten trekt
wanneer hij een anderdenkende ont
moet, en zijnen haat grift in metaal
menschenhaters dus
Liberaal is hij die wil dat de werk
mansjongen niet alleen naar de ka
zerne moet trekken terwijl de jonge
klerikale menheerkens gerust mogen
te huis blij ven klerikaal die wil de
schandalige onrechtvaardigheden be
waren ten voordeele der zonen der
rijke klerikalen slechte vader
landers dus
Liberaal is hij die het vrij onder
zoek en het licht wil in alle zaken,
overtuigd als hij is van de waarheid
strevingen
en degelijkheid zijner
klerikaal, die geene tegenspraak duit,
het licht der rede tracht uit le doo-
ven en daarom razend is tegen alle
vrijzinnige sprekers en gazellen,
zooals 't Nieuwsblad van Yper
omdat zij weet dat de basis harer
stelsels valsch is en niet weerstaat aan
eenen ernstigen aanval onover-
tuigden dus
Liberaal is hij die in de politieke
volksvergaderingen spreekt met open
deuren, er eenieder toelaat en tegen
spraak uitloktklerikaal, die verga
derd met gesloten deuren, ingang-
kaarten eischt en alleen durft spre
ken voor degenen die zijne gedachten
ten heele zijn toegedaan. Bevers
dus L
Liberaal zijn zij die medelijden ge
voelen voor de 100 tot 150 duizend
kinderen, van beide geslachten, die
van alle onderwijs beroofd blijven,
wel wetende, die liberalen, dat de on
wetendheid de bion is aller kwalen,
zooals een spreekwoord zegt kleri
kaal, welke die 150,000 kleinen liever
zonder onderwijs en beschaving laten
opgroeien, opdat deze later gemakke
lijker zouden deel maken van sussen-
genootschappen waar men die leden
als eene kudde vee behandelt en
voortdrijft volgens den gril van baat
zuchtige politiekers uitbuiters
dus.
Algemeen weet thans ons volk dat
het met onze openbare schatkist aller
treurigst staat. Hoe meer de belas
tingen toenemen, hoe minder geld er
is in de kas. doch hoe meer goud
wordt weggeschonken aan kloosters
en klerikale scholen. Elke week. ge
durende den Kamerzittijd, zag men
een minister recht springen en hoor
de men hem klagen dat er geen geld
in de rijkskas is om eene enkele,
maar een geringe hervorming of ver
betering tot voordeel van het volk tot
stand te brengen.
Telkens daarna kon men in het
Staatsblad een lijst gedrukt zien,
waarin werd verklaard dat weer en
telkens toch weer, honderd duizen
den worden weg geschonken aan
nonnen en paters.
De klerikale graaf d'Ursel, verslag
gever der Senaatscommissie van
geldwezen, verklaart in zijn verslag
dat er in Belgie een ontzettend ver
schil bestaat tusschen het inkas in
metalen geld der Nationale Bank en
de geldwaarden in omloop gebracht.
Verder vernemen wij van hem
Normaal is er 33 t. h. 'inkas. Dit
beteekent dat 100 fr. in allerhande
papierwaarden in omloop zijn, doch
dat er maar 33 fr. klinkende munt in
de kassen der Nationale Bank liggen.
Wij hebben op dezen oogenblik 37
t. h. doch lellen dan als goud heel het
vreemde geld mede, wat mogelijk,
doch in zekere gebeurlijke omstan
digheden betwistbaar is. Zoo wij de
vreemde waarden uitsluiten, blijven
ons enkel 22 t. h. over als wezenlijk
inkas.
In Frankrijk(het geuscheFrankrijk,
dat de kloosters' uitjaagt) is de ver
houding tusschen het papierengeld
en het inkas der Nationale Bank 66
ten honderd. Driemaal meer dan in
het klerikalen Belgie l
In Duitschland, waar tegenwoordig
in de Keizerlijke Bank onderhalf mil
liard in omloop is tegen 1 milliard
inkas, heeft men een onderzoen, in
gesteld om dezen schitterenden toe
stand nog te verbeteren Bij dit on
derzoek acht de Kanselier het ge-
wenscht opepbaarlijk een aantal
experten, bankiers en staathuishoud
kundigen te ondervragen.
M. d'Ursel besluit
«Wij moeten bijzonder de aan
dacht vestigen op een onbesproken
muntentoestand op het oogenblik,
waarop de naasting van Congo waar
schijnlijk blijkt en door. pessimisten
zekere gevaren worden voorzien,
terwijl men anderzijds toenemende
neiging merkt om eene wezenlijke
nationale weelde tot stand te bren
gen. Trouwens het zou niet onnuttig
wezen aan de wereld, terzelfdertijd
als een stoffelijke betooging van groo-
ter zekerheid het zedelijk bewijs ie
leveren, dat we niet als blinden han
delen en niet lichtzinnig zaken onder
nemen ongeëvenredigd met onze
middelen
Zoo spreekt een katholiek over
onze katholieke regeering. lloe lan
ger klerikaal bestuur, hoe dieper
zinken wij in den afgrond van belas
tingen en schulden.
De klerikalen moeten dus weg 1
Het lijdt geen twijfel dat de klerika
le regeering grootendeels hare langdu
rige heerschappij verschuldigd is aan
het fanatisme der Vlaamsche bevolkin
gen die gebogen gaan onder het juk
van kasteelheeren en politieke pries
ters en wier stemmen de meerderheid
verzekeren aan de partij van achter
uitgang
Anderzijds verwaarloozen de god
vruchtige gazetten geene gelegenheid
om zooveel mogelijk kwaad te zeggen
van de vrijzinnige Waalsche bevol
kingen en om de zedelijkheid en het
geloof der katholieke Vlamingen tot
in de wolken te verheffen.
Onze gewijde nieuwspapieren zouden
nochtans beter doen eenige toonen la
ger te zingen.
De statistieken zijn daar om aan te
toonen dat het beste deel der Belgische
natie juist datgene is dat zich het
meest aan den invloed der klerikale
zedenleer heeft weten te onttrekken.
Het bewijs hiervan kan men vinden
in de statistiek der veroordeelden voor
misdrijven door de belgische recht
banken in 1905
Het aantal der veroordeelden op
1000 inwoners bedraagt
In West-Vlaaruleren 14,05
Oost-Vlaanderen 12,07
Brabant 12,07
Liraburg 11,08
Henegouwen 11,07
Namen 10,45
Luxemburg 10,13
Luik 7,20
Uit die cijfers blijkt dat aan de
uiterst klerikale proviucie West-Vlaan-
deren de schande toekornt het hoogste
getal veroordeelden te hebben, terwijl
integendeel de zeer vrijzinnige en anti
klerikale provincie Luik de eer heeft
het kleinste getal veroordeelden te
teilen.
De armoede, die ook niet zelden
oorzaak is dat misdrijven gepleegd
worden, woedt overigens veel heviger
in de klerikale proviucien dan in de
vrijzinnige gewesten.
Terwijl in de provincie Luik het
aantal personen geholpen door de wel-
dadigheidsbureelen slechts drie ten
honderd bedraagt, klimt dit cijfer tot
tien ten honderd in West-Vlaanderen.
Ounoodig, dunkt ons, hierbij beden
kingen te maken.
De klerikalen pochten nog al gaarne
over oüzen nationalen voorspoed welke
zij beweren te hebben doen ODtstaan.
Er werd reeds herhaalde malen bewe
zen dat de dompersregeering daarmêe
niets te maken heeft, maar dat die toe
stand alleen te danken was aan de
werkkracht en den ondernemingsgeest
van ons volk. Wat de klerikalen ver
zwijgen is dat ondanks dien nationalen
voorspoed het aantal bedelaars en
laudlooper6 gedurig toeueemt.
Ziehier het aantal binnengekomenen
in de bedelaarsgestichten.
In 1900 3,800 waarvan 255 vrouwen.
In 1902 4,766 252
In 1903 4,855 286
In 1904 4,890 275
In 1905 4,884 260
Het aantal binnengekomenen in de
weldadigheidsgestichten bedraagt
In 1900 833
In 1902 890
In 1903 357
In 1904 855
In 1905 1008
Indien wij de statistieken raadplegen
der zinneloosgestichten vinden wij
In 1890 10,777 zinneloozen
In 1895 12,000
In 1900 14,974
In 1903 16,729
In 1904 16,729
In 1905 19,944
Eindelijk in 1881 telde men in die
gestichten 409 alcoolieke krankzinni
gen. Hun getal is thans geklommen tot
1,541 hetzij eene vermeerdering van
277 ten honderd.
En de klerikalen hebben het voorne
men toekomende jaar de vijf-en-twin-
tigste verjaring hunner dominatie te
vieren
Droevige verjaring
Dat de muizen sterven van honger in
de geldkas van het klerikaal ministe
rie, dat weten de menschen, die klaar
zien, sedert lang.
De vermeerde boni's van vroeger, die
maar in den schijn bestonden, zijn nu
geheel verdwenen en het zaadbaksken
is ledig tot op den bodem.
In financiëele kringen, zegteenBrus-
selwch blad, wordt er tegenwoordig
veel gesproken van eene leening van
100 tot 180 millioen, welke het Gou
vernement voor 't einde van dit jaar
zou aangaan om de twee eindjes te
kunnen aaneen knoopen.
Maar, wat zal het dan zijn, wanneer
wij eens zullen moeten beginnen de
honderden millioenen te strijken voor
Congo
De klerikale kiezers, die nu al 24
jaar het klerikale Ministerie boven
hielden, spijts al de verwittigingen,
welke hun door de liberalen gegeven
wierden, zullen nu welhaast de waar
heid ondervinden der spreuk Die
niet hooren wil, moet voelen.
Een goed liberaal abon
neert zich aan DE WEEK»
GAL.fi
Le transform isme.
P
