Lantaarnaansteker,
Mengelwerk. 32
LOTGEVALLEN EENER WEES
Klerikale vervolgingen.
De redding.
DAGRLAPPER.
dan wel om den toestand van den ne-
derigen werker te verbeteren.
De werkman, die redeneert, beseft
heden dat de klerikalen geenszins het
lot der werkende klas willen verbete
ren, maar dat hun doel is van hem tot
slaaf te maken van de kliek der dwin
gelandij de verstandige werkman ziet
dat de Regeering alles in 't werk stelt
om de arbeidende klas ten onder te
brengen maar moet er, volgens je-
zuietachtige getvoonte, wat honing aan
den mond gestreken worden de
werkman heeft alles wat hij heeft aan
de klerikalen te danken.
En daarom moet iedereen het kleri
kaal ministerie steunen in den strijd,
die er tegen de volksverdrukkers gaat
geleverd worden gij allen, die ver
volgd geworden werdt door eene partij
zonder eergevoel, gij moet uwe ver
volgers dank betuigen gij, die om
uwe overtuigingen gebroodroofd werdt,
gij zult uwe broodroovers erkentelijk
zijn gij, die door fanatieke pastoors
vrienden uw werk onttrokken, omdat
gij getrouw bleeft aan uwe overtuigin
gen, gij zult de hand kussen van hen,
die u zoo onbarmhartig aan de deur
wierpen gij, die te kiezen had tus-
schenuwe vrijheiden den hongerdood,
gij zult de mannen steunen die u zon
der medelijden het mes op de keel
zetteden en niets beoogden dan hunne
heerschappij te voldoen.
Welnu, verdrukkers," denkt gij dat
uw rijk eeuwigdurig zal blijven, dat de
Belgische natie zich gedwee, zonder
klagen zal laten keelen, en dat zij den
moed niet zal hebben zich te wreken
over uwe menigvuldige onverdraag
zaamheden Dan zouden wij geene
Belgen, geene dapperen meer zijn. En
daarom ook zal al uw gejammer en
geschreeuw niets helpen om uwen val
te bespoedigen,
De kiezingen van 1904, 1906 en 1908
hebben u immers genoeg voorspeld
dat uwe macht, die gij enkel te danken
hebt aan de oneenigheid onzer vrien
den, langzamerhand maar zeker ver
zwakt, en dat er slechts een kleine
stoot noodig is om u in den afgrond te
storten, dien gij voor u zeiven bereid
hebt.
Uwe tallooze wetsverkrachtingen en
menigvuldige rechtsmiskenningen heb
ben de'oogen geopend van alle wel
denkende burgers, die geoordeeld
bebben dat er een einde diende gesteld
te worden aan deze verkrachtingen van
den volkswil en daarom hebben onze
vrienden besloten zich allen, rond de
kracht der Belgissche kenspreuk
Eendracht maakt macht, gezamentlijk
en eendrachtig ten strijde te trekken
tegen diegenen die onzen volksaard
zoeken te verpletten onder den hiel
eener vreemde kliek.
Onze natie, onze werklieden, onze
burgerij willen een eigen bestuur, en
geenszins eene regeering, die hare be-
DE
Uit het Engelsch.
Twintigste hoofdstuk.
Veranderingen.
Ik moest niet ij del genoeg zijn, lieve
Amelia, om te denken, dat het n zeer zou
ontrusten maar sedert gisteren avond, toen
ik u vertelde wat mijnheer W*** gezegd
had en wat ik voornemens was, en gij u de
gedachte dat wij zouden scheiden u zoo
scheent aan te trekken, ben ik bijna aan
het twijfelen geraakt wat ik behoorde te
doen.
En ik, aan den anderen kant, Geer
trui, verweet het mij zeiven, dat ik eenigs-
zins heb laten bemerken, hoe ik over de
zaak dacht ik vreesde dat ik u aanleiding
zou geven om tegen uwen plicht te handelen,
of u ten minste de vervulling daarvan nog
moelijksrte maken. Ik voel dat gij weldoet,
Geertrui, en dat ik, in plaats van uw voor
nemen tegen te gaan, alles behoor te doen
wat ik kan nm het te bevorderen.
Lieve Amelia, riep Geertrui met aan
doening uit, als gij zoo reeds dacht, naar
heigeen ik u gisteren zegde, zoudt gij ge
heel overtuigd zijn, als gij alles had kunnen
honren en zien, wat ik vandaag gehoord en
gezien heb.
- Waarom Is bet dan bij jufvrouw
velen van de geestelijke macht moet
ontvangen, die in alles moet buigen
naar den wil van de vijanden van bur
ger en werkman, en daarom zal in
1940 een ondoordringbare schaar
vrijheidsmmnaars het leger der mis
kenners onzer wetten te gemoet treden
om hare rechten te eischen en aan het
bewind des lands mannen te plaatsen,
die voor de vrijheid en de gelijkheid
aller burgers wetten zullen vervaardi
gen, welke de uitheemsche kliek aan
onze natie niet wil toekennen.
Er zijn kinderen die gaan tot de lief
dadige besturen en genootschappen
om onderstand te vragen.
Uw vader gaat naar de meeting
der liberalen
Ja
Er is hier niets voor u.
Arme vrouwen, wier man 70 centie
men daags wint of zonder werk zit,
vragen onderstand.
Uw man is liberaal
Ja, maar hij gaat naar de kerk,
Dat geeft niet gaat bij de libera
len om hulp.
Oude menschen vragen onderstand,
om samen te mogen blijven wonen,
liet zijn liberalen. Neen, elk in het
klooster gescheiden voor uwe laatste
jaren, tot spot van de wet op het hu
welijk.
Durft gij liberaal zijn, niet de minste
verhooging voor u wel meer, hoe
menig jong mensch is zijne betrekkin
gen niet ontnomen omdat hij volksge
zind was
Er zijn menschen die op onzen
Vlaamsehen buiten werken zouden
willen tot lotsverbetering van werkman
en boer. Halt, wilt gij de slaaf niet zijn
van ons, klerikalen, wij zullen uwe
werken doen vallen en u ruineeren.
Gij durft liberaal zijn
Ja, 't is mijn recht.
Ik zal uwe kliënten aftrekken en
u ruineeren en de armoede u verplich
ten het hoofd te buigen
Gij zijt volksgezind
Ja, 't is mijn recht.
Ik zal uwe eer en uwe reputatie
ontnemen het minste dat- gij misdoet
zal in den predikstoel vergroot worden
en met ijselijk gehuil worden bekend
gemaakt. We zullen u, eenvoudige
menschen, doen doorgaan voor slecht,
vijanden van den godsdienst en ge zult
gehaat en veracht worden
Sullivan erger geeteld dan voorheen
Veel erger dan ik u gezegd heb.
Ik wist zelve op verre niet alles waarmede
zij te worstelen had. maar ik ben
vandaag bijna den geheelen tijd bij
haar aan huis geweest want
mijnheer W*** hield mij geene vijf
minuten op en acht het waarlijk niet
veilig zulk eene vreesachtige, zwakkelijke
vrouw als jufvrouw Sullivan met den ouden
heer Cooper alleen te laten, nu de toestand
van zijnen geest zoo akelig is.
Maar denkt gij, dat gij daar eenig
goed kunt doen, Geertrui
Dat weet ik zeker, lieve Amelia. Ik
kan veel beter met hem omgaan dan zij, en
te gelijk meer voor zijn gemak en genoegen
doen. Hij is nu als een kind en vol grillen.
Wanneer het maar mogelijk is, geeft juf
vrouw Sullivan hem in alles zijn zin. hoe
lastig of zelfs gevaarlijk dit voor haar mag
wezen niet alleen omdat hij haar vader is
en zij dit haar plicht acht, maar ook omdat
zij bang voor hem is, zoo opvliegend en
heftig is hij
Zij zegt mij dat hij dikwijls de
vreemste dingen in zijn hoofd krijgt, zoo
als laat in den nacht uit te gaan, als dat
volstrekt niet veilig zou zijn, of met een
wijde opengeschoven venster te slapen,
hoewel zijne kamer met de straat gelijk
is.
Arme vrouw zegde Amelia. En wat
doet gij in zulke gevallen
Dat kan ik u wel zeggen, Amelia want
ik zag er vendaag een voorbeeld van. Toen
ik heden morgend kwam, 'egde hij in den
haard een kolenvuur aan, in weerwil van
de hitte die in de stad bijna ondragelijk
was i
En jufvrouw Sallvan zegde Ame
lia.
Wat, gij zijt liberaal
Ja, Mijnheer.
Ik zal uwe vrouw, uwe zusters en
kinders tegen u opstoken. Zij zullen u
't huiselijk leven ondragelijk maken.
Uwe vroegere vrienden zal ik tegen u
ophitsen en ze zullen uwe vijanden
worden
Gij zijt liberaal
Ja, Mijnheer, maar ik doe mijnen
plicht.
Schijnheiligaard, ik zal den gods
dienst doen dienen tot uwe vernede
ring de kerk zal voor u eene plaats
zijn waar gij u zult hooren beleedigen
wij zullen u uit den biechtstoel jagen
en al het mogelijke doen om u uit de
kerk te verwijderen en u dan te doen
doorgaan voor ketter en slechterik
Uit het Vlaamsche land zal de red
ding komen voorspelde Bara, toen
de liberale partij gevallen was.
Maar hoe kan dat gebeuren 9
Het antwoord op die vraag werd, op
het laatste liberaal congres te Mechelen,
gegeven, niet door één of ander over
dreven flamingant., maar door een
Waal, den heer Masson, vertegenwoor
diger van Bergen, wiens redevoering
in het geheele land een diepen indruk
heeft gemaakt.
Hij zeide namelijk
Het Vlaamsch heeft ons, Walen,
langen tijd onverschillig gelaten wij
hebben groot ongelijk gehad. De
Walen hebben gemeend dat het
Fransch die taal zou opslorpen. Dwa-
ling De Vlamingen hebben hunne
zelfstandigheid en hunne taal be-
waard, meer dan ooit houden zij aan
dit kostbaar goed, hun door de eeu-
wen nagelaten (Daverende toejuichin-
gen). Door zijne schrijvers, dichters,
kunstenaars heeft het Vlaamsche ras
het aanzien bewaard dat het in de
XIV°, XVe, en XVI" eeuwen bezat. De
Walen moeten dat in acht nemen en
de liberalen vooral. Alle Walen zou-
den wat Vlaamsch en 'alle Vlamingen
wat Fransch moeten verstaan Lang
's. durige toejuichingen)Onze twee ras-
et sen vermengen zich meer en meer
ze moéten elkaar ieeren en beter ver
te staan. We gaan overigens een tijd te
gemoet, waarop alle ambtenaars zul
te len verplicht worden beide talen te
kennen. Waarom niet Wij zijn wel
et verplicht Latijn en Grieksch te lee-
ren. Daarom is het voorstel Coremans
et rechtvaardig, gelijk de taalwet syaii
1883 op het taalgebruik in officieele
te gestichten de eer der liberale partij
is. Alleen door zijne taal kan het
Vlaamsche volk een hooger zedelijk
Zij zat in het voorhuis op de onderste
trede van den trap te schreien.
l)e arme, goede vrouw prevelde
Amelia.
Zij kon niets met hem beginnen, ver
volgde Geertrui, en had het wanhopig op
gegeven
Zij moest eene sterke vrouw of een
man in huis nemen om op hem te pas
sen.
Daarover heeft zij juist den grootsten
schrik. Zij zegt dat het haar de dood zou
doen hem door vreemden hard te zien be
handelen en bovendien kan ik zien dat zij
huiverig is om iemand in huis te nemen,
aan wien zij niet gewoon is. Zij is buiten
gewoon net en keurig in alles, heeft altijd
zelf haar werk gedaan, en zegt dat zij
liever een wild dier in haar huishouden
zou willen riemen, dan eene iersche
meid.
Haar nieuw huis is dus nog geene
bron van veel genoegen voor haar geweest,
niet waar
O neen. Zij zegde vandaag, hoe
vreemd het was dat zij zoolang riaar het
geriefelijke van eene nieuwe, goede inge
richte woning had verlangd, en haar nu
juist nadat zij verhuisd was en alles naar
haren zin had gemeubeleerd, die groote
beproeving moest overvallen.
Het komt mij vreemd voor sprak
Amelia, dat zij die beproeving niet al
vroeger heeft zien naderen. Toen ik mot
u naar het huis in de E***straat ging, lette
ik er op, dat de oude man niet heel wel meer
bij het hoofd was.
Ik had het al lang opgemerkt, hervat
te Geertrui, maar er nooit tegeD haar van
gesproken en ik geloof dat zij er niets van
bespeurde tot tegen een tijd van het ver-
en verstandelijk peil bereiken daar
om moei de onderwijstaal het
Vlaamsch zijn en die taai is ook het
eenig mogelijk voertuig van de libe-
rale propaganda in Vlaamsch-Belgje
Aan de Vlamingen moet recht we
et dervaren de Walen begrijpen dat
meer en meer en beginnen zich te
wennen aan het denkbeeld van de
volledige gelijkheid op taalgebied
(Toejuichingen). Daardoor zal er
meer broederlijkheid heerschen ip
ons land, en die broederlijkheid zal
het Belgische volk groóter, schooner
en sterker maken dan het nu is.
Deze redevoering werd, volgens de
zeer anti- vlaamsche Gazetteuit Brus
sel, op geestdriftige toejuichingen ont
haald, en het is merkwaardig dat zij
door niemand werd tegengesproken
op dat congres waar Walen en Vlamin
gen eendrachtig de belangen van onze
partij en van ons land bespraken.
Het is te hopen dat alle Vlaamsche
liberalen zullen begrijpen, hoe en door
welk middel zij te de redding kunnen
bewerken nu een volbloed waal van
gezag het hun zoo duidelijk heeft uit
gelegd.
AUes wel aan boord.
Een aantal telegrammen van opva
renden der Armadale Castle, aan boord
van dewelke prins Albrecht naar Afrika
stevent, zijn te Brussel Zaterdag toege
komen.
De boot had Funchal op de Madeira-
eilanden aangedaan en van daaruit
seinden de Belgen aan boord dat alles
er naar wensch gaat.
In 't paleis der Wetenschapstraat
werd een lang telegram van prins Al
brecht ontvangen.
Zijn er nog 9
De voorlaatste of misschien wel de
laatste der strijders van 1830 is te Wel
den, bij Oudenaarde, overleden.
Het is de genaamde Eduard Raes,
wonende op 't gehucht Gaverhoek, en
die den gezegenden ouderdom van 98
jaar had bereikt.
Sinds een zeventigtal jaren woonde
hij in bij Mevrouw Isabella Gallaert, die
lenige jaren geleden overleed in den
ouderdom van 103 jaar.
Een echte kabeljauwkelder
Daar de vischbanken in de Noordzee
aanzienlijk verminderen, hebben onze
visschers, zooals men weet, een uitstap
je ondernomen naar de Westkust vair
Afrika waar er zooveel visch voorhan
den is dat kabeljauw, rog en steur er
malkander in den weg... zwemmen
Tusschen de Kaap Barbes en de
Kaap Blanc is er eene baai van zoo-
huizen, foen het eene treurige werking op
den armen grijsaard deed dat hij zich van
zooveel oude herinneringen moest losma
ken.
Denkt gij niet, Geertrui dat het af
breken van de oude kerk en het verlies van
zijne gewone bezigheden hem vtel kwaad
hebben gedaan.
Ja, daarvan ben ik wel zeker, daarna
begon hij zeer te verouderen, en scheen
nooit meer zoo vergenoegd te zijn, zelfs
toen zij nog in da K***straat woonden en
toen de eigenaars van dien grond besloten
er pakhuizen en winkels op te zetten, en
jufvrouw Sullivan kennis gaven dat zij zou
moeten verhuizen, bezweken zijne geestver
mogens geheel en al.
Treurig sprak Amelia^ Hoe oud is
hij, Geertrui I
Dat weet ik niet recht, maar ik geloof
dat hij heel oud is.
-Ik herinner mij dat jufvrouw Sullivan
mij eenigen tijd geleden gezegd heeft, dat
hij bij de tachtig was.
Is bij zoo oud Dan verwondert be'
mij niet dat die veranderingen hem kindsclt
hebben doen worden.
Och neen Hoe treurig het ook zij"
mag, is het toch niets meer dan waart""
wij allen kunnen komen als wij zijnen
derdom bereiken en daar hij doorga8"®
zoo vergenoegd schijnt als ik hem ooit he»>
gezien, beklaag ik zijn lot niet zoo zeer "N|
zijnentwil als om jufvrouw Sullivan. Maa'
over haar maak ik mij schrikkelijk onge,u'1
Amelia.
Schijnen die omstandigheden haard"
zoo zwaar te drukken, dat zij er onder z"11
moeten bezwijken
Daarover zou ik niet zoo bevr"e£
OF DE