Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement
behicHt
Donderdag, 29" September 1910.
5 centiemen.
Zesde jaar. i\r 46,
aan de liberale kiezers.
Hel krakende schip
der
regeeri ig.
Een i»oede kiezini».
Em lv\ AiXDKIt.
Eendracht maakt Macht.
I 'er schijnende des donderdags.
Vires acquirit eundo.
.INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fr. 2-50
Men handelt bij overeenkomst.
Men schrijft in bij den Uilgever, üixtnudestraat, nr 53, te Yper. I>e aankondigingen van
gansch België en't buitenland evenais de Motariale en Rechterlijke a uikondigingen mogen
gezonden worden ten bttreele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en onüerieekend toe te zenden.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklamen25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
De liberale kiezers van 't
arrondissement Yper, die
van wege '4 gemeentebe
stuur bericht ontvangen
hebben hunner uitschrab-
bing van de kiezerslijsten,
of de vermindering van het
getal stemmen waarmede
zij ingeschreven waren, zijn
verzocht zonder uitstel, van
hunne stukken voorzien,
zich te wenden tot 9t bureel
der Liberale Associatie in
de Seminariesiraai, van 5
tot 6 ure 's avonds.
Minister Schollaert voelt maar al
te goed dat zijn zinkend schip onmo
gelijk kan weerstaan aan het orkaan
dat kortelings gaat losbreken, en dat
zijn gevaarte weldra in den kolk der
algemeene verachting zal verzinken
om nimmermeer uit de golven te
verrijzen.
In zijne onmacht, roept hij de hulp
in van den man, die hem vroeger
verloochende, van den man, die allen
vooruitgang tegenwerkt, van den
man, die het einde der klerikale
partij voorspelde en die den val van
het ministerie. Schollaert wenschte.
En eene toenadering is tot stand ge
komen tusschen Schollaert, langs de
eene zijde en den galachtigen Woes
te, langs den anderen kant. Zal der
gelijke toegeving het reddende vaar
tuig van den nakende val bevrijden
Neen, verre van daar, want het
klerikaal gebouw is gescheurd en
rot, de komedie der klerikalen heeft
te lang geduurd, te lang heeft de
pastoorskliek van de verdeeldheid
der vrijzinnige partij geleefd, ons
volk zijn de veelbeioovers moede
de rechterzijde ligt ganèch overhoop
en doodt zichzelve.
Noch eenen Woeste, noch eenen
Schollaert kunnen de klerikale partij
redden. Bij de eerste opvoering van
het spook «Verplichtend Onderwijs»
genaamd, zullen de klerikale acteurs
uitgeschuifeld worden, en valt het
doek voor eeuwig neer op hunne
zes en tv\ intig jarige achteruitkrui-
pende heerschappij.
Immers, wat het volk vraagt
een rechtvaardiger kiesstelsel, de
heropbeuring van het door de kleri
kalen ontredderd onderwijs, de her
inrichting van het leger en den spoor
wegdienst, kan nooit van onze kleri
kale meesters bekomen worden
dezen zijn immers de nederige knech
ten der geestelijkheid, die van geene
volksontwikkeling noch van recht
vaardige wetten wil hooren.
De vijand is verdeeld, hij helpt
mede tot zijnen eigen ondergang.
Zijne rangen zijn ontmoedigd en
sidderen bij de gedachten der onver
mijdelijke nederlaag.
Het oogenblik is dus plechtig voor
■de vrijzinnige partij het uur van
iha?ndelen is gekomen. Dat allen dus
hunnen plicht begrijpen en de pogin
gen der klerikalen verijdelen. Nog
eenige weken en wij zullen het aller
prachtigst schouwspel beleven van
een klerikaal Sadowa.
Overal in alie landen zegeviert
de vrijzinnige gedachte. Zelfs het
verachterde Spanje schudt het hate
lijke klerikale juk af. België alleen
zucht nog onder den last der despos-
tieke Roomsche overheerschers.
De klerikale kanker ondermijnt
onze natie en wil ze stilaan ten
gronde brengen.
Alleen het optreden van eene
volksgezinde antiklerikale partij,
kan en zal ons Vaderland van een
anders onvermijdelijk bankroet red
den.
Als Vlamingen hebben wij alle
reden om tevreden te zijn over den
uitslag der parlementsverkiezingen
in Zuid Afrika en waar de Vlamin
gen tevreden zijn, daar mag men
erop rekenen dat recht en rechtvaar
digheid baat gevonden hebben.
De Nationalisten, dat is de partij
van de Boeren, winnen 67 zetels, de
Unionisten, dat is de partij van Ja-
meson, behalen er slechts 37. Daar
komen nu nog vier afgevaardigden
bij van de Arbeiderspartij, welke
beschouwd mogen worden als op de
meeste punten bereid om de natio
nalisten in het Parlementen te steu
nen, en 13 zoogezegde independen-
ten, waarvan enkelen, die van den
Natal-staat al bijvoorbeeld, in de
meeste gevallen ook met de Natio
nalisten zullen stemmen.
Doch aangenomen, dat al de In-
depeiidenten één zeel trekken met de
partij van den trouweloozen Jame
son, dan behoudt, met de hulp der
vier arbeidersafgevaardigden, het
ministerie Botha toch nog eene
meerderheid van 21 stemmen.
Men zou zich echter vergissen, als
men de partij der Nationalisten be
schouwen moest als zuiver eene van
Boeren, die er nog van droomen,
hun oude onafhankelijkheid te her
winnen
De Nationalisten willen eerlijk
den vrede en de eendracht van het
Hollandsche en het Engelsche ras ir.
Zuid-Afrika, maar een vrede en een
eendracht, gesteund op volkomen ge
lijkheid. Ze berusten in de heer
schappij van Groot-Brittanie,maar
zij vragen niet slechts volkomen de
zelfde politieke rechten voor het
Hollandsch element als voor het
Engelsch, maar ook de vrijheid en de
middelen voor de Boeren om hun
moedertaal in eere te houden en
voort te planten in hun nageslacht.
En voor een zoo ernstige en eerlijke
overkomst m het ware belang van
het vaderland, zijn ook talrijke En-
gelschen te spreken, het moet tot hun
eer ge zei d.
De partij van Jameson daarente
gen, die zich met de brutaalsche
ironie Unionisten heet, is boven
en voor alles anti-Boersch. Volgens
haar kan een soliede Zuid-Afrikaan-
sche staat, enkel gebouwd worden
op het kerkhof van heel het Hol
landsch ras en haar streven is dan
ook voornamelijk, de Hollandsche
taal volkomen uitte roeien.
FranschdoHe bladen mcenen-in
Botha en zijn mede-ij veraars voor de
gelijkheid der rassen in Zuid-Afrika
onze flamingantie te herkennen. Wel
vriendelijk Maar dat ze nu eens
hun vrienden, de Wallonisanten en
de Vulgarisateurs verzoeken, naar
Jameson en zijn bende te kijken.
Schooner kunnen ze zichzelven niet
in een spiegel zien.
Zooals te verwachten was, heeft
de partij der Zuid-Afrikaansche
drie-ellen succes gehad in de groote
steden, waar nu natuurlijk de Engel
sche roofvogels in dichte zwermen
neergestreken zijn, maar het platte
land is hun zoo ongunstig mogelijk
geweest. Schier nergens op den bui
ten is een unionist gekozen gewor
den.
De éénige vlek op deze eerlijke
Boerenoverwinning is de neerlaag
van hun hoofdman zeiven, minister
Botha, te Pretoria. Maar Botha was
om zoo te zeggen die neerlaag te ge-
moet geloopen, door zichzelven
kandidaat te stellen in het meest ge
vaarlijk kiesdistrikt van heel Zuid-
Afrika. En nog kwam hij maar een
goede vijftig stemmen te kort om
gekozen te zijn.
A at er door dezen voorzienen en
dus in 't geheel niet verwonderlijken
tegenslag zou kunnen verminderd
worden aan de beteekeais van deze
kiezingen in het voordeel van het
Néder!andscji element, wordt dub
bel goedgemaakt door de schitte
rende herkiezing van minister Her
zog, die in den Oranjestaat de ge
lijkheid van het Nederlandsch en het
Engelsch m het openbaar onderwijs
tot stand gebracht heeft, en tegen
wien met nog grooter verwoedheid
dan tegen Botha zeiven, de bende
van Jameson storm liep.
Het laatste bericht luidt, dat
Botha er niet aan denkt, zijn per
soonlijke nederlaag te beschouwen,
als een afkeuring van zijn politiek
door heel de Natie, en dat hij dus
het presidentschap over het Zuid-
Afrikaansch ministerie zonder èenig
bezwaar aanvaarden zal.
En zoo mogen wij erop rekenen,
dat, met dan ook nog den wakkeren
Herzog in dat ministerie, al heel
spoedig de volstrekte gelijkheid van
het Hollandsch en het Engelsch in
het onderwijs, d(e tot dusver alléén
nog maar in de Oranjestaat bestond,
over gansch de Unie zal uitgebreid
worden.
En dat in dit opzicht de Boe
ren er onder de Engelsche vlag al
gauw beter aan toe zullen zijn dan
wij, Vlamingen, onder onze eigen
driekleur
Londen en New-York.
Volgens de nieuwe volkstelling telt
New-York 4,765,883 inwoners, tegen
3.437,302 in 't jaar 1900. Er is dus eene
bevolkingsvermeerdering aan te stip
pen van 38,7 pet.
De gezamenflijke bevolking van Pa
rijs en Berlijn (zonder voorsteden) wel
ke onderscheidenlijk 2,763,393 en
2,040,148 inwoners tellen is slechts
weinig hooger.
Londen eéhter telde, volgens de
laatste opgaven 4,883,998 zielen. Het"
zoogenaamde Grooter Londen, d.i.
Londen met de omliggende gemeeïrtèn,
telde, volgens'dezelfde bron 6,581,372
inwoners.
Nog steeds is Engeland's hoofdstad
de Metropool der heele wereld, doch
de tijd is niet verre meer verwijderd
dat New-York zich dien titel zal toeei-
Eene hoestende plant.
Eene van de zonderlingste planten,
die men kent, is wel de zoogenaamde
hoestende boon. Zij is inheemsch in
vochtige tropische gewesten en wordt
in Amerika gekweekt. Deze plant is
merkwaardig gevoelig voor stof.
Wanneer de poriën der bladeren
door stof verstopt geraken, worden de
in het blad ontwikkelde gassen met
kracht uitgedreven. De plant trilt hier
bij hevig en heeft om zoo te zeggen
eene hoest- en niesbui, die steeds de
verbazing opwekt van allen, die met de
eigenaardigheden van deze boon onbe
kend zijn.
Zingende insecten.
In Japan vindt men er groot genoe
gen in - even als wij naar de zangvo
gels naar zingende insecten te luis
teren.
I11 Tokio kan men in Mei en Juni, aan
de veranda's der villa's kooien van
bamboes zien hangen waaruit in de
schemering een eigenaardig gelispel
van metaalklanken gehoord wordt en
van waaruit lichte trillertjes de lucht
met zachte muziek vervullen.
Gaarne luistert de Japannees, des
avonds, wanneer hij zijn bad genomen
heeft, naar die miniatuur-zangers. De
meest geliefde zangers onder die insec
ten zijn de Suzumische 't is te zeg
gen insectenklokjes daar de klank
die zij voortbrengen op die van kleine
zilveren klokjes gelijkt.
Met die insecten wordt geregeld han
del gedreven. Alleen in Tokio zijn 40
handelaars die uitgebreide zaken daar
in doen.
Vroeger ging men ze in de vrije na
tuur hooren, doch tegenwoordig kan
iedere vermogende Japonnéés zich die
weelde t'hais verschaffen.
Wat men in de Moniteur leert.
Iedere uitgave van de Moniteur be
wijst ons eens te 'meer hoe het kleri
kale gouvernement voor zijne vriend
jes zorgt. Telkenmale kan men er
eene heele reeks toelagen aan kerkfa
brieken vinden, eene nieuwe serie van
subsidies voor het hersteilen van pas
torijen, enz. In hunne onbeschaamd
heid gaan de gerokte heeren zelfs zoo
ver toelagen te vragen voor het ver-
groofèn hunner... wijnkelders, het
geen zij natuurlijk bekomen.
Geld is er genoeg om onnoodige
kerken te bouwen en allerlei klerikale
prullen te ondersteunen, maar spreekt
men van eenige verbetering te bren
gen aan het officieel onderwijs, zoo
roepen de klerikalen al te zamen
Er is geen geld meer in kas
Gelukkig dat hun rijk op zijn laatste
pooten loopt.
Visch voor onze soldaten.
Proeven die werden genomen te
Oostende en te Yper hebben bewezen
dat de troepen er zich wel zouden bij
bevinden met een- of tweemaal per
week een schotel visch op tafel te zien
komen.
De uitslagen waren bevredigd de
soldaten toonden zich zeer ingenomen
DE WEERGALM
'>S 5 J
55 e n