i
anTverpu
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Duur leven.
Zevende jaar. Nr 45.
De Belooging van Leuven
Aan l Nieuwsblad
opgedragen.
Be rol der Geestelijkheid
Be uithongeraars
van hei volk
Leii Standbeeld voor
Graat'de Smet de AJaeyer.
overwonueu
Donderdag, 7" September 1911.
Verschijnende des BBonderdags. Vires acquirit eundo.
Eendracht maakt Macht.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fr. 2-50.
Men handelt bij overeenkomst.
Moeten wij haar eene bedevaart of
een uitvaart van het Schoolwetsvoor-
stel-Schollaert noemen. Zij had al den
schijn van alle twee, gezien de Jesuiti-
sche tronie's die de betoogers opzet
ten. Zij geleek ook wel aan een karna-
valstoet, te oordeelen naar de weinige
orde, die er heerschte.
Zij was in alle geval eene verzame
ling gedwongen of betaalde mannen,
die de inrichters uit alle streken van 't
land en uit alle klerikale middens met
moeite en vele beloften hadden bijeen
getrommeld. Boerenbonden, Xaveria-
nen, tap mannen en allerlei slaafsche
onderdanen waren er in menigte, aan
gevoerd door hunne herders, die ze
deden opmarcheeren.
Hoe groot het getal was Daarover
zijn de klerikale bladen het zelf niet
eens. De eene spreken van 00,000, an
der van 80,000 en de stoutste vanl00,000
zooals 't Nieuwsblad. En ze zouden wel
willen eene vergelijking maken met de
betooging van Brussel, natuurlijk in
hun voordeel. De stoet, zeggen zij,
heeft meer dan drij uren geduurd,
maar ze vergeten erbij te voegen hoe
veel maatschappijen tweemaal voorbij
getrokken zijn. Reeds van Dinsdag
wisten ze ook dat er te Leuven 52,000
kaartjes aan halven prijs in de statie
afgenomen geweest waren. Dat 's nog
al veel. Als men daarbij de zoowat
8,000 manifestanten van het arrondis
sement Leuven voegt, komt uien tot
een getal van 60,000. Dat getal is over
dreven, maar laat het nu zoo groot zijn,
het kan nog niet rieken aan de betoo
ging van Brussel met hare 200,000 deel
nemers.
Maar het getal daargelaten. De hoe
danigheid liet veel te wenschen. De
meeste menschen, die te Leuven bij
eenkwamen, wisten niet waarvoor zij
gekomen waren. Er waren er ook veie
gekomen om de liberalen van Leuven
eenen neus te zetten en ze te plagen.
Dat kan men opmaken uit de talrijke
gevechten en schermutselingen, die er
plaats hadden. Klerikale uitdagers zijn
er genoeg geweest en, daar de antikle
rikalen nu juist niet van aard zijn om
zich door eene bende betaalde mannen
te laten uitjouwen en mishandelen,
hebben zij zich dapper verdedigd. Van
daar dat de stoet al in de war was. toen
hij pas begon vooruit te trekken. Vol
gens de klerikalen zullen de liberalen
en socialisten wel de uitdagers geweest
zijn. Maar daar storen wij ons niet aan.
Tot eer der antiklerikalen dient gezegd
dat hunne betooging orde- en vrede
lievend was terwijl die der klerikalen
uitgedraaid is op eene menigte vecht
partijen. En dat nog al in de stad der
Alma-Mater
Dat gaal zoo, als men wil gaan betoo-
gen zonder de genegenheid van 't volk
te hebben. En zeggen dat de klerikalen
altijd zoo hoog oploopen met hunne
volksliefde.
®s*®s -ss
Een goed liberaal abon
neert zich aan DE WEER
GALM
PRAGHTCATALOGUS
N' 64
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklamen25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
Wij lezen in De Vrijheid van Leuven
Bij gansch de Leuvensche bevolking
de rechtzinnige katholieken inbe
grepen is er slechts ééne stem op
gegaan en die was om de deelneming
der geestelijkheid te laken.
Zij hebben bij onze bevolking slechts
walg doen ontstaan, die slechte her
ders, welke zich verleden Zondag ver
laagd hebben op eenen grond die aan
ons zelf tot heden onbekend was.
Schande over die geestelijkheid Vast
staat het dat, wie nog een fond van
gehechtheid aan den godsdienst bezat,
dien verleden Zondag totaal verloren
heeft.
Was dat nog religie, die pastoor wel
ke 's morgens bij de intrede in de stad,
duchtig de grosse-caisse sloeg van
zijne maatschappij
Was dat nog religie, die pastoors
welke met den drietip in den nek, de
sigaar in den mond, en opgeblazen
wezen de straten der stad doorliepen
al tierend en huilend van Vive la
Cal...o...otte en Wij kloppen alle
maal op socialist en liberaal
Was dat nog religie, die pastoors
welke in hunnen overmoed, de klup
pels dreigend in de hoogte zwaaiden
Was dat nog religie, die pastoors
welke aldus meeliepen in 'n stoet waar
de haat, de laster, de vnigste zinspe
lingen op andersdenkenden de kroon
spanden
Stelt men zich wel vóór den pastoor
die 's Zondags te Leuven mèegeloopen
heelt in zoo 'n stoet van bloedgieren
en die 's anderen daags zijn Vergeef
het ons gelijk wij vergeven onze schul
denaren aframmelt en het misoffer
moet opdragen.
Waarachtig de religie is diep geval
len
Wij ook laken de handelwijze dier
politieke priesters die, als staatsbe
ambten, zich zonden moeten onthou
den van de politiek en zich meer be
moeien met hun eigenlijk werk de
verspreiding van den godsdienst, zoo
als Jesus-Christus het heeft gedaan
Een oprecht godsdienstige priester,
helaas 1 er zijn er nog heel weinig
is een waardig menscli die moet
geëerbiedigd worden.
Een politieke priester is een man
die zijne godsdienstprinciepen logen
straft en diensvolgens is zijne handel
wijze af te keuren, en meteen verliest
hij de algemeene achting.
am Mm
Burgers en werklieden Overweegt
dit goed
Sedert 't jaar 1884, wanneer de libe
ralen van het bewind zijn gevallen, zijn
de levensmiddelen door allerhande be-
schermrechten, op verbazende wijze
gestegen
Voor de boter die 2 fr. 50 den kilo
verkocht werd, betaalt gij nu 4 frank
De eieren, gingen 1 fr. 04 tot 1 fr. 30
voor 26 nu worden zij' verkocht aan
2 fr. 60, als zij goedkoop zijn en, binst
den winter, kosten zij twintig centiemen
het stuk 1
De aardappelen werden verkochtaan
6 lot 8 frank den zak verleden winter
vroegen de boeren 15 tot 20 frank 11
Het brood, het smout, de koffie, de
suikerij, de kolen, kortom al de wa
ren van eerste noodzakelijkheid, zijn
dertig, vijftig, ja honderd ten honderd
opgeslagen
Zijnde loonen van werklieden enbe-
dienden gestegen in evenredigheid
Zijn de winsten van handelaars
en neringdoeners met de duurte der
spijzen in verband gebleven
Daarop zullen de belangwekkenden
zelf antwoorden
t' Zijn goede boerenjaren zegt men
Een boerenwerkman juist gelijk
over 30 jaar krijgt één frank daags
en den kost. En van zoohaast de boer
een goeden oogst te gemoet ziet, dan is
de klerikale kasteelheer er seffens bij
om den pacht op te slaan.
Immers, die groote heeren, hebben
voor hunne prachtuitgaven, veel geld
van doen.
En 't zijn wij schamele werklieden
en dutsen van burgers, die moeten
krasselen en krib bijten.
Weg met de klerikale bloedzuigers
Dat standbeeld staat te Wenduyne.
Op een rond voetstuk met breede bazis
staat het afbeeldsel van den grooten
man. Het is meer dan natuurlijke
grootte. Het is wel nog het beeld der
Vrijheid niet, dat te Brooklijn staat,
maar toch omtrent. Het draagt een
ininisterfrak, den degen aan de zijde,
het hoofd recht, de borst fier gewelfd
en de armen gekruisd. Als uitdagend
staart het beslist voor zich heen, naar
de tramlijn en de enkele huizen, die er
bij staan. Wat daar aardig aan is, is dat
dit bronzen beeld den rug naar de zee
gekeerd houdt. Waarom zou dat wel
zijn Het peterstaai draagt voor op
schrift iu de twee talen
Aan Graaf de Smet de Naeyer.
Het dankbare Wenduyne.
En ziedaar. Slechts twee menschen
hebben tijdens hun leven, hun stand
beeld zien oprichtenConscience,
onze beroemde schrijver, die zijn volk
leerde lezen, en... Graaf de Smet de
Naeyer, die, die... ja, wat mag die wel
gedaan hebben om zooveel eer te ver
dienen
Hij was minister van geldwezen hij
kon met cijfers goochelen, 's lands
aangroeiende schulden verborgen hou
den en geld vinden, waar andere mi
nisters het vruchteloos zochten. Maar
is dat wel voldoende Doch 't is ook
maar Wenduyne, dat hem dat gelapt
heeft. Het heeft misschien aan 't land
een voorbeeld willen geven. Zou er
geen middel zijn om al de gewezen en
nog in bediening zijnde ministers in
steen of brons te vereeuwigen We
zouden er eene schoone verzameling
hebben, waar de vreemdelingen zou
den komen naar kijken.
En zeggen dat België zoovele be
roemde mannen en vrouwen heeft,
die in 't vergeetboek geraken.
Is de muil plaag
De boeren zullen ons misschien vra
gen maar is de muilplaag nu over
wonnen
Wij weten het nog niet en 't is juist
daarom dat de provinciale bond proef
nemingen doet met de methode Doy
en.
Wat er ook van zij, een dingen staat
vast en zeker t'is dat er mannen zijn
geweest, die, het gevaar der kwaal in
ziende, niets verwaarloosd hebben om
de vreeselijke plaag te bestrijden en
uit te roeien.
Hulde aan die mannen, die zelfs niet
achteruit geweken hebben voor bedrei
gingen en tegenkantingen van waar zij
ook kwamen, om een menschlievend
werk te ondernemen.
Zal het middel nu lakken of nietwij
zullen het afwachten en 't is in alle ge
val reeds eene lofweerdige zaak van
het mogelijke gedaan te hebben om de
plaag tegen te gaan.
Die doet wat hij kan is een eerlijk
man en onze boeren mogen het dank
wijten aan de provincialen bond indien
zij zoo rap zullen ingelicht zijn.
Nogmaals hulde aan die werkers en
driednbble schande aan de klerikale
jezuieten die, naar hunne loffelijke ge
woonte, alle middelsin werking gesteld
hebben om dit edele en verhevene werk
te ondermijnen
Dat het kiezerskorps hun indachtig
weze
Eenieder klaagt over het duur leven.
De inkomsten blijven gelijk of vermin
deren. En dit voor iedereen beambte,
burger, werkman. En alles, vleesch,
eieren, boter zijn tot op onverstaanbare
prijzen gerezen.
Die toestand heeft aan de grenzen,
zoowel in Frankrijk als in België, eene
erge opschudding teweeggebracht. Zoo
hevig zelf dat de gewapende macht er
is moeten tusschenkomen.
Die opschudding of opstand is wel
verstaanbaar door de reden hierboven
opgegeven, te zeggen dat met hetzelf
de geld niet meer kan bekomen wor
den, door het verhoogen der prijzen,
wat men vroeger koopen kon.
Aan wat is echter die toestand te
wijten
Enkele gaan de koopmannen aan,
anderen de boeren.
En beiden zijn mis.
De noodlottige zomer eene ouder-
wetsche zomer,heeft alle landbouw-
voortbrengsels in hoeveelhetd vermin
derd, en natuurlijk die noodzakelijke
eetwaren klimmen in prijs.
En de ware middel
Het is de grenzen te openen om toe
te laten aan de vreemde voortbreng
sels in 't land te komen, en op die wijze
de inkoopprijs te doen dalen.
Maar ons klerikaal bestuur zal zulks
niet doen. En natuurlijk het steunt
eenerzijds op de buitenbeden, ander
zijds op de grondeigenaren die hunne
beste steunpilaren zijn.
En intusschen, mogen burgers en
werklieden duur betalen om weinig en
slecht te eten.
atol
GUM
Voor
Zich wenden
Pelikaanstraat, 48
a ANTWERPEN
OF BIJ DEN AGENT
DER STREEK.
Men schrijft In bij den Uitgever, Diximidestraat, nr 53, te Yper. De aankondigingen van
ganscii België en 't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle lioege-
naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.