mmmmwmm mmmmmmm
Mm&m m m
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Donderdag, 12" December 1912.
o centiemen.
Negende jaar. i\Tr S.
V er schijnende des Monti er days.
Koinl hel Ontwerp
van Legerhervorming
In hel Parlement.
Hel werk
van hel Willemsfonds.
Eendracht maakt Macht.
Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten Een jaar, Fr. :t-00.
Voor stad Een jaar, Fr. 2-SO
Men handelt bij overeenkomst.
Men schrijft in bij den Uitgever, üixinudestraaL, nr 53, te Yper. De aankondigingen van
ganscli België en 't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen m igen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Rektamen25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
De klerikale Bent is
nog niet gewonnen
Het schijnt dat M. de Bróqueville
nog niet heel zeker mag zijn, zonder
de hulp der liberalen zijn legeront-
werp gestemd te krijgen.
Er is veel beweging en geharrewar
in het klerikale kamp en te oordeelen
naar hetgeen de gazetten daar schrijven,
is het gros van 't klerikale leger maar
in 't, geheel niet eensgezind met de
hooiden.
Zoo lezen wij in de Stormklok, het
orgaan van den katholieken Socialen
Studiekring te Merckem
Hier slaal onze politieke eerlijk
heid op het spel. lieer Paul Segefs
heelt aan de Journal van Brussel (hnu-
nal de IJruxelles) verklaard
Ik heb tijdens kiêslijd een OOtal
redevoeringen gehouden en niet eens
van de krijgskweslie gesproken.
Eerste klas. Dat Bewijst dal. die kwes-
lie niet op den voorgrond is geweest,
dat het volk, dat nochlans moet ge
raadpleegd, niet geraadpleegd is ge
worden. Anderzijds moeten wij beken
nen dat wij bijna overal, en met veel
vuur en diepe overtuiging, tegen het
alleman soldaat hebben gesproken en
daardoor ten zeerste door het volk
werden goedgekeurd. Ik houd eraan
openbaarde verklaring af te leggen,
dat ik niet het eerste woord wist van
eene nakende droeve legerhervorming,
want liadde ik zulks geweten, mijne
houding tegenover de regeering in de
ze zaken, ware ganseh anders ge
weest.
Ik hadde voorzeker 't liberalisme
noch 't socialisme bevochten met een
wapen, dat in de huidige omstandig
heden, blijkt, een gansch oneerlijk
wapen te zijn geweest. Nochtans, ik
heb gehandeld te goeder trouw, met
de vaste overtuiging de waarheid te
dienen en een eerlijken strijd te voeren.
Immers, meer nog dan in het privaat-,
dient de eerlijkheid geëerbiedigd te
worden in het openbaar leven.
Dit is er dus een, die-elt'enaf bekeiit
dat hij de liberalen met oneerlijke wa
pens bevochten heeft in den kiesstrijd.
Zoo oneerlijk zullen v/el in 't klerikaal
kamp overal de wapens geweest zijn.
Overal hebben onze tegenstrevers
ons in kiezinglijd voor militaristen
uitgescholden. Nu ze zeiven militaris
ten moeten worden, zeggen ze dat ze 't
niet eer geweten hebben, och arme
Precies gelijk of M. de Bróqueville
over zes maanden niet zou geweten
hebben dat hij nu de herzienning der
leger wet zou moeten voorstellen O,
die klerikale volksfoppers Hadden
ze daarmee voor de kiezingen moeten
afkomen, ze zouden eene andere pijp
gesmoord hebben.
Wat de Patriote over
het Legervoorstel denkt.
De Patriote is tegen het alleman sol
daat. Het is de wensch der liberalen,
meent hij, en wat de liberalen willen
is, volgens hem, dekazerne voor ieder
een. De diensttijd zou voldoende zijn
om de Belgische jeugd zedelijk vrij te
maken van de veroordeelen van het
klerikaal onderwijs. Dat is het ideaal
der vrijmetselaars. Wat de onzijdige
ofiicieele school niet ten volle heeft
kunnen bewerkstelligen zou de kazer
ne doen. (Altijd volgons de Patriote).
Die gazet heeft dus een heiligen schrik
van het soldatenleven voor de jonge
lingen Zij zou er een zonderling stel
sel willen zien invoeren, volgens welk
de soldaten, wier ouders niet te ver
van de kazerne wonen, 's avonds zou
den mogen naar huis gaan slapen. De
andere zouden moeten in de kazern
blijven. Zoo konden dan ten minste de
jongelingen der groote centra, na den
dagdienst in hunne familie terugkee-
ren.
Zoo zouden dan volgens de streef,
waar de ouders wonen voor hunne
zonen twee maten en twee gewichten
zijn. Deze uit de groote steden en
dichtbevolkte nijverheidsstreken zou
den het voordeel hebben van te mogen
naar huis gaan, terwijl deze der lan
delijke gemeenten van dat voorrecht
zouden verstoken blijven.
Hoe vindt ge zulke redeneering En
zeggen dat de klerikaien aan de buiten-
menschen hunne overwinningen te
danken hebben
Voor hunne belooning zou dePatrio
te willen dat hunne zonen bestendig
aan dat door hem zoo gehate kazern le
ven blootgesteld bleven 1 Doet dan al
goed voor de klerikaien
En dnn, van het katholiek standpunt
beschouwd is do redencering van dat
groot klerikaal blad geen onzin
Wat de Bien Public over de
Inzichten van de Bróqueville denkt.
De Bien Public was in den beginne
voor de legerhervorming gezind, nu is
hij er volstrekt tegen en nog wel hard
nekkiger dan andere klerikale bladen.
Wat is er toch met hem omgegaan
Hij wil nu van de wet van 1909 niet
meer scheiden en vraagt vooral dat
men maatregelen zou nemen om er
het grootst mogelijk getal soldaten van
te krijgen. Hij zou namelijk willen
dat er een einde gesteld werde aan de
willekeurige vrijstellingen.
Wat schoon bewijs van onbekwaam
heid geeft hij daar aan de regeering 1
Deze-zou er dus niet m gelukken, tie
wet behoorlijk toe te passen.
En op den hoop toe eischt de Bien
Public de vermindering van diensttijd,
de inlijving per streek, het verlof om
in de kazern niet te moeten verblijven,
enz. enz.
Het blad eindigt zijn artikel met de
volgende* woorden Dergelijke ver
zachtingen kunnen alleen mishagen
aan dezen, die in de legerhervorming
niet eene versterking van 's lands ver-
dêding, maar wel een middel zien om
tegen het staatsbestuur geruchten van
volksongunst onder de massa te ver
spreiden.
Dat is eene bedreiging. Indien het
staatsbestuur in zijne ontwerpen vol
hardt, zal het de volksgunst verliezen,
liet is eene aanmaning óm af te zien
van het invoeren van eene ernstige
hervorming, op straf van eenen kleri
kaien tegenstand te ondervinden.
Ook de XX" Siècle valt af. Vroeger
was zij in krijgszaken het officieus or
gaan van de regeering nu, pas eenige
dagen geleden, beweerde zij het tegen
deel. Zij sprak maar in eigen naam,
zegde zij.
Het geheim van die omkeering van
den Bien Public en van de zondeilinge
houding van de A'A'e Siècle is gemakke
lijk te ontsluieren. Roma lacuta est.
Rome heeft gesproken. De aarts
bisschop heeft eenen stok in 't wiel
gestoken en doet zijnen wil kennen
door tusschenkomst van de rechtge-
loovige gazetten.
De Bien Public, een der geliefde bla
den der geestelijkheid en van de meest
onverdraagzame dwepers, gaat er
maar zondér omwegen op af en vreest
niet in tegenspraak met zijn eigen te
zijn. De XAe Siècle die zich in den al-
gemeenen dienstplicht te ver gewaagd
heeft, tracht het staatsbestuur te red
den.
De rollen zijn zeer goed verdeeld
in dat kluchtspel. In plaats van met
een wetsvoorstel, zullen wij de regee
ring met een groóten suikerstok zien
afkomen, waar al de klerikaien aan
zuilen lekken.
De berg zal eene muis baren.
Het Gedacht van den
Courrier de BruxeUes.
Het is eigenlijk tegen den algemee-
nen dienstplicht ni"et dat de klerikaien
het hebben, maar tegen het kazernele
ven. Evenals de Patriote, heeft de Cour
rier de BruxeUes er schrik van. Wij
zijn diep overtuigd zegt hij «en wij
weten dat de ondervindingrijkste man
nen daarover onze gedachten deelen,
dat de kazerne gevaarlijker is dan de
onzijdige school en dat het gemakkelij
ker zou zijn, onze kinderen te bevrij
den van de gevaren der onzijdige school
dan van deze der-kazerne.
En onze militaristen zien er niet te
gen op, heel de katholieke jeugd er
heen te zenden uit slecht begrepen
politieken geest, zonder rekening te
houden van de godsdienstige belan
gen.
En om zijne beweringen nog meer
kracht bij te zetten, haalt hij de getui
genis aan van den socialistischen
volksvertegenwoordiger Pépin.
Wij hebben gisteren zegt hij,
de getuigenis ingeroepen van den
heer Pépin, socialistisch afgevaardig
de, en wij stellen ze tegenover de
katholieke militaristen. M. Pépin, ge
durende de laatste besprekingen over
de legerwet in de zaak gemengd, om
dat hij zijne zonen vrijgekocht had,
heeft volgenderwijze zijne meening te
kennen gegeven
Ik heb altijd luid en openhartig
verklaard dat ik schrik heb van de
kazerne en dat ik haar beschouw als
eene school van onzedelijkheid.
Wij kunnen niet nalaten te beken
nen dat deze zoo rondborstige en vrij
moedige verklaring afsteekt tegen den
gewetenstoestand onzer katholieke mi
litaristen. Deze schijnen zoo kieskeu
rig niet te zijn.
Daar hebt ge nu een ultra-klerikaal
blad, dat de getuigenis inroept van
eenen man, die tot eene partij behoort,
welke de klerikaien zoodanig haten,
dat zij voor de kiezingen geene woor
den, geene zinspelingen leelijk genoeg
vonden om haar te beschimpen en te
vernederen, en zelfs de liberalen voor
al wat slecht is uitschold omdat deze
met de socialisten een kartel sloten.
Waarlijk, wij moeten eens te meer
zeggen dat voor de klerikaien alle mid
delen goed zijn om tot hun doel te ge
raken. Wij zouden durven wedden dat
die verstokte anti-krijgsgezinden in
staat zijn een kartel met de socialisten
te sluiten om hunne plannen door te
drijven en M de Bróqueville schaak te
zetten.
SENAAT.
De Senaat heeft Dinsdag, Woensdag
en Donderdag zitting gehouden om de
verklaring van het ministerie te be
spreken. Deze bespreking is bijna de
zelfde geweest welke de verledene
week in de Kamers gehouden werd.
De minister heeft over de grondwet
herziening niet meer uitbreiding aan
zijne uitleggingen gegeven, zoodus dat
men altijd maar niet juist weet, welke
de eigentlijke inzichten van het gou
vernement zijn.
KAMER.
In de Kamer heeft men zich de gan-
sche week bezig gehouden met de wet.
op de Handelsmaatschappijen welke
gestemd en in tweede lezing zal aange
nomen worden na het verlof van Kerst
dag. Dinsdag heeft heer Troclet van
Buik zijne ondervraging gedaan over
hel schieten zonder de minste reden,
op 3 Juni, op wreedzame burgers, die
zich dien avond bij toeval bevonden in
een koffiehuis der Groenplaats. Hij
heeft daarover eene lange redevoering
uitgesproken en bewezen dat de gen
darmen daar brutaal weg gehandeld
en geschoten hebben gelijk in de mus-
schen zonder reden.
De minister heeft beginnen antwoor
den en heeft Dinsdag zijne redevoering
voortgezet.
Na. lange bespreking heeft men
Dinsdag ook beslist dat het voorstel
tot grondwetherziening door den heer
Van der Velde ingediend zal ter sprake
komen, onmiddelijk na de behande
ling van de wetsontwerpen welke
krachtens de Grondwet voor Nieuw
jaar moeten gestemd zijn.
Met het aanbreken van het winter
seizoen hebben verscheidene afdeelin-
gen van het Willemsfonds hare werk
zaamheden hervat, die bepaaldelijk be
trekking hebben op de inrichting van
v o 1 ks voo rd rach ten
Te Gent traden reeds achtereenvol
gens op Prof. P. Fredericq, die over
Frans de Gort handelde, de heer
Marcel Minnaert, die over Museums
sprak, de heer J. Staal, Ibsen als mo
ralist, en Prof. Vercoullie over De
Wandelende Jood.
De afdeeling Brussel heeft dit jaar
opnieuw leergangen van hooger on
derwijs voor het volk ingericht De
heer D' Wybauw geeft eene reeks van
vijf lessen over De physiologische
gronden der Gezondheidsleer
Te Schaerbeek trad M. Julius Hoste Jr
op met Conscience's Leven en Stre
ven
Te Mechelen gaf den heer J»van den
Eynde, door middel van de piano, een
overzicht van de muziekpartituur van
een zangspel Elsje Zevenschoon ge-
toondicht door den heer van Overen
op het gedicht van een lid, den heer
Emile Buskens, die vooral lezing gaf
van zijn libretto. De Liersche letter
kundige Frans Verschoren hield er ook
eene lezing uit eigen werk. Dezelfde
afdeeling richtte te Mechelen een prach-
tigen kunstavond in, waarop lleyer-
man's beroemd tooneelspel De op
gaande zon met de medewerking van
den Antwerpschen Koninkl. Schouw
burg opgevoerd werd.
TeAerschot hield de heer J. Langhor,
gemeenteraadslid der stad Antwerpen,
een voordracht.
Te Ledeberg was er op 28 November
concert, liederavond en voordracht
door dqn heer M, Basse, over Twee
Brieven
Te Thieli, te midden van katholieke
overheersching, heeft het Willems
fonds vasten wortel geschoten een
blij voorteeken voor de geestelijke op
beuring in deze streek. Geregeld wor
den liederavonden ingericht, die door
veel belangstellenden worden gevolgd.
De heer Alfons Sevens, letterkundige,
de schrijver van den bekenden roman
DE WEERGALM
