Lozen.
M. J. DLCIIIEVUi;,
Er 11 lullmiiiioen opslag 1
Overlijden van
Staatsminister Beernaert.
toestand nog maar weinig beter ge
worden is.
Daarin komt onder ander een
staat voor over de werkloonen, die
onze kantwerksters te huis verdie
nen. Op 167 werksters, wier loonen
de heer Verhaegen doet kennen komt
het volgende voor
3 werkst. winnen 2 tot. 3 c. per uur.
4
4
5
17
5
6
6
7
17
7
8
27
8
9
13
9
18
9
6
13
8
13
14
6
14
15
5
15
16
16
17
4
17
18
4
18
19
19
24
25
Dat is vast een hongerloon als men
nagaat dat de meisjes en vrouwtjes,
die van 14 tot 15 centiemen en meer
verdienen, echt kunstwerk verrich
ten.
De Werkloonen in de Kloosters.
Is de toestand in de kloosters be
ter De heer Verhaegen doet zijn
best om deze gestichten en de kant
werkscholen, die zij ingericht heb
ben, op te hemelen. Hij loochent dat
de kloosters rijk worden met het
werk hunner leerlingen, doch mag
men de meisjes, die al den ouderdom
van 25 jaar bereiken, zooals in het
klooster van Jerusalam te Brugge,
nog leerlingen noemen Ziehier
welke statistiek hij daarover opgeeft.
In dat klooster winnen de beste
werksters van fr. 37,50 tet 43,75 per
maand Als men in eene gemiddeld
25 werkdagen rekent en 12 uren per
dag voor de meisjes van 20 tot 25
jaar, maakt dat van fr. 0,125 tot
0,145 per uur. En men mag zeggen
dat die werksters echte kunstena
ressen zijn.
De goede werksters van 9 tot 12
jaar winnen er van fr. 7,50 tot 13 fr.
per maand, dat is fr. 0,25 tot 0,04
per uur.
De goede werksters van 12 tot 15
jaar winnen van 20 tot 27 fr. per
maand of fr. 0,06 tot 0,09 per uur.
De goede werktersvan 15 tot 20
jaar, fr. 27,50 tot 37,50 per maand
of fr. 0,09 tot 0,125 per uur.
De middelmatige werksters van 9
tot 12 jaar winnen 7 tot 12 fr. per
maand of fr. 0,023 tot 0,04 per uur.
Deze van 12 tot 15 jaar, van fr.
12,50 tot 20 fr. per maand of fr 0,042
tot 0,062 per uur.
Deze van 15 tot 20 jaar, van fr.
22,50 tot 27,50 per maand of fr.
0,075 tot 0,092 per uur.
In de kantwerkschool van Erem-
bodegem is het loon voor 10 uren
werkens per dag, volgens den ouder
dom der werksters, fr. 370,80 tot
568 per jaar.
In de school van Oostcamp wer
ken de meisjes per el en winnen per
el 34 centiemen tot 4 fr. Nu moet
men weten dat zij daarvoor 22 uren
moeten werken en voor eene el van
4 fr. ruim 40 uren.
Dat loon is dan nog geene zuivere
winst. M. Verhaegen drukt zijn spijt
uit dat er nog 5 tot 10 afgehouden
wordt door de kloosters. Maar de
kloosterzusters, zegt hij, werken me
de, zij hebben onkosten te doen, le
veren de benoodigheden en stellen
de lokalen ter beschikking der werk
sters.
Wij willen daarover niet redetwis
ten, maar alleen vaststellen dat de
toestand in de kloosters niet beter is
dan voor de huiswerksters.
Vergelijkingen
Als wij dezen toestand vergelijken
met dezen van vroeger, zien w ij dat
de kantennijverheid in ons land snel
achteruitgegaan is.
In de streek Aalst en Ninove won
nen de kantwerkstersten jare 1853
nog 3 fr- per dag. In i860 was het
dagloon, na vele klimmingen en da
lingen, nog fr. 2,75. In 1882 was het
gedaald tot fr. 1,50 en in 1890 tot fr.
0,50 per dag.
Als we nu den staat der 167 huis
werksters goed inzien en er een mid
dengetal uittrekken, blijkt het dat
voor 12 uren arbeid eene huiswerk
ster gemiddeld fr1,06 per dag ver
dient. Dat is gewis eene verbetering
sedert 1890, maar we zijn nog verre
beneden de loonen van 1854, en zeker
nog verre berieden hetgeen eene
vrouw voor 12 uren werkens eigent-
lijk zou moeten verdienen in eengn
tijd dat het leven zoo schrikkelijk
duur is.
De Belgische kantennijverheid
heeft dus al vele jaren lang eene kri-
sis te doorworstelen, die te betreu
ren is en doet vreezen dat zij geheel
zal te niet gaan als er met krachtda
dig gewerkt wordt om beterschap
in dien toestand te krijgen.
Oorzaken van het Verval.
De heer Verhaegen schrijft de oor
zaken van dit verval toe aan de
slechte huishoudkundige inrichting
dezer nijverheid.
Ik heb zegt hij de gebreken
dezer inrichting aangetoond. Zij
zijn
1. De steeds grooter wordende sa
mentrekking der voortbrenging op
enkele punten,
Het steeds aangroeiend getal
tusschenpersonen, naarmate het
handwerk schaarscher wordt.
3. Het bijna volledig gemis aan
betrekkingen tusschen werkgevers
en werksters.
4. Het gebrek aan ondernemings
geest en samenwerking, zoowel -bij
de werkgevers als bij de werksters.
£5 De nijging bij de tusschenper
sonen en de kleine werkgevers om
de loonen tot eenen spotprijs te doen
dalen, de gewone voortbrenging te
begunstigen en de gewone kanten in
waarde te doen dalen.
0. Ikzucht en onverschilligheid
of gebrek aan vooruitzicht van wege
vele groote fabrikanten.
Alleen de oude werksters blijven
aan haar speldewerkkussen gehecht.
Zij klagen wel over den toestand en
den vervlogen tijdder groote winsten,
maar werken toch voort.
Ten slotte zegt de heer Ver
haegen leidt het gebrek aan huis
houdkundige inrichting, gepaard
met het gemis aan toezicht over de
vorming der goede werksters, tot
den \al dezer schoone nijverheid,
vooral van het spelde werken.
Middelen lot Opbeuring.
Uit de opgemaakte statistiek blijkt
dat, behalve eenige loffelijke uitzon
deringen, de toestand in de kloosters
niet veel beter isdanbij de huiswerk
sters
De groote mededinger van het
speldewerk is het fabriekwerk, dat
den kunstarbeid al meer en meer
verdringt.
Zal hetgeen reeds tot verbetering
gedaan is het speldewerk redden
Het komiteit De Vriendinnen van
de Kant, gesticht in 1910 is werkzaam
en doet loffelijke pogingen Door
zijn toedoen werd eene model
school ingericht te Turnhout, waar
men Mechelsche, Rijselsche en Pa-
rijsche kanten leert maken. Eene an
dere school werd gesticht te Hofsta -
de bij-Aalst voor het aanleeren der
naaldsteek en eene derde zal weldra
geopend worden te Liedekerke, waar
men fijne speldewerkkanten zal lee-
ren maken. Voegen wij daarbij dat
in Maart 1911 eene normaalschool
voor kantwerksters geopend werd.
Daarbij dient gemeld te worden
dat in 1911 te Brussel eene samen wer
kendemaatschappij ontstondonder de
benaming van La Dentelle Beige, die
voor doel heeft het aan moedigen
van het schoon kantwerk en het af
schaffen der tusschenpersonen. Dat
laatste is van het grootste belang
omdat de tusschenpersonen met de
grootste winstsn weggaan.
Als bij dat alles nog de rijke da
mes wat meer echte kanten dragen
en wat minder met fabriekwerk
pronken, mogen wij hopen dat de
kantennijverheid in Belgie zal her
leven en het speldewerkkussen weer
moge in eere komen. Dan zullen on
ze meisjes gelijk vroeger kunnen
zmgen
Stefanie, die zat en treuren
En te brommen op haren brei.
Zij kan niet speldeweiAen
En de armoe blijft altijd bij.
Ja, ja, dat zal wel gaan.
Laat het spelde werken maar opslaan.
Wat korten de dagen toch rap en
wat worden d'avondstonden lang, zoo
hoort men fallen kanten zeggen. E11
sommigen voegen er bij nen mensch
weet soms niet wat doen en men kan
toch met de kiekens niet gaan slapen
Wat doen 't Is nochtans heel een
voudig-; gaat naar de volksboekerijen,
vraagt er boeken romans, ais gij lief
hebber zijt om aan vrouw of moeder
wat voor te lezen wetenschappelijke
werken, indien gij u op de hoogte wilt
houden der nieuwste ontdekkingen,
der laatste verbeteringen betrekkelijk
uwen stiel, indien gij in gezelschap
over ernstige kwesties met kennis wilt
kunnen meepraten.
In elke welingerichte boekerij is er
keus voor allendaar berust een
schat van kennis en kennis is macht.
Maar wij lezen reeds ons dagblad,
zeggen sommigen, voor boeken blijft
geen tijd over. Dat is mis. Gij leest uw
dagblad en gij hebt gelijk't is een
onmisbaar iets geworden. Maar wat
leest gij Leest gij wel de politieke ar
tikels die u Oyer 's lands toestand moe
ten inlichten, die u moeten wapenen
in den strijd Ja Dan handelt ge wel,
doch, jammer genoeg, velen slaan in
hun dagblad dat juist over ze vinden
het te droog en verkiezen het gemengd
nieuws van moorden en branden of
armen of beenen gebroken, nieuws
dat geen aarde aan den dijk brengt.
Ofwel, en zoo zijn er spijtig genoeg
velen, wat hen meest schijnt aan te
belangen is het sportnieuws en jon
gens, met moeite d'eerste broek ont
wassen, hebben niets dan sport in den
mond.
Dat is verkeerd gehandeld. Er mag
en er moet verzet wezen niet altijd
kan de boog gespannen zijn, doch, 't
ernstige en 't nuttige, dat den mensch
verheffen moet, dat hem zal ontwikke
len, den geest schept en versterkt, dat
mag niet verzuimd worden.
Wie in zijn dagblad slechts het be
langwekkende leest, zal nog tijd genoeg
vinden 0111 ontspanning te genieten
door het lezen 's avonds bij den gezel-
ligen haard gezeten, der meesterwer
ken onzer beroemde vlaamsche schrij
vers. 't Zal tevens voor de werkers
vrouw of moeder over 't naai- of brei
werk heen gebogen, een genot wezen
eenige bladzijden uit Conscience, Lo-
veling of zoo menige anderen te hooren
vertellen.
Het waren d'oude zeden en gewoon
ten en 't zijn nog de beste.
Op u, ouders, rust dan ook een
plicht. Doet van jongs af bij uwe kin
deren de lust naar 't lezen ontslaan
eens de gewoonte aangenomen, zullen
zij er dra zelf belang in stellen en
trouwe bezoekers der boekerijen wor
den. Dus doende, zult gij ernstig me
dewerken tot hunne ontwikkeling gij
zult hen helpen weetgierig worden en
niets overweegt in 't levennen mensch
weet of kent nooit te veel.
MMffii imiro
Lijst dei* Apothekers
van dienst zijnde
ZONDAG 13 OCTOBER 1912
STATIESTRAAT15, YPER
Het leven verduurt en onze katholie
ke regeering steekt er een handje aan
toe.
De ministers hebben gelijk gewone
en gemeene kiesdravers de zuurge
wonnen centen der belastingschuldi
gen te grabbelen geworpen voor de
openbare bedienden en werklieden
zij hebben zoovele beloften gedaan en
de uitgaven vermeerderd, dat zij' niet
meer weten hoe de twee eindjes aan
een te knoopen. Zij hadden gerekend
op de uitgifte van schatkistbons, 't is
te zeggen op de vermeerdering van
's lands schulden om over de driehon
derdtal millioenen te kunnen beschik
ken, maar de inschrijvingen gingen zoo
vlot niet als zij verhoopt hadden,
't Was een teleurstelling op gansch de
lijn. De geldmarkt wordt wantrouwend
tegenover de millioenenverbrassingen
waaraan pe klerikale regeering zich
holderdebolder overlevert. Men be
gint overal het gevaar in te zien van
den buitensporigen aangroei der open
bare schuld, waarvan de katholieke
senator de Lantsheere zegde dat hij
het land naar eenen afgrond zal voe
ren, indien er aan het knosselstelsel
van altijd meer schulden te maken,geen
einde komt.
Gelijk alle spelers en verbrassers,
die naar hunnen zin geen geld genoeg
meer kunnen te leen krijgen, tenzij mils
woekerintresten te betalen, zoeken
onze ministers nu allerlei andere mid
delen uit 0111 geld te slaan en 't valt
natuurlijk altijd op den rug van de
belastingschuldigen, werklieden, ne
ringdoenden en andere burgers.
De aangekondigde verhooging op
den tarief der vijfdaagsche abonne
menten op den ijzerweg mag als een
dezer middelen aanzien worden.
De vermeerdering van prijs op de
vijfdaagsche abonnementen van den
ijzerweg zal omtrent een lialf-millioen
meer brengen in de kas van de minis-
ters-kiesdravers.
Zijn politieke loopbaan.
Een kort telegram uit Luzern bracht
Zondagavond te Brussel het overlij
densbericht van Staatsminister Beer
naert.
De heer Beernaert, die te Luzern de
interparlementaire konferentie bij
woonde, had eene koude gevat, was
eenige dagen naar Italië geweest en
naar Luzern teruggekeerd om er zich
te verzorgen. De achtbare zieke werd
weldra door eene ontsteking der lucht
pijpen aangegrepen, die daarna in ont
steking der longen ontaardde, waaraan
hij dan ook bezweek.
De heer Beernaert werd geboren te
Oostende in 1829. Zijnwader was een
hooge ambtenaar der Registratie en
van zijn prille jeugd af gaf de jonge
Beernaert blijk van bijzonderen aan
leg. Hij ging naar Leuven studeeren
en behaalde er met de grootste onder
scheiding zijn diploma van dokter in
de rechten. Na eene omreis in Frank
rijk en in Duitschland, vestigde hij
zich alsadvokaat te Brussel. Hij deed
zijn proeftijd bij den vermaarden ad-
vokaat Dolez, die liberale voorzitter
der Kamer was.
In 1839 werd Beernaert benoemd
tot advokaat bij het Hof van Verbre
king.
Het is eigenlijk slechts sedert 1884
dat de heer Beernaert zich aan de
openbare aandacht opdrong.
Wanneer de katholieken in 1884 aan
het bewind kwamen, werd hem in het
kabinet Malou de poitefeuille van
Landbouw opgedragen.
De verregaande driestheid van Vic
tor Jacobs en Woeste dwong Koning
Leopold II hen af te danken als minis
ter, en de oude Malou volgde zijne
twee vrienden in hun val zoo werd
Beernaert om zijne gematigheid geko
zen tot kabinetshoofd.
Elf jaren bleef hij het bewind in han
den houden.
In zijne laatste jaren scheen hij zich
meer om meer van de strijdende poli
tiek te willen verwijderen om zich op
een ander terrein te bewegen.
11
10
IO
11
11
12
I 2
i
i
20
i
21
22
i
