Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Donderdag, 4" Juli 1912.
ilel Oordcol
van oen simpel soldaat.
De koning spreekI.
Woorden en Wenken.
Ministers aan hel Woord
Eendracht maakt Macht. Verschijnende des iPonderditf/SVires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS Men schrijft in hij den Uitgever, ltixfnudestraat, rr 53, te Yper. De aankondigingen van AANKONDIGINGEN
Voor den buiten Een jaar, Fr. 3-00. gansch Itelgië en 't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Voorstad: Een jaar, Fr. S£-50 gezonden worden ten bnreele van dit hlad.Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege- Reklatnen 25 c.
Men handelt bij overeenkomst. naamde artikels uiterlijk tegen Üijnsdag middag vrij en onderieekend toe te zenden. Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
Bara, de groote liberale staats
man, heeft eens gezegd De red
ding der liberale partij moet uit
Vlaanderen komen De kiezingen
van 2 Juni hebben al te wel bewezen
dat Bara waarheid sprak. Iedereen
is wel overtuigd dat de redding
moet uit Vlaanderen komen. Indien
wij zoo weinig vooruitgang in de
Vlaamsche gewesten maken, dan is
zulks niet zooals de klerikalen over
al uitkramen, het gevolg van het
kartel, maar het is enkel en alleen,
omdat de buitengemeenten overge
leverd zijn aan den pastoor en aan
den kasteelheer de eenén houdt het
volk dom en den anderen houdt het
vast.
Het is algemeen gekend hoe moei
lijk het op den buiten is het goede
woord te gaan verspreiden brood
roof en dwang zijn twee hoofdpunten
van het klerikaal programma die
overal en inzonder door de priesters
met eene onverbiddelijke woede toe
gepast worden. Bij hen is het Die
niet met ons is, is tegen ons en wan
neer men op den buiten tegen hen is,
iedereen weet wat er dan te wachten
staat.
In volgende artikelen zal ik eenige
staaltjes geven welke door die zoo
gezegde partij van rust en vrede toe
gepast worden.
Heden wil ik mij enkel bezig hou
den met te onderzoeken indien Vlaan
deren voor ons vrijzinnigen verloren
is, of indien wij integendeel hopen
dat ons vlaamsche volk eens zijne
verdrukkers naar waarde zal weten
te schatten, en naar het voorbeeld
van onze roemrijke voorouders het
juk zal weten af te schuddën dat hen
zoo loodzwaar drukt.
Voor mij lijdt het niet de minste
twijfel, ons volk van Vlaanderen zal
niet willen onderden hiel zijner ver
drukkers blijven, zooals vroeger zal
het durven het hoofd bieden.
Het is buiten kijf dat er voor onze
vlaamschepropagandisten moed noo
dig is om op te komen voor hunne
vrijzinnige gedachten. De klerikalen
beschikken op den buiten niet alleen
over de politieke geestelijkheid die
gedurig met het volk in betrekking
is, doch ze bezitten daarenboven nog
eene uitgebreide en wel ingerichte
pers. Klerikale propaganda blaadjes
worden het jaar door aan de kiezers
.gezonden.
Leggen wij ook zooveel bedrijvig
heid aan den dag Ik durf vlakaf
zeggen neen. Wij verwaarloozen de
buitenbevolkin te veel nadat de
buitenkiezers vier lange jaren door
de klerikalen bewerkt zijn, geven wij
hun een paar maanden voor de kie
zing blaadjes te lezen, er worden dan
een paar meetingen gegeven en dat
is alles. Kan deze werking het kleri
kaal werk van vier jaar vernietigen
Neen niet waar zulks is totaal on
mogelijk.
Wat dient er dan gedaan te wor
den om in dezen toestand te verhel -
pen Dit is heel gemakkelijk om op
te lossen beginnen met strijdbladen
te zenden het jaar door, daarvoor is
er natuurlijk veel geld noodig be
ginnen wij jus meteen strijdpenning
in te richten. Deze instelling zou
natuurlijk goed vooruit gaan indien
alle welstellende liberalen hunnen
plicht deden. Wij bezitten daaren
boven eene reeks nuttige propagan
da werken onder vorm van roman
Arm Vlaanderen Sophie
In onze vlaamsche gewesten
Sursum Corda en veel andere.
Deze werken zouden moeten ingoed-
koope brochuren verschijnen en op
groote schaal verspreid worden.
Het is onbetwistbaar dat het lezen
van deze werken, waarin de schrijvers
de toestanden op den buiten op eene
meesterlijke wijze blootgelegd heb
ben, op die bevolking moet indruk
maken. De reeks uitgaven van het
Julius Vuylsteke fonds zouden moe
ten door eiken vrijzinnige gelezen
worden. Om dit te verwezentlijken
moeten de strijdbladeren zulke wer
ken als mengelwerk laten verschij
nen.
Als simpel soldaat van het groot
liberaal leger heb ik er aan gehou
den mijne bescheiden meening te
geven, met de hoop dat onze leiders
de toestanden op den nauw zullen
ter hart nemen, en dat zij in het in
richten hunner propaganda niet zul
len vergeten dat de liberale werking
op den buiten, om vruchten te
dragen voortdurend moet zijn.
Als antwoord op den welkom-
groet hem toegestuurd door den ko
lonel van het regiment Grenadiers,
Zondag,heeft Koning Albrecht woor
den gesproken die verdienen onder
lijnd te worden
Het leger en de natie moeten el
kander wederzijdsch vertrouwen toe
dragen. Mijne plichten als Staats
hoofd indachtig, doe ik een wafmen
oproep tot onze otficieren waarvan
ikde hooge waarde en het diep gewe
ten ken opdat zij zich met lichaam
en ziel zouden toeleggen op de op
leiding van de kinderen welke de
natie hun toevertrouwd. En ik koes
ter ten zeerste de hoop dat deze natje
hoe langer hoe meer, met een helder
oog op de toekomst, de verheven en
gebiedende verplichting zal beseffen
die hare onzijdigheid zelf haar voor
schrijft die van steeds hare opoffe
ringen op de hoogte te houden van
den plicht dien het leger te vervullen
zou hebben, moesten internationale
verwikkelingen, welke steeds te
vreezen zijn, op zekeren dag België
noodzaken de onschendbaarheid van
zijn grondgebied te verdedigen.
Het zijn daar, in andere woorden
de verklaringen, 25 jaar geleden,
afgelegd door Leopold II bij onthul
ling van het denkmaal Breydel en
De Conink te Brugge.
De mannelijke taal en de vader-
landsche wenk van Leopold II hebben
geen weerklank gevonden, bij de
klerikale meerderheid, die het land
regeerd. Herhaalde malen nog pre
dikte de vaderlandsche profeet, doch
zijne stem klonk in de woestijn en de
bekommernis om 's rijks weerbaar
heid had zoo weinig den slaap ge-
stoord onzer regeerders in 't vvel-
k 'lige Capua, dat, toen verleden
jaar, onheilzwangere gevaarten op
rezen aan den horizont, ons leger
voor hetwelk 't Belgische volk zich
dan toch zooveel millioenen moest
getroosten al zoo min in staat was
als de burgerwacht zelf, om den in
dringer af te slaan.
Koning Albrecht paait zich denke
lijk niet met begoochelingen omtrent
het onthaal van zijn vaderlandschen
wenk. Hij weet, zooals wij, de kleri
kale meerderheid ligt vastgeketend
aan hare kiesbeloften en hoe drei
gend het gevaar ook worde, niets
zal aanvangen uit vrees den buiten
kiezer te mishagen.
Het leger zal niet op ernstigen
voet ingericht worden, zoomin als de
financiën van 't rijk op stevigen
grondslag zullen steunen, omdat de
klerikalen den moed niet hebben aan
den lastenplichuge en aan hen die
't betalen kan, de noodige recht-
streeksche lasten op te leggen doch
hun toevlucht zullen blijven nemen
tot de onrechtstreeksche middelen
om de kas te vullen, de levensmid
delen van den werkman belasten en
de komende geslachten doen boeten
met haar den last der aanzuivering
van s rijks schuld over te laten.
Het gevaar is dreigend het
Staatshoofd wijst het met den vin
ger aan en de raadsleden der Kroon
kennen er maar al te goed al de uit
gestrektheid van.
En toch zullen zij niet roeren.
Eens te meer zal het klerikaal kies-
belang de nationale bekommernis
smoren.
De klerikalen hebben immers als
leus op hunne vlag geschreven
Eerst de partij en dan het land.
Bedreigingen.
Sedert 2 Juni had men nog geen en
kelen minister, buiten den hr. de Bro-
queville aan 't woord gehoord. Zondag
nu hebben de heeren Carton en Ren
kin, de verloopen demokraten, ruim
schootshunne schade ingehaald op het
feestmaal door de geldschieters dei-
partij aangeboden aan deopstellers van
den properen Afrosser en van an
dere schimpblaadjes en aan de jonge
wachten, die zoogezegd de groote zege
praal hebben bewerkt.
In de toespraken, door den kleinen
garnaal der pdrtij gehouden, is niet
veel te rapen, doch de ministers van
Jusiitie en van Koloniën hebben eens
hun hartje gelucht.
Dc uaaltijdw;erd gehouden te Bosch
voorde, in het oud jachtpaviljoen der
hertogen van Brabant, dat thans in een
gasthof herschapen is, wat aan den hr.
Carton de Wiart gelegenheid gaf met
zijne historische kennissen uit te pak
ken.
Hier is het, zegde hij, dat de herto
gen van Brabant, na in het Zoniënbosch
jacht te hebben gemaakt op vossen,
wolven en andere gevaarlijke dieren,
kwamen uitrusten van de vermoeie
nissen der jacht. Wij zijn thans allen
hertogen van Brabant, die de rust ne
men na den grooten slag.
Zeer vleiend voor de oppositie, niet
waar, vergeleken worden met.vos
sen, wolven en andere gevaarlijke die
ren..
Daarna, het onderwerp behandelend
dat de klerikale partij den schrik 0111
het lijf slaat, vervolgt de minister
De uitslag eencr kiezing wordt
niet gewijzigd door het dreigen met
een oproer. De verkiezing van 2 Juni
heeft aan de regeering uitdrukkelijke
plichten opgelegd. Zij zal zich aan
die plichten niet onttrekken en het
vertrouwen in haar gesteld zal niet
beschaamd worden. Waar 't noodig
blijkt, zal de regeering het bewijs
geven van krachtdadigheid en door-
tasting, in de mate die wordtverwacht
door het volk
Het slot van den volzin in de ma
te verwacht door het volk is waardig
om in een kastje te worden gehangen.
Spijtig dat dezelfde minister van Ju
stitie reeds vergeten heeft dat burge
meester Max zich genoopt zag, de on-
bewinpelde aanhitsing tot wanorde en
bloedvergieten, in een klerikaal blad,
L'Avenir du Luxembourg zwart op
wit gedrukt, acht dagen vöör de kie
zing de mogelijkheid eener nieuwe li
berale schoolwet besprekend Wij
zullen ons niet door de logièn laten
knevelen tot de verdediging van ons
geloof zijn alle middelen geoorloofd,
de gewapende opstand niet uitgeslo
ten.
Minister Renkin meende liet gepast
de schoolkwestie op die smulpartij op
te rakelen.
Ziehier hoe hij zich uitdrukte
Sommigen hebben het gerucht
verspreid dat de katholieke partij ver-
.zaakt had aan de herziening der school
wet.
Daar is niets van. Wij hebben het
ontwerp dezer herziening niet opge
geven. De schoolkwestie moet en zal
opgelost worden wij willen de volledi
ge en dealgeheele vrijheid in de keus
der school aan den familievader schen
ken... Wij zullen ons niet meer laten
afschrikken, door de snoeverij dei-
liberalen, noch door de bedreigingen
en gewelddaden der socialisten.
In zekere kringen is gezegd dat wij
ons toegevend zouden moeten toonen
Welke toegevingen zouden wij moeten
doen Wij loopen reeds over van ge-
matigheid. Het staat vast dat wij niets
zullen ondernemen tot miskenning dei-
rechten van .onze tegenstrevers, doch
wij eischen erkenning onzer eigene
rechten en er zal rechtvaardigheid ge
schieden.
Minister Renkin zegde verder nog
Zoolang wij onzen post blijven be-
kleeden in het ministerie zullen wij
niet toelaten dat de orde gestoord wor
de. Wij zullen alle wanordelijkheden
met de meeste krachtdadigheid onder
drukken. En ik roep de katholieke
werklieden toe, die worden bestookt
door de socialisten Wij zullen niets
onbeproefd laten om de dwingelanden
van het Volkshuis» voorgoed de knip
op den neus te zetten.
Het Belgische volk kent nu de be
dreigingen tusschen pot en pint uitge-
kraaid aan het adres der oppositie door
twee leden van den raad der kroon.
Carton en Renkin mogen gerust zijn
hel werkvolk zal aan de klerikalen de
gelegenheid nietgeven van achter eene
wrlopgediende tafel, de bevelen te ge
ven, waardoor de volkseischen in het
bloed zouden gesmoord worden.
I)c wettelijke wapenen waartegen al
de bluf en de snoeverij van verloopen
demokraten niets vermogen zullen wel
de regeering dwingen, zooals de heer
Renkin het zegde rechtvaardigheid
te doen geschieden
