Stadsnieuws,
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Vastenavond.
Donderdag, 9° Maart 1911.
Zevende jaar. \Trs 16-17.
Ier schijnende ties iPontlertlatjs.
De klerikale» e» hel
verplichtend onderwijs.
lilerikale welvaart.
Dai»kla|>pei'.
De "TOöle Vastenavond.
Messteken.
Eendracht maakt Macht.
Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fr. 3-50
Men handelt bij overeenkomst.
Men schrijft in bij den Uitgever, bixinudestraat, nr 53, te Yper. De aankondigingen van
gansch België en 't buitenland evenals de Notariale en Keebterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle lioege-
naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklamen25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
Onze lezers weten hoe bij elke wet
gevende kiezing de liberale kandidaten
wierden afgeschilderd als de vijanden
van vrijheid, als mannen, die poogden
het geloof uit te roeien en de schoone
ziel van 't kind te rooven, terwijl zij
aan de huisvaders alle gezag op hunne
kinderen wilden ontnemen
En met zulken ilauwen praat vulden
de klerikale schrijvelaars geheele ko
lommen 't Was waarlijk om er kie
ken vieesch van te krijgen maar... er
zijn altijd kiezers, die daarin bijten en
die dan om voorspelde rampen te ver
mijden nog eens eenvoudig genoeg
zijn om tegen de liberalen te stemmen.
En wie dan over de lichtgeloovig-
heid dier bevreesde kiezers achter 't,
gordijntje in de vuisten lacht, het zijn
de sluwe klerikalen die bij elke kiezing
de menschen met leugens en bedrog
trachten te misleiden.
Dat is de toestand van «vroeger».
Maar nu is de toestand aan 't ver
anderen en vele dier klerikale boter-
papierkens, welke men gazetten heet,
hebben reeds eenen toon lager gezon
gen. De eenen beginnen zich reeds ten
voordeele van het verplichtend onder
wijs te verklaren de andere zijn aan
't wankelen en zullen welhaast de eer
sten volgen.
Immers het zijn de minsten niet, die
zich reeds begonnen voordeelig ver
klaren aan het verplichtend onderwijs.
Eerst waren het zekere klerikale
bladen der hoofdstad.
Dan waren het klerikale provincie
bladen, die verklaarden partijganger
te wezen van die reeds te lang uitge
stelde hervorming van het verplichtend
onderwijs
Zij verklaarden over een paar jaren
dat er voorzeker eene overeenkomst
zou tot stand komen, indien men de
vrijheid van den huisvader waarborgt
en indien men hem de keuze der
school laat.
Maai het is juist hetgeen wij, libe
ralen, altijd gezegd, geschreven en ge
vraagd hebben in onze meetings,
weekbladen en schriften
Het verplichtend onderwijs met de
vrijheid voor den vader zijne kinderen
naar de school te zenden, welke hij
verkiest.
Zoodus, dat is weeral een der hoofd
punten van het liberaal programma,
dat de klerikale gazetjes en politiekers
vroeger zoo hevig bestreden, en dat
eenigen hunner nu zeiven bijtreden
Op die wijze bekennen zij klaar en
duidelijk, dat het liberaal programma
goed is en schoone, noodzakelijke her
vormingen behelst welke vroeger ten
onrechte door de klerikalen bestreden
werden. Zoo bekennen onze tegenstre
vers ook dat zij, bij de vroegere kie
zingen het volk misleidden zij toonen
aldus eens te meer dat de kiezers on
gelijk hebben de klerikale sprekers,
hunne gazetten en strooibriefjes te ge-
looven ja, dat de kiezersongelijkheb-
ben niet te stemmen voor de liberalen,
wier programma het beste en voordee-
ligste is voor het volk, aangezien de
klerikalen zeiven zich verplicht zien
stillekens aan al de hervormingen bij
te treden en goed te keuren door de
liberalen voorgesteld.
En zoo zegepraalt altijd, 't zij vroeg
of laat, de liberale vrijheids- en waar
heidsliefde over de klerikale leugen-
en lastertaal.
Maar., ongelukkiglijk staat aan 't
hoofd der klerikale partij een der
aoodlottigste menschem die er op de
wereld bestaan en er zijn genoegen in
schept met al die hervormingen tegen
te werken. Woeste, de noodlottige
man van Belgie, gebiedt en... al de
klerikalen, van de kleinste tot de
grootste buigen het hoofd Woeste wil
niet van verplichtend onderwijs en...
noch dagbladen, noch 't zij gelijk wie
van de klerikale partij durven er zich
nog voorstanders van verklaren.
Maar het verplicht onderwijs zal in
gevoerd worden spijts de tegenkanting
vanM. Woeste en zonder de klerikalen
Onder de meest gewaagde betoo
gingen van den klerikalen bluf, onder
de verwaandste onwaarheden welke
de klerikale dagbladen gepoogd heb
ben aan 't land op te dringen, moet
men, in de eerste plaats, die verbazen
de bewering noemen, welke beweert
hun werk en de weldaden hunner re
geering te kenschetsen, met hun de
ongehoorde welvaart toe te schrij
ven, welke men hedendaags in België
bestatigt.
Er is onzen meesters eene zekere
onbeschaamdheid noodig geweest,
om, in den tegenwoordigen tijd, van
die ongehoorde welvaart te durven
spreken. Die zes en twintig jaren kle
rikale welvaart komen eigentlijk hier
op neèr Uitbreiding, vermenigvuldi
ging der kloosters, der schuilplaatsen
voor paters en nonnen, aangroei der
legioenen broertjes, der geestelijke
scholen regelmatige vermeerdering
der belastingen, vergrooting der duur
te van 't levensonderhoud.
Daarbij zijn de geldkassen der re-
geering uitermate en erbarm lijk ledig
zij zijn zoodanig ledig, dat, om de
werken te voleinden welke onbezon
nen over geheel het land ondernomen
zijn, men tot nieuwe belastingen zijn
toevlucht zal moeten nemen.
De millioenenverkwisting welke de
klerikalen verrichten sedert ze aan
't hoofd zijn, heeft de openbare schuld
in een jammerlijken toestand gebracht,
en daar openbaart de klerikale wel
vaart zich nog eens door een geldop-
roep die, in het toekomend jaar, zal
uitgedrukt worden door de som welke
men voor de intresten onzer openbare
schuld dagelijks zal moeten betalen,
zegge een en twintig duizend franks....
't Is een stroohalm 't Is ook een
der schitterendste uitzichten dezer
klerikale welvaart die zoo geroemd
wordt, maar waaraan niemand geloof
hecht. Hetgeen de klerikalen niet zal
beletten nog sullen te vinden, die hun
bij de toekomende kiezingen hunne
stemmen zullen geven
msasmmtstsmmthmimfasmmma»
De gezondheidstoestand der Konin
gin is thans allerbevredigendst. Daar
het goede weder aan de Riviera is
weergekeerd, heeft H. M. eenige wan
delingen kunnen doen, die bewezen
dat zij hare krachten volkomen heeft
teruggekregen.
Dr. Leboeuf, van Brussel, die eeni
gen tijd te Rapallo bij de Koningin
verbleef, is naar België teruggekeerd
en toonde zich ten hoogste verheugd
over de goede wending die de zaken
nemen.
Een kostelijk goedje.
Heeft men er reeds eens op nage
dacht welken dienst iemand, die 't
kunstje kent om de aardbol van de
rattenplaag te verlossen, aan 'tmensch-
dom zou bewijzen 1
Aangenomen dat elke rat slechts
vö'rit' 5 centiemen daags- schade aan
richt het officieel cijfer is 9 centie
men dan klimt die schade tot een
kolossaal hoog getal millioenen. In
Engeland wordt gerekend dat er zoo
veel ratten zijn als inwoners, dus ruim
40,000,000. Te Londen alleen treft men
er 6 millioen aan, zoodat zij jaarlijks
375 millioen frank schade aanrichten.
De minister van Landbouw in de
Yereenigde Staten, raamt de schade,
door ratten aldaar aangericht, op 500
millioen fr. 's jaars in Duitschland
schat men die op 250 millioen in
Frankrijk, op 200 millioen.
Men ziet het, dat er eene flinke dag
huur te verdienen is voor een ratten-
verdelger in 't groot.
Een nieuw kolossaal beeld te New-York.
De federale overheden hebben hunne
toestemming verleend tot het oprich
ten in een der eilanden van de baai van
New-York van ëen nieuw kolossaal
beeld, dat als tegenhanger zou dienen
van het gekende beeld der Vrijheid
van Bartholdi.
Het nieuw beeld zal een Indiaan van
Noord-Amerika voorstellen en opge
richt worden op de kosten van den
rmllionnair Wanamaeker en eenige
zijner vrienden.
De vastenavond heeft dit jaar
weeral min of meer erge gevechten
en opstand tegen de politie veroor
zaakt.
Die feiten zijn niets buitengewoons,
men stelt ze een beetje overal vast,
in de groote steden zoowel als in de
mindere plaatsen. Zij komen ook in
kermistijd voor.
Ook was men hier ter stede niet
weinig verwonderd over het besluit,
door onzen Burgemeester genomen,
waarbij het verboden was te maske
ren voor 8 ure 's avonds en na mid
dernacht.
Wij nemen volgaarne aan dat onze
bestuurders maatregelen nemen te
gen nachtlawaai, opstand en onbe
tamelijke zangen. Wij meenen dat
de openbare orde niet gestoord mag
zijn. Maar wat wij niet aannemen,
't is dat de heer Burgemeester, om
i?ijn besluit te wettigen, beweert dat
het beste middel om dergelijke be
treurenswaardige tooneelen te ver
mijden in het verbod bestaat zich
voor 8 ure 's avonds en na midder
nacht te maskeren. Wij deelen die
zienswijze niet.
De kerels, die eene wraak te ne
men hebben of die twist willen zoe
ken zullen het zoowel kunnen doen
tusschen 8 ure en middernacht, als
voor of na die uren.
Anderzijds schaft men in een pen-
netrek het onschuldig vermaak af,
welke de kinderen genoten met zich
bevalliglijk te verkleeden en van ze
met hunne ouders en in de straten
der stad te zien wandelen.
Het bevelschrift van den heer
Burgemeester zal ook aan de koffie
huizen nadeel berokkenen. Op 't ein
de der dansfeesten, die omstreeks
een ure eindigen, gingen de gemas-
kerden, vooraleer huiswaarts te kee-
ren, nog een bezoek brengen aan de
koffiehuizen. Ten gevolge van den
genomen maatregel zal dat zoo niet
meer zijn en het meerendeel der
koffiehuizen zullen er door lijden.
Dinsdag laatst, rond middernacht,
boden twee politieagenten,.vergezeld
van twee gendarmen, zich aan in een
koffiehuis der stad, terwijl het dans
feest in vollen gang was, op het
gunstig oogenblik wachtende om 't
bevel van onzen Lepine te doen uit
voeren. Daar alles in de grootste
kalmte afliep, heeft de openbare
macht niet moeten tusschenkomen.
Een vreemdeling vroeg ons als de
stad Yper een broeinest van straat-
roovers geworden was en welke de
redenen waren om den inval der po
litie en der gendarmen in een dans
feest te wettigen. Men zal ons mis
schien opwerpen dat het een uitzon
deringsmaatregel is, maar niets zegt
ons dat hij niet algemeen worden zal
en dat men allengskens den vasten
avond niet heel en al afschaffen zal.
Dat onze bestuurders maatregels
nemen en, desnoods, de bewaking,
tijdens de vastenavondagen, op
straat versterken, even als op de
Kat lef eest en den Tuindag-, dat zij de
hand houden aan het doen naleven
der politieverordeningen, om te ver
mijden dat er betreurlijke tooneelen
plaats grijpen. Wij zijn de eerste om
die maatregels goed te keuren. Maar
dat zij ten minste de personen in
vrede hun vermaak laten genieten,
die zich hartelijk en op eene eerbare
wijze verlustigen en vooral dat zij
hoegenaamd geene schade veroorza
ken aan de koffiehuizen, die nu al
geene te schitterende zaken meer
doen.
De groote vastenavond, door een
heerlijk weder begunstigd, is zeer
levendig geweest. De balzalen wa
ren overal opgepropt en aan vermaak
zal het er niet ontbroken hebben, te
oordeelen de geestdrift der rond
zwervende benden.
Oprecht prachtig was het bal door
de Maatschappij der Oud-Pompiers
ingericht. Zelden zag men zoo eene
talrijke menigte, schoone en luimige
kleedij. De grootste geestdrift
heerschte er van den beginne.
Op straat is alles kalm afgeloopen.
De politie, in getal, was overal
waakzaam. Sommige onder hen wa
ren nochtans wat ruw. Onze burge
meester zou zich de volksliefde zijner
medeburgers aantrekken, zoo hij een
leergang van welgevoegdheid in
stelde, waaruit eenige zijner onder
danige politieagenten groot nut zou
den trekken.
Donderdagavond, om 9 ure, werd de
maaldersgast van Henri Gastel, nabij
het kerkhof langs den Meenensfeen-
weg, door drie jonge kerels aangerand
en vier messteken toegebracht, die
gelukkiglijk alleen zijne kleederen
doorboorden.
u O
