Lantaarnaansteker, Mengelwerk. 32 LOTGEVALLEN EENER WEES Klerikale vervolgingen. De redding. DAGRLAPPER. dan wel om den toestand van den ne- derigen werker te verbeteren. De werkman, die redeneert, beseft heden dat de klerikalen geenszins het lot der werkende klas willen verbete ren, maar dat hun doel is van hem tot slaaf te maken van de kliek der dwin gelandij de verstandige werkman ziet dat de Regeering alles in 't werk stelt om de arbeidende klas ten onder te brengen maar moet er, volgens je- zuietachtige getvoonte, wat honing aan den mond gestreken worden de werkman heeft alles wat hij heeft aan de klerikalen te danken. En daarom moet iedereen het kleri kaal ministerie steunen in den strijd, die er tegen de volksverdrukkers gaat geleverd worden gij allen, die ver volgd geworden werdt door eene partij zonder eergevoel, gij moet uwe ver volgers dank betuigen gij, die om uwe overtuigingen gebroodroofd werdt, gij zult uwe broodroovers erkentelijk zijn gij, die door fanatieke pastoors vrienden uw werk onttrokken, omdat gij getrouw bleeft aan uwe overtuigin gen, gij zult de hand kussen van hen, die u zoo onbarmhartig aan de deur wierpen gij, die te kiezen had tus- schenuwe vrijheiden den hongerdood, gij zult de mannen steunen die u zon der medelijden het mes op de keel zetteden en niets beoogden dan hunne heerschappij te voldoen. Welnu, verdrukkers," denkt gij dat uw rijk eeuwigdurig zal blijven, dat de Belgische natie zich gedwee, zonder klagen zal laten keelen, en dat zij den moed niet zal hebben zich te wreken over uwe menigvuldige onverdraag zaamheden Dan zouden wij geene Belgen, geene dapperen meer zijn. En daarom ook zal al uw gejammer en geschreeuw niets helpen om uwen val te bespoedigen, De kiezingen van 1904, 1906 en 1908 hebben u immers genoeg voorspeld dat uwe macht, die gij enkel te danken hebt aan de oneenigheid onzer vrien den, langzamerhand maar zeker ver zwakt, en dat er slechts een kleine stoot noodig is om u in den afgrond te storten, dien gij voor u zeiven bereid hebt. Uwe tallooze wetsverkrachtingen en menigvuldige rechtsmiskenningen heb ben de'oogen geopend van alle wel denkende burgers, die geoordeeld bebben dat er een einde diende gesteld te worden aan deze verkrachtingen van den volkswil en daarom hebben onze vrienden besloten zich allen, rond de kracht der Belgissche kenspreuk Eendracht maakt macht, gezamentlijk en eendrachtig ten strijde te trekken tegen diegenen die onzen volksaard zoeken te verpletten onder den hiel eener vreemde kliek. Onze natie, onze werklieden, onze burgerij willen een eigen bestuur, en geenszins eene regeering, die hare be- DE Uit het Engelsch. Twintigste hoofdstuk. Veranderingen. Ik moest niet ij del genoeg zijn, lieve Amelia, om te denken, dat het n zeer zou ontrusten maar sedert gisteren avond, toen ik u vertelde wat mijnheer W*** gezegd had en wat ik voornemens was, en gij u de gedachte dat wij zouden scheiden u zoo scheent aan te trekken, ben ik bijna aan het twijfelen geraakt wat ik behoorde te doen. En ik, aan den anderen kant, Geer trui, verweet het mij zeiven, dat ik eenigs- zins heb laten bemerken, hoe ik over de zaak dacht ik vreesde dat ik u aanleiding zou geven om tegen uwen plicht te handelen, of u ten minste de vervulling daarvan nog moelijksrte maken. Ik voel dat gij weldoet, Geertrui, en dat ik, in plaats van uw voor nemen tegen te gaan, alles behoor te doen wat ik kan nm het te bevorderen. Lieve Amelia, riep Geertrui met aan doening uit, als gij zoo reeds dacht, naar heigeen ik u gisteren zegde, zoudt gij ge heel overtuigd zijn, als gij alles had kunnen honren en zien, wat ik vandaag gehoord en gezien heb. - Waarom Is bet dan bij jufvrouw velen van de geestelijke macht moet ontvangen, die in alles moet buigen naar den wil van de vijanden van bur ger en werkman, en daarom zal in 1940 een ondoordringbare schaar vrijheidsmmnaars het leger der mis kenners onzer wetten te gemoet treden om hare rechten te eischen en aan het bewind des lands mannen te plaatsen, die voor de vrijheid en de gelijkheid aller burgers wetten zullen vervaardi gen, welke de uitheemsche kliek aan onze natie niet wil toekennen. Er zijn kinderen die gaan tot de lief dadige besturen en genootschappen om onderstand te vragen. Uw vader gaat naar de meeting der liberalen Ja Er is hier niets voor u. Arme vrouwen, wier man 70 centie men daags wint of zonder werk zit, vragen onderstand. Uw man is liberaal Ja, maar hij gaat naar de kerk, Dat geeft niet gaat bij de libera len om hulp. Oude menschen vragen onderstand, om samen te mogen blijven wonen, liet zijn liberalen. Neen, elk in het klooster gescheiden voor uwe laatste jaren, tot spot van de wet op het hu welijk. Durft gij liberaal zijn, niet de minste verhooging voor u wel meer, hoe menig jong mensch is zijne betrekkin gen niet ontnomen omdat hij volksge zind was Er zijn menschen die op onzen Vlaamsehen buiten werken zouden willen tot lotsverbetering van werkman en boer. Halt, wilt gij de slaaf niet zijn van ons, klerikalen, wij zullen uwe werken doen vallen en u ruineeren. Gij durft liberaal zijn Ja, 't is mijn recht. Ik zal uwe kliënten aftrekken en u ruineeren en de armoede u verplich ten het hoofd te buigen Gij zijt volksgezind Ja, 't is mijn recht. Ik zal uwe eer en uwe reputatie ontnemen het minste dat- gij misdoet zal in den predikstoel vergroot worden en met ijselijk gehuil worden bekend gemaakt. We zullen u, eenvoudige menschen, doen doorgaan voor slecht, vijanden van den godsdienst en ge zult gehaat en veracht worden Sullivan erger geeteld dan voorheen Veel erger dan ik u gezegd heb. Ik wist zelve op verre niet alles waarmede zij te worstelen had. maar ik ben vandaag bijna den geheelen tijd bij haar aan huis geweest want mijnheer W*** hield mij geene vijf minuten op en acht het waarlijk niet veilig zulk eene vreesachtige, zwakkelijke vrouw als jufvrouw Sullivan met den ouden heer Cooper alleen te laten, nu de toestand van zijnen geest zoo akelig is. Maar denkt gij, dat gij daar eenig goed kunt doen, Geertrui Dat weet ik zeker, lieve Amelia. Ik kan veel beter met hem omgaan dan zij, en te gelijk meer voor zijn gemak en genoegen doen. Hij is nu als een kind en vol grillen. Wanneer het maar mogelijk is, geeft juf vrouw Sullivan hem in alles zijn zin. hoe lastig of zelfs gevaarlijk dit voor haar mag wezen niet alleen omdat hij haar vader is en zij dit haar plicht acht, maar ook omdat zij bang voor hem is, zoo opvliegend en heftig is hij Zij zegt mij dat hij dikwijls de vreemste dingen in zijn hoofd krijgt, zoo als laat in den nacht uit te gaan, als dat volstrekt niet veilig zou zijn, of met een wijde opengeschoven venster te slapen, hoewel zijne kamer met de straat gelijk is. Arme vrouw zegde Amelia. En wat doet gij in zulke gevallen Dat kan ik u wel zeggen, Amelia want ik zag er vendaag een voorbeeld van. Toen ik heden morgend kwam, 'egde hij in den haard een kolenvuur aan, in weerwil van de hitte die in de stad bijna ondragelijk was i En jufvrouw Sallvan zegde Ame lia. Wat, gij zijt liberaal Ja, Mijnheer. Ik zal uwe vrouw, uwe zusters en kinders tegen u opstoken. Zij zullen u 't huiselijk leven ondragelijk maken. Uwe vroegere vrienden zal ik tegen u ophitsen en ze zullen uwe vijanden worden Gij zijt liberaal Ja, Mijnheer, maar ik doe mijnen plicht. Schijnheiligaard, ik zal den gods dienst doen dienen tot uwe vernede ring de kerk zal voor u eene plaats zijn waar gij u zult hooren beleedigen wij zullen u uit den biechtstoel jagen en al het mogelijke doen om u uit de kerk te verwijderen en u dan te doen doorgaan voor ketter en slechterik Uit het Vlaamsche land zal de red ding komen voorspelde Bara, toen de liberale partij gevallen was. Maar hoe kan dat gebeuren 9 Het antwoord op die vraag werd, op het laatste liberaal congres te Mechelen, gegeven, niet door één of ander over dreven flamingant., maar door een Waal, den heer Masson, vertegenwoor diger van Bergen, wiens redevoering in het geheele land een diepen indruk heeft gemaakt. Hij zeide namelijk Het Vlaamsch heeft ons, Walen, langen tijd onverschillig gelaten wij hebben groot ongelijk gehad. De Walen hebben gemeend dat het Fransch die taal zou opslorpen. Dwa- ling De Vlamingen hebben hunne zelfstandigheid en hunne taal be- waard, meer dan ooit houden zij aan dit kostbaar goed, hun door de eeu- wen nagelaten (Daverende toejuichin- gen). Door zijne schrijvers, dichters, kunstenaars heeft het Vlaamsche ras het aanzien bewaard dat het in de XIV°, XVe, en XVI" eeuwen bezat. De Walen moeten dat in acht nemen en de liberalen vooral. Alle Walen zou- den wat Vlaamsch en 'alle Vlamingen wat Fransch moeten verstaan Lang 's. durige toejuichingen)Onze twee ras- et sen vermengen zich meer en meer ze moéten elkaar ieeren en beter ver te staan. We gaan overigens een tijd te gemoet, waarop alle ambtenaars zul te len verplicht worden beide talen te kennen. Waarom niet Wij zijn wel et verplicht Latijn en Grieksch te lee- ren. Daarom is het voorstel Coremans et rechtvaardig, gelijk de taalwet syaii 1883 op het taalgebruik in officieele te gestichten de eer der liberale partij is. Alleen door zijne taal kan het Vlaamsche volk een hooger zedelijk Zij zat in het voorhuis op de onderste trede van den trap te schreien. l)e arme, goede vrouw prevelde Amelia. Zij kon niets met hem beginnen, ver volgde Geertrui, en had het wanhopig op gegeven Zij moest eene sterke vrouw of een man in huis nemen om op hem te pas sen. Daarover heeft zij juist den grootsten schrik. Zij zegt dat het haar de dood zou doen hem door vreemden hard te zien be handelen en bovendien kan ik zien dat zij huiverig is om iemand in huis te nemen, aan wien zij niet gewoon is. Zij is buiten gewoon net en keurig in alles, heeft altijd zelf haar werk gedaan, en zegt dat zij liever een wild dier in haar huishouden zou willen riemen, dan eene iersche meid. Haar nieuw huis is dus nog geene bron van veel genoegen voor haar geweest, niet waar O neen. Zij zegde vandaag, hoe vreemd het was dat zij zoolang riaar het geriefelijke van eene nieuwe, goede inge richte woning had verlangd, en haar nu juist nadat zij verhuisd was en alles naar haren zin had gemeubeleerd, die groote beproeving moest overvallen. Het komt mij vreemd voor sprak Amelia, dat zij die beproeving niet al vroeger heeft zien naderen. Toen ik mot u naar het huis in de E***straat ging, lette ik er op, dat de oude man niet heel wel meer bij het hoofd was. Ik had het al lang opgemerkt, hervat te Geertrui, maar er nooit tegeD haar van gesproken en ik geloof dat zij er niets van bespeurde tot tegen een tijd van het ver- en verstandelijk peil bereiken daar om moei de onderwijstaal het Vlaamsch zijn en die taai is ook het eenig mogelijk voertuig van de libe- rale propaganda in Vlaamsch-Belgje Aan de Vlamingen moet recht we et dervaren de Walen begrijpen dat meer en meer en beginnen zich te wennen aan het denkbeeld van de volledige gelijkheid op taalgebied (Toejuichingen). Daardoor zal er meer broederlijkheid heerschen ip ons land, en die broederlijkheid zal het Belgische volk groóter, schooner en sterker maken dan het nu is. Deze redevoering werd, volgens de zeer anti- vlaamsche Gazetteuit Brus sel, op geestdriftige toejuichingen ont haald, en het is merkwaardig dat zij door niemand werd tegengesproken op dat congres waar Walen en Vlamin gen eendrachtig de belangen van onze partij en van ons land bespraken. Het is te hopen dat alle Vlaamsche liberalen zullen begrijpen, hoe en door welk middel zij te de redding kunnen bewerken nu een volbloed waal van gezag het hun zoo duidelijk heeft uit gelegd. AUes wel aan boord. Een aantal telegrammen van opva renden der Armadale Castle, aan boord van dewelke prins Albrecht naar Afrika stevent, zijn te Brussel Zaterdag toege komen. De boot had Funchal op de Madeira- eilanden aangedaan en van daaruit seinden de Belgen aan boord dat alles er naar wensch gaat. In 't paleis der Wetenschapstraat werd een lang telegram van prins Al brecht ontvangen. Zijn er nog 9 De voorlaatste of misschien wel de laatste der strijders van 1830 is te Wel den, bij Oudenaarde, overleden. Het is de genaamde Eduard Raes, wonende op 't gehucht Gaverhoek, en die den gezegenden ouderdom van 98 jaar had bereikt. Sinds een zeventigtal jaren woonde hij in bij Mevrouw Isabella Gallaert, die lenige jaren geleden overleed in den ouderdom van 103 jaar. Een echte kabeljauwkelder Daar de vischbanken in de Noordzee aanzienlijk verminderen, hebben onze visschers, zooals men weet, een uitstap je ondernomen naar de Westkust vair Afrika waar er zooveel visch voorhan den is dat kabeljauw, rog en steur er malkander in den weg... zwemmen Tusschen de Kaap Barbes en de Kaap Blanc is er eene baai van zoo- huizen, foen het eene treurige werking op den armen grijsaard deed dat hij zich van zooveel oude herinneringen moest losma ken. Denkt gij niet, Geertrui dat het af breken van de oude kerk en het verlies van zijne gewone bezigheden hem vtel kwaad hebben gedaan. Ja, daarvan ben ik wel zeker, daarna begon hij zeer te verouderen, en scheen nooit meer zoo vergenoegd te zijn, zelfs toen zij nog in da K***straat woonden en toen de eigenaars van dien grond besloten er pakhuizen en winkels op te zetten, en jufvrouw Sullivan kennis gaven dat zij zou moeten verhuizen, bezweken zijne geestver mogens geheel en al. Treurig sprak Amelia^ Hoe oud is hij, Geertrui I Dat weet ik niet recht, maar ik geloof dat hij heel oud is. -Ik herinner mij dat jufvrouw Sullivan mij eenigen tijd geleden gezegd heeft, dat hij bij de tachtig was. Is bij zoo oud Dan verwondert be' mij niet dat die veranderingen hem kindsclt hebben doen worden. Och neen Hoe treurig het ook zij" mag, is het toch niets meer dan waart"" wij allen kunnen komen als wij zijnen derdom bereiken en daar hij doorga8"® zoo vergenoegd schijnt als ik hem ooit he»> gezien, beklaag ik zijn lot niet zoo zeer "N| zijnentwil als om jufvrouw Sullivan. Maa' over haar maak ik mij schrikkelijk onge,u'1 Amelia. Schijnen die omstandigheden haard" zoo zwaar te drukken, dat zij er onder z"11 moeten bezwijken Daarover zou ik niet zoo bevr"e£ OF DE

HISTORISCHE KRANTEN

De Weergalm (1904-1914) | 1909 | | pagina 2