LET OP
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Donderdag, 16" September 1909.
5 centiemen.
Vijfde jaar. iVr 44.
Met dwang.
ten Snlerxiew van
H. Plancquaert.
De Aartsbisschop
en de kiezingen.
De militaire kwestie.
Voor de herbergiers.
De spoorwegen in
West-Vlaanderen.
Tol overweging.
Eendracht maakt Macht. Verschijnende tii'S ËïonderdlUjS. Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fr. 3-50.
Men handelt bij overeenkomst.
Men schrijft in bij den Uitgever, Uixfnudestraat, nr 53, te Yper. De aankondigingen van
gansch België en't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk tegen Dijosdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklamen25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
De voorloopige kiezerslijsten
voor 1910 zijn verschenen.
Ze liggen ter inzage in het Se
cretariaat der Liberale Associa
tie, Seniinariestraat.
Zorg er voor, niet alleenlijk dat
uwe rechten, maar ook deze van
uwe bloedverwanten, vrienden
en geburen geëerbiedigd wor
den
Zorg er voor, liever morgen
dan overmorgen
De klerikalen willen hunne princie
pen met dwang bij het volk inprenten,
dat is een ontegensprekelijk bewijs dat
hunne leerstelsels op bedrog en valsch-
heid steunen. Want, de waarheid eischt
noch dwang, noch geweld om tot het
volk door te dringen zij werkt op het
geweten van den mensch, dat gemak
kelijk het goede van het kwade zal we
ten te onderscheiden.
De klerikalen schreeuwen luidkeels
Lees geene liberale gazetten Zij
bedreigen met allerlei geestelijke straf
fen degenen die dit gebod niet willen
nakomen zij gaan nog verder daar
waar zij vreezen dat de schrik voor de
geestelijke kastijdingen weinig of gee-
nen invloed uitoefenen op de bevol
king, aarzelen zij niet lichamelijke
dwangmiddelen te bezigen om het le
zen van vrijzinnige schriften te keer te
gaan. Welnu, wij herhalen het nog,
dat is geenszins de leer van Christus,
die het gebod van liefde tot grondslag
stelde van gansch zijne leer en die pre
dikte Bemin uwen naaste, bemin
uwe vijanden, bemin hen die u ha
ten
Maar zijdie zich beroemen de ware
volgelingen te zijn van den God-inensch,
roepen uitHaat hen, die van ons
gedacht niet zijn, onttrek het brood
aan uwe tegenstrevers, vlucht diege
nen, die het volk de waarheid voor
houden, want wij willen het licht aan
de menschen niet laten zien.
En nochtans leiden al die dwangmid
delen tot den ondergangofschoon
alles in het werk wordt gesteld om de
vrijzinnige schriften te bevechten, al
hoewel de geestelijken van den buiten
den verkoop van De Weergalm willen
belemmeren, groeien onze lezers we
kelijks aan, omdat De Weergalm de
waarheid voorhoudt en omdat onze po
litieke vrienden hunne leerstelsels door
geene dwangmiddelen willen versprei
den.
In plaats van het ordewoord der
klerikalen Lees geene liberale ga
zetten roepen wij het volk toe
Lees alle bladen en oordeel welke de
beste zijn. Gij bezit gezond verstand ge
noeg om de waarheid van den leugen te
onderscheiden, uw geweten weze uw eeni-
ge rechter.
Wij, liberalen, dwingen niemand
liberale schriften te lezen over dit
punt laten wij elkeen vrijomdat wij
overtuigd zijn dat het licht eens de
duisternis moet overwinnen.
Maar zij, die de klerikale dompers
bladen voorschrijven en dezelve met
dwang onder het volk willen versprei
den hebben een doel, een doel dat, wel
is waar, met den vooruitgang des tijds
weinig overeenstemt, maar dat toch
eventwel voor zekere partij een krach
tig middel is om hare heerschappij
staande te houden.
Ces Messieurs weten ma9.r al te
wel dat zij hun meesterschap alleen te
danken hebben aan de domheid des
volks, zij weten dat hoe dommer de
massa is, hoe gemakkelijker zij zich
laten overreden, en hoe beter de men
schen zich laten uitpluizen, en daarom
roepen deze achteruitkruipers Lees
niets dan hetgene wij u voorhouden.
Onderzoek niet of wij de waarheid of de
logen verkondigen, gij zijt daartoe niet
bekwaam wij alleen zijn in staat daar
over te oordeelen, gij moet ons schrijven
als Evangelie beschouiven en gij moogt
geene andere schriften in uwe handen
nemen
Zoo vormt men eenen hoop gedwon
gen dommerikken, wier oogen voor
de waarheid gesloten blijven, maar die,
eens ontwakende, de grootste vijanden
van het klerikalisme zullen worden.
De heer Hector Plancquaert is thans
de oude majoor geworden van de poli
tiek.
Ondervraagd over den polietieken
toestand in het Kortrijksche, verklaar
de hij het volgende
De socialisten hebben aan de chris-
tene volkspartij eenen brief gericht om
een kiesverbond voor te stellen. Wij
hebben daarop niet geantwoord en zul
len er niet op antwoorden, daar wij
met de socialisten niets gemeens wil
len hebben.
De liberalen van hunnen kant heb
ben ons insgelijks een voorstel gedaan.
Daarop zal door ons op 19 dezer een
besluit worden genomen, doch het
staat reeds vast dat het cartel met de
liberalen door de christene democra
ten met groote meerderheid zal wor
den verworpen.
Dan voorziet gij, werd aan M.
Plancquaert gevraagd, dat de liberalen
afzonderlijk met de socialisten zullen
strijden
Hoegenaamd niet de liberale
burgerij heeft sinds lang genoeg van de
socialisten, en moest een nieuw ver
bond tot stand komen, dan zouden vele
liberale stemmen afvallen.
Gezel De Bunne zou dus niet
meer herkozen worden
Vast en zeker niet hij mag zijne
matten oprollen.
En te Roeselaere
Hadden de liberalen, vier jaar ge
leden zich met de democraten verstaan,
zij waren verzekerd geweest een zetel
aan de katholieken te ontnemen. Doch
zij waren onhandelbaar, willende de
beste plaatsen voor zich behouden. In
1910 zal geen kartel met de liberalen
worden gesloten. Men kan ons wel
eenmaal in de doeken leggen, zooals te
Kortrijk, maar geen tweemaal.
En te Yper
Hier ook zal geen cartel tot stand
komen, doch mijne overtuiging is dat
M. Nolf terug zal herkozen worden.
Te Brugge, anderzijds, zullen wij al
leen strijden. Wij hebben er grooten
vooruitgang gemaakt en tellen er vele
partijgangers.
Te Veurne-Dixmude-Oostende, waar
wij over 2000 stemmen beschikken,
zullen wij den strijd niet aangaan, daar
wij geen ernstigen kandidaat bezitten.
Onze partijgenooten zullen er hunne
stemmen over de liberale en de socia
listische lijst verdeelen.
Te Brussel, vervolgde M. Planc
quaert, hebben de christene democra
ten een verbond gesloten met een
groep Flaminganten en een groep on-
afhankelijken aan wier hoofd staat M.
Parmentier van Schaarbeek. Priester
Fonteyne zal aan 't hoofd der lijststaan.
Te Mechelen en te Leuven zullen wij
den strijd niet afzonderlijk aangaan of
geen cartel sluiten.
Onderhoudt ge nog betrekkingen
met den heer P. Daens
Op politiek gebied kennen wij
malkander niet meer. De heer Daens
heeft ongelijk gehad te Dendermonde
partij te kiezen voor M. Van Damme
tegen mij. Alle betrekkingen tusschen
ons zijn verbroken,
Uit deze ondervraging willen wij
maar één dingen onthouden, het is
dat volgens de bekentenis zelve onzer
tegenstrevers, de toestand in Yper
steeds verbetert.
In igoo, 1902 en 1906 voorzegde
men ons de nederlaag korts voor elke
kiezing heden bekent men dat ons
succes verzekerd is.
Waarvan akt.
Wij hebben altijd gezegd dat wij
onze stellingen versterkt hadden en
dat na den harden aanval van 1906,
jaar der inventarissen, het bewijs
gedaan was.
De kiesstrijd is aangevangen en deze
die de eerste in het strijdperk treedt
is wel Mgr Mercier, Aartsbisschop van
Mechelen. De hoogste vertegenwoordi
ger van Christus hier in België, van
Christus die verklaarde dat zijn rijk
van deze wereld niet was, is de eerste
om den strijd aan te gaan tegen de an
dersdenkenden.
Hij heeft een mandement in het dag
licht laten verschijnen, waarin hij ge
biedt aan al de priesters bijzondere
gebeden te doen om van God eenen
goeden uitslag te bekomeu voor de kie
zingen van aanstaande jaar. In dit
mandement doet hij verschijnen welk
den invloed der kiezingen kan zijn on
der opzicht van goden en godsdienst.
In al de kerken van het Mechelsche
werd die herderbrief gelezen, mis
schien wel ook in al die van het Aarts
bisdom.
Zoohaast ook hebben al de onder-
pastoorkens van den buiten den strijd
aangegaan, nu niet meer tegen het
Goinbisme, maar het gelijkt er verdui
veld aan. Neen, 't is nu de gods
dienst die bedreigd is door de vrijmet
selarij en die thema wordt uiteenge
zet in vergaderingen van eene nieuwe
soort.
Iedereen weet dat de samenwerken
de landbouwmaatschappijen of mutua
liteiten verdeeld zijn in afdeelingen
van alle slach vee, kiekens, geiten,
aspergen, aardbeziën, enz. en het land-
bouwministerie is niet weinig milde
om toelagen daaraan te geven. Nu, in
al de mutualiteiten van het arrondisse
ment bestaat eene afdeeling, waarvan
de mutualisten moeten deel maken,
van retraitisten.
Die maatschappij verplicht .hare le
den, jaarlijksch eene retraite te
doen. De winter komt daarvoor wel te
pas bij de boeren. Om tot een groot
getal aanhangers te geraken, krijgt
ieder samen werker drie franken daags,
met slaping en eten. Om mede te doen
moet men aanwezig zijn aan de voor
drachten, waarin de politiek natuurlijk
de hoofdrol speelt. Want hedendaags is
het niet meer genoeg kiezerslijsten te
vervalschen, dat wordt te veel in het
oog gehouden.
In de nonnekensscholen zijn de leer
lingen gelast propagandaboekjes en
andere uit te deelen, waarin de libera
len en socialisten als vijanden van va
derland en godsdienst worden uitge
schilderd.
Ten overvloede bewijst ditdat de
klerikalen met de poepers zitten. Re
den te meer voor onze vrienden niet te
slapen
De middenafdeeling der Kamer
kwam Woensdag morgend bijeen. Op
eene vraag van M. Mechelynck werd
geantwoord dat de nieuwe wet in man
schappen een grooter aantal zal leveren
dan werd voorzien.
In de stemming over artikel I werd
het amendement verworpen van M.
Mechelynck met 3 stemmen tegen 2 en
•1 onthouding, Dit betrof den persoon
lijken dienstplicht. Dit van M. Melot,
het contingent vaststellend, werd aan
genomen met 4 stemmen tegen 2, Vrij
dag en Zaterdag nieuwe zitting,
De klerikalen hebben het zooverre
gebracht, dat de rechten op den al-
cool jaarlijksch 92 miljoen franks in de
staatkas brengen,
En dat is juist de reden, waarom de
klerikalen nooit het drinken van jene
ver zullen durven beperken door eene
wet Zij hebben de miljoenen te vele
noodig om een schijn van evenwicht in
's lands zaken te brengen.
Minister Liebaert heeft nu een nieuw
wetsontwerp op het vergunningsrecht
neergelegd, en zoo dit ontwerp door
gaat, zal het, ten minste gerekend, eene
verhooging van 35 miljoen lasten, dus
35 miljoen franks 's jaars inkomen
meer, ten voordeele der staatskas, ten
gevolge hebben zooveel miljoenen,
die de herbergiers en de drankslijters
alleen zullen te betalen hebben
Waarom belasten de klerikale mi
nisters en hunne meerderheid niet lie
ver de brouwerijen en jeneverstoke
rijen Dan zou ieder drankverkooper
evenveel betalen, naarmate zijn ver
koop groot is.
Herbergiers 't is op u dat de kleri
kalen het meest gemunt hebben de
kleine herbergiers vooral willen zij
doen verdwijnen om op die wijze al het
werkvolk naar hunne lokalen, waar zij
drank verkoopen zonder patent en
zonder vergunningsrecht.
Hoelang zullen het grootste deel on
der u, in gemeente- en andere kiezin
gen nog voor de klerikalen stemmen
Als gevolg der overname van de ijze
renwegen van West-Vlaanderen, heeft
de Staat een dubbel spoor doen leggen
tusschen Thourout en Rouselare. Te
rekenen van 1 October aanstaande zal
het tweede spoor in dienst gesteld wor
den, en het verkeer zal daardoor groo-
telijks vergemakkelijkt worden.
Een der bijzonderste factoren van
het kiesplatform onzer klerikalen, is
het onderwijs. Waanzinnig verdedigen^
DE ÏVEERGALI
