LET OP
Liberale Kiezers!
De wereld rond.
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Donderdag, 14» Oclober 1909.
5 centiemen.
Vijfde jaar. !Vr 48.
België in 1909.
Ons i 5 rog ra min a
Eendracht maakt Macht. Verschijnende de* iJonderdfif/S. Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fr. 3-50.
Men handelt bij overeenkomst.
Men schrijft in bij den Uitgever, bixfiiudestraat, nr 83, te Yper. Ue aankondigingen van
gansch België en 't buitenland evenals de Notariale en Kechlexlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk tegen Üijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklainen25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
De voorloopige kiezerslijsten
voor 1910 zijn verschenen.
Ze liggen ter inzage in het Se
cretariaat der Liberale Associa
tie, Seminariestraat.
Zorg er voor, niet alleenlijk dat
uwe rechten, maar ook deze van
uwe bloedverwanten, vrienden
en geburen geëerbiedigd wor
den
Zorg er voor, liever morgen
dan overmorgen
Indien gij een aangeteeken-
den hriel' lieht ontvangen
van 't Collegie van Burge
meester en Schepenen om u
te laten weten dat gij op de
kiezerslijsten niet behouden
zijt, doet liein zonder uitstel
geworden ten bureele der
IAl>erale associatie, Semina
riestraat, Yper.
Gelief er de stukkeu bij te
voegen die u nuttig schijnen
om uwe rechten te vrijwa
ren.
Oudheidkundige ontdekking.
Berlijn. Professor Schuehard deed
nabij Neditz eene belangrijke oudheid
kundige ontdekking. Bij het onderzoe
ken der Romeinsche vestingen, bracht
hij de overblijfsels van een Germaansch
dorp te voorschijn, dorp welk dagtee-
kend 200 jaar voor Christus. De schik-
kingswijze der huizen herinnert won
derbaar aan deze van Troja en Mycena,
en laat toe te veronderstellen dat er
verwantschap en betrekkingen hebben
bestaan tusschen die Germanen en de
oude Grieken.
Aanslagen op meisjes.
Berlijn. Vijf onderofficieren van
het 10° regiment voetvolk, welke te
Saarbrücken aanslagen hadden ge
pleegd op meisjes, onder de 14 jaar
oud, werden veroordeeld tot straffen
verschillende tusschen twee en zes
maand gevang en de militaire degrada
tie. Tot verzachtende omstandigheden
nam de krijgsraad voor verscheidene
meisjes dezer zedelijke bedorvenheid
aan.
Weggejaagde negers.
New-York. Te Cincinnati nam de
municipaliteit een besluit aan de ne
gers den toegang tot de openbare Bad
inrichtingen verbiedend. Tot voor
wendsel haalt men aan dat de negers
te vuil zijn. En wat zal het dan worden,
als men ze belet zich te wasschen
Eene bom te Stockholm.
Stockholm. De bestuurder van
het Zweedsch uitvoerdersverbond ont
ving een postpakket waarin zich eene
bom bevond, welke met geweld ont
plofte, toen hij het pak opende. Hij
had duim en wijsvinger afgerukt.
Roovers in Servië.
Drie Servische roovers, hebben in
het distrikt Oechitz eene vrouw- op de
wreedste wijze gefolterd. Eerst boeiden
zij de ongelukkige vrouw met gloeien
de ketens en bestolen haar dan. De
arme vrouw die vreeselijk verbrand is
overieed aan hare wonden. Een boer
werd vermoord en bestolen.
In het distrikt Tchatchak heeft eene
andere rooversbende verscheidene
moorden gepleegd. Tot heden loopen
de roovers op vrije voeten.
Een schandaal te Kiew in Rusland.
Uit Kiew wordt gemeld dat een groot
aantal dames, waaronder van den adel
en van de hooge burgerij aangehouden
werden onder verdenking eenen on-
tuchtigen levenswandel te leiden. De
aangehoudene dames baden de politie
hare namen niet bekend te maken.
Daaraan werd gevolg gegeven.
Russische officier, dief en aftrug gelaar
Dé bestuurder van het gesticht voor
paardenfokkerij te Gharkow, generaal
Baggo, een gunsteling van grootvorst
Dimitriis in het gevang opgesloten. Tot
heden werd een jaarlij ksch tekort van
300.000 roebel vastgesteld. Dit vermo
gen is in de zakken van den generaal
verdwenen. De totale som der diefstal
len beloopt verscheidene millioenen
roebel.
Sedert 1884 zijn de Staatsuitgaven
in België van 181 tot 230 mihoen ge
stegen d. i. eene vermeerdering van
33 t. h. terwijl de bevolking slechts
met 28 t. h. toenam.
De onrechtstreeksche belastingen
d. w. z. de tol- en accijnsrechten die
van 1880 tot 1884 36,% van de alge-
heele belastingen bedroegen, verte
genwoordigen thans 48 p. h.
Toen de liberalen de rechten op
den alcohol verhoogden werd die
handelwijze, als een moordaanslag
zoo erg door de katholieken gelaakt,
maar zij brachten die rechten van
18 op 44 en daarna op 36 1/2 millioen.
De openbare schuld was, in 1884,
1 milliard 766 millioen groot thans
is ze tot de monsterachtige som van
3 milliards 600.000 fr. gestegen
In 1884 waren 82 millioen noodig
om de kroozen der schuld te betalen.
Thans gaan die kroozen jaarlijks met
178 millioen weg.
In 1883 bestonden er 27 Staats
normale scholen. Sedert 1905 is dat
getal op 13 gevallen. Maar... in 1883
bestond geene enkele vrije normale
school en thans zijn er 41... helaas
In 1883 waren er 4787 lagere offi-
ciëele scholen, in 1905 zijn er 250 min
alhoewel, zooals hierboven gezeid,
de bevolking met 28 p. h. is ver
meerderd.
In 1883 bestonden 10 lagere aan
genomen of gesubsideerde scholen
in 1905 zijn er 2611
In 1884 ontvingen de vrije scholen
geene toelagen thans verhorberen
ze 3,240,000 fr. 's jaars en... de kleri-
kalen vinden dat het niet genoeg is
En eindelijk De katholieken kwa
men aan het bewindonderden kreet
Geen man, geen cent, geen kanon
meer Ellendige kluchtspelers
Oordeel, beste lezers, hoe dat pro
gramma trouw werd nageleefd On
der het liberaal beheer werd voor het
budget van oorlog en dat der gen-
dafmerie 49 millioen verteerd. Thans,
zijn die budgetten 67 millioen groot
geworden en wanneer men bij dit
ontzaglijk cijfer dat van de militaire
pensioenen, van het loon der lotelin-
gen enz. voegt, komt men tot de ver
schrikkelijke som van, 97,706,000
frank. t. t. z, nagenoeg honderd mil
lioen 's jaars.
En niettegenstaande die onloo
chenbare feiten die de veroordeeling
van het klerikaal bestuur, waaronder
we sedert 25 jaar gebukt gaan, uit
maken, roepen onze meesters victo
rie.
Zachtjes aan, Mijne Heeren Het
is niet genoeg in een roes, na de tal
rijke banketten die in den laatsten
tijd voor doel hadden in de oogen der
menigte zand te werpen en te doen
gelooven dat buiten den katholieken
winkel geene zaligheid meer moge
lijk is, het is niet genoeg, zeggen we,
in een roes te verklaren dat aan het
katholiek bewind geen einde meer
kan komen. Wij weten het wel beter
en gij ook, Heeren Klerikalen, beseft
wat gevaar U bedreigt, en als ge
stoft en pocht over uwe onoverwin-
baarheid dan is het tegen beter we
ten aan. Want wat leert ons de ge
schiedenis van gisteren Sedert
1904 is de meerderheid der klerikale
partij op eene voor haar deerniswaar
dige manier aan 't verbrokkelen ge
gaan. Van 20 stemmen is ze, in 1906,
op 12 en verleden jaar op 8 gevallen.
Die uitslagen zijn zoo welsprekend
dat ze aan de flauwhartigsten onder
ons den noodigen moed geven om
ten strijde te trekken en ons allen,
liberalen, de toekomst met volle ver
trouwen doen inzien. En daarom is
het dat we ons tot den slag dien we
aanstaande jaar zullen leveren geest
driftig uitrusten. De tweedracht die
we uit onze rangen hebben geweerd
is in die van den vijand geslopen en
zooals zij vroeger wel eens in onze
gelederen verwoestingen heeft aan
gebracht zal zij ook bij hen, een kan
ker gelijk, het beste hunner krach
ten uitzuigen en dooden.
Ja, beste vrienden, ik zeg het U in
der waarheid haast heeft het kleri-
kalismus in België gedaan omdat
het na 25 jaren overheersching, na
25 jaren tot op den draad versleten
is. Onze meesters hebben de openba
re schuld op eene schandalige ma
nier verhoogd, zij hebben hunne
volgelingen, hunne trawanten met
goud en gunsten van allen aard be
laden, zij hebben de schatkist leeg
gepl underd. Dat is meer dan genoeg.
het is te veel Het belgische volk is
U beu, Mijne Heeren. Rolt uwe mat
ten op en moeit U nooit meer met 's
lands zaken. Daarvoor zullen de an-
ti-klerikalen, ten. goede van werkman
en burger, spijts U, te beginnen met
1910 wel zorgen Sursum corda
Kiezers, gij kent de drie hoofdpun
ten van het liberaal kiesprogramma.
IZuiver algemeen stemrechtéén
man één stem. Zoo wil het de politie
ke eerlijkheid en onze Grondwet die
zegt Alle Belgen zijn gelijk voor de
wet.
Door het algemeen stemrecht zal
er een einde worden gesteld aan .de
vervalsching der kiezerslijsten, "waar
op de macht der klerikalen is ge
steund.
2. Verplicht onderwijs, met vrije
keuze der school door den familievader
Het onderwijs in België is vrij de
Grondwet houdt dievrijheid staande.
Maar iedereen weet dat op onze da
gen de mensch die niet geleerd is
eene echte dompelaar is. Vele ou
ders verwaarloozen hunne plicht hun
ne kinderen te doen onderwijzen. Wij
achten dat de Staat moet tusschenko-
men en die ongelukkige kinderen
tegen hunnen plichtveerdigen. Nie
mand nochtans mag verplicht worden
zijne kinderen te sturen naar _eene
school welke hem geene voldoening
schenkt.
Daarom verplicht onderwijs, maar
recht voor de ouders de school te
verkiezen.
3. Persoonlijke dienstplicht. Het
vaderland moet kunnen verdedigd
worden tegen zijne mogelijke vijan
den. Maar die plicht het vaderland te
verdedigen mag niet alleen wegen
op de armen. De rijken ook moeten
de wapens opnemen ten tijde van ge
vaar. Daarom vragen wij een leger
waar geene voorrechten worden toe
gekend aan den rijkdom een leger
dat genoeg soldaten telt om eenen
nuttigen weerstand te kunnen bie
den. Maar wij willen dat de jonge
lingen niet langer in de kazerne wor
den gehouden, dan de tijd die noodig
is om den wapenhandel aan te leeren.
Benevens die hoofdpunten komen
er dan nog talrijke op ons program
ma voor, zooals een ordentelijk ou
derdomspensioen, degelijke werkers-
wetten, wetten tot bescherming der
neringdoeners, eene rechtvaardiger
herinrichting van ons belastingstelsel,
de herziening der wet op de land-
bouwpachten. enz., enz.
Kiezers, gij erkent allen de recht
vaardigheid van dit programma. Gij
zijt allen voorstanders van die drie
groote hoofdhervormingen.
Gij weet ook dat de klerikalen
nooit die hervormingen zullen ver
wezenlijken. Hadden zij het willen
doen, zij hebben sinds 25 jaren den
tijd gehad.
En nochtans zijn er velen onder u
die voortgaan met voor de klerikalen
te stemmen Waarom
Omdat de klerikalen, die onbe
kwaam zijn ons programma te be
strijden, ons valscheljjk hebben be
lasterd en belogen en u schrik heb
ben aangejaagd met duivel en hel.
Zij hebben u, als leugenaars die ze
zijn, wijs gemaakt dat de liberalen
de kerken zouden verbranden en de
priesters ophangen
En de klerikale kiezers, als groote
onnoozelaars, hebben schrik Wel
aan toont dat ge mannen zijt en
weet waar gij naartoe wilt Stemt
toekomend jaar voor degenen, die de
rechtvaardige hervormingen zullen
tot stand brengen welke gij allen
goedkeurt.
En weet ge dan niet, christene kie
zers dat het alle vier jaar kiezing is
in dezelfde arrondissementen, en dat
gij seffens de liberalen terug zoudt
WEERGALM
