w at eene algemeene Werkstaking zooal kost. Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement. Donderdag, 5" September HM 2. Achtste jaar. \rs iiï- 2-5. I er schijnende ties Hotttlertitit/s. algemeene werk slak ini» Wat zullen onze Meesiers doen m Scheiding van kerk en Slaat. I)e moord van Eysden. Klerikale fop pers. Lage lij in de staatskas. 5 centiemen. Eendracht maakt Macht. Viros acquirit euudo. INSöH R IJ V INGSP KUS Voor den buiten Ken jaar, Fr. S-OO. Voor stad Een jaar, Fr. a-50 Men handelt bij overeenkomst. Men sclurjfi in bij den Uilgever, Lmrmideslraat, nr 53, te Yper. De aankondigingen van éaiiseh Üelg'ë en 't iMiilenland evenals de Nolaria Ie en Keehlerl ijke tanknniligingen mogen gezoiidi-ii worden ten bureele van dit blad.Men wordt "vriendelijk verzicht alle lioege- naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en onJerieekend ioe te zenden AANKONDIGINGEN 15 c. Rekiamenl25 c. Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id. Aankondigingen den drukregel. DE Zou de algemeene werkstaking dan toch uitbreken in ons land Het heeft er al den schijn van. De socia listen zijn moedwillig. Zij willen maar niet luisteren naar de wreed- zame raadgevingen van eenige hun ner leiders. Zij eischen het zuiver algemeen stemrecht en om dat te be komen gaan zij voor eene algemeene werkstaking niet achteruit. Zij zal dus plaats hebben, en niets wordt verwaarloosd om haar zedelijk en stoffelijk zoo noodlottig mogelijk te maken. Wij staan voor erge gebeur lijke toestanden, voor eene opschor- sing van ons handels- en nijverheids leven met den droevigen nasleep van ontberingen en ellenden voor den werkman en de heele ontreddering van nijverheid en handel. Men moet maar eenen oogslag werpen op hetgeen de binnenlandsche socialistenkomiteiten al gedaan heb ben, om een gedacht te vormen van het gevaar, dat ons bedreigt. Het verslag over die werkzaam heden werd onlangs te Gent in de vergadering van het algemeen komi- teit der Gentsche socialisten bekend gemaakt. Het plan is.uitgebreid, wel beraamd en, voor wat de goed door dachte leiding en de taaie wilskracht aangaat, laat de uitslag niets te wenschen. De inrichting der propaganda, on der ander, is met een bewonderens- waardigen geest van samenhang op gevat. Zoo schrijft b. v. een briefwis selaar uit Gent aan een Brusselsch liberaal blad het volgende Een bijzonder dagblad zal uit gegeven worden ten dienste der staatsbedienden. Eene naarstige pro paganda zal gedaan zijn onder de dokwerkers. Er zal met de werklie den der Fransche zeehavens eene overeenkomst gesloten worden opdat deze geene moeilijkheden zouden veroorzaken als de algemeene werk staking in Belgie uitgeroepen wordt, en onverwijld zal men zich in betrek king stellen met de werklieden der openbare diensten en met de militia- nen. Alles is dus voorzien en de voor bereidende maatregelen houden niet op aan de grenzen. Het Noorden van Frankrijk heeft inderdaad reeds be loofd, gedurende de werkstaking ten minste 50,000 kinderen aan te ne men, te herbergen, te voeden en te kleeden. Aangaande de geldmiddelen wordt er niet minder vooruitzicht getoond. De socialisten denken inkomen te vinden door het uitgeven van bons van 100 fr., 50 fr., 20 fr. en 5 fr. dienstig tot de propaganda en den onderstand tijdens de staking. Zij zouden ook in heel het land een spaarfonds inrichten. Dat laatste alleen geeft nog hoop dat het stilleggen van den arbeid niet zoo gauw zal beginnen als er gevreesd wordt. De staking zou maar uitgeroepen worden als er geld ge noeg in kas is. Zal men daarin ge lukken of niet Dat is heel de vraag. Intusschen kunnen er nog betere gevoelens komen en kan het staats bestuur nog vredelievende voorzor gen nemen, door b. v. zelf het zuiver algemeen stemrecht op de dagorde te brengen en zoo eene krisis te voor komen, die voor het land eene ware nationale ramp zou zijn. Al meermalen is er op gewezen geweest welke onmetelijke schade eene algemeene werkstaking te weëg brengt. Wij hebben over eenige we ken gezegd hoevele millioenen pon den sterling de staking der Engel- sche koolmijnwerkers heeft doen verloren gaan voor nijverheid en handel. Daar kunnen wij thans bijvoegen wat de Zweedsche algemeene werk staking van 1909 gekost heeft, waar bij in 9000 plaatsen 300,000 werk lieden den arbeid stillegden. Daar over is onlangs te Stockholm eene statistiek verschenen, waaruit wij het volgende overnemen Het getal verloren werkdagen beliep tot 11,071,000 of omtrent 37 per arbeider. Als men den werkdag rekent aan 3 kronen 51, vindt men per arbeider 130 kronen of in 't ge heel 39 millioen kronen verlies. En dan is er nog niet eens spraak van de andere groote verliezen in handel en nijverheid. Daarbij moesten 716 kon trakten .verbroken worden tusschen werkgevers en arbeiders, die voor deze laatste nog al winstgevend wa ren. Daardoor verloren nog 87,000 arbeiders talrijke inkomsten. Zoowel van wege de regeering als van wege het volk dient er dus twee maal op nagedacht te worden wat er dient gedaan te zijn. Wat zal de regeering, gesteund door hare meerderheid, doen. Daar is 't nog verre van eene overeen komst. De eenen willen van geen zuiver algemeen stemrecht weten, met of zonder waarborgen. Anderen zouden het wel aannemen mits, als waarborg, eene tweede stem op 35jarigen ouderdom voor de huisva ders. Nog anderen zouden het willen op voorwaarde dat de vrouwen ook stemrechtig zouden zijn. De voor standers van het vrouwenstemrecht hopen dat de socialisten in dat ap peltje zullen bijten, maar ze zijn mis. Vrouwenstemrecht zonder verplicht onderwijs voor beide geslachten kan niet gaan en eene kieswet stemmen, die liberalen en socialisten te zeer zou mishagen, gaat ook niet. Er is wel gezegd geweest dat het kartel der antiklerikalen schipbreuk geleden heeft, maar dat blijft nog te bezien. In de beide linkerzijden der Kamer is de verstandhouding nog groot genoeg om aan de meerder heid veel spel te leveren als deze met volksvertergende wetten zou voor den dag komen. De klerikalen moeten dus verstan dig handelen, als ze 't kunnen, en M. de Broqueville zal moeten eene houding aannemen, die eerder vre. delievend is tegenover zijne tegen partijen. Niet met vuur spelen is de leus anders zou 't kunnen leelijk doen. Er hangen zwarte wolken aan den politieken hemel in ons land en de voorzichtigheid is de moeder der porseleinkas. De overwinnaars van 2 Juni mogen dat niet vergeten. Men weet dat in de Vereenigde Staten van Noord-Amerika er vol komen scheiding bestaat tusschen Staat en Godsdiensten, maar men weet ook dat deze scheiding aan de openbare machten het recht niet ontzegt, zich tegenover de godsdien sten, vooral tegen de katholieke kerk, altijd eerbiedig en welwillend te toonen. De voorzitters mogen Taft, Roosevelt of Wilson heeten, altijd wordt de zelfde eerbied, de zelfde welwillendheid in acht geno men en zal dat altijd zijn, zoodat de katholieke kerk er geen belang bij heeft dat de eene of andere partij het meesterschap winne. Zoudt ge niet gaan denken, lezer lief, dat wij dat artikeltje hebben uitgevonden of in een of ander libe raal blad gelezen hebben Ge moet het niet gelooven. Wij hebben het geknipt uit het klerikaal blad Journal de Bruxelles Ge zoudt haast zeggen dat de kle rikalen het hier moe zijn van eeuwig en ervig tegen liberalen en socialis ten te kijven, en te strijden, en naar het Amerikaansch stelsel verlangen. Wij hebben er niets tegen. Dat ze dus maar beginnen met de geeste lijkheid en hare aanhangers uit de openbare besturen te verwijderen of er haar oppermeesterschap te ont nemen. Dan, gelijk in de Vereenigde-Sta- ten, moeten ze maar de geloovigen van gelijk welke godsdiensten hunne bedienaars, hunne kerken zelf laten betalen en onderhouden. Het Journal de Bruxelles heeft een heel schoon dingen verteld, maar wij twijfelen er sterk aan of de kle rikalen, die in den vreemde de schei ding van Kerk en Staat goedkeuren, ze hier zouden willen toepassen. De geestelijkheid zit er zoo zacht en warmpjes in en daarbij, zij speelt zoo gaarne den baas overal en in alles. Nieuw onderzoek. De openbare denkwijze was zeer geschokt geweest door het aanschou wen van de lamlendigheid van het gerecht in zake de beteugeling van den manslag gepleegd in kiezingstijd te Eysden, Limburg. Daar werd na melijk een vrijzinnige door middel van slagen met een spade afgemaakt, omdat hij de vrijgedachte was toege daan. En men vroeg zich af of we reeds in Belgie zoo verre geraakt zijn dat politiek belang den straffenden arm des gerechts kan weerhouden De klerikalen hoopten dat de zaak reeds in den doofpot was geraakt en vergenoegd wreven zij zich in de handen. Doch senator De Blieck maakte zich de tolk der openbare meening, met de aandacht van den minister van rechtswezen op die rechtsmiskenning te vestigen ver goten bloed dat om wraak roept de moordenaar gekend door klein en groot, die ongestoord rondkuiert. Doch de vraag van den heer De Blieck bracht opnieuw de gemoede ren in beroering en de minister van rechtswezen was wel genoodzaakt te bewegen. Op bevel wordt dus deze zaak op nieuw onderzocht. Het is de onder zoeksrechter M. Schaetzen, van Ton geren, die het eerste onderzoek deed, en thans met -de zaak gelast blijft. Dinsdag legde het Parket een bezoek ter plaatse af, waar de moord den 16 october 1911 gepleegd werd en de genaamde Lenders, eerst veroordeeld tot 5 jaar en in beroep vrijgesproken werd afgehoord evenals zekere B.... Ook werd de plaats der misdaad ge- lichtteekend en het tooneel van den moord nagebootst in bijwezen des gerechts. Een tiental getuigen wer den op het Tribunaal te Tongeren afgehoord in het kabinet van den onderzoeksrechter. Eenige weken voorde kiezing van 2 Juni was de Belgische Rente ge daald tot 83 fr. Zoo iets was nooit gebeurd. Maar eenige dagen voor de kiezing deed de klerikale regeering de Rente weer stijgen tot 87 fr. De rentebezitters herademden, maar zij wisten och arme niet dat het eene klerikale streek was om de kiezers te foppen. En de kadoddersgazetten staken aan dit schandig werk een handje bij. Koopt maar renten, burgers, zij stijgt, en er is geen gevaar voor af slag Thans, twee maanden na de kie zing, is de Rente gedaald tot 80 fr. Nu weer roepen de kk. gazetten Koopt renten, burgers, er is geen gevaar voor meer afslag Binnen een paar maanden, als de Rente aan yj" of 70 frank zal staan, zullen de klerikale gazetjes nog altijd hetzelfde lofdeuntje aanheffen. En de burgers zullen eens temeer gefopt zijn... De katholieke bladen klagen er fel over dat de toelagen voor de vrije bewaarscholen, aan Staatstoezicht onderworpen, nog altijd de verschul digde toelagen niet hebben ontvan gen. Wat moet het er armzalig uitzien in onze Staatskas, dat zelfs de troe telkinderen der Regeering niets meer kunnen bekomen. Geen geld meer in kas voor katho lieke scholen Waar moet dat heen WEÜBGALH Tl n m f44

HISTORISCHE KRANTEN

De Weergalm (1904-1914) | 1912 | | pagina 1