Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
5 centiemen.
Zesde jaar. iVr I 7.
i erschijnent/e des SM oh tiert!ays
De nieuwe militiewei
en de klerikaien.
De klerikaien en liet
verplichtend onderwijs
Gejijkheid voor tie wei.
iioofdpu nlen van het
Volksgezind
Liberaal Programma.
EEN EN ANDER.
Donderdag, 10" Maart 1910.
Eendracht maakt Macht.
Vires acqnirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fr. 3-50
Men handelt bij overeenkomst.
Men schrijft in bij den Uitgever, Dixmudestraat, nr 53, te Yper. i)e aankondigingen van
ganscli België en 't buitenland evenals de NotariaIe en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriéndelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk tegen Uijosdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
AANKONDIGINGEN
15 c. den drukregel.
Reklauien25 c. »j
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
Aankondigingen
Hoe oordeelen thans de klerikaien
over de nieuwe wet Zij zijn hierover
verdeeld en zij weten wel waarom.
Och zie, politiek is zoo'n rare zaak
en een klerikaal denkt zoo weinig aan
het nationaal belang zijne eerste ge
dachte is altijd het politiek belang, het
is zijn zetel in de Kamers.
Welke klerikaien stemden de nieuwe
wet Het grootste getal van hen zijn
klerikale afgevaardigden uit het Walen
land. Daar is het volk veel meer voor
uitstrevend dan op 't Vlaamsche plat
teland en daar moeten de representan
ten ook mee met de gedachten der
kiezers. Daar zullen zij nu met de kie
zing zeggen Ziet ge wel dat wij mee
gaan met den tijd, dat wij ware demo
craten zijn
En in 't Vlaamsche land, dus in onze
streek, waar de vooruitstrevende ge
dachten nog niet diep zijn ingedrongen,
wat zullen zij hier zeggen Komt de
pastoor of de rijke boer aan de heeren
Colaertof Van Merris zijn beklag maken
over de nieuwe wet, dan geven zij hem
voor antwoord Maar mijn besten
vriend, ik heb er tegen gestemd 't is
mijne schuld niet.
Komt de boerenjongen, de werk-
manszoon bij diezelfde heeren en vin
den zij dat de nieuwe wet eene merke
lijke verbetering daarstelt, omdat zij in
princiep de grondgedachte van gelijk
heid en rechtvaardigheid huldigt, dan
zullen de heeren Colaert en Van Merris
koelbloedig weg en zonder blozen ver
klaren Ja, vrienden, 't is het kleri
kaal ministerie dat die schoone wet
heeft doen stemmen en zij zullen er
ook nog bijvoegen peis op ons als
't kiezing is
Och ja, beste lezers, dat is klerikale
politiek ze draait gelijk de wind. Hier
is 't wit, ginds is 't zwart voor den
eenen kiezer is 't zwartvoor den an
deren wit, al volgens de omstandighe
den. Als ik mijn zetel in de Kamer
behoud, wat geeft mij de rest zoo
denken de katholieke representanten
van ons arrondissement er over.
Dank aan de liberalen is de loting
verdwenen, is de plaatsvervanging af
geschaft. Ons werk is het die hatelijke
voorrechten te hebben doen verdwij
nen En dat is veel
O vaders en moeders, herinnert gij
nog den tijd toen uw zoon naar de
loting ging Herinnert gij nog den
angst die u beklemde Herinnert gij u
nog de smart, die gij hebt onderstaan,
toen uw kind, dat ge misschien noodig
hadt, een slecht nummer had getrok
ken, terwijl anderen die beter konden
gemist worden, in dronken vreugde
uw kind misschien belachten Herin
nert gij u nog hoe gij, in uwe eenvoudig
heid zoo vurig het gebed van Keizer
Karei zatte lezen, misschien wel missén
deed doen, opdat uw zoon er uit zou
wezen, terwijl gij aldus doende, het
ongeluk van een ander menschenkind
bewerktet
En gij jongeling, herinnert gij u nog
hoe van aandoening en innerlijke
smart een krop u in de keel kwam
toen ge een slecht nummer hadt getrok
ken Herinnert gij u nog hoe anderen,
die 200 fr. gestort hadden, naar de lo-
ting trokken onder de spreuk 't is
vpor 1800 fr. dat ik loot Herinnert
gij u nog gij, arme werkmanszoon, hoe
hij, die een plaatsvervanger had ge
kocht en er zich uit had getrokken,
terwijl gij er in waart, u drinken liet
om uwe smart, om uw verdriet te ver
geten
't Is gedaan met dat alles. De rijke
zoon, de zoon van burger, neringdoe
ner, de zoon van den landbouwer, de
zoon van den werkman, allen zijn thans
gelijk voor de wet.
Geen onderscheid meer in de ka
zerne onder het soldatenpak zal men
ze niet meer onderscheiden zijde aan
zijde zullen zij er leven als broeders,
als kinderen van hetzelfde vaderland.
Elk zijn plicht en
voor allen
gelijken plicht
Dat is den eersten uitslag van het
aanhoudend loffelijk streven der libe
ralen die voor leus hebben Gelijk
heid en Rechtvaardigheid in alles en
voor allen
De aanstaande liberale Fte-
geering- seal aan tie gebrek-
kelijke en bejaarde werklie
den een pensioen van Zi ISO
fr. 's jaars verzekeren.
Om het verplichtend onderwijs te
bevechten, spreken de klerikaien ge
stadig van hun eerbied voor den wil
des huisvaders. Dit betoog is wezen
lijk maar eene haarklooverij, want
de krijgswet ontneemt jaarlijks min
derjarige zonen aan hunne vaders,
met of zonder de toestemming dezer
laatsten, en niemand der rechterzijde
komt tegen dit voorschrift op.
Ook spreekt men eene gansch an
dere taal in de officieele papieren.
Tot bewijs de bewoordingen van het
verslag dat de heer Colaert, burge
meester van Yper en klerikale volks
vertegenwoordiger, opgemaakt heeft
in naam van de middenafdeeling der
begrooting van wetenschappen en
kunsten eertijds openbaar onder
wijs. De heer Colaert discht eene
nieuwe uitgave op van dat oud liedje
volgens hetwelk 't getal ongeleerden
aan 't verminderen is Alsof dat iets
beteekende, terwijl in westelijk Euro
pa, Belgie altijd het land is dat het
meeste ongeletterden telt Wij we
ten overigens wat men moet denken
over de statistieken welke opgesteld
worden met den stelligen wenschhun
te doen zeggen hetgeen niet bestaat
Telt men niet tijdens de opnemingen,
als kunnende lezen en schrijven
de lieden die nauwelijks bekwaam
zijn met vele moeite hun naam te
schrijven en die, werkelijk volmaak
te onwetenden zijn
't Is nochtans de optelling van
1910 welke de heer Colaert voorstelt
af te wachten vooraleer de zaak op
nieuw te berde te brengen. De sta
tistieken, zegt hij, zullen aan de Ka
mer grondbeginselen bezorgen, met
dewelke de aanhangers of de tegen
strevers van den schooldwang zich
zullen kunnen wapenen.
- De heer Colaert beoogst, klaar
blijkelijk, maar eene zaak dicht bij
de kiezingen, een geschil vermijden
in hetwelk zijne vrienden de schoone
rol niet zouden spelen. Dit geschil is,
nochtans,, in de Kamer aangevangen
en de waarheid wordt aan 't land
bekend gemaakt niettegenstaande
de met grauw garen genaaide arglis
tigheid van den heer verslaggever.
In onze Grondwet staat geschre
ven«Alle Belgen zijn gelijk voor de
wet
Hoe zonderling echter verstaan de
klerikale wetgevers de toepassing
dier gelijkheid
Alles in ons land getuigt van
schreeuwende onrechtvaardigheid
onder onze reactionnaire regeering.
Inderdaad, onze tegenstrevers
noemen het gelijkheid voor de wet,
wanneer de arme werkmans- en bur
gerszonen naar de kazern gestuurd
werden, terwijl de rijke gerust in
d'ouderlijke woonst mocht blijven.
De klerikaien noemen gelijkheid
voor de wet, het schandalig kiesstel
sel, dat de rijke en de priesters drie
of vier stemmen geeft en den armen
werkman slechts ééne toekent
Gelijkheid voor de wet, wanneer
de kleine neringdoener zoo zeer in
zijne stoffelijke belangen getroffen
wordt door deZ VVARE BELASTIN
GEN die hem bijna uitsluitelijk
drukken, terwijl de schatrijke kloos
ters zoo overvloedig in ons land, al
len soortgelijken handel drijven,
zonder ooit een centiem aan het
gouvernement te betalen.
Gelijkheid voor de wet, wanneer
de benoemingen van staatsambten
alleen maar toegekend worden aan
hen, geboekt voor de haantjes voor
uit der katholieke partij, aanbevolen
door de geestelijkheid of den kas
teelheer, terwijl andersdenkende
mannen van karakter en wilskracht
buitengesloten worden.
Gelijkheid voor de wet, terwijl alle
gunsten overgaan naar het klerikaal
onderwijs en zijne bedienaars, en de
officieele onderwijzers vervolgd en
gebroodroofd worden.
Dat heeten de klerikaien gelijk
heid voor de wet.
Wij liberalen, noemen dat een
schandalig MISBRUIK van de wet
en zullen strijden voor meer GELIJK
HEID EN RECHT.
MM. Colaert en Van Merris,
katholieke volksvertegenwoordigers
van het arrondissement Yper, hebben
gestemd tegen de afschaffing der
loting, der plaatsvervanging en de
vermindering van diensttijd.
o
Zuiver Algemeen Stemrecht.
Rechtvaardige toepassing van de
Evenredige vertegenwoordiging,
zoowel voor provincie en gemeente
als voor de Kamer kiezingen.
Verplichtend en kosteloos onder
wijs.
Persoonlijken dienstplicht Arm
en rijk al gelijk voor den soldaten
dienst.
Wederkeerige onafhankelijkheid
van Kerken en Staat de pastoor in
zijne kerk, de burgemeester op 't
stadhuis.
Opbeuring van den landbouw.
Ernstige en betere wetten en
maatregels in het belang van de
werkende klas, van de neringdoen
den, van de herbergiers en van de
kleine burgers.
Rechtvaardige verdeeling van de
belastingen, welke niet alleen op de
grondeigenaars moeten drukken,
maar ook op de aandeelhouders der
maatschappijen die nu niets betalen.
Gelijkheid der landstalen.
I11 I88O, liberaal bestuur,
brachten de accijiisrecliten
op de bïereu 14.719,000 fr.
op. I11 19Ö7, klerikaal be
stuur »».«r«.000 fr., of r
miljoen 343 duiieend frank
meer
De Belgische Koopvaardijvloot.
Volgens een statistiek bestond de
Belgische koopvaardijvloot op 31 De
cember 11uit 103 schepen, waartus-
schen 3 zeilschepen. De reederijen
waaraan deze schepen toebehooren,
vertegenwoordigen een kapitaal van
ongeveer 350 miljoen.
Verleden jaar zijn er vier Belgische
schepen vergaan de Australiaop de
Middellandsehe Zee vergaan, zestien
opvarenden verdronken. De Egypte,
op de reede van Patras gezonken, de
bemanning werd geredDe Louise, in
de golf van Lyon gezonken, de beman
ning kon gered worden. Eindelijk de
Sambre, op de Portugeesche kust ge
zonken, hier ook had men geen men-
schenlevens te betreuren.
Milicie.
De sommen van 200 frs. gestort tot
de voorkomende plaatsvervanging van
1910, zijn zonder doel ten gevolge van
de afschaffing der plaatsvervanging.
De personen die soortgelijke storting
gedaan hebben moeten, om deze som
men terug te trekken, zich aanbieden
van af 15 Maart eerstkomende, bij den
ontvanger der registratie, die het geld
ontvangen heeft en zich voorzien van
den talon van hun kwijtbrief.
De Brieventaks in Frankrijk.
De Fransche brieven taks zal ge
bracht worden van 15 op 20 gram voor
10 centiemen. Van den vreemde naar
Frankrijk van 15 op 20 gram voor 25
centiemen.
Een Cijfer
De automobielen van minister Del-
beke en van de hooge ambtenaars van
zijn beheer, waarmede die heeren zoo
als men weet, genoegeiijke' reisjes on
dernemen, kosten jaarlijks aan de
schatkist 180,000 fr.
Wat ze te eten geven
De keurdienst heeftinhetBrusselsch
slachtuis en bij de uitvenster aangesla
gen als ongeschikt voor het verbruik
10 paarden, 8 koeien, 3 varkens, 2 stie
ren, 2 schapen, 1 lam en 1 speenvar
ken en verder stukken vleesch, tot een
beloop van 9.830 kilogram.
Er werden verder aangeslagen, 1.098
stukken wild en gevogelte, oesters,
kreeften, tot verscheidene honderden
kilogrammen en 1.807 kilo's visch ins
gelijks ongeschikt voor het verbruik.
Verkoop van openbare ambten.
Uit een rechtsgeding is gebleken dat
in eene Waalsche gemeente waar alleen
*1 7
ie
