Stadsnieuws,
Ter overweging
aan onze vrienden.
Frankrijk
De nieuwe Gids.
De vrienden van het leger
Hel getuigschrift
der Snelheid.
Tombola van den
Ouderlingen Bijstand
Reeds dikwijls werd er gesproken
over de verklaring van de liberale lin
kerzijde verklaring, waarop zich, en
gematigden, en vooruitstrevers, en ra-
dikalen, kortom alle liberale gezindhe
den hebben 't akkoord kunnen stellen.
Die punten afzonderlijk uitleggen, daar
voor gaan wij ons voor ditmaal wel
wachten, andere gelegenheden zullen
zich daarvoor nog wel voordoen.
Dat wij, Liberalen, partijgangers zijn
van verplichtend onderwijs omdat
meer dan 1/5 van 's lands bevolking
gansch «ngeletterd is, noch lezen noch
schrijven kan.
En die kwaal, die hier onder de
bevolking maar al te veel wortel ge
schoten heeft, door de schuld van 't
klerikaal ministerie, willen wij uit-
r.oeien, want, waarlijk strekt het ons
tot schande, dat in de XXe eeuw, die
de eeuw van verlichting en beschaving
genoemd wordt, Belgie aan den staart
komt van de geletterden en de eerste
plaats bekleedt, wat de onwetendheid
aangaat.
Wat de gevolgen van de invoering
van 't Verplichtend Onderwijs zouden
zijn, is eerstens zonder twijfel de ver
mindering der misdaden, want de sta
tistieken zijn daar om te bewijzen, dat
op 100 misdadigers er 76 ongeletter-
den zijn. Maar zoolang de klerikale
partij de scepter over ons land zwaait,
is zeker geene hoop op verplichtend
onderwijs te verwachten, integendeel
onze huidige meesters vragen niet be
ter dan het Belgisch volk zooveel mo
gelijk te verkwezelen met het onder
wijs aan nonnen, paterkens en broer-
kens'toe te vertrouwen. Als het kind
maar zijn cathechismus kent schijnt
het volgens de klerikalen voldoende
maar of het daar, door de wereld zal
meê geraken We zullen er liefst
niet op antwoorden... Wat de leger-
kwestie betreft werden er nog maar
90 millioenen franks voor de nieuwe
versterkingen van Antwerpen gestemd
wees gerust, dat, indien men met 200
miljoen toekomt, men zal mogen te
vreden zijn, immers is het genoeg ge
weten dat er voor de forten van de
Maas, ook maar 25 miljoen werden ge
vraagd en men op het einde blijde was
ze met... 95 miljoen te kunnen afma
ken... En nog Waarom de nieuwe
forten Om ze het grootste gedeelte
van het jaar zonder soldaten te laten.
Het is genoeg geweten en bewezen,
dat zoolang de persoonlijke dienst
plicht niet is ingevoerd, er niet moet
aan gedacht worden, die forten de
noodige bezetting te geven.
Waarom geen persoonlijke dienst
plicht? De arme moet maar alleen
soldaatje spelen, en in voorkomend
geval het land verdedigende rijke
blijft in luiheid meestal zijnen tijd
slijten....
Op den buiten jaagt men de bevol
king schrik aan met ons, Liberalen,
als combisten af te schilderen plun
deraars en bestormers van kerken en
kloosters, uitroeiers van den gods
dienst, vertrappers van H. Sacrement
moordenaars der priesters, enz., enz.
Daartegen moet geprotesteerd wor
den Wij haten den godsdienst niet
maar willen dat hij in de eerste plaats
door de dienaars zelve geëerbiedigd
wordt en niet gebruikt worde als een
politiek kieswapen. Zoo verstaan wij
den godsdienstverdraagzaam en wel
dadig, maar niet fanatiek en hypo-
kriet.
Wat w'ook willen beteugelen is de
handeldrijvende kloosters en derge
lijke gestichten. Ziedaar eene handel
wijze, die opkomt, die strijdt tegen alle
gezonde rede en helaas Hoeveel
paters en nonnen zijn er niet, die con
currentie doen aan de kleine nering
doeners
Brouwerijen, kantenfabrieken, cho
coladefabriek, wasscherijen, bleeke-
rijen, enz. Zulks mag niet langer blij
ven duren. We spreken dan nog niet
van de fortuinnajagingen en onterfe-
nissen, waaraan ze zich plichtig maken;
daar men dit alles door het klerikaal
gouvernement ziet bekrachtigen, komt
al het zwarte goed ook naar België
afgezakt. Volgens de statistiek van
1906 waren er 57,000, en nu op den
huidigen dage spreekt men van ruim
60,000 geestelijken, verdeeld in 4,500
kloosters. Niet alleen tevreden handel
te drijven, zijn zij daarbij noch echte
kiesdravers en spannen zich in het
allereerste gareel, zij zitten de meetin
gen voor, gaan de wankelbare kiezers,
hen met banbliksems dreigende, om
praten, enz. Het is oprechte schande
dat zulks geduld wordt door de gees
telijke oversten. En daarom, zegge n
we de priester in zijn kerk en de
burgemeester op 't gemeentehuis.
Wanneer de beide linkerzijden in
1906, in de Kamers voorstelden, eene
loonsverhooging te geven aan de brie-
vendragers en andere mindere spoor
wegbedienden, dan stemden de kleri
kalen met klank neen het voorstel
werd natuurlijk verworpen.
Postbedienden en ook meestal de
onderwijzers, worden slecht betaald,
uit oorzaak dat men de kloosters te
veel bevoordeeligt. Van daar de aan
houdende verhooging van lasten er
dient niet uit het oog verloren te wor
den, dat de kloosters nooit successie
rechten moeten betalen nog een mis
verstand dat er in ons land heerscht.
Wordt het geen tijd dat onze nu
reeds 25 jarige bedriegers met klikken
en klakken aan de deuren worden ge
smeten In naam der rechtvaardig
heid, in naam der openbare meening,
in naam der in opstand gekoine ware
vaderlanders, roepen wij Ja, ja,
Weg met het hatelijk klerikaal gouver
nement, het heeft te lang geduurd*
Meermalen reeds hebben wij erop
aangedrongen dat de herziening der
kiezerslijsten van het allergrootst be
lang is dit komt nogmaals een cleri-
caal dagblad, de Journal cle Roubaix, te
bevestigen.
In een artikel, zondag laatst in ge
meld blad verschenen, en getiteld
Lettre de Bruxelles lezen wij daar
omtrent het volgende
Voor wat de ware kiespropaganda
Detreft, zij bestaat, in België, in eene
goede herziening der kiezerslijsten
van de eene stemming tot de andere
verhoogt het aantal uitgebrachte stem
men, in eene verhouding, die de aan
groei der bevolking niet uitlegt.
Met het meervoudig stelsel is er al
tijd mogelijkheid stemmen af te nemen
of bij te voegen, en bij iedere stemming
ontmoet men tal van personen, die kla
gen van maar ééne stem te hebben
kunnen uitbrengen, terwijl zij in de
vereiscbte voorwaarden verkeeren om
er twee, zelfs drie uit te brengen. De
Belgische inrichting, onder het oog
punt van herziening der kiezerslijsten,
wordt aanzien als eene model-inrich
ting zij zou bijna niet meer kunnen
verbeterd worden.
Het personeel, met dit werk gelast,
is gewoonlijk te klein want het is dit
personeel, die zelf het initiatief zou
moeten nemen om de «oodige navor-
schingen te doen.
De belanghebbende kiezers, op eeni-
ge uitzonderingen na, geven zich de
moeite niet te onderzoeken, indien zij
wel op de kiezerslijsten ingeschreven
zijn met het getal stemmen waarop zij
recht hebben.
Men mag zeggen dat de overwinning-
in België aan deze partij is, die met de
meeste zorg de herziening gedaan heeft
de meetingen, de artikels en de vlug
schriften, de persoonlijke bezoeken
Rebben in vergelijking maar weinig in
vloed. Men moet er evenwel de kosten
van doen, om de werking van de ande
re partijen tegen te gaan en om zich
den schijn te geven van te werken.
Maar het ware, het echte, het vrucht
bare, nuttige werk is gedaan vöör de
opening van den kiesstrijd.
Het andere is van minder belang.
De criminaliteit in Frankrijk
en in Belgie.
Wij lezen altijd in onze clericale bla
den, dat Frankrijk zoo een bedorven
land is, zoo een slecht land, een land
dat op zichtbare wijze ten onderen gaat,
terwijl ons Belgie, dank aan ons cleri-
caal bestuur, dank aan onze clericale
scholen, dank aan de onophoudende
zelfsopoffering onzer bewonderens-
weerdige geestelijken, enz., enz., gij
kent het overige aan het hoofd der
wereld staat.
En ziet wat wij, tot onze volstrekte
verbazing in die statistieken lazen
In Belgie, voor de boetstraffelijke
rechtbanken, waren er
beschuldigd, gestraft.
In 1880 41,651 34,106
1890 48,330 50,295
1900 56,862 45,939
-1904 51,854 42,334
1906 56,528 46.806
Wij bestatigen dezelfde droevige
klimmende verhouding voor wat de
rechtbanken van enkele politie aangaat
beschuldigd, gestraft.
In 1880 106,142 94,110
1890 149,783 132,462
1900 170,816 146,174
1904 169,883 144,615
-1906 179,579 157,513
Ziet daar dus den crimineelen toe
stand van ons Belgie, na 25 jaren geze
gend clericaal bestuur.
Onderzoeken wij nu eens de toestan
den in Frankrijk, waar het clerikalis-
mus tot onmacht gedwongen is, waar
de godsdienstvrijheid heerscht, en
waar, dank aan ware volkswetten, de
priester-al macht voor goed verbrijzeld
ligt-
Wij putten onze inlichtingen uit een
verslag van Senator Maurice Faure, dat
hij opgemaakt heeft om de goede gevol
gen der verweereldlijking van het on
derwijs te doen uitschijnen men zal
er in bestatigen, hoe de criminaliteit in
Frankrijk verminderd is, sinds de
broederkens zich met het onderwijs
niet meer bemoeien.
Van 1881 tot 1885, dus onder het
broederkens systeem, waren er gemid
deld 200 jongens beneden de 16 jaar
jaarlijksch door de assisen verooor-
deeld van 1901 tot 1905 is dat cijfer
tot 94 gedaald.
Van 1881 tot '1885 hadden de boet
straffelijke rechtbanken 5,846 jonge
lieden gevonnisd, waaronder 791 meis
jes.
Van 1901 tot 1905 zijn er slechts 4,602
geweest, 't zij eene vermindering van
18 t. h. Men heeft bijna de helft der ver
beteringshuizen mogen afschaffen.
Het getal der gestraften voor de assi
sen is gevallen van 4,320 tot 2,306, en
dat der ongeletterde gestraften van 459
tot 77.
Ziet daar wat men een prachtige uit
slag mag heeten de clericalen, nog-
thans, zwijgen zulks 'lijk vermoord, en
alswanneer, in de wereldstad Parijs, die
natuurlijk gelijk alle wereldsteden,
eene bedorven stad is, en die terecht
hetbordeel der wereld mag ge
noemd worden, 't is met voorliefde,
dat onze clericale confraters het aanha
len, en erop vallen, gelijk de duivel op
eene ziel, en de schuld ervan leggen op
de verwereldlijking van het onderwijs.
Gij ziet hoe zij den bal mis slagen.
Luid, luid, vroolijke Beiaard...
het zijn de schoone
Ypersche schijven die klinken.
Men spot veel in de stad met het
ongeval van den nieuwen beiaard.
Men weet dat onze achtbaren,
zeer ingenomen met hunnen persoon,
ten allen prijze er aan houden, dat
komt op geen veertig duizend frank
na, hunne bescheiden verdiensten tot
het nageslacht te doen overgaan.
Zij hebben onschuldige, schuchtere
en bevende klokken gelast hunne
deugden dwars door de toekomende
eeuwen te bezingen.
Maar, o straf, de verstandige en
eerlijke klokken weigeren eene leu
genachtige zending te volbrengen
men hoort ze nauwelijks, zij luiden
valsch
Spoedig doet men eenen oproep
aan de gieters die, na onderzoek,
overeenkomen al de opschriften en
over heer schrijvingen af te schaffen die
den toon der klokken verzwaren en
valsch maken.
Men zal dus zonder uitstel de na
men en de lofspraken onzer achtba
ren afvijlen en de beiaard zal beter
klinken en zal onze hooren niet kwet
sen.
En de toekomende eeuwen zullen
zich verplicht zien een nummer van
het Journal d' Ypres te bewaren, in
dien zij niet willen onwetende zijn,
dat den 15 Oogst 1909
't Volk van Yper verrukt was
en het Stadsbestuur dank wist
Het is gelijk, het voorval is aardig
maar kostelijk 40,000 franks, zelfs
60,000 fr. zegt men.
Het is duur om de gekke ijdelheid
onzer meesters te voldoen. Metzulke
som kon men recht doen aan de
vaderlandslievende eischen van het
leger en van de burgerwacht, die se
dert twintig jaren eenen stand vra
gen.
Met zulke som kon men vele wij
ken der stad gezond maken en het
Journal d' Ypres zelf doen zwijgen
dat een kleinen schrik van cholera
wenscht om de oogen en den... neus
onzer meesters té openen.
De nieuwe Gids der spoorwegen
komt te verschijnen. Hij brengt ons
geene enkele verandering mede voor
wat onze verfoeielijke gemeenschap
pen betreft Onze klerikale volks
vertegenwoordigerszijn onbekwaam
wat het ook zij van hunne Regeering
te verkrijgen
Het was wel der moeite waard
zooveel gerucht te maken rond de
ministerieele verklaringen, gedaan
in het banket Colaert
Wat er het duidelijkste uit voort
gesproten is, 't is dat onze fameuze
ministers naar Yper gekomen zijn
om met hun publiek te spotten en
eene schoone reklaam te maken
voor het huis Hoflack, waarvan zij
zorg hebben gehad de automobiel»
te ontleenen om zich naar Kortrijk
te begeven.
In afwachting gaan de reizigers
voort met duurder te betalen dan
vroeger om niet beter gediend te
worden.
Gezegend zij de klerikale Regee
ring
Yper is de eerste stad geweest der
beide Vlaanderen die eenen Stand
opgericht heeft voor oorlogswapens.
Het was in 1867, onder het liberaal
bestuur.
Heden onder het klerikaal bestuur
is Yper de eenige garnizoenstad die
geenen Stand bezit.
Eene geïllustreerde postkaart, ge
frankeerd met eenen postzegel van
vijf centiemen, verzonden van Blan-
kenberghe ter bestemming van Yper,
den 21 September 11., is te Poperin-
ghe toegekomen den 23 der gezegde
maand, rond den avond, en is besteld
geweest aan den bestemmeling, te
Yper, den 24 September, ten 1 ure
's namiddags.
Sedert wanneer moet de briefwis
seling ter bestemming van Yper
langs Poperinghe gaan
Geheim en snelheid
Vervolg van het voorgaande
Een reiskoffer, vrachtvrij uit Blan-
kenberghe verzonden naar Yper,
met tarief II, den 25 September 11.,
is aan den bestemmeling den 30 der
zelfde maand overhandigd geweest,
ten 61/2 ure 's avonds.
Sedert de lijn van West-Vlaande
ren overgenomen is geweest door
den Staat, zijn er vijf dagen noodig
om een reiskoffer of een pak ter be
stemming te doen komen.
Het is de invloed onzer klerikale
Volksvertegenwoordigers die aanlei
ding geeft tot dat record van snel
heid.
Wij bevelen vurig onzen stadsgenootefl
de tombola aan ingericht door de Maat
schappij van Onderlingen Bijstand, de
Oud-Leerlingen der Stadsschool van
Yper.
Deze machtige uitnemende menschb®"
vende maatschappij is vast besloten de
weg der hervormingen en der beilza®,
j>
'tCWU*'
