Liberale Vereeniging
jmmFm mm mmim
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging' van Yper en het Arrondissement.
Buigen of bersten.
Donderdag, 26" September 1912.
5 centiemen.
Achtste jaar. ,\r 46.
Eendracht maakt Macht.I i'i'SCliijltClnli' fii'S FFoHilt'rt/flf/SVires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voorden buiten Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fr. £-50.
Men handelt bij overeenkomst.
van het
Arrondissement Yper.
Men schrijft in hij den Uitgever, üiximidestraat, nr 53, te Yper. - De aankondigingen van
gansclt Delgië en't buitenland evenals de Notarial# en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bttreele van dit blad. Men wtydt vriendelijk verzicht alle lioege-
naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel
Reklatnen25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
De voorloopige kiezers-
Sijsten die in voege komen
den 1 Mei 1913, komen te
verschijnen.
Degenen der stad Yper
en van ai de gemeenten van
het arrondissement, be
rusten in de bureeien der
Liberale Vereeniging.
Deze bureeSen zijn geves
tigd in het lokaal der
Oud-Pompiers, Seminarie
straat.
Wij kunnen onze politieke
vrienden niet genoeg aan
raden, van zonder verwijl
te gaan zien, of zij inge
schreven zijn, en of het
getal stemmen waaraan zij
recht heisben hun wel is
toegekend.
leen gi-oolsche laak.
Wij hebben het reeds meermaals
gezegd en herhaald, en iedereen vv^et
het, dat tot de kieswethervorming
eensdaags zal moeten overgegaan
worden. Niemand gelooft aan de be
stendigheid van het huidige regiem.
Zelfs onder degenen aan wie dit kies
stelsel niet mishaagt, is er geen en
kele die de hoop koestert het te kun
nen behouden.
De huidige kieswet is de uitslag
eener met te veel spoed geslotene
overeenkomst. Zij is vol ongerijmd
heden, en onrechtvaardigheden
De herziening zal men moeten
doen. Doet men ze heden niet en
weerstaat men aan de huidige eis-
chen dan zal men ze morgen moe
ten doen.
Het is nu minstens dertig jaar dat
de kwestie van 't stemrecht het poli
tiek leven beheerscht en oorzaak is
van den standvastig heerschenden
onklaren toestand. Idebben wij er
niet alles bij te winnen met ons die
kwelling te ontlasten en eindelijk te
kunnen leven onder een kiesregiem
dat allen bevredigt, dat elkeen vol
doening geeft en waarvan de uitsla
gen (dwang en uitkooperij daargela
ten) door niemand zouden kunnen
betwist worden
Dat was het geval niet met de her
ziening van 1893. Klerikale zoowel
als antiklerikale afgevaardigden
voorzagen de broosheid van 't sys
teem en de hervorming werd om zoo
te zeggen gedaan zonder detusschen-
komst der liberale partij die op dit
oogenblik bijna niet in de Kamers
was vertegenwoordigd en dus aan
het sluiten der overeenkomst geen
deel nam.
Gansch anders is het heden ge
steld. Al de partijen zijn in het Par
lement vertegenwoordigd en indien
men zich in den schoot van dit Par
lement op eene formuul van eerlijk
heid en rechtvaardigheid 't akkoord
wilde stellen, men zou onbetwistbaar
nuttig werk verrichten.
Het wareeene grootsche taak eene
oploss ng te geven aan de kieskwes-
tie, een einde te stellen aan den twist
die heerscht en zal blijven heerschen
tot dat rechtvaardigheid zegeprale.
Het ware eene grootsche taak af
stand te doen vanvoorrechten, die
den minderen kwetsen, om aldus de
onheilen te vermijden die dreigend
naderen
Zal ons klerikaal ministerie het
eindelijk begrijpen Zal het die
grootsche taak durven aanvatten
't Ware hoogst te wenschen in 't
belang van 't algemeen, doch 't valt
te betwijfelen. Wij kennen immers
sedert lang de klerikale knepen.
Recht door de zee gaan, kunnen ze
niet. In alles gebruiken ze omwegen
voor alles vinden zij uitzonderingen
bij alles voegen ze voorrechten.
Willen onze klerikale bestuurders
de grootsche taak der kieswether
vorming vervullen, immer zal het
hun tot eere strekken. Willen zij
niet, dan zullen zij de gevolgen hun
ner koppigheid dragen.
ai
Gocdkoopc oinkooperij.
ua
Dernière
Wij lezen in
Heure
Het is gekend en door de rede
voeringen in de Kamers bewezen dat
de heer de Broqueville, minister van
spoorwegen, enz., zijne duizenden
bedienden overladen heeft met gun
sten en beloften om zoo hunne stem
men voor de kiezing van 2 Juni te
bekomen. Sedertdien heeft hij bewij
zen gegeven van de talrijke middel
tjes, die hij bezit om aan de vervul
ling van zijne beloften te ontsnap
pen. Wij hebben zelfs kunn n
vaststellen dat hij uitmunt in de
kunst van met de linkerhand teru_i
te nemen wat hij met de rechterhand
gegeven had.
i) Het schijnt dat dit stelsel hem
goed gelukt, want hij gaat er maar
altijd in voort en geeft er van langs
om meer uitbreiding aan.
»Nu heeft hij gevonden dal zekere
verhoogingen, toegestaan aan zijn
dienstpersoneel voor 2 Juni, maar bij
misslag toegekend zijn. Zie, die ver
hoogingen, door heel de klerikale
drukpers uitgebazuind korts voor de
kiezing, zijn nu wel een misslag, die
goed op zijnen tijd gekomen is.
Waar zijn nu de alleluia s en de
hosanna'sgezongen ter eere van den
grooten, den goeden, den milden
heer de Broqueville Het personeel
zou nooit meer zulken vaderlijken,
zulken toegenegen minister hebben.
De man sloofde zich letterlijk af,
krenkte zijne gezondheid in de stu
die der verbeteringen van het lot
zijner werklieden.
Maar nu, als 't op betalen en af
rekenen aankomt wordt men gewaar
dat al die goedheid, al die mildheid,
al die genegenheid niets anders was
dan eene fout, een misslag.
En wat meer is, nu heeft de
vader der bedienden besloten dat
men van de huidige loonen de ver-
hêogingen zal aftrekken, die bij mis
slag toegestaan werden.
Wie had zich-daaraan kunnen
verwachten
Het zijn dus de werklieden zei
ven, die de onkosten zullen te beta
len hebben van de omkooperij, voor
de 'kiezing ten hunnen opzichte ge
pleegd. Men zal hun maandelijks 10
tot 15 fr. afhouden van hunne jaar
wedde om in de Staatskas het geld
te doen weerkeeren, dat de minister
er korts voor de kiezing uitgehaald
heeft om hen te verblinden.
Het valt niet te betwijfelen jdat
velen onder hen hunne onverhoopte
verhoogingen, die hun voor de kie
zing uit den ministerieelen hemel
vielen,, reeds zullen verbruikt heb
ben en aan die lotsverbetering zul
len gewoon geworden zijn.
Arme bedienden Het lachen is
uit. Nu zullen zij zich moeten gewoon
maken, te leven met minder trek
dan vroeger.
Wij bekla0en hen. Zij zijn de
slachtoffers der klerikale kuiperijen.
Maar wij vragen hebben de kle-
rikalen geen geweten meer Is voor
hor. het afhouden van het loon der
werklieden geene wraakroepende
zonde Hoe durven de groote kle
rikale bazen toch bekennen dat zij
eene fout gedaan hebben
Maar ja wel Het schaap is nu
toch in huis. De begane fouten zul
len onze meesters maar eenvoudig
bij de oude lokomotieven en ander
versieten spoorwegmaterieel leggen.
Ge kunt nog niet weten waartoe ze
goed zijn.
Het is de Regeering zelve die zich,
voor wat de kiesrechtkwestie betreft,
voor het dilemma gebracht heeft
buigen of bersten.
Wanneer wij heden de klerikale
en ministerieele tolken en zelfs Het
Volk», demokratisch orgaan, kro
kodillentranen zien storten en hooren
uitroepen dat zij niets kunnen of mo
gen toegeven met het mes op de keel,
't is te zeggen onder de bedreiging
van algemeene werkstaking, dan
vragen wij ons af, wie men voorden
aap wil houden en hoe lang deze
ellendige komedie nog gaat blijven
duren.
De katholieken weten zeer wel dat
zij door de hand te slaan aan onze
Grondwet, in 1893, de deur openge
zet hebben voor het zuiver algemeen
stemrecht. De radico-progressisten
en de socialisten lieten zich paaien
met het schandelijk en bedriegelijk
meervoudig stemrecht, maar niemand
twijfelde eraan dat een regiem, dat
niet alleen het grootste bedrog in de
hand werkt maar zoo in het oogval
lend aan den werkman zijne minder
waardigheid doet gevoelen tegenover
de rijken, slechts enkele jaren kon
stand houden.
Woeste zelf, na de herziening der
Grondwet, deed in 1893 uitschijnen
dat zuiver algemeen stemrecht slechts
een kwestie van tijd meer was.
Hoe moeilijker het werd, voor de
oppositiepartijen, om een ernstig
controle op de samenstelling der kie
zerslijsten uit te oefenen, vooral op
den buiten, hoe meer bedrog er ge
pleegd werd met valsche diplomas
om aan een gansch leger priesters en
aan een massa grondbezitters drij en
vier stemmen en eenen overwegenden
invloed te bezorgen, hoe meer kwam
men tot de overtuiging, zelfs in de
conservatieve rangen, dat men in
handen van de volksopruiers en so
cialisten een gevaarlijk propaganda
middel gesteld had en dat er tegen
over de volksopruiende propaganda
geen ander middel meer bestond dan
tot het zuiver algemeen stemrecht
over te gaan.
De klerikale regeering, met hare
loensche politfêk, heeft eenvoudig
gewerkt als de beste aanwerver om
de socialistische rangen te verster
ken.
Overigens onze klerikale bestuur
ders hebben zelve, na de wanorders
van 1902, moeten bekennen dat er
meer gelijdheiden overeenstemming
in onze kieswetten diende gebracht
te worden. Dan ook verschuilden zij
zich achter het voorwendsel dat zij
onder de bedreiging van wanorders
en het mes op de keel, niets konden
toegeven.
Edoch, heden hetzelfde voorwend
sel ten aanzien van de dreigende al
gemeene werkstaking inroepen, dat
noemen wij eene verregaande schijn
heiligheid en eene misdadige kop
pigheid. Wel, heeren toch, gij hebt
deze bedreiging uitgelokt en indien
de algemeene werkstaking uitbreekt
-wat wij niet wenschen - dan zal
de klerikale regeering de grootste
verantwoordelijkheid moeten dragen
in de rampvolle en heillooze gevol
gen welke er onvermijdelijk moeten
uitspruiten
Van 1902 tot 1912, terwijl de kle-
rikalen bestuurden en zich alle gun
sten en voórdeelen toeeigenden zon
der de meerderheid van 't kiezers
korps te vertegenwoordigen, is het
land rustig en kalm gebleven. Het is
op de wettelijkste en ordelievendste
wijze dat liberalen en socialisten van
1902 tot [912 een beetje meer recht
vaardigheid in ons kiesregiem aan
vroegen. De regeering had dan het
voorwendsel niet dat men haar het
mes op de keel wilde zetten. En toch
bleef zij halsstarrig weigeren om aan
het bedrog en aan de ongelijkheid
een einde te stellen en een stap naar
meer rechtvaardigheid te doen.
De klerikale partij neemt aldus
eene gevaarlijke, ellendige en on
rustbarende houding aan
In haar eigen kamp ontbreekt het
niet aan vermaningen en verwittigin
gen, alhoewel de Bien Public de
katholieke werklieden, aanhangers
van Z. A. S., een prop in den mond
steekt en het strop om den hals
bindt. La Dépêche een ander
katholiek orgaan, heeft een beter
begrip van den toestand dan het bis
schoppelijk blad waarvan Siffer
en Arthur Verhaegen medewerkers
zijn. «La Dépêche» zegt dat er in
de eischen van de oppositiepartijen
altijd een deel waarheid en recht
vaardigheid schuilt en dat de regee
ring ongelijk zou hebben er geene
rekening van te houden. Alles ver
werpen en niets toegeven, ware de
WEERGALM
