Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement. Een gevaar voor het huisgezin Donderdag, 4" November 1909. 5 centiemen. Vijfde jaar. l\r ol Eendracht maakt Macht. V et*schijnende des BBonrfcriiayS. Vires acquirit eundo. INSCHRIJVINGSPRIJS Voor den buiten Een jaar, Fr. 3-ÖO. Voor stad Een jaar, Fr. 3-5Ü. Men handelt bij overeenkomst. AANKONDIGINGEN Aankondigingen 15 c. den drukregel. Reklamen25 c. Rechterlijke aankondigingen I fr. id. Al wie grondig bekend is met het werkelijk leven, al wie weet hóe het waait en draait in talrijke huisgezin nen, kan best vatten dat het stelsel van den oudsten zoon, als dienst plichtige voor het leger, een groot gevaar is voor het huisgezin, voor het familieleven. Zelfs daar waar vader en moeder angstvallig bezorgd zijn om alle voorwendsel van tweedracht tus- schen de kinderen uit den weg te ruimen, zelfs daar is er zoo weinig noodig om tusschen deze kinderen afgunst te doen ontstaan. Deze ge voelens vinden reeds natuurlijk hun nen oorsprong in de lichamelijke en verstandelijke hoedanigheden van de kinderen. Het eene kind leert gemak kelijk het andere kind, met minder vatbaarheid, leert traag, moeilijk, om niet te zeggen slecht. In het laatste geval kunnen lichamelijke en zedelijke vermogens samenwerken •m dit kind minder geschikt tot lee- ren te maken. Het leerzuchtig kind wordt door ouders en aanverwanten, in tegen woordigheid van vrienden en kennis sen geprezen, opgehemeld. Het min der leerzuchtig kind aanhoort deze loftuigingen waarvan het verstoken blijft. De kiem van afgunst, welke zoo gemakkelijk kan overslaan tot tweedracht en haat, is geplant. Ontelbaar zijn ook de huisgezinnen waar de voorliefde der ouders zich meer voor het eene kind dan voor het andere afteekent. Het blijkt zelfs bij velen eene na tuurlijke geneigdheid te zijn om hun ne sympathie over te brengen op het kind dat schijnt langs den anderen kant minder vertroeteld te worden. Daar waar de vader zeer ingenomen voor zijnen oudsten zoon, ziet men vaak de moeder al hare gènegenheid, hare teederheid en hare gunsten overdragen op den jongste en weder- keerig. Daar waar deze gevoelens niet natuurlijk ontstaan, spruiten zij soms voort uit een zucht van per soonlijke of wederzijdsche tegen werking. De gevoelens, vooral bij de vrouwen, zijn niet altijd beredeneerd. In de huisgezinnen waar de volmaakt ste eendracht niet heerscht tusschen vader en moeder, ziet men soms een der echtgenooten een kind koelhartig ja soms streng en onrechtvaardig behandelen om den anderen echtge noot onaangenaam tê wezen. De veete van de vrouw tegen den man gaat over tot het kind waarvan de man zijn troetelkind, zijn en fant favori heeft gemaakt. Zulke verschijnselen zijn niet vreemd aan de Geschiedenis. Men heeft ze in menige vorstelijke familiën kunnen waarnemen, zoowel in den verledenen als in den tegen- woordigen tijd. Zij hebben meer dan eens aanleiding gegeven tot misda den, omwentelingen en oorlogen, tot openbare rampen waarvan ;de gevol gen verschrikkelijk waren voor de volkeren. Om slechts een paar voorbeelden te noemen Constance, de vrouw van den koning Robert, verzette hemel en aarde om haren oudsten zoon op den troon te brengen. Karei de VII werd door zijne ko ninklijke moeder, de katholieke Isa- beau van Beieren, verstooten ten voordeele van haren schoonzoon, Hendrik van Engeland. Bloedige omwentelingen en oorlo gen waren er het gevolg van. Wat Frankrijk daardoor te lijden heeft gehad is onzeglijk. Men moet niet ver opklimmen, in de Geschiedenis van Engeland, Span je, Portugal, Rusland, Duitschland enz., om voorbeelden van denzelfden aard aan te treffen. Verkeeren onze katholieke minis ters misschien in den waan dat de familieveeten, waaraan de vorstelij ke huisgezinnen niet ontsnappen, on danks de grootere geleerdheid, de meer verzorgde opvoeding en de hoogere ontwikkeling der zedelijke gevoelens welke men bij zulke per sonen zou mogen veronderstellen, niet even licht ontvlambaar zij in de huisgezinnen der burgers zoowel als in de schamele woning; van den werkman of van den boerenarbeider En zijn het wel christenen die al dus, uit loutere politieke berekening, eenen nieuwen en zeer gevaarlijken twistappel in, al de huisgezinnen gaan werpen Bedroevend is het om zien hoe de tolken van de geestelijkheid zich op nieuw werpen op dit rampzalig lap middel, ten einde te ontsnappen aan de verwezenlijking van eene oprechte rechtvaardige en volksgezinde oplos sing der militaire kwestie. fs het dan nog niet genoeg dat zij zeiven, de geestelij ken, aan alle. las ten Ontsnappen en dat wij, in de wet zelve, een waarborg willen ver zekeren aan de reguliere geeste lijkheid, dat zij van den soldaten dienst zal ontslagen worden, zoodat het opleiden en aanwerven van pa rochiepastoors en onderpastoors hoe genaamd niet zou belemmerd wor den Moeten de geloovigen zeiven niet met weerzin, ja, met walg opmerken dat degenen die reeds eens voor recht bekomen, de hardnekkigsten zijn om wat meer rechtvaardigheid en gelijkheid voor het werkmanskind te bekampen Pas op, heeren geestelijken, door publiek op te treden als kiesdravers, door overal schrik en dwang uit te oefenen, door de hand te leenen aan land- en broodroof, hebt gij het volk reeds grievend misnoegd. Vroeger zag het u optreden om de kazernen voor te stellen als scholen van verderf en onzedelijkheid. Sedert 1902 hebt gij u aan het werk gesteld uit politieke berekening, om de kin deren der armen naar deze zooge naamde poelen van verderf te sturen. Pas eentge dagen geleden ondertee- kende een krijgsaalmoezenier een stuk waarin verklaard wordt dat de ziel en het lichaam der kinderen in en rond de kazern gevaar loopen. Is het niet afschuwelijk dat gij, geestelijken, dan nog met de rijken heult, om u en de rjjkemanskinderen aan deze gevaren te onttrekken, ten einde er de werkmanskinderen alleen aan bloot te stellen En is het niet nog afschuwelijker dat gij, om u en de rijken daar nog meer aan te onttrekken, niet aarzelt een nieuw legerstelsel aan te bevelen dat in ontelbare huisgezinnen afgunst, twist, haat en wraakzucht tusschen ouders en tusschen kinderen zal doen ontstaan Het wetsontwerp van de regee ring is een gevaar voor de huisge zinnen, voor het familieleven. Alle verstandige vaders, alle vooruitzien de en liefhebbende moeders, alle volksgezinde partijen, al de armen, al de werklieden, gelijk al de welden kende burgers, gelijkheid en recht vaardigheid boven alles stellende, moeten er krachtdadig tegen opko men. Weg met de menschonteerende plaatsvervanging Leve de gelijkheid en de recht vaardigheid Leve de persoonlijke dienstplicht Waarom hebben de Belgen het nationaal leger niet Vermolming. Zoo gaat het in de wereld waar ook de worm der vernieling aan knaagt, is tot vergankenis gedoemd Stoffelijke en zedelijke zaken, 't is alles aan die onverbiddelijke wet der natuur onderworpen en ondergaat noodlottig hare rechtsmacht. Zoo was het in 't verleden, zoo is het in het heden,-zoo gaat het, beslist, in de toekomst. Die stelling is noch vermetel, noch gewaagd, zij is de loutere werkelijkheid. Blikken wij maar even naar Spanje heen, het land dat op zoo'n droevige wijze de aandacht van al de beschaaf de volkeren op zich komt te trekken. Eéns was 't het machtigste rijk van de wereld met een' ge wettigden hoogmoed kon Keizer Karei zeggen dat op zijne Staten de zon nimmer onderging Een eeuwig bestaan scheen aan dit machiig rijk bescho ren ten eeuwigen dage scheen het aan de spits der beschaafde volken te moeten staan... en thans ligt het vermolmd te zieltogen, gehoond, ver acht van gansch het naar geest ont wikkelde en vrijdenkende mensch- dom. De worm dien het in zijnen schoot gevoed heeft, heeft het langzaam ver- knaagd, stuk voor stuk van het lijf gescheurd, tot hem eindelijk nog slechts de romp is overgebleven, waarin éen ziek hart, nog langzaam op en neer, zijn trage loop volbrengt. De worm begon te knagen, toen Keizer Karei nog den scepter zwaai de die worm was het klerikalism 't Waren inderdaad klerikale raad gevers, die aan den grooten Keizer ingaven de nieuwe Godsleer der Her vormden in het bloed te smooren. Het volk ging aan 't morren en scheidde zich van zijn Meester. Toen later Filips II zijn vader was opgevolgd, was het op het aandrin gen zijner klerikale handlangers dat Alva naar de Nederlanden werd afge zonden.' t Is uit dien tijd dat het ge vloekt gerecht dagteekent dat den naam van Inkwisttie heeft gekregen en hetwelk ginds, zooals de laatste gebeurtenissen het hebben bewezen, nog immer in voege is. Het volk, ten einde geduld nochtans, vocht zich ten slotte vrijonder het geleide van den grooten Oranje en Marnix van St-Aldegonde, en Spanje verloor me teen den schoonsten perel zijner kroon. Dat was het werk der klerika- len uit dien tijd Het waren tevens zij die Spanje lokten in den noodlottigen dertigjari gen oorlog, welke den beteekenisvol- len naam van godsdienstoorlog heeft gekregen en waarbij het Spaansche rijk bepaald zijn oppergezag in schoot Het waren immer zijde klerikale handlangers der regeering, die uit Spanje de Mooren en de Joden deden verdrijven, het nijverigste deel der bevolking. Zoo daalde, onder den drang van het aldoodende klerikalism, Spanje maar altijd lager en lager, tot het eindelijk terecht kwam in den af grondvan zedelijke en stoffelijk ver val, waarin het thans te zieltogen ligt. Niet lang is het geleden dat het zich zijne Cubaansche bezittingen moest zien ontnemen, zonder eenen meldenswaardigen tegenstand te heb ben kunnen bieden. Daar ligt nu het groote rijk van Keizer Karei De inwendige stoffelijke toestand is erbarmelijk nijverheid is er haast niet meer nauw is er nog eenige be drijvigheid aan te stippen in het thans oproerige Catalonië. De kloosters hebben, met hunne allesdoodende konkurrentie, het land arm gezogen, arm tot stervens toe. Onder zedelij k oogpunt is 't verval al even groot, 't Volk is er niet alleen arm 'tis ook onwetend, verstandelijk ontwikkeld nul Terwijl er 200 mil- lioen franken aan den eeredienst wordt besteed, is er slechts 10 mil- lioen voor het openbaar onderwijs Ziedaar de onloochenbare vruchten van het klerikalism. Waarom hebben de Belgen het verplichtend onderwijs niet De plichten der priesters. Het boek van aartsbisschop Mercier. dat voortitel draagt Retraite pastorale, is onder letterkundig oogpunt een mees terwerk. De doorluchtige Kerkvoogd heeft ons, ten andere, sedert lang aan meesterstukken gewoon gemaakt, en het is eene banaliteit geworden, van zijne werken als dusdanig te bestem pelen. Hij beschrijft, oudere andere, in zijn boek de plichten der priesters, en hij laat ons weten welke de ware rol is die de priester in de maatschappij moet spelen. Wij laten hem het woord Beste broeders, om de zondaars naar God te trekken, gij moet ze be minnen, en om ze te bewijzen dat gij ze bemint, gij moet hen goed doen. Daartoe hebt gij gelegenheden genoeg hoeveel lijden bestaat immers rondom u niet ?Gij hebt armen, zieken, geschei den huisgezinnen, lieden die van u raad yerwachten en aanbevelingen schamele armen, werklieden zonder werk, enz. Wie beter dan gij kan alle DE WEERGALM Men schrijft in bij den Uilgever, bixinudestraat, nr 53, ie Yper. üe aankondigingen van ganscli België en 't buitenland evenals de Notariale eri Kerhterlijke aankondigingen mogen gezonden worden ten bnreele van dit blad. .Vleit wordt vriendelijk verzocht alle hoege- naamde artikels uiterlijk tegen Üijnsdag middag vrij en onderduikend ioe te zenden

HISTORISCHE KRANTEN

De Weergalm (1904-1914) | 1909 | | pagina 1