Foorplein
Gnoom MAUiiT
Staatsmiddelbare
school.
Decan, Maurice,
was. Daardoor hebben zij tusschen
twee groote gedeelten van ons volk
eene klove gemaakt die moeilijk of lie
ver nooit meer zal kunnen .aangevuld
worden. Zij hebben liet Vaderland let
terlijk van een gescheurd met zulk
wreed geweld, dat alle toenadering
tusschen de twee gedeelten voortaan
onmogelijk is. Wij zien daarvan reeds
de droevige gevolgen. Het Walenland,
waar vroeger, zelfs in het heetste van
onzen taalstrijd, niemand ernstig aan
eene bestuurlijke scheidinghadde dur
ven denken, vraagt nu die scheiding.
Het vraagt nu om afgescheiden te wor
den van 't Vlaamsche land niet alleen
om reden van taal, maar meer nog om
reden van godsdienstigen, verstande
lijken enstofïelijken aard. Het beweert,
niet meer te kunnen leven in eenen
toestand van dwang, onwetendheid en
stoffelijken achteruitgang, waarin ons
hatelijk klerikaal staatsbestuur het wil
houden. Het wil niet meer buigen
voor de klerikale overheersching, die
zegt het haar grootsten steun hare
grooste macht uit Vlaamsch Belgie
haalt.
Dat heeft eene groote, eene droevige
beteekenis in ons land, vooral daar die
wensch uitgaat van wege mannen,
wier volksdichter Antoine Glesse, een
maal zong
Flamands, Wallons, ce ne sont la que
(des prénoms
Belge est notre nom de familie.
Op ons geld, op al onze staatspapie
ren staat eene schoone spreuk, eene
machtige spreuk in onze beide lands
talen «Eendracht maakt macht».
Welnu, die spreuk hebben de klerika-
len al hare macht ontnomen. Zij hebben
roekeloos met vuur' gespeeld. Door
dwang, laster, beieedigingen en kies
bedrog hebben zij hun meesterschap
behouden, maarzij, en heel het land
met hen, zouden het wei duur kunnen
betalen.
Het Nationaal gevoel
bij de schooljeugd.
Doch niet enkel voor het huidige
geslacht hebben de klerikalen 's lands
toestand verbrod ook voor de toe
komst hebben zij een onmetelijk kwaad
gedaan.
Zij hebben twist en tweedracht ge
zaaid op plaatsen waar onze politieke
geschillen hadden moeten onbekend
blijven.
Zij hebben de openbare scholen be
dorven, daar waar zij er eenigen in
vloed hadden. De andere hebben zij
veranderd, belasterd. Zij hebben ze af
geschilderd als holen van bederf,
kweekplaatsen van ontuchtigen en ban
dieten.
Hebben zij wel het kwaad voorzien,
dat zij daardoor aan het land gedaan
hebben Zoo ja, dan moeten wij zeg
gen dat zoo niet alle klerikalen gemee-
ne kerels zijn, ten minste allegemeene
kerels klerikalen zijn of hen steunen.
Hebben zij het niet voorzien, dan be
klagen wij hen en heel het land, dat
door die laffe aanranders op den hoop
toe nog moet bestuurd worden.
Het hart des kinds moet vreemd blij
ven aan onze moeilijkheden. Het kind
moet nog niets doen dan leeren en spe
len. Wij moeten het verre van onze
maatschappelijke bekommeringen, op
leiden in eer en deugd, in wijsheid en
verstand, opdat het later als mensch
en burger beter zijne plichten leere
begrijpen dan zooveele ongelukkige
volwassen op onze dagen, opdat het
met helderen blik de toestanden zou
kunnen inzien en zich niet late omkoo-
pen of verleiden door menschen, die
van hem een sport willen maken van
de ladder, langswaar zij de hoogere
macht, kunnen bereiken.
De kinderen, gelijk van welke ge
loofsbelijdenis of stand, moeten elkan
der leeren liefhebben omdat zij allen
Belgen zijn en samen moeten werken
in 't belang van 't Vaderland.
En wat hebben de klerikalen met
hen gedaan
In hunne scholen hebben zij maan
den lang de leerlingen tot kiesagenten
gebruikt, ze uitgezonden tegen alle an-
dersdenken om hen te hoonen, uit te
fluiten en met slijk en steenen naar
hen te smijten. Zij leeren hun jaren
lang alle menschen haten, die willen
vrij denken, die menschen aanzien als
duivels, ze belasteren, vervolgen en
mishandelen. In plaats van broeder
liefde, prenten de kierik&len bij de
schooljeugd broederhaat in en vormen
zoo een geslacht van dweepers, stok-
slagers en andere beminnelijke land-
genuoten, die alles behalve den schoo-
nen naam van vaderlanders verdienen.
En de officieelescholen? Wij hebben
het reeds gezegd. Zij schilderen ze af
als krochten van den duivel en de kin
deren, die er naartoe gaan, als duivels
kinderen. Is het dan te verwonderen
dat zelfs onder de schooljeugd eene
kloof gedolven wordt, die niet meer te
dempen is Is het dan te verwonderen
dat in de steden de leerlingen der
kloosterscholen deze der officieele
scholen achter hoeken en kanten af
wachten om ze uit te schelden en af te
ranselen
Is dat vaderlandsliefde aankweeken,
het nationaal gevoel bij de jeugd ver
sterken Neen, dat is hel Vaderland
verdeelen in twee vijandige kampen,
die elkander haten en verfoeien en voor
wie alle samenwerking onmogelijk is
en blijft. Daarom herhalen wij, dat, als
onze tegenstrevers dat met voorbedach
ten rade doen, zoo niet alle klerikalen
gemeene kerels zijn, alle gemeene ke
rels toch klerikalen mogen genoemd
worden of ze steunen.
Brifaut, Brifaut Gij hebt op het feest
van Roeselaere met eenen steen gesme
ten die op uwen eigen kop en op dien
van al uwe verwaande partijgenooten
terug valt.
A propos van de
leeniii!» van 501) millioen.
De bankiers hebben de insch rij vings-
brieven rond gezonden voor onze
staatsleening van 300 millioen, 4% on
der vorm van kasbons, terug te betalen
binnen de 5 jaar. Er kunnen heele bons
van 1000 fr. en gedeelten van 100 fr.
gekocht worden aan den onverminder
den prijs van 1000 fr. of 100 fr. ieder.
Maar hoeveel zal het staatsbestuur
aan do bankiers voor de uitgifte van de
kasbons moeten uitkeeren Dat ^al
wel eenige millioentjes zijn. Het durft
niet meer met rentetitels 3 beginnen
en nu kost hem die leening al 1 of
8 millioen fr. meer aan intrest alleen.
Doch ofschoon het met geene rente
titels heeft durven werken, lijdt onze
staatsrent tamelijk erg van die Ieening.
Op korten tijd is onze rent 3 tot 81
en 80 gedaald, terwijl de 2% maar aan
69 fr. meer staat.
Ja, de -klerikalen hebben hunne
schaapkes in huis, maar, zooals we
reeds zien, 't zullen kostelijke schaap
ken s zijn.
pulcnkHi.
Uit verschillende steden bericht men
dat de lastenbrieven, dees jaar te laat
en zeker na 2 Juni uitgedeeld, eene
gevoelige verhooging van patenten ver-
melden. In den handel wordt daar
hevig over geklaagd.
ParbleuDat was te verwachten. Het
staatsbestuur moet wel middelen zoe
ken om de onkosten te dekken van al
de gunsten, die het aan de staatsbe
dienden heeft toegestaan. 300 millioen
fr. 1 qenen bij middel van kasbons,
bankbriefjes van 5 fr. uitgeven omdat
de zilveren vijffrankstukken in ons land
te schaarsch worden, en nu de paten
ten opslaan, is nog maar een begin. Er
zal nog wef meer komen. Onze mees
ters zullen het nog wel erger aan boord
leggen dan zij ons vanwege de socialis
ten hebben doen vreezen, moesten de
antiklerikalen gekozen worden.
Men zou meer moeten klagen dat de
lastenbrieven zoo laat verschenen zijn
terwijl de verhoogingen, de benoemin
gen, enz. voor de staatsbedienden nog
voor 2 Juni zijn uitgekomen.
Maar dat zal de vergelding zijn. Het
staatsbestuur kon toch niet alles te
gelijk doen en, zooals M. Woeste met
eene geveinsde leukheid zegde, het
kiest het gepaste oogenblik.
M. de Broqueville heeft het ook ge
zegd toen de antiklerikalen, lang vöör
de kiezingen, opslag en verbetering
voor de staatsbedienden vroegen en
het nooit bekwamen omdat er dan geen
geld in kas was. Onze kabinetsoverste
heeft zijn uur gekozen om het geld met
hoopen uit te strooien en zoo een
geheel staatsdienstpersoneel om te koo-
pen heel dicht bij de kiezingen.
Dat is alles klerikale politiek. Waar
om klagen nu zoovele kooplieden en
neringdoeners, die zich door de kleri
kale schrikaanjaging hebben laten
misleiden
Nu zitten de klerikalen zeiven diep
in den zak der lastenbetalers. De so
cialisten zouden dat niet gedaan heb
ben, maar de lastenbetalers geloofden
de woorden der antiklerikalen niet. Ze
moesten weer klerikalen aan 't, bestuur
hebben.
•Zij hebben ze nu en.... opslag-
lasten op den hoop toe.
van
De iSoeve|>;iclilen
Bij zooveele punten, die de klerika
len van het liberaal programma afge-
i nomen hebben om ze als de hunne in
de Kamers voor te stellen, b. v. de af
schaffing van de plaatsvervanging, den
persoonlijke dienstplicht, het verplicht
onderwijs, de werkmanspensioenenen
andere, komen zij er nog een ander te
i voegen, namelijk de hoevepachten.
1 In zijne redevoering van Vrijdag 19
I Juli laatsleden heeft M. Helleputte aan
gekondigd dat hel staatsbestuur bereid
is om zich bezig te houden met de hoe
vepachten. Het komt er niet te vroeg
mee al. Al lang reeds hebbende libera-
len een wetsvoorstel daarover inge-
l diend en, als het tot nu toe nog niet ge-
stemd werd, is dat alleen te wijten aan
de stelselmatige tegenkanting der rech
terzijde, die boven alles in 't voordeel
der groote landeigenaars zoekt te han
delen.
Ziehier, overigens, de schikkingen
van dat wetsvoorstel, dat de liberalen
aan de Kamer voorgelegd hebben.
1De verplichting van de grondgoe-
deren (hoeven en landerijen) te ver
pachten voor eenen duurtijd van ten
minste 15.jaar, met de vrijheid vöor
den pachier, alle drij jaar zijne pacht te
mogen opzeggen.
Met de huurkontrakten van langer
duur, zijn de verpachtingen zoo talrijk
nieten de pachier kan zooveel tegemak-
kelijker het gehuurd goed verzorgen en
verbeteren.
2. De verplichting van weerskan
ten, de pacht één jaar op voorhand op
te zeggen.
De huurder moet de tijd hebben om
eene andere hoeve, en de eigenaar om
een anderen pachter te zoeken.
Onder dat opzicht bestaan in Vlaan-
Hebben het uitgangsdiploma
bekomen
Ghisquière, Emile, niet de grootste vrucht.
Bryxis, Robert, met groote vrucht.
Santy, Sylvère,
Messiaen, Oscar,
Boyaert, Georges,
Dehondt, Ferdinand,
Ommeslagh, Félix, met vrucht.
Mesure, Gaston,
Opsomer, Robert,
Bondue, Albert,
Prijskamp
onder de gestichten van
middelbaar onderwijs in ign.
(Vier leerlingen
hebben aan den prijskamp deelgenomen).
1' Letterkundig gedeelte.
[Fran sch, VlaamschGeschiedenis en
Aardrijkskunde)
I
Afdeeling A.
2de Accessit'Baeyén, Emile,
67 punten op 100.
Afdeeling C.
Melding Folcque, Valère,
64 punten op 100.
Notebaert, Georges,
54 punten op 100.
Vanhoet, Ferdinand,
51 punten op 100.
2° Wiskundig gedeelte.
RekenkundeMeetkundeAlgebra,
Boekhouden)
Afdeeling A.
7(k' Accessit Baeyen, Emile,
78 punten op 100.
Afdeeling C.
Prijs Notebaert, Georges,
90 punten op 100.
Prijs Folcque, Valere,
80 punten op 100.
Melding Vanhoet, Ferdinand,
69 punten op 100.
deren gebruiken, volgens welke de
pacht zelfs 24 uren op voorhand mag
opgezegd worden. Dat wordt nog al ge
daan in kiezingstijd.
3. Het bepaald verbod van in het
kontrakt voorwaarden te brengen, die
de vrijheid van het planten, zaaien,
enz. beperken, zooals het verbod van
zekere planten te kweeken of zekere
meststoffen te gebruiken.
4. De verplichting van aan den
huurder, die het goed verlaat, schade
loosstelling te geven voorde belangrij
ke verbeteringen, die hij aan dat goed
gedaan heeft.
5. De verplichting van altijd een ge-
'schreven huurceel te maken alsmede
eenen staat of inventaris van het in ge
bruik genomen goed, bij elke nieuwe
verpachting.
Door deze twee schikkingen zouden
vele moeilijkheden en rechtsgedingen
tusschen eigenaar en pachter vermeden
worden.
6. Eindelijk de vermindering der
voorrechten van den eigenaar.
Deze bepaling zou
zijn voor het ernstig
een landbouwkrediet.
zeer voordeelig
daarstellen van
i Op het Foorplein der Groote Markt
staan onder meer aantrekkelijkheden,
de welgekende
C;u rotisel-Sjilon
l O vermeer-Kom liaeli,
waar eenieder eenige aangename uur
tjes doorbrengen kan.
1 Verders treffen wij nog den
G rooien Circus SOS.II
waaralle avond eene prachtige ver-
fooning gegeven wordt, met de mede
werking der 50 artisten paardenrij-
ders- en rijdsters, acrobaten, equili
bristen, goochelaars, danseressen, enz.
en de clowns, waaronder de vermaarde
clown TONY.
Dan hebben wij nog hetTliéalre
Intel-national het wonderbare
Vliegende Kiml de Car-
roiiscl Ymói-icain Ai'óopla-
ii<» la ltoue Joyeuze enz.
Preiilpóslkiui tien.
liet jaargetijde der reizèn en uitstap
pen is aangebroken. Al wiemaareenig-
zins kan, gaat voor eenige dagen op
reis in het land of naar den vreemde.
En dan worden aan familieleden en
vrienden postkaarten bij de macht ge
stuurd. Dat gebeurt zoo de heele we
reld door. Onlangs is daarover eene
statistiek verschenen, waaruit wij het
volgend overnemen.
Duitschland verzendt jaarlijks 1547
1/2 millioen of meer dan anderhalf mil
liard prentkaarten.
Japan, 894 millioen.
Engeland 845
Oostenrijk 432
Britsoh-Indië 405 1/2
Rusland 290
Italië 137
Hongariè 113
22
93
Holland 80
Bulgarië 42 4/2
Denemarken 30
Frankrijk 45
Roemenië 29 4/2
Zweden 34
Zwitserland 81 1/2
Argentina
België
r»
POLLENTIER, OSCAR,