I
Liberale Vereeniging
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Domlcrclui;
I 9" Sopicmlwr 1912
cent ic men.
Aclilste
jaar.
Kniidracht maakt Maplil..
I crxchijnemle tics fPoiufcrtltitjs.
Vires acquirit cundo.
INSGHHIJVINGSPRIJS
Vo:>n den buiten* Een jaar, Kr. ft-OO.
Voou stad Een jaar, Kr. :£-r>0
Mimi sc.hr ijfi in hij tliigcviM'. Iii\iiiiut>-s(i:i:ii, nr o3, le Ypcr. - l)t> aan kond i^ingén van
sranscli l'.i'Jr i'ii 'i liuiietilarid «venals da Noiarialo en Haclitailijka rink n ligingen mogen
grzoiidfii woniiMi hoi linretde van da Idad Men wordt vriendelijk verzicht alle lioege-
naauide artikels uiterlijk le^en liijnsdag nuddag vrij en onderieeken.l toe te, /.enden
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklamen'25 c.
Rechterlijke aankondigingen I fr. id.
A iTüiidisscmcnl Yper.
De voorloopige kiezers
lijsten die in voege komen
den 1 Rfflei 191 3, komen te
verschijnen.
Degenen der stad Yper
en van al de gemeenten van
het arrondissement, be
rusten in de bureelen der
Liberale Vereeniging.
Deze bureelen zijn geves
tigd in het lokaal der
Oud-Pompiers, Seminarie
straat.
Wij kunnen onze politieke
vrienden niet genoeg aan
raden, van zonder verwijl
te gaan zien, of zij inge
schreven zijn, en of het
getal stemmen waaraan zij
recht hebben hun wel is
toegekend.
De Liberale Paiiij.
Over tijd hield minister de Smet
de Naeyer in de Kamers, staande,
dat de klerikale partij geene gods
dienstige partij was, en dat zij open
stond aan mannen van alle wijsgee-
rige overtuiging, op voorwaarde dat
zij zekere beginselen van orde en
vrede aanvaarden.
Destijds vond de man geen weer
klank in zijne partij, en hij stond na
genoeg alleen in zijn gedacht.
Sedert de kiezingen van 2 Juni,
die aan onze meesters eene onver
wachte meerderheid geschonken
hebben, meerderheid samenge
steld uit onafgerichte, ondervinding-
looze mannen, van wier gedachten
de leiders schijnen bevreesd te zijn,
ckomen de denkbeelden van den
oud-minister de Smet weer boven
water, en zoo hooren wij beurtelings
staatsminister Van den Heuvel, mi
nister Berryer, en eindelijk staats
minister Heljeputte, bijna letterlijk
de woorden van de Smet de Naeyer
herhalen, en uitroepen met behoorde
stem tot de verdwaalde liberalen, die
drie maanden geleden hun plicht niet
gekweten hebben Komt bij ons
wij zijn de partij van verdraagzaam
heid onze rangen staan open aan
alle burgers die van goede wil zijn.
Die uitnoodiging is aanlokkend, al
te aanlokkend zelf, opdat wij er aan
gehoor zouden geven, en zij doet ons
de oude vlaamsche spreuk in het
gedacht komen Als de vos de
passie preekt, boeren wacht uwe
ganzen Indien wij zouden kunnen
verslaan dat een goed katholiek een
uitnemend liberaal weze, wij kunnen
volstrekt niet verstaan, hoe een
goed liberaal ooit, zelfs van verren
aan, het klerikalismus kan aankle
ven
Wat is het klerikalismus immers
't Is de politiek ten dienste gesteld
van eenen lie paalden godsdienst. I let
klerikalismus, wat ook zijn bestaan
zij, verfoeit de vrijheid van geweten,
heeft de vrijheid als tegenvoeter, e,n
bestrijdt ze ui-t al zijne krachten,
voor zooveel de tijden en de omstan
digheden het toelaten. Indien het
klerikalismus niet rechtstreeks ver
volgt, indien het niet brutaal on
verdraagzaam is, zulks komt niet
uit reden zijner grondbeginselen,
maar omdat de tijden, de omstandig
heden zulks n et toelaten, omdat de
belgische grondwet de vrijheid van
godsdienst en denkwijze als een
harer belangrijkste princiepen aan
ziet en dat het klerikalismus deze
grondbeginselen niet openhartig
durft overtreden, zonder gevaar te
loopen van vernietigd te worden.
Maar het klerikalismus gelijkt aan
die vrouw wier gelaat ijselijk
geschonden was en die slechts een
gelukkigen dag beleefde op karna-
valdag Zij kon dan, gemaskerd, de
straten doorloopen zonder dat ieder
een zich met afschuw van haar af
keerde.
Zoo ook is het klerikalismus, maar
het draagt zijn masker alle dagen en
het is dank aan dat masker, dat het
zijne tijdelijke goede kans te danken
heeft.
Trekt nu dat masker af, en gij zult
het klerikalismus ontwaren in al
zijne afschuwelijkheid, en gij zult
mijne leus hooren klinken de Staat
heeft recht van te verplichten tot
godsdienstigheid, en van godsdienst
overtredingen te straffen.
Dat is echt, deugdelijk, degelijk
waarachtig, ongemaskerd en onbe
wimpeld klerikalismus.
Gij zijt verplicht te denken zooals
Ik (Staat) denk, zooniet, Ik (Staat)
zal u straffen.
Nu als men weet dat het liberalis-
mus de vrijheid van geweten, de
verdraagzaamheid in godsdienstza
ken voor grondsteun heeft, hoe is het
te denken, al ware het slechts voor
een oogenblik, dat een ware liberaal,
die weet wat het is liberaal te zijn,
tot het klerikalismus kan overgaan
't Is onzin.
Maar wij, klerikalen, doen het
niet, zullen onze tegenstrevers, de
ministerieele klerikalen, de leiders,
antwoorden. Is alleman niet vrij in
Belgie Zijn wij in godsdienstzaken
niet verdraagzaam
Schenken wij zelfs geene hulpgel
den aan joden en protestanten
't Is waar, antwoorden wij, gij
doet het niet omdat gij niet anders
kunt doen, omdat gij «verplicht» zijt
zulks te doen, maar de strekking is
er, de beweging is er, de begeerte
is er om zulks te doen, en waren de
Belgen niet door en door liberaal,
vele zonder het te weten, gij zoudet
het doen, want er zijn meesters
boven u die u zouden verplichten
zulks te doen.
Maar is zulks niet gedaan in recht
door de wetten des lands, het is ge
daan door de fanatieke dwazerikken
die u ondersteunen. God alleen weet
wat andersdenkenden, te lande bij
zonderlijk, vreezen en te vreezen
hebben van fanatieke priesters die
vervolgen al zeemend, hinderlagen
leggen al streelend, om later, als gij
bezweken en gevallen zijt, te kun
nen uitroepen eene zienlijke straffe
van God
Leest maar hunne bladen daar
kunnen de klerikalen al hunne on
verdraagzaamheid, hunnen haat je
gens andersdenkenden bot te vieren
en al hun gal uitspuwen over hen die
niet dezelfde philosophische of gods
dienstige gedachten hebben als zij.
Een vrijdenker is een zwijn, een
hond, een ondeugend mensch, niet
waard van te leven of van geëerbied
te worden.
Zulke handelwijze stoot recht
streeks de liberale princiepen van
vrijheid en verdraagzaamheid Eer
bied aan allen en voor alle gedach
ten, die niet tegenstrijdig zijn aan
onzen socialen stand, dat is onze
leus.
't Is daarom dat de liberalen zich
niet door de lieve woorden der mi
nisters zullen laten verleiden. Libe
ralen zijn wij liberalen blijven wij,
overtuigd van de waarheid onzer
zaak, bewust van de zekerheid van
den einduitslag, zoodanig zeker dat,
in de tijden die te komen zijn, niet
wij de klerikalen, maar vele katho
lieken ons zullen vervoegen, en
klaarziende leden zullen worden der
groots liberale partij, die, wat men
ook beweren moge, geenegodsdienst-
hatende partij is, maar wel eene
partij die in hare breede armen, man
nen van alle gedachten kan insluiten,
om den voorspoed te kunnen bewer
ken van het beminde vaderland.
De Openbare School.
Onze Plicht.
Ook dit jaar hebben de klerikalen
in gansch het land een heftige pro
paganda gevoerd om de ouders te
verplichten hunne kinderen naar de
vrije scholen te zenden.
Verschillende lezers deelen ons
daarover bijzonderheden mede, die
eens te meer bewijzen hoe dweep
zuchtig de klerikalen te werk gaan.
De klerikalen beschouwen hun
onderwijs als het beste middel om
kiezers op te leiden.
Dat is hun recht, ofschoon wij
overtuigd zijn dat het onderwijs
vraagstuk in Belgie nooit eerlijk zal
opgelost worden, indien de klerika
len de staatstoelagen willen inpal
men, veel minder voor een katholiek
onderwijs dan wel voor politieke
strijdscholen.
Wij kunnen onmogelijk «betalen»
om belasterd en beschimpt te wor
den, en men weet dat er in de kleri
kale scholen veel meer leugens over
alle vrijzinnigen verkocht worden
dan kennis en wetenschap.
Zijn de Belgen op politiek gebied
zoo heftig verdeeld en kan deze ge
moedstoestand zelfs voor ons land
gevaarlijk worden, dan moet dat
eerst en vooral aan de klerikale par-
tijscholen toegeschreven worden.
Verdraagzaamheid is er een onbe
kend woord de kinderen leeren er
alle vrijzinnigen haten en verfoeien
men zaait er moedwillig tweedracht.
In veel gemeenten hebben de kle
rikalen de openbare school in den
grond geboord.
Overal trachten zij de kinderen
aan het openbaar onderwijs te ont
futselen. Daartoe nemen zij hunne
toevlucht tot allerlei middelen zoo
gebeurt het dat ongelukkige ouders,
die een klein geschenk ontvangen,
hunne kinderen naar de klerikale
school zenden en aldus onbewust
gansch de toekomst van hunne jon
gens opofferen.
In elk geval bestaan er geene re
denen opdat eei^nkele liberaal het
werk van dweepzuchtige klerikalen
zou aanmoedigen niet genoeg kun
nen wij de houding van sommige
liberalen schandvlekken, die in deze
omstandigheden hun plicht vergeten.
Een plichtverzuim is het zijne kin
deren naar de openbare school niet
te zenden, wanneer men daartoe de
gelegenheid heeft.
Leve de gemeenteschool zie
daar de leus, die wij aan alle ouders
herinneren.
Een goed liberaal abon
neert zich aan DE WEER
GALM.
Een middelije om nan
geld le geraken.
La Gazette van verleden Zon
dag geeft aan onzen minister van
spoorwegen een probaat middeltje
om aan geld te geraken en de inkom
sten van zijn ministerie te vermeer
deren.
De Staat zit in de krot», zegt ze.
Men schijnt er zich evenwel niet
veel in lastig te maken. Er zijn
nochtans menschen, die voor niet,
voor het genoegen alleen van goed
te doen, eene nieuwe bron van in
komsten vinden.
Zoo hoorden wij overlaatst zeer
ernstig spijt uitdrukken dat het mi
nisterie van ijzerenwegen, een der
grootste grondeigenaars van ons
land, zoo slecht zijne eigendommen
uitbaat.
Waarom doet men de beide
kanten van onze spoorwegen, die
groote, breede hellingen, niet op
brengen vroeg men. Er zijn
daar zoo machtig véle hectaren
grond, die geen voordeel geven.
Waarom doet het staatsbestuur dien
grond niet bewerken Het zou er
wel liefhebbers voor vinden, onder
zijn personeel, bij voorbeeld Een
lastkohier zou aan de gebruikers
zekere voorwaarden kunnen voor
schrijven, van aard om de daar ge
legen partijtjes land af te sluiten
door schutsels of hagen. Dat land
zou kunnen bebouwd worden.
Zoo zou daarbij het leelijk gezicht
verdwijnen die die hellingen aan de
reizigers aanbieden. Dat zou ze wat
schooner maken en... er zou geld van
komen.
Wij hebben dat gedacht zoo slecht
niet gevonden, maar gij zult zien dat
de Staat daar geen voordeel zal wil
len uittrekken. Het ware te eenvou
dig.
Geld gaan leenen of kloppen op
andermans rug. Dat gaat beter.
f
GALM
MEN HANDELT BIJ O VE IA EEN KOMST
W?w««acx T«f acaagsa^a
VAN HET
