MtHmm m m WÈ&mms.
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Donderdag, 25" Juli 1912.
5 centiemen.
Achtste jaar. \Tr 37.
De Al ceiling van
den heer Woeste.
De Fmnsebe school
en de klerikale lasteraars
De olïiciëclc ontknoping
dei- kiezers.
Bankbriefjes van
vijf frank.
Opgedragen aan alle
eerlijke werklieden
en burgers
Eendracht maakt Macht. V evHchijnentie des BBontierdaf/sVires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fr. 2-50
Men handelt bij overeenkomst.
Men schrijft in hij tien Uilgever, bixfnudeslraat, nr S3, te Yper. De aankondigingen van
gansch ilelgië en i buitenland evenals de Nolariale en Rechterlijke aankondigingen inogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij eri onderteekend toe te zenden.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklatnen25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
Geene Herziening der Grondwet.
Een medewerker der« Chronique
zou, naar het schijnt, een gesprek
gehadhebben metden katholieken lei
der, volksvertegenwoordiger Woes-
'te. Heeft deze heer het in den laat
ste tijd nogal fel verkorven bij een
groot deel van zijne partijgenoten,
toch is het niet te loochenen -dat zijn
invloed nog niet beneden nul is ge
zakt.
Zijne meening omtrent den poli-
tieken toestand is dan ook niet van
belang ontbloot. Aatfgaande de ver
kiezing van 2 Juni is hij natuurlijk
t'akkoord met zijne geloofsgenooten,
dat de klerikale zegepraal de wel
verdiende belooning is van een 28-
jarig kloek regeeringbeleid. Druk
king en omkooperij, daar heeft de
gekozene van Aalst nooit iets van
gemerkt. Die zaken bestaan maar
alleen in de verbeelding der opposi -
tie, die aldus hare nederlaag zoekt
te verklaren
Hiermede zullen al de klerikalen
roerend instemmen, zelfs zij die hun
geld te grabbelen hebben gegooid
om stemmen voor hunne partij te
winnen.
Maar wat de heer Woeste verder
zegde, zal aan de jong-katholieken
wellicht minder aangenaam in de
ooren klinken. De Aalsterschehoofd-
man heeft zich in grondbeginsel te
genstander verklaard van vele der
demokratische hervormingen die de
klerikalen gedurende den kiesstrijd
noodzakelijk hebben moeten beloven
te verwezenlijken. Die hervormingen
zouden, naar de hr. Woeste meent,
de - behoudsgezinde elementen der
partij in hunne belangen krenken.
Over de arbeiderskwestie stapt hij
ook duchtig heen, en de ontworpen
schoolwet zou maar liefst niet meer
opgedolven worden
Aangaande het brandende vraag
stuk van de herziening der Grond
wet, met het oog op de invoering
van het zuiver Algemeen Stemrecht,
denkt de heer Woeste te weten dat
de Regeering zich uit al hare krach
ten zal verzetten tegen de herziening.
De katholieken zullen geen haar
breed afwijken van de voorgenomen
gedragslijn. Zij zijn het allen eens
om den huidigen toestand op kies-
gebied, zoo uiterst voordeelig aan
hunne partij, te laten voortduren.
Uit dit interview zou blijken dat
de zoogezegde katholieke demokra-
ten niets in de pap zullen te brok
ken krijgen en dan ook den mond
zullen gesloten houden wanneer de
kwestie van de herziening der grond
wet in de Kamer zal te berde ko
men. Eens te meer zal bewezen wor
den, dat zij maar demokraten met
valsche neuzen zijn, die hun demo-
kratisch programma op zak moeten
steken zoodra de zoogenaamde hoo-
gere belangen der partij en bijgevolg
de eigenbelangen van de behouds
gezinde elementen het vergen.
Blijft te boeien of de herziening
der grondwet, onder den drang dei-
openbare meening zal kunnen gewei
gerd worden. Het volk zal hier
Waarschijnlijk de opperste rechter
zijn.
Ter gelegenheid van het fransch
nationaal feest, dat op Zondag 14
Juli te Brussel door de Fransche ko
lonie gevierd werd, hebben de kleri
kale lasteraars eene oorveeg van
belang gekregen.
Tijdens dat feest heeft de Fransche
gezant de te Brussel wonende Fran-
schen in korps ontvangen. Bijna al de
Fransche maatschappijen waren er
vertegenwoordigd.
In eene rede, die fel opgemerkt
werd, heeft de heer Charles Rolland,
voorzitter van de Fransche handels
kamer, welsprekend verzet aange-
teekend tegen de bewering der kle
rikalen in den laatsten kiesstrijd, als
zou de Fransche school eene kweek
school zijn van Bonnot's en Garnier's.
Of dat nu de Fransche wereldlijke
school te Brussel zij zegde hij of
onze Fransche wereldlijke school,
waar zij maar een spruit van is, wij
zijn fier op haren oorsprong en den
geest, die haar heeft doen ontstaan
en er eene groote werkplaats voor de
demokratie van gemaakt heeft. De
kiestijdperken in Belgie nemen sedert
eenigen tijd tegenover ons Vaderland
een bijzonder aanvallend karakter
aan. In de Vlaanderen hebben zekere
plakkaten onze landsbestuurders
voorgesteld als mannen, die de ker
ken in brand steken en de kloosters
plunderen. En wij zien de meeste
bestuurders of hoofdopstellers van
de dagbladen, die op de meest hard
nekkigste wijze Frankrijk belasteren,
het lint van 't Eerelegioen in 't
knopsgat dragen zonder dat wij
weten hoe zij het verkregen hebben.
Frankrijk wordt hier maar gewaar
deerd voor zijne deelneming aan de
tentoonstellingen en omdat het hun
nen goeden uitslag verzekert.
Na de voorzitters bedankt te heb
ben voor de vriendelijke woorden,
die zij hem toestuurden, -zegde de
gezant Gij hebt reden gehad om
bewogen te zijn over de feiten, die
gij hebt aangehaald. Ik ben er zelf
door bewogen geweest, maar gij
moogt ze niet te hoog opnemen.
Deze aanvallen zouden hatelijk zijn,
zoo zij niet belachelijk waren. Zij
komen maar van eenige Belgen en
onze officieele betrekkingen met het
Belgisch staatsbestuur zijn onaange
roerd gebleven. De onzijdige school
bepleiten, is dat niet den vooruit
gang bepleiten in zijnen zuiversten
vorm de vrijheid van geweten
Het is ook het geslacht bepleiten,
dat sedert veertig jaar de bewonde
ring der wereld verdient door zijne
wijsheid, zijne trouw aan de grond-
begindselen en zijn vredelievenden
geest. Wij moeten eens lachen met
de dwaling van hen, die het tegen
deel meenen. Het Araabsch spreek
woord zegt De honden bassen,
maar de karavaan gaat voort.
Zie dat is ministertaai. Dat wil
zeggen dat al het gezegde rijp over
wogen en in de meest vriendschap
pelijke en hoffelijke termen is uitge
drukt.
De voorzitter van de Fransche
handelskamer te Brussel heeft niet
zonder reden zijn spijt uitgedrukt
over de lage aanvallen der klerikalen
tegen de Fransche school en de
Fransche gezant, de officieele ver
tegenwoordiger van het Fransche
staatsbestuur in Belgie heeft hem
gelijk gegeven en op de meest be
leefde, hoffelijke wijze de Belgische
klerikalen met honden vergeleken,
die bassen, maar aan wier gehasse-
bas de vooruitgang zich niet stoort.
't Is maar jammer dat die bassers
een deel van 't Belgisch kiezerskorps
afgeschrikt hebben en door bedrog
hier meester blijven.
't Is nu toch eender. De hatelijk
heden van de Belgische klerikalen
zijn nu eens duchtig aan het Fran
sche staatsbestuur, door Franschen
zeiven, bekend gemaakt. De Fran
sche minister heeft eens fijntjes ge
spot met de klerikale lasteraars, van
hoog tot laag, zoowel de hoogge
plaatste, die de schandelijke propa
ganda gesteund en dus goedgekeurd
hebben en de afgevaardigden met
ronkende namen, die er hunnen zetel
door wonnen, als de andere keffers
van kleiner kaliber. Al die bassers en
keffers, waaronder zoovele met Fran
sche eerekruisen en strikjes op de
borst of in hun knopsgat prijken,
weten nu dat zij in Frankrijk niet
hooger gewardeerd worden dan
honden. Zullen ze 't zich voor gezegd
houden en voortaan over Frankrijk
en zijn onderwijs zwijgen, of zullen
ze er met de naaste kiezingen weer
mee voor den dag komen
Maar dan zou het misschien zoo
goed niet meer afloopen. De Fran
schen zijn er de mannen niet naar
om zich twee maal te laten belee-
digen.
Het schouwspel, dat ons aangeboden
wordt door de bespreking der omkoo-
pingvan de kiezers door het gouver
nement, is bedroevend. De minister
de Broqueville erkent dat hij aan 70
tot 80,000 werklieden, bedienden .en
ambtenaars verhoogingen van loon en
jaarwedde gegeven heeft, alsook ver
goedingen en decoratiën. De liberalen
en socialisten verwijten aan het gou
vernement niet, dat het die voordeelen
heeft toegestaan, maar zij verwijten
hem 1° dat de ministers in den loop
der bespreking van de begrooting, dus
eenige weken en maanden voor de
kiezing, geene enkele verbetering heb
ben willen toestaan, die door de lin
kerzijden voorgesteld werden 2° dat
er sommige voordeelen toegestaan
werden waarvan de werklieden maar
15 bekwamen vöör de kiezing en
waarvan de overblijvende 55 zouden
toegestaan worden, indien hetzelfde
ministerie aan het bewind bleef (geven
en beloven dat is toch wel omkoo-
pen)3° dat de ministers gewacht
hebben van uitdeelingen te doen, tot
dat de Kamers uiteen gegaan waren,
om alle toezicht op het geschikt 00-
genblik te vermijden 4° dat de meeste
benoemingen, verhoogingen en uitbe
talingen per expresbrief en telegram-
mandaat gedaan werden den avond
vöör en den morgen zelf van de kie
zing, zoowel dat vele werklieden en
bedienden, met hel kiesgeld op zakter
stembus gingen. Als het ministerie
zeker was van de overwinning, zooals
de katholieken beweerden, waarom
heeft het niet gewacht tot na den 2 Juni,
om de lotsverbetering der betaalden
van den Staat te verbeteren.
Een andere bedroevende bestatiging
bij die besprekinggeen enkel lid
der meerderheid heeft een woord van
afkeuring uitgesproken over de leu
gens die de katholieken vöör de kiezing
over lib eralen en socialisten overal
verspreidden, noch over de schandali
ge schimpschriften en printen uit de
Beekstraat, waarin men de Kamerleden
op denzelfden voet zette als moorde
naars en dieven, en waarin de kinders
der wereldlijke scholen als apachen
werden voorgesteld.
De geestelijkheid moet het peil der
zedelijkheid fel verlaagd en de stem
van de gewetens bijna gansch uitge
doofd hebben, daar waar zij binnen
dringt, opdat het gouvernement, met
goed gevolg zijne deugnieterij en heeft
kunnen plegen. Er is verrotting van
hoog tot laag, en, zegde onze leider
Paul Hymans, zulke toestand doet
vreezen voor de toekomst.
Sedert de kiezing is de Belgische
rente tot 80 fr. gezakt en het gouverne
ment heeft eene leening aangegaan van
driehonderd millioen fr. (300,000,000
fr.) aan 4 om al de gaten te stoppen
Deze week zal de verrotting, die zich
bij de verkiezing ten toon spreidde,
nog wat in détail besproken worden.
Daarover toekomende week wat
meer.
Buiten zijne leening van 300 millioen
frank, heeft ons Staatsbestuur nog een
andere operatie 111 't zichthet zou
namelijk aan de Nationale Bank toe
staan, bankbriefjes uit te geven van
fr. Daar was vóór de kiezing al wat
van gesproken, en toen hebben de
klerikale bladen dat gelogenstraft met
al de schaamteloosheid, die hun eigen
is. Nu komt het uit dat de briefjes van
5 fr. reeds gemaakt zijn en alle dagen
kunnen te voorschijn komen.
Nu al is het onmogelijk, nog aan een
stukje goud te geraken.
Laat de bankbriefjes van 5 fr. eens
in omloop zijn, dan duurt het geen
zes maanden of ook het laatste vijf
frankstuk is verdwenen. De menschen
zullen dan voor alle geld niets anders
meer hebben dan wat voddepapier,
waarmede zij in den vreemde niet vee!
zaken zullen kunnen doen. En moest
er dan aan de grenzen onverwacht een
oorlog uitbreken, dan ware dat bank
papier geen duit meer waard.
En dan. zijn er nog sukkelaars, die
voor de klerikalen gekozen hebben,
alleen maar uit schrik dat onder een
vrijzinnig bestuur de socialisten op
hun geldzakje zouden komen kloppen.
Wat zullen ze 't duur betalen als we
wat verder zijn. 't Is maar jammer dat
de vrijzinnige mannen het met de ban
gerikken moeten bekoopen. Maar 1111 is
't te laat beklaagd.
ra cs -2s TSfSS m m *ss
Al de verhoogingen van jaarwedde,
pensioenen, vergoedingen en andere
gunsten, daags voor de kiezingen ver
leend aan meer dan 80 duizend open
bare bedienden en werklieden, om ze
gunstig te stemmen voor de klerikale
MEWEERGALM
