Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Donderdag, 7n Maart 1912.
Achtste jaar. i\r 17.
De vier Mill ioen
voor de Onderwijzers.
De sehooue ziel
van i kind.
Loffelijke Voorbeelden.
Vet'sc hij stemde des Donderdags, Vires acquirit eundo.
Eendracht maakt Macht.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten Een jaar, Fr. 3?00.
Voor stad Een jaar, Fr. 3-50
Men handelt bij overeenkomst.
De klerikale bladen bazuinen den
Lof van het Staatsbestuur en
liegen dat ze zweeten.
Het volgende artikel van Le Pays
Wallon wordt door de klerikale pers
overgenomen
Het is eene opoffering van ver
schillende millioenen per jaar, die het
staatsbestuur zich zoo mild getroost
ten voordeele der onderwijzers onzer
gemeente- en aangenomen scholen
bij uitsluiting van de onderwijzers der
vrije en ondersteunde scholen.
Het is dat staatsbestuur, dat men be
schuldigt van samenspanning tegen
het officieel onderwijsdat men be
schuldigt, de onderwijzers der ge
meentescholen als parias te behande
len dat men beschuldigt, het onder
wijs onder de menigte niet te willen
verspreiden.
En deze bestatiging krijgt eene nog
bespottelijke!' beteekenis als men
denkt dal deze, die dergelijke beschul
digingen uitstrooien, juist de mannen
zijn, die nooit eenen rooden of blau
wen duit aan de scholen toegestaan
hebben.
Van nu af zal men weten waar de-
oprechte vrienden van het onderwijs,
de ware verdedigers der volksopvoe
ders, de ware steunstokken van het
volksonderwijs zich bevinden.
Tegenover het geschreeuw der te
genstrevers stellen de katholieken
daden.
Wat blufWat blufDe klerikalen
kunnen toch nietsdoen zonder hunnen
eigen lof daarover aan de vier hoeken
des lands uit te trompetten.
En wanneer stellen ze die daden
Als ze niet meer weten wat uitfineeren
om zich nog een beetje recht te hou
den als ze op alle manieren hunne
onverschilligheid voor bedienden en
werklieden 27 jaren lang hebben doen
blijken als ze op het punt staan, den
berg af te rollen, dan grijpen ze met
volle handen het geld uit de staatskas
en deelen het uit, wel zorg dragende,
het grootste paart voor hunne bescher
melingen te houden. Dan zeggen ze
aan allen, ook aan dezen, die maar
van de brokkelingen deelen Ge ziet
wat we voor u doen. Denkt er aan als
't kiezing is. Alles wat ze in de laatste
maanden gedaan hebben, is niets dan
kiespropaganda voor hunnen winkel,
die zoo deerlijk achteruitgègaan is,
dat ze nu tegen heug en meug tot de
minderen moeten gaan om hunne stem
af te bedelen, ten einde hem te red
den. Tot over enkele jaren nog spra
ken ze zoo niet. Ze lieten dan zien dat
ze de meesters waren. Nu is 't heele-
maal anders.
En als ze nu in hunnen eigen lof
maar zoodanig niet logen en zich zoo
valsch niet als volksvrienden aanstel
den
Doch wij laten liever de belangheb
benden zelf spreken. Wij zullen daar
meer over hooren.
Wat het Journal des Institu-
teurs aan Le Pays Wallon
antwoordt.
«Wij mogen deze nota, zoo vol
zichtbaar kiesbelang en leugentaal,
zonder antwoord niet laten voorbij
gaan.
1 Het is onjuist dat de onderwijzers
der vrije en ondersteunde scholen
uitgesloten zijn in het krediet van 4
millioen. Wel integendeelzij zijn
Men schrijft in bij den Uilgever, bixrmidestraat, nr S3, te Yper. l)e aankondigingen van
gansch België en 'i buitenland evenals de Nolariale en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureeie van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklamen25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
meer begunstigd dan de gemeenteon
derwijzers.
Artikel 1, littera G. van het konink
lijk besluit over de verdeeling der 4
millioen zegt
cc Eeue bijgevoegde jaarwedde van
200, 100, 300, 200 fr. zal toegekend
worden aan de onderwijzers, onder
wijzeressen, hulponderwijzers en hulp
onderwijzeressen der aanneembare
scholen.
En artikel 2 voegt er bij
Eene bijgevoegde wedde van 50
fr. per reeks van 4 dienstjaren, met
maximum van 300 fr. zal toegestaan
worden aan de onderwijzers en onder
wijzeressen der gemeente- en aange
nomen scholen van de 3% 46 en 5e
klassen, aan de hulponderwijzers en
hulponderwijzeressen der gemeente
en aangenomen scholen van al de
klassen, alsook aan de onderwijzers,
onderwijzeressen, hulponderwijzers
en hulponderwijzeressen der aan
neembare scholen.
Terwijl maar enkele klassen van ge
meenteonderwijzers eene bijwedde
krijgen, wordt deze toegekend aan AL
de onderwijzers der aanneembare
scholen.
Ook wordt de verhooging van 50 fr.
per reeks van 4 jaren dienst niet toe
gestaan aan de schoolhoofden der le
en 2" klassen terwijl zij gegeven wordt
aan AL de schoolhoofden der vrije
scholen, gelijk tot welke' klas zij be-
hooren.
2. De klerikalen beweren dat de on
derwijzers niet als verstootelingen be
handeld worden. Voor het oogenblik
willen wij de plagerijen en de vervol
gingen van vroeger vergeten en maar
denken aan de duizenden onderwijzers
wier jaarwedde tot zooverre vermin
derd werd dat zij te weinig hadden om
te leven en te veel om te sterven, of
die op wachtgeld gesteld werden met
een hongerloon, dat eenige jaren later
nog al afgenomen werd. Deze onder
wijzers waren geene verstootelingen,
neen, het waren geschandvlekte mis
dadigers, wier groot kwaad bestond
in trouw gebleven te zijn aan hunnen
eed en aan de wetten van het Belgisch
volk.
Doch laat ons daarover heenstappen.
In weerwil van het krediet van 4 mil
lioen, blijven de gemeenteonderwijzers
verstootelingen.
De meesten der andere bedienden
en ambtenaars hebben al opslag ge
kregen sedert Januari 1911 de onder
wijzers hebben moeten wachten tot 1°
October.
En laat ons eerst onze jaarwedden
yergelijken met deze der bedienden
van ijzerenwegen, posten en telegra
fen, der treinwachters, der tol- en ac
cijnsbedienden, enz. Zijn wij geene
parias Zijn de kristen onderwijzers
van ons gedacht niet
3. De socialisten en de liberalen heb
ben voor de scholen nooit geenen duit
gegeven 9
Om daarover een gedacht te hebben
moet men maar eene vergelijking ma
ken tusschen de loonroosters van de
onderwijzers der antiklerikale mid
denpunten en deze der klerikale ste
den en dorpen in Vlaanderen.
En zijn het de klerikalen niet, die
onder de wet van 1879 de bevolking in
opstand gebracht hebben tegen den
onderwijzer, onder voorwendsel dat
hij de gemeentelijke budgetvreter was?
Zijn het de klerikalen niet, die tij
dens de kiezingenvan 1884 geroepen
hebben Weg met de schooltak-
9
sen
En ziet men ten huidigen dage nog
niet hoe de Kempische pastoors de
katholieke gemeenteonderwijzers aan
vallen, die rijk worden ten koste der
fastenbetalers I
4. De onderwijzers zagen hunnen toe
stand merkelijk verbeterd door hetschool-
wetsontwerp Schollaert
Maar de officieele en ook de kristene
onderwijzers zijn het eens om te be
kennen dat het ontwerp eerder nadee-
lig was aan den stoffelijken toestand
van het personeel.
Van een anderen kant schatte de
volksvertegenwoordiger Verhaegen, in
eenen brief aan La Flandre Libérale,
op tivee millioen de voordeelen, voor
zien door het ontwerp Schollaert. En
eenige maanden later deelt men ons
vier millioen uit. De liberalen en socia
listen hebben dus gelijk gehad, deze
wet niet te bespreken, en ze hebben
ons eenen grooten dienst bewezen.
5. De daden der klerikalen kennen
wij en de meeste kristen onderwijzers
kennen ze ook. Deze daden hebben
slechts tranen en tandengeknars ver
wekt.
De onderwijzers zullen er aan denken
op 2 Juni.
Zoo spreken de mannen, die bevoegd
zijn in de zaak en de hatelijkheden on
zer tegenstrevers gezien en gevoeld
hebben.
En nu komt de klerikale pers een
kroontje vlechten voor de verdrukkers
van het officieel onderwijs en de offi
cieele onderwijzers omdat ze hun nu
eene aalmoes toewerpen om hunne
stem te kunnen afbedelen tegen de
aanstaande kiezingen Foei
Is dit alles geene officieele poging
tot omkooperij op groote schaal Ver
dienen onze meesters niet voor het
gerecht gedaagd te wordenZe zouden
dan misschien ook beweren dat er
geene genoegzame bewijzen zijn en dat
die omkooperij niet veel aan den uit
slag der kiezingen veranderd heeft. Dat
laatste zou wel kunnen waar zijn.
De onderwijzers zonder geloof gunsten
toewerpen en tegen de kiezingen hunne
stem afsmeeken Waar gaat het
naartoe Ja, ja, de klerikalen weten
van alle hout pijlen te maken ze zijn
voor alles in staat in kwestie van kies
propaganda.
Het is onder voorwendsel van bezui
niging en lastenvermindering dat de
klerikalen hunnen strijd tegen de
schoolwet van 1879 aangegaan hebben.
Het kwam er ook op aan de schoone
ziel van het kind te redden zooals
het klonk in hunne straatgezangen
zoowel als in hunne gebeden en kerk-
ceremoniëen.
Overal rezen er kloosterscholen op.
Jongens die nooit anders gedaan had
den dan de koeien te wachten, schoen
en kleermakersgasten die niet eens be
kend zijn met de vier eerste regels der
cijferkunde en die heel zeker niet het
minste begrip van opvoedingsleer had
den, zag men zoo eensklaps tot katho
lieke schoolmeesters hervormen.
Maar het was niet genoeg die scholen
te stichten en dit zonderling onderwij
zerskorps te bakken dat vergde geld,
veel geld en de katholieke schoolpen
ning werd op grooten voet ingericht.
De rijke katkolieken werden door den
pastoor gedwongen tot het betalen
van eene jaarlijksche bijdrage bur
gers, werk- en landlieden werden
alle weken eenige eet ten afgetrom-
meld en, wie niet wilde geven, liep ge
vaar, indien hij zaken deed, door die
vertegenwoordigers eener religie van
vrede en liefde geruïneerd te worden.
Het ging zoo ver dat op vele winkels
en werkhuizen van katholieke bazen,
er alle weken op het mager loon der
werklieden eenige centen ten voor
deele der klerikale papscholen werden
afgehouden. Wie zich daartegen wilde
verzetten werd onmeedoogend afge
dankt.
De schoollasten wogen zwaar op de
beurs der groote katholieke heeren en
nochtans, tot voor de kiezingen van
1884 bleven zij schreeuwen dat het
voor de ziel van 't kind was en dat,
zoo de liberalen scholen wilden, zij
die zouden moeten betalen met hun
eigen geld zooals de katholieken. Maar
nauwelijks waren zij meester van 't
land of de schoolwet werd veranderd,
niet in het belang van de ziel van 't
kind maar in het belang der groote
katholieke heeren, het is te zeggen dat
die scholen, onderhouden met hun ei
gen geld, op den last der gemeente
werden geschoven overal waar de
katholieken de meerderheid in handen
hebben.
Wat de godsdienstkwestie betreft,
daar bekommerde het katholiek minis
terie zich weinig om onder de libe
rale schoolwet had de priester even
veel gemak als nu om den catechismus
in de scholen te komen aanieeren, en,
indien hij het niet deed, bewijst dit
enkelijk dat onze geestelijkheid de be
langen van eene politieke kliek hooger
stelt dan de religie. Ondertusschen
hebben de klerikale kasteelheeren,
rijke kanunniken, bisschoppen en vette
paters den last der katholieke scholen
grootendeels overgedragen aan de re
geering en aan de provintie en ge
meentebesturen, maar daarmede is de
gelddorst van paapmans niet bevre
digd zij willen maar altijd meer en
meer voor de schatrijke kloosters en
daarom zouden zij de belastingschul
digen c< 20 millioen frank 's jaars
meer willen doen opbrengen.
Met bijzonder genoegen stippen wij
aan dat het Willemsfonds meer en
meer, ofschoon nog niét genoeg, doel
matige waardeering bekomt. Zoodra
hei laatste verslag der Gentsche afdee-
ling liet blijken, dat de geldmiddelen
niet meer toerijkend waren om de
steeds toenemende kosten der biblio
theken te dekken, ontving de voorzit
ter, prof. P. Fredericq, kort achtereen
twee sommen van honderd frank van
twee edelmoedige volksvrienden. Die
hebben begrepen dat het toenemen
der kosten juist het bewijs was van
toenemenden leeslust bij ons volk, en
dus van het onberekenbaar nut der
volksbibliotheken. Spijtig is het, dat
VELOMAKERS vaagt AGENTSCHAP
WIELRIJDERS vraagt GRATIS
LUXECAÏALÜGÜS
TUflmtRPU CICtE Cl Ltd, 18, PELIKAAHSTRMT.
DE WEERGALM
