Stadsnieuws.
Lantaarnaansteker,
Vroeger en nu.
Liberale zegepraal.
Prins Albrecht
Millioenendans.
en onze laai.
De bevolking van Yper
onder het klerikaal beheer
Colaerl, Fraeys en Cie.
Mengelwerk. 38
LOTGEVALLEN EENER WEES
Doch, tijdens de klerikale feesten
te Leuven, liet minister Schollaert
hooren dat hij de overtuiging had
dat Belgie bereid was eene geldelijke
tusschenkomst te stemmen voor Congo
Hebt ge verstaan Leest tusschen
de regels Een goed verstaander
heeft maar een half woordje noodig.
Eerst onze centen en dan... onze
zonen
<e-r-r a
Als er in den tijd een minister in
minderheid gesteld werd in de Ka
mer, gaf hij zijn ontslag. Dit gebeur
de voornamelijk met de liberale mi
nisters, die inderdaad ministers wa
ren en geen knechten zooals nu.
Minister Delbeke, wilde millioe-
nen verbrassen aan den Kunstberg
te Brussel. Door eene stemming
keurde de meerderheid der Kamer
minister Delbeke af.
Of hij er uittrok
In 't geheel niet.
Zulks deed men in den tijd van het
liberaal beheer maar nu zeggen de
klerikalen 'k Ben er, 'k blijf er
't Is goed, dat de kiezers vast be
sloten zijn ze in 1910 toch aan de
deur te zetten
Zondag 6 Juni had te Mechelen
eene kiezing plaats voor een provin
ciaal raadslid, om een katholiek lid,
te vervangen.
M. Henri Opdebeeck, liberale kan
didaat werd gekozen met 4,035
stemmen tegen 4,000 aan zijnen kle
rikalen tegenstrever.
De liberale gedachten gaan ras
vooruit in de vlaamsche gewesten en
met de naaste kamerkiezingen mo
gen wij ons aan verrassingen ver
wachten.
In de laatste weken hebben al 0
fransche-belgische bladen verteld hoe
Albrecht in Zuid-Af rika ontvangen werd
welken uitstekenden indruk hij daar
maakt heeft. Meestal hebben die bla(u'
daarbij een bijzonderheid verzwegen
nauwelijks aangeraakt, die nochtans Va
belang was
Te Kaapstad werd namelijk Prins 4,
brecht officieel verwelkomd door Ministe
Malan, niet in het Engelsch, maar in }J
Nederlandsch. Zij, die ten onzent gedurje
smalen op wat nochtans de taal is van de
groote meerderheid der Belgen, zullen mei
verwondering vernomen hebben, dat die
niet alleen in Belgie officieel is krachtens de
wet De Vriendt, maar ook in de Kaap.
kolonie, in Transvaal en in Oranje, dat wi
zeggen in eene streek die zoo groot is ap
half-Europa.
Op de Nederlandsche rede van den mi
nister antwoordde de prins in dezelfde taa
en verklaarde te dier gelegenheid, dat hel
hem genoegen deed met een Zuid-Afrika-
ner in het Nederlandsch te kunnen spre.
ken
Het adres, dat hem, nadien,, te Pretoria
door de aldaar vertoevende Vlamingen werd
aangeboden, was eveneens in het Neder-
landsch opgesteld, en aan die taal gaf ook
de prins de voorkeur zooals blijkt uh
hetgeen een Engelsch blad van de streel
zelf daarover zegt
Ofschoon de prins zich heel gemakke
lijk in verscheidene talen uitdrukt, were
het zeer opgemerkt dat hij met het grootst»
genoegen aan de Nederlandsche taal telken:
de voorkeur gaf, als hij het woord tot ziji
landgenooten richtte. Zijn vriendelijkheit
heeft hier den besten indruk gelaten bi
alwie met hem in betrekking kwam, en hi
zal stellig één der meest geliefde vorstei
worden van Europa
Alle Vlamingen zullen dit laatste beamen
Zij zien ook in Prins Albrecht den eerster
Belgischen koning, die de taal van di
meerderheid zijner onderdanen vlot zal kun
nen spreken, zoowelin afzonderlijke gespre
ken als in het openbaar, den eersten Bel
gischen vorst die haar in den vreemde al
officieel doet erkennen, die haar achter
liefheeft zooals zij het verdient en ze, zelf
buiten het land, met blijkbaar behagen ge
bruikt.
de misdaden op schrikbarende wijze
vermenigvuldigd, zijndelandloopers-
gestichten te klein geworden, terwijl
de verbeteringshuizen ontoereikend
worden.
Sedert 1884 heeft men ontelbare
belastingen op de eetwaren, eene
wet op de herbergiers, het vergun
ningsrecht, gestemd, en heeft men
den genever met meer dan 100 mil-
lioen belast.
Sedert 1884 zijnde kieswetten zoo
danig verknoeid dat een rijke 3 en 4
stemmen bezit, en een gewoon bur
ger en werkman maar op ééne stem
recht heeft.
Sedert 1884 zijn in al de openbare
besturen de plaatsen, die openval
len, met klerikalen gevuld.
Sedert 1884 is het Ministerie van
Landbouw ingericht, niet met het
doel het lot der boeren te verbeteren,
maar enkel om eene menigte kleri
kale beschermelingen te plaatsen.
Dit ministerie is thans feitelijk afge
schaft, en de ratten die er in huisden,
zijn naar andere kazen overgebracht.
Ze vieren feest Ze stoeffen
over hunne werken maar zij verzwij
gen zorgvuldig nog het volgende
Sedert 1884 hebben zij de grenzen
gesloten voor mager vee en daardoor
aan de burgers en werklieden groote
schade berokkend.
Sedert 1884 zijn de militaire lasten
op verbazende wijze verhoogd, al
hoewel de klerikalen het roer des
lands hebben in hand genomen on
der den kreet van Geen man,
geen cent, geen kanon meer
Niettegenstaande dat verbrasten
zij honderden millioenen aan nieuwe
forten en kanonnen
Sedert 1884 drijft men in bijna al
de kloosters handel tot groote scha
de voor de handelaars, heeft men de
grenzen geopend voor paters en non
nen die uit Frankrijk zijn gevlucht
omdat zij zich aan de wet niet wilden
onderwerpen.
Sedert 1884 heeft men een pen
sioen van 9 centen daags aan de ou
de afgesloofde werklieden geschon
ken, in plaats van 1 fr. daags dus
te weinig om te leven en te veel om
te sterven
Sedert 1884 bestaan er overal
spionnen en verklikkers. De men-
schen op den buiten zijn niet meer
vrij over hun gedacht en ook niet
over hunne handelwijze dansen ge
lijk de geestelijke fluiten
Sedert 1884 legden zij ons den
Congo op den hals, die nu onze cen
ten en later onze zonen zal opslor
pen
Dit zijn de weldaden, ons door de
25jarige regeering geschonken, en
over dewelke zij gerucht mogen
pochen.
De klerikale bilan mag dus als
volgt worden vastgesteld
Verdriedubbelingder Staatsschuld
Verzwaring der krijgslasten
Honderden millioenen voor nutte-
looze forten
Vermeerdering der belasting
Afschaffing der goede gemeente
scholen
Verdubbeling der gevangenhuizen
en verbeteringscholen
Vermeerdering der gendarmerie
Verhooging der pastoors jaar wed
den
Belastingen op de eetwaren
Honderd millioen frank 's jaars op
den jenever
Het vergunningsrecht
En... de almoes van 9 centen
daags voor den armen afgesloofden
werkman, die... dan nog moet in
nood verkeeren
Menschen, denkt daarop wanneer
de klerikalen de onbeschaamdheid
zoover drijven, in uw dorp of gemeen
te hun 25 jarig bestuur te komen
vieren
't Is een bende komedianten, hui
chelaars en menschenfoppers die
geen ander doel hebben dan u in
1910 nogmaals in hunne netten te
vangen
Voor den werkman.
De klerikalen vieren hun 25 jarige
heerschappij, dank zij het bedrog dat
zij hebben weten in te voeren.
Eene stem is den naarstigen werk
man toegestaan en drie stemmen aan
de priesters, die noch voor vrouw of
kind te zorgen hebben, en ook drie
stemmen aan dezen die niet werken.
En dat wordt gedaan uit zuivere
liefde voor den werkman
Hoelang nog zullen de klerikalen,
dank zij dat schandalig stelsel, mees
ter blijven
Tot in 1910
Hij gaat beginnen den millioenen
dans in Congo. Toen men de over
name stemde, riepen de katholieken
al te gaar, dat de Congokolonie ons
geen cent zou kosten. Naar zij be
weerden zou het aangeworven land
zoo rijk zijn dat het de kosten van
zijn eigen bestuur zou dekken en te
meer nog mooie sommen aan Belgie
zou opbrengen.
De hartelijke gelegenheid, die onze toe
komstige koning bij het vlaamsch volk ver
worven heeft, dankt hij ongetwijfeld groo-
tendeels aan zijne houding tegenover onze
taal de achting, die hij haar toedraagt
heeft hij meer dan eens openbaar getoond.
Reeds in 1896, te Gent, sprak hij in de
koninklijke vlaamsche academie een Ne
derlandsche redevoering uit. In 1897 deed
hij hetzelfde te Eecloo, aan den voet van
het pas onthulde standbeeld van Lede-
ganck en in 1905 te Berchem bij Antwer
pen, bij de onthulling van het gedenktee-
ken Felix de Mérode. In alle vlaamsche
steden waar hij in het nederlandsch ver
welkomd werd, zooals te Antwerpen door
burgemeester Jan Van Rijswijk en te Gent
door burgemeester Braun, antwoordde hij
in dezelfde taal.
laten zien wat wij gedaan hebben sedert gij
hier zijt geweest. Ik wilde eens van u hoo
ren hoe gij vindt dat wij voortmaken.
Zoo sprekende stapte hij met den grijs
aard heen, maar Geertrui volgde hem, en
hield nog even op om hem te vragen of hij
haar den dienst wilde doen van den man
naar huis te brengen, als hij des middags zelf
naar huis ging.
Zeker jufvrouw Flint, antwoordde de
man, met alie genoegen. Hij gaat gewoon
lijk heel gewillig met mij mee als gij hem
bij mij laat.
Deze belofte verkregen hebbende, spoedde
Geertrui zich naar de school, zich verheu
gende in de zekerheid dat de oude Cooper
den geheelen morgend onder veilige hoede
vou blijven en bezig gehouden worden, ter
wijl jufvrouw Sullivan, van alle verant
woordelijkheid voor hem bevrijd, de rust en
stilte zou gaan, waarin zij nu sedert eenige
weken als onderwijzeres geplaatst was.
Kwartier voor negen keek zij de keukendeur
binnen, en zegde op eenen vroolijken toon
tot den ouden man, die somber mijmerend
bij het vuur zat
Kom, grootvader Cooper, gaat ge he
den morgend niet met mij mede, om een
poosje naar de nieuwe kerk te zien Miller
zal op u wachten hij zegde gisteren dat
hij op uw gezelschap rekende als hij aan het
werk was.
De oude man stond op, nam deD jas, dien
Geertrui hem bracht, trok hem met hare
hulp aan, en ging bijna werktuigelijk met
haar mede, op een wijze, die scheen aan
te duiden, dat het hem bijna onverschillig
was of hij uitging of te huis bleef. Terwijl
zij stilzwijgend de straat afgingen, kon
Geertrui niet nalaten aan den zonderlingen
samenloop van omstandigheden te denken
Wanneer wij de volksoptelling van 189|
vergelijken met die van 1900, vinden wijI
Voor het buitengrondgebied in 189(|
3144 bewoners en in 1900, 3446, dus eed
vermeerdering in tien jaar van 302 zielen. I
Terwijl de binnenstad eigentlijk, in 189(1
13,361 inwoners en in 1900, nog slechl
13,106 inwoners telde was er dus eerl
vermindering van 255 personen. 1
Hier valt op te merken dat, volgens cl
die haar aldus wederom tot het dagelijkse!
gezelschap van eenen zwakkelijken grijl
aard had gemaakt en evenmin kon I
zich onthouden van eene vergelijking tul
schen den vroolijken, goedhartigen Tri
Flint en den ontevredenen Paul Cooper,
gelijk wij gezegd hebben, nooit een op!
ruimd humeur had gehad, en bij wien thai!
bij de verzwakking zijner geestvermogen!
zijne oude karaktertrekken nog veel sterk!
uitkwamen Hoe ongunstig de vergelijkki!
ook voor hem was verminderde dit I
vriendelijkheid en zorgvuldigheid ui!
waarmede Geertrui den suffen grijsaard d
handelde, die voor haar een voorwerp vl
oprecht medelijden was. Weldra hadden I
de nieuwe kerk bereikt, waarvan Geertl
gesproken had fraai gebouw, datl
plaats besloeg van de oude kerk, eel
servet voor de borst, en zette toen het oil
Terwijl jufvrouw Sullivan koffie sckoil
ontdeerd Geertrui, meteene vlugheid, wal
door haar bedrijf bijna niet werd
merkt, een gebraden aardappel van de sell
en een hard gekookt ei van de schaal, legl
beide op het voor dén man bestemde
en zette hem dit voor, hem aldus ontbeff^|
de van de moeite om deze kleinigheden
te verrichten, en jufvrouw Sullivan het
driet besparende van te zien hoe hij
zijne steeds toenemende onhandigheid
bij tegen de zindelijkheid zondigde, die^J
hare oogen zoo heilig was.
De arme jufvrouw Sullivan had
eetlust, en moeite haalde Geertrui haaroj^H
om iets te gebruiken. Eenige ge^
oesters evenwel, onverwacht voor
gezet bleken zoo uitlokkend voor haarM
ZiJnt dat zij zich liet bewegen omerVa"^|
proeven, en er eindelijk verscheiden®
opat, met meer smaak dan zij sedert ona
DE
Uit het Engelsch.
Drie en twintigste hoodstuk.
Een vriend in droefenis.
Toen zonder gerucht te maken het aan
grenzende vertrek binnentredende, waar
jufvrouw Sullivan nog lag te slapen, stak
zij den brand in bet vuur, dat des avonds te
voren reeds in een haardje was aangelegd,
en met denzelfden lichten tred den trap af
naar beneden gaande, deed zij hetzelfde in
den kookkachel, die in een ruim vertrek
stond, waar, nu het weder koud werd, het
gezin gewoon was te eten Zij had het ont
bijt bijna gereed gezet, toen jufvrouw Sul
livan, bleek, mager en zichtbaar verzwakt,
in eenen grooten omslag gewikkeld, binnen
kwam.
Geertrui zegde zij, waarom laat ge
mij focb zoo lang slapen, terwijl gij op en
aan het werk zijt Ik geloof dat het deze
week alle dagen zoo geweest is.
Om de beste reden der wereld, tante
omdat ik in den voornacht gerust slaap en
zoodra de dag aanbreekt klaar wakker ben,
en het met u juist anders is. Bovendien, ik
maak gaarne bet ontbijt gereed ik kan
zoo eerlijk koffie zetten. Kijk zeg zij, een
kopje half vol schenkende, en daarna het
deksel van de koffiekan nemende en het
vocht er weder in gietende zie eens hoe
helder zij is. Verlangt gij er heden morgend
niet naar, nu het zoo koud is
Jufvrouw Sullivan glimlachte, want daar
oom True altijd liever thee dronk, had
Geertrui in het begin geen koffie kunnen
zetten, maar bij haar om onderricht moeten
komen.
Nu, zegde Geertrui, schertsend,
terwijl zij eenen gemakkelijken stoel dicht
bij het vuur schoof, inoet gij hier gaan zit
ten en op het koken van den theeketel pas
sen, terwijl ik eens ga zien of de oude man
klaar is om mij zijn halsdoek te laten strik
ken.
Zij ging heen, terwijl jufvrouw Sullivan
zat te denken'welk een goed meisje zij was,
en kwam weldra terug met den ouden Coo
per, die met de grootste netheid gekleed was.
Zij zette eenen stoel voor hem. en gewacht
hebbende tot hij was gaan zitten, spelde
zij hem. als ware hij een kind geweest,
waarin Cooper zoo lang den post van koster
had waargenomen. Het was niet geheel vol
tooid, en een aantal werklieden waren bezig
met de muren van binnen te bepleiste
ren.
Een man met eenen kalkbak ging Geer
trui en haren medegel vooruit toen zij den
hoofdingang bereikten, maar toen hij zich
bij zijnen naam hoorde aanspreken bleef hij
in het portaal staan, zette zijne vracht neer
en keerde zich om ten einde op de welbe
kende stem te antwooorden.
Goeden morgend, jufvrouw Flint,
zegde hij. Ik hoop dat gij wel vaart Een
mooie dag vandaag. Ha, ha, meester Coo
per, gij komt mij een beetje helpen, zie ik.
Dat is goed. Wij kunnen zonder u nier wel
voort gij zijt hier zoolang gewend. Als ge
nu eens met mij mee wilt gaan, zal ik u
VAN
OF DE
