i
1
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Donderdag, 2" November 1911.
5 centiemen.
Zevende jaar. Nr 51
Het programma en
hel doel der Volksgezinde
Liberale Partij.
De kïe/iiit» van 22 October
over i^ansch hel land.
De klerikale nederlaag in het land.
Gebroeders V.-vx C'oillie,
Eendracht maakt Macht. Verschijnende des Stonderdags. Vires acquirit eumdo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fr. 2-50
Mbn handelt bij overeenkomst.
Men schrijft iri bij den Uitgever, Uixinudestraat, nr 53, te Yper. De aankondigingen van
ganse!) België en 't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle lioege-
naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklamen25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
Het is niet alleen wenschelijk maar
noodzakelijk dat wij van tijd tot tijd
het publiek bezig houden met het
programma, met de strekkingen en
met het doel van de volksgezinde
liberale partij
Werklieden zoowel als burgers,
neringdoeners zoowel als landbou
wers en boerenarbeiders kunnen
zich overtuigen en moeten overtuigd
worden dat hunne aansluiting bij de
liberale partij de beste vruchten zal
afwerpen, zoowel voor hun eigen
welzijn als voor het alremeen be
lang.
Meer dan ooit is het bestaan van
eene machtige, invloedrijke liberale
partij in België eene behoefte, eene
noodzakelij kheid.
Terwijl de warboel heerscht in de
klerikale rangen en de verrotting
gevolg van dwang, millioenenver-
brassing, onrechtvaardige partijbe
gunstigingen ter eener zijde, wraak
roepende miskenningen ter andere
zijde zich langs alle kanten ver
openbaart, komt de liberale partij
voor met een veel belovende en
schitterende toekomst, waarbij zij de
eerlijke rol zal te vervullen hebben
veel onrecht te doen verdwijnen,
meer verdraagzaamheid en ook meer
voorspoed voor de miskenden te
betrachten.
De volksgezinde liberale partij
wil in de eerste plaats zooveel moge
lijk het lot van de werkersklas hel
pen verbeteren, zonder haar te wil
len paaien met de verzekering dat zij
haar het volmaakt geluk in den he
mel hier op aarde zal bezorgen.
Wij hebben te veel eerbied voor
de werkersklas, dan dat wij haar
vertrouwen en hare genegenheid
zouden trachten te winnen door haar
ontwerpen en droombeelden voor te
houden waarvan de verwezenlijking
na verloop van eeuwen niet te voor
zien is en zich wellicht nooit zal
voordoen.
Wij willen ook de oplossing van de
werkerskwestie niet opzoeken in
den klassenstrijd.
Alle oprechte menschenvrienden
en alle ware werkmansvrienden zien
klaar en duidelijk in dat de sommige
gevallen schijnbare tegenstrijdigheid
tusschen werkers- en bazenbelangen
beter zal opgelost worden en den
werkman door toenadering tusschen
werklieden en patroons te betrach
ten, dan door het stelselmatig aan-
kweeken van misnoegdheid der eer
sten tegen de laatsten en van ver
dachtmaking dezer laatsten tegen de
eersten.
De liberalen willen dat de werk
lieden hunne rechten weten te ver
dedigen en te handhaven.
Daarom willen de liberalen niet
alleen meer politieke gelijkheid, door
de afschaffing van het meervoudig
stemrecht en door eene algemeene
toepassing van de evenredige verte
genwoordiging op den rechtvaardi
gen grondslag die zou kunnen ge
vonden worden, maar ook meer on
derwijs, omdat de werkman in het
onderwijs eene zedelijke macht zal
vinden om zijne stoffelijke belangen
beter te betrachten en te verdedigen.
De lotsverbetering van de werken
de klas is in dezen zin innig verbon
den aan de invoering van het alge
meen verplichtend onderwijs. Dit
was altijd eene der hoofdbekomme-
ringen en betrachtingen van de
liberale partij. Meer dan ooit zal zij
er voor ieveren. Hardnekkig zullen
wij de klerikale partij blijven be
kampen die zooveel kwaad gedaan
heeft aan de uitbreiding van het
volksonderwijs en die er nog altijd
op uit is om de goede gemeente
scholen ten onder te brengen, ten
einde hare macht te steunen op de in
onwetendheid, willoosheiden karak
terloosheid opgekweekte geslachten.
Zooals de kiezing van 15 October
den val verkondigd heeft der kleri
kale Regeering, zoo is de kiezing
van 22 October de voorbode geweest
van de vergruising der klerikale
partij onder het opdagend regiem
van het Zuiver Algemeen Stemrecht.
Het dagblad La Dernière Heure
maakte de becijfering over de uit
slagen der bijgevoegde gemeente-
kiezing^en vond dat de antiklerika
len 48,455 stemmen behaalden en de
klerikalen 24,736 stemmen hadden.
In geene enkele provincie mochten
de klerikalen op meerderheid wij
zen, zelfs niet in YVest-Vlaanderen.
Na de verpletterende veroordee
ling, uitgesproken door het kiezers
korps van 15 October, waren de kle
rikalen zoo driest te beweren dat
ZIJ het waren die zegepraalden.
Zullen zij thans geen toontje lager
zingen
De kiezingen van verleden Zondag
zijn inderdaad gevoerd geworden op
grond der politieke gelijkheid die
wij voor AL de burgers eischen.
Ieder kiezer had slechts één.e stem
en het is onder die ééne stem dat het
kiezerskorps de klerikale partij heeft
verpletterd.
Heel het proletariaat en zelfs het
patronaat heeft het luide verklaard
dat het de katholieke Regeering en
met haar gansch de klerikale partij
veroordeeld het heeft met eene
ontzaglijke meerderheid verkondigd
dat de klerikale Regeering plaats
moet maken voor de demokratie,
voor de vereenigde antiklerikale
partijen.
Niemand vermag het dien volks-
eisch te stuiten, niemand is in staat
aan dien volksdrang weerstand te
bieden.
De antiklerikale mandatarissen in
de Wetgevende Kamers hebben reu
zenarbeid verricht in de laatste tij
den, stellen wij al ons betrouwen in
hen.
Na de vermeerdering der volks
vertegenwoordiging moet gansch het
land geraadpleegd worden opdat,
zelfs met ons schandalig knoeikies-
stelsel, het kiezerskorps kunne be
slissen wie en wat de Regeering van
morgen zijn moet.
Leve liet
Zuiver Ajgemeen Stemrecht
Sedert 1857, had het klerikalisme eene dergelijke nederlaag meer getrof
fen. De achteruitkruipers hebben hun hoop heel en al zien instorten zij
dachten, inderdaad, dat de samenstelling van het kartel een grooten afval
zou teweeggebracht hebben, ten profijte der klerikalen. Brussel en hare
voorsteden, de Brusselsche omgeving dus, heeft bijzonder wel gegeven. Het
klerikalisme is er verpletterd met 37,766 stemmen meerderheid voor de
linkerzijden.
In 1907, was die vooruitgang maar van 35,395 stemmen er dient gezegd
te worden dat het kartel voor de eerste maal gesloten is geweest in zekere
gemeenten te Brussel, namentlijk en men vreesde een aanzienlijke
afval van stemmen.
Ziehier de cijfers
1ÖOÏ 1911
Antiklerikalen
Klerikalen
Antiklerikalen
Klerikalen
Brussel
27,220
11,153
25,277
13,186
Ixelles
10,634
5,829
13,643
6,567
Schaerbeek
7,755
9,192
7,568
10,502
9,307
Molenbeek
3,264
10,326
3,375
St-Gilles
7,539
4,041
9,344
4,823
St-Josse
Laeken
4,634
2,637
4,803
2,660
3,520
3,072
4,206
3,493
Uccle
2,595
2,372
3,477
2,980
Vorst
2,076
1,176
3,247
1,852
Etterbeek
3,019
2,964
3,877
3,661
Omgeving
84,348
42,066
95,597
11,249
50,944
8,878
In de drie andere groote steden is de klerikale verplettering even bloedig.
Laat ons zien
1907
Antiklerikalen Klerikalen
33,825 28,154
25,176 15,504
25,842 12,731
Antwerpen
Luik
Gent
1911
Antiklerikalen Klerikalen
38,638 28,831
28,756 16,287
(24,629 14,314
1.796
84,843
56,389
93,319 59,532
8,076 -f 3,143
Nu blijven nog de hoofdplaatsen der provinciën. Zij ook veroordeelen de
klerikale politiek Hunne uitspraak is nederslagend.
Mons geeft ons 1700 stemmen meerderheid. Namen werpt de klerikale
meerderheid om. Brugge verjaagt 9 katholieken. De hoofdplaatsen en de
Brusselsche omgevingen doen de klerikalen 61 zetels verliezen. In ge
heel het land verliezen zij er honderden.
Hoboken, St Hubert, Dinant, enz., enz. worden liberaal. De streek van
Charleroi, de Borinage en het Centre verjagen de klerikalen uit hunne
laatste vestingen. Op 126 gemeenten der provincie Luik, waar er politieke
strijd was, zijn er 98 die de klerikalen totaal uit de gemeenteraden werpen.
Doornik hervat zich en geeft 150 stemmen meerderheid aan de liberalen.
Mechelen kiest 8 liberalen. De Vlaanderen ontwaken zich de zegepralen
van Brugge, Koptrijk, Thourout, Dixmude, Staden, bewijzen het genoeg
zaam.
De ontbinding wordt al meer en meer onvermijdelijk.
Vergadering der Linkerzijden.
De liberale volksvertegenwoordi
gers en senators zijn Donderdag in
een zaal van den Senaat bijeengeko
men.
Na een bespreking van den poli-
tieken toestand, werd besloten een
manifest aan het land te richten.
Daarin wordt gezegd De politiek
van het kartel heeft in de laatste
gemeentekiezingen gezegepraalt en
de politiek van de regeering werd
veroordeeld. Onder deze omstandig
heden bevindt zich de regeering in
denzelfden toestand als de klerikale
regeering van 1857.
Het ontslag van het ministerie is
dus eene noodzakelijkheid.
Wij zullen den volledigen tekst
van dat manifest mededeelen.
De socialistische zijde van de Ka
mer heeft Donderdagmorgen, in het
Volkshuis te Brussel eene vergade
ring gehouden, waarin de politieke
toestand werd onderzocht.
De debatten werden gesloten met
de stemming eener dagorde voorge
steld door M. Vandervelde, zeggend
dat, gezien den uitslag der verkie
zingen de socialistische gekozenen
voor plicht hadden de ontbinding der
Kamers te eischen, nadat de wet,
vermeerdering houdend van het
aantal parlementsleden, zal gestemd
zijn.
otvyte
~HlG,acX cua/re:
toUv ^ntiDCtjtuJL
ea aaitiL&iUTwexj'Uö-
RIJ UK
OoslstraatMOUSSE LA ERE.
M WEEKCALIH