De wereld rond.
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Donderdag, ln April 1909. o centiemen. Vijfde jaar. NP 21
Vrijheid.
Hoe meti de herbergiers
voor den nap houdt.
De belastingen
onder de klerikalen.
Communards
en... klerikalen.
Om te onthouden.
Eendracht maakt Macht. Verschijnende des SïonderdagsVires acquirit euüdü.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fr. 3-50.
Men handelt bij overeenkomst.
Mijnramp in Transvaal.
Johannesburg. Eene pneumatieke
pomp ontplofte in de mijn Langlaagte
Diep. Zestig inboorlingen en 3 blanken
werden verstikt 8 inboorlingen wer
den tot bet'leven teruggeroepen.
In Marokko. De heilige oorlog.
Tangiers. Kittani, de nieuwe pre
tendent, heeft den heiligen oorlog ver
klaard tegen Moulai Hatid, vijand der
geloovigen zij zegt de Europeanen
niet vijandig te zijn.
De moord van Rome. Aanhouding
Napels. De policie van Napels
heefteen Rus, genaamdToversky, aan
gehouden die als anarchist bekend
staat. Men denkt dat hij een der mede
plichtige aan den moord is. Alhoewel
geene bewijzen werden gevonden, is
hij naar Rome overgebracht. De politie
is overtuigd dat ze den dader van den
moord op den man die in de kist werd
gevonden, in handen heeft.
De auto van prins Joachim.
Milaan. De prins Joachim van
Pruisen reed in auto uit wanneer hij aan
den omdraai van een baan een wielrij
der aanreed die zwaar gewond werd.
Men vreest voor het leven van het
slachtolfer.
Ongeval in eene kolenmijn in Saksen
4 dooden.
Zwinckaai Saksen. Een ophaalbak
tegen den wand geslingerd zijnde kan
telde om. Vier mijnwerkers werden
gedood en 8 doodelijk gewond.
Er zijn een twaalftal min zwaar ge
wonden.
Drama in een klooster.
Rome. Vrijdag werd in liet St-
Katharina klooster te Rome een 19 ja
rig meisje met een ponjaard doodge
stoken, waarna de dader zelfmoord
pleegde.
Nader vernemen we daaromtrent
dat de moordenaar zekere Napoleon
Parboniis en het meisje Riccari heette,
die haar proefstuk in het klooster door
bracht.
De moord moet wraakzucht tot oor
zaak hebben gehad.
Deze moord en zelfmoord hebben te
Rome groote opschudding verwekt.
Parboni had zich zelf met een pon
jaard van P2 centimeters lengte twintig
steken toegebracht. Hij was evenwel
niet dood en werd dus ontniddelijk
naar het gasthuis vervoerd, waar men
nog eenige hoop behield hem te kun
nen redden.
M. Parboni was lijdende aan zenuw
ziekte.
Ernstig ongeluk.
Zwicken, Saksen. Door hetbreken
van een bak tijdens het ophalen wer
den vier mijnwerkers gedood, 8 zwaar
gewond en 12 licht gekwetst.
Geruststellende maatregel.
Belgrado. Naar men verneemt zal
de Servische minister, van oorlog mo
gen een decreet openbaar maken,
krachtens hetwelk de reservisten die
opgekomen vs&ren, weer naar hunne
haardsteden worden gezonden.
Deze maatregel staat gelijk met een
begin van ontwapening.
Verbetering van den internationalen
toestand.
Berlijn. Ten opzichte Van de Bal
kankwestie verklaren de avondbladen
dat de kansen op het behoud van den
vrede grooter worden, doelt dat er nog
duistere punten bestaan, waarmede
men rekening dient te houden, in de
toekomst.
Uit Weenen wordt eveneens geseind
dat de internationale toestand verbe
terd is.
Mijnongevallen
4 dooden en 20 gekwetsten.
Zwickau. Tengevolge van een ge
weldigen schok; ontvangen door den
ophaalbak in den put Guillaume, wer
den vier mijnwerkers gedood en 8 erg
gekwetst. Twaalf anderen zijn licht ge
kwetst.
Vrijheid moet er bestaan voor de
klerikalen, maar de liberalen mogen,
geeue vrijheid meer bezitten.
De provincie Henegouwen heeft twee
normaalscholen ingericht om onder
wijzers en onderwijzeressen voor de
volksscholen te vormen andere pro
vinciën bezitten kwëekscholen, door
de geestelijkheid opgericht, en welke
door den Staat zijn erkend welnu,
hetgeen liet gouvernement toestaat aan
de laatste, zal zoodra het wetsvoorstel
Woeste gestemd is, aan de eersten
geweigerd worden, enkel en alleen
omdat de provincie Henegouwen eene
liberale meerderheid bezit. De kleri
kalen mogen scholen oprichten naar
hunne keus de Staat zal ze erkennen
en ondersteunen tnaar de liberalen
mogen die vrijheid niet genieten.
Want dit voorstel is geenszins eene
wet welke op allen zal toegepast wor
den, zij zal maar aileeeuhjk moeten
dienen om die overmoedige kerels
(de liberalen) in bedwang te houden,
't Is dus klaar eu duidelijk dat die wet
slechts een politiek doei beoogt den
liberalen alie ondersteuning van. den
Staat te onttrekken.
Waarlijk, in naam der volledige ge
lijkheid voor de schooltoelagen, vraagt
de heer Woeste eene wet om het
recht der vrijheid van onze vrienden
in te krimpen want een gouverne
ment, dat den wil der bisschoppen
moet uitvoeren, zal zich wel wachten
toe te staan dat eene liberale provincie
of eene liberale gemeente eeue schooi
oprichte naar haar goeddunken neen,
de toelagen der regeering moeten van
die gestichten afgenomen worden om
ze aan de pastoorsschoien te kunnen
geven.
En op dezen weg zal men verder
gaan de provincie noch de gemeente
zuilen het recht genieten deze scholen
met hunne openbare penningen te on
dersteunen. Dat noemen onze tegen
strevers onpartijdigheid en vrijheid.
Het gouvernement stelt alles te werk
wat mogelijk is om het getal der wereld
lijke ofiicieele onderwijzers te vermin
deren het heeft een groot getal Staats
normaalscholen afgeschafthet heeft
het getal aan te nemen leerlingen in
zijne Normaalscholen op meer dan de
helft ingekrompen en intusschen moe
digt het op ongehoorde wijze de vrije
aangenomen scholen aan waarvan
jaar tot jaar al meer en meer diploma's
worden afgeleverd ja, liet gaat zoo
verre dat men in vele steden geen ofii
cieele onderwijzers in voldoende getal
meer kan. aanvaarden, en men ge
dwongen is leermeesters aan te nemen
van vrije gestichten.
En om deze rechtmiskenning te keer
te gaan, hebben enkele steden en de
provincie Henegouwen Normaalscho
len opgericht, waarin zij leermeesters
zoeken te vormen, die niet geschoeid
zijn op de leesL der onverdraag
zaamheid. Zulks is ongeoorloofd onder
liet beheer van Ces Messieurs die
de laatste ofiicieele school en, den
laatsten ofiicieëlen onderwijzer zullen
in den grond boren, indien de Bel
gische natie niet rechtspringt om hare
gekrenkte rechtten terug te eischen en
het onderwijs harer kinderen te red
den.
Het was kiezing in 1908 en de her
bergiers waren misnoegd, doch het
hatelijk vergunningsrecht bleef altijd
bestaan.
Hoe zou men die misnoegdheid in de
kiezing ontloopen Wel hêel eenvou
dig, door nogmaals die dutsen van
klein burgers te bedriegen:
En wat gebeurde er
Minister Liebaert legde een wetsont
werp neer, en daarin ging men zoover
de herbergiers voor te spiegelen, dat
de helft van het reeds betaalde recht
aan dc kleinste klassen zou terugge
geven worden. De wet zou nog in 1908
gestemd worden.
Doch, de kiezing was voorbij en de
wet sliep rustig op twee ooreu. De
commissie maakte nog niet eens haar
verslag zelfs tie leden zagen niet naar
de commissie-vergaderingen om.
En nu zijn wij in 1909, en het nieuwe
reeht-is alweer moeten betaald worden.
Van teruggeven is er geen spraak meer,
en wanneer de kwestie zal afgehandeld
worden blij ft. een raadsel. Misschien
dat dit voorbehouden blijft voor de
kiezïng van 1910.
En zoo houdt men de burgers voor
den zot en plukt ze tot op hun hemd
Toen de liberalen, in 1881, het be
wind neerlegden, beliepen de belas
tingen, per inwoner gerekend, tot28 fr.
en 02 c._
In 1905, na een vier-en-twintigjarig
klerikaal bestuur, bedragen die belas
tingen 36 franks per kop.
Bij het aftreden der liberalen in 1884,
beliep de openbare schuld, per inwo
ner tot 299 fr. 95 centimen
Na gedurende vier-en-twintig jaren
het geluk te hebben gemaakt,
door de klerikalen geregeerd te wor
den, hééft elke Belg nu een schuld van
465 franks.
In vier-en-twintig jaren heeft de kle
rikale regeering het voordeel genoten
te ontvangen 1 miljard 248 miljoen
franks, voortkomende van de verhoo-
giog der belastingen
Zij ontleende 2 miljards 53 miljoen
385,432 franks Eene kleinigheid
Aldus had de klerikale regeering tot
hare beschikking in 't geheele, 3
miljards 301 miljoen 385,432.
En die spaarzame klerikale mi
nisters verteerden jaarlijks, dooreen
gerekend, 136 miljoen 500,000 franks
meer dan hunne inkomsten
Wat zou 't dan geweest zijn, waren
ze eens niet spaarzaam geweest
Rekent daarbij dat de Belgische
openbare schuld gestadig aangroeit.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklamen25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
In 1884, bij de aankomst der kleri
kalen, bedroeg zij 1 miljard 771 mil
joen-;'
En minister Liebaert bekende nog
dit jaar i-n de Kamer, dat de Belgische
staatsschuld, op 1 Januri 1908, heiiep
tot de schrikkelijke som van drie
■uiljiird, 5M»4 miljoen 550
franks.
Gaan wij niet den dieperik in
Gelezen in een klerikaal blad van
Brugge van Zaterdag 20 Maart, eerste
bladzijde, derde kolom
Donderdag was 't acht-en-dertig
jaar geleden dat te Parijs, de bloedige
Commune losbrak. De Communards
staken een groot deel van Parijs, in
brand en vermoordden veel onschuldige
menseden met den aartsbisschop en
den voorzitter van 't hoogste gerechts
hof aan 't hoofd.
In plaats van een sluier over deze
euveldaden te werpen, bofi'eu en stof
fen de socialisten er alle jaren meè
ze houden feesteter eere der Commune.
Vooruit van Gent verscheen Don
derdag met, aan 't hoofd van zijn blad,
in groote vette letters, dezen uitroep
Leiie de Commune Morgen Zondag
vieren de brugsche socialisten op hun
ne beurt de Commune.
Men ziet daaraan dat, in grondbe-
gin, de socialisten van geen haartje
veranderen.
Laat ons lachen
De klerikale gazetten scheiden de
socialisten uit voor Communards en
Revoiutionnairen en over drie maanden
te Gent, kozen hare klerikale vrienden
van den Gemeenteraad, den zoogezeg
den Communard en Revolutionnair
ANSEELE tot Schepen der Arteveide-
stad
En pas acht dagen geleden, noemden
klerikalen en socialisten van den
gemeenteraad van Gent, een klerikaal
lid in het armbestuur, in vervanging
van den heer Devigne, overleden.
Ja, vrienden, laat ons lachen, laat
ons hartelijk lachen
Monseigneur Mercier, Aartsbisschop
van Mecheien verklaarde onlangs, in
eene voordracht van, dat indien hij te
kiezen had tusschen het houwen eener
kerk. of het stichten van een klerikaal
dagblad, hij geen oogenblik ^ou aarze
len zijnen voorkeur te schenken aan
het laatst genoemde werk.
Dank voor de bekentenis, Monsei
gneur
Gij brengt de klerikale politiek op
liet voorplan fie Godsdienst dat komt
achterna, dat wordt voor u maar eene
bijzaak meer welke gij ten dienste zult
stellen van uw hoofddoel het onder
steunen en het verspreiden der kleri
kale politiek.
Wij wisten dat sedert lang en wij
hebben het hier wel honderd keeren
herhaald en herschreven. Telkens
werden wij door Het Nieuwsblad en
tnti quanti gelogenstraft.
De Priesters, zoo beweert Het
Nieuwsblad houden zich hoofdzake-
lijk bezig met den Godsdienst, zij
blijven volkomen vreemd aan alle
politiek
Als Het Nieuwsblad nog met dit
deuntje voor den dag komt zullen wij
hem de bekentenis voor den neus leg
gen van Monseigneur Mercier.
TTWlElTGiïr
Men schrijfi in bij den Uilgever, Dixrnudestraat, nr 53, te Yper. De aankondigingen van
ganscb Keigië en 't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten hnreele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk legen Dijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden
rrrn ■■■mnrnigiagBanaBiiiir r