Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Een vrij land.
De
Twee verklaringen
die we zullen ontbonden.
Donderdag, 13" Maart 1913.
Negende jaar. i\r 18.
Eendracht maakt Macht. Verschijnende des ffPonderdftfjS. Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fr. 2-50
Men handelt bij overeenkomst.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklamen25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
Hol wetsontwerp op het
taalgebruik in leger.
Verleden week heeft Minister de
Broqueville in de Kamer het wets-,
ontwerp op het taalgebruik in 't
leger neergelegd. Het bevat de bepa
lingen aangaande
1. de examens af te leggen voor
den graad van onderluitenant in de
krijgschool en in het kader
2. de examens voor de bevordering
in den graad van officier
3. het ingangsexamen in de krijg
school
4. de ingangs- en bevorderingsexa
mens in den gezondheidsdienst
5. de onderwijsinrichting in de
krijgscholen voor de vorming der
lagere kaders van het leger
6. de gebruikswijze van Fransch
of Vlaamsch in de betrekkingen met
het publiek, den troep en de andere
bestuurkorpsen.
Het Vlaamsch zal van 1 Januari
1917 verplichtend worden voor den
ingang in de krijgschool en de voor
bereidende scholen tot het onderlui
tenantschap.
De kandidaten zullen een onder
zoek moeten doorstaan over de gron
dige kennis van eene der beide lands
talen, 't zij Fransch of Vlaamsch,
naar beliefte en vrije keuze en een
onderzoek over de hoofdzakelijke
kennis der tweede taal.
In de krijgschool zal hetzelfde ge
tal uren besteed worden aan de stu
dievan het Fransch en het Vlaamsch,
zoodat de leerlingen eene doelmatige
kennis van beide talen hebben.
De leergang voor militaire regeling
zal in beide talen gegeven worden.
Het uitgangsexamen der school zal
eene proef op het Vlaamsch bevatten
gelijkaardige proeven zullen bestaan
voor de examens tot het onderluite
nantschapen het bevorderingsexamen
in de wapenen.
Van heden tot 1 Januari 1917 zal
het onderwijs dusdanig ingericht
worden dat men trapsgewijze tot dien
nieuwen zakentoestand kunne komen.
In de pupillenscholen, waarvan er
drie in 't Walenland en drie in 't
Vlaamsche land zullen opgericht
worden, zal het onderwijs der tweede
taal grondig worden aangeleerd*
In de scholen voor de vorming der
korporalen en onderofficieren, zullen
er Vlaamsche klassen zijn.
In alle scholen zullen de reglemen
ten in 't Fransch en in 't Vlaamsch
onderwezen worden.
Het wetsöntw erp schrijft nog voor
dat het troepenonderricht in het
Vlaamsch en in het Fransch zal wor
den gegeven en dat, in de betrekkin
gen tusschen oversten en minderen,
de taal zal gebruikt worden van den
mindere.
De krijgsoverheden zullen hunne
briefwisseling in 't Vlaamsch of in 't
Fransch houden, volgens zij onder
handelen metVlaamscheof Waalsche
overheidspersonen
Dat wetsvoorstel gaat verder en is
breeder opgevat dan het eerste, dat
ovèr enkele weken verscheen. Het
strekt zich uit over heel het leger
zoodat alle krijgsoverheden de twee
talen zullen moeten kennen en dat in
alle krijgscholen Fransch en Vlaam
sch zal moeten aangeleerd worden.
De Vlamingen krijgen ruime vol
doening van hunne wenschen.
Zij hebben daarenboven wetsbepa
lingen, die maar moeilijk zullen te
ontduiken zijn indien men een oog in
't zeil wil houden.
Wij vinden dat voorstel beter dan
het vooruitgezet stelsel van Vlaam
sche en Waalsche regimenten, en er
is veel kans dat het in de Kamers zal
aangenomen worden.
Ja, laat er ons eens over spreken
Belgie is een vrij land, het vrijste
land der wereld, zeggen de klerika-
len. Zij zingen het, zij schrijven het
Is het waar
Neen Zwitserland, Engeland zijn
ons voor Noorwegen, Zweden, De
nemarken, Frankrijk en Italië ook.
In niet een land wordt de vrijheid
op zoo schandelijke wijze verkracht
als bij ons. Nergens worden de rech
ten van den mensch zoo laf met de
voeten geschopt als in het hoogge
roemde Belgie
Ge vraagt bewijzen
Die arme werkman woont in 't
huis van dien rijke» hij betaalt eer
lijk: het wordt kiezing en de rijkaard
komt Daar stemmen en zoo stem
men, of buiten
Is die man vrij
Dielandbouwer huurteene hectare
land van dien senator, 't Is kiezing
hij wordt naar 't kasteel geroepen en
mijnheer zegt Zoo stemmen
Hij doet het niet, en hij verliest zijn
land, en geraakt zijn broodwinning
kwijt.
Waar zijn dien mensch zijn rech
ten
Een huis op cijnsgrond zoo stem
men of ze breken het af
Werken in die of die klerikale
fabriek Nog eens gedwongen
Stemmen voor socialisten, libera
len of kristen demokraten Ver
doemd, vervloekt als gij durft
Zijn die menschen vrij
Neen, wie arm is, is niet vrij wie
onwetend is, nog minder
Armoede en onwetendheid, ziedaar
de zware boeien die van ons volk nog
arme, diepbeklaagde slaven maken
Dit alles dank aan de klerikalen
i '-X?
Minister do Broqueville
on do verk wezel in"
van liol leger.
Minister de Broqueville-de Troten-
ville wil niet dat de officieren van 't
leger deel maken van maatschappijen
waar er soms gesproken wordt over
anti-klerikale politiek, zelfs wanneer
deze maatschappijen vreemd zijn aan
alle kiesdraverswerk.
Maar diezelfde de Broqueville stel
de destijds voor alle militianen in te
lijven en onder de bewaking en be
spieding te stellen van de clerico-
politieke maatschappij St Vincentius
a Paulo.
In dezen zin heeft M. de Broque
ville eene redevoering uitgesproken
op de algemeene vergadering der
katholieke werken in het bisdom
van Mechelen.
Om te oordeelen over het clerico-
politiek kiesdraverskarakter der St
Vincentiuskringen, zal het voldoende
zijn te herinneren wat er te lezen
staat in een jaarverslag der maat
schappij St Vincentius a Paulo, ko
mende uit de drukkerij van het bis
dom van Gent.
In dit verslag wordt bekend dat
het broodkaartje of de bon voor eene
teiloor soep aan de armmeesters van
St Vincentius moet dienen om in de
woning van de arme menschen te
dringen en dezen te stellen tusschen
den honger en hun geweten opdat zij
hunne kinderen van de gemeente
scholen zouden aftrekken, om ze aan
katholieke scholen toe te vertrou
wen.
Ziedaar wel politiek, en dan nog
wel kiesdraverspolitiek in den erg-
sten en hatelijksten zin des woords
Welnu, M. de Broqueville deed
destijds op bovengenoemde alge
meene vergadering het voorstel om
in alle dorpen gelijk in de groote
steden, de lotelingen in de St-Vin-
centiuskringen aan te lokken, en hij'
wilde dit werk doen ondernemen
door den hoogeren raad van Sint-
Vincentius, die te recht als eene ge
heime politieke maatschappij mag
aanzien worden.
Ziedaar de man die brutaal weg
bekwame opperofficieren, verdacht
van vrijzinnigheid, van kant stelt, en
die de gewetensvrijheid der libéraal
gezinde officieren aan kuisters zou
willen leggen
Dat gebeurt onder voorwendsel
dat het leger vreemd moet blijven
aan de politiek, maar ondertusschen
wordt op groote schaal de verkwe-
zeling van het leger ondernomen, en
M. de Broqueville is altijd een der
fanatiekste apostels van deze vrij-
heidsworgende en verstompende
verkwezeling geweest.
de Broqueville uitgekleed
De fameuze minister van oorlog
de Broqueville de Trotenville-
Boum, werd verleden week netjes
uitgekleed in de Kamer. M. Furné-
mont bracht in herinnering hoe M.
de Broqueville, die nu alle twintig
jarige jongelingen naar de kazerne
wil drijven, in 1909 nog het schan
dalig stelsel van de plaatsvervanging
wilde behouden en zich onthield, in
de Kamer; bij de stemming van de
wet op den persoonlijkendienstplicht.
Halo, halo, M. de Broqueville, was
dat geene. politieke berekening, gij
die nu beweert dat politiek de
liberale, maar niet de klerikale, wel
te verstaan uit het leger moet ge
bannen worden
En was ons land in 1909 niet zoo
bedreigd met vreemden inval als in
1912 of in 1913
Het opgeplakt patriotisme van 't
hoofd dér klerikale regeering, M. de
Broqueville, valt erg in brokken
algemeene werkstaking
zal geen plaats hebben.
Op uitnoodiging van burgemeester
Max, van Brussel, hadden de liberale
burgemeesters der provintie-hoofd-
plaatsen besloten aan te dringen bij
minister de Broqueville en bij de so
cialisten opdat men eene vriendelijke
schikking zou vinden in de kwestie
der algemeene werkstaking.
De burgemeesters begaven zich
eerst bij minister De Broqueville en
dan onderhandelden zij met de socia
listen.
Deze vergaderden Donderdag
avond en zonden eene afvaardiging
bij de burgemeesters om hun besluit
te melden. Zij beantwoorden aan den
oproep der burgemeesters en verza
ken aan de werkstaking, hopende dat
de regeering nu het vraagstuk der
herziening zal ter studie leggen.
Dank aan de wijze bemiddeling der
liberale burgemeesters is het land
dus verlost van het gevaar der
werkstaking.
De liberale partij heeft in deze
moeilijke toestanden eene groote rol
gespeeld zij heeft de belangen van
heel het land verdedigd.
M. Verhaegen, die nog al dikwijls
in de Kamer spreuken doet, waar
door hij, zonder het te willen, zijne
eigene partij in 't nauw brengt, heeft
er Vrijdag, 21 Februari, weer twee
van dien aard gezegd.
Met veel geweld heeft hij zich de
verklaring laten ontwringen dat de
klerikalen misschien wel hunne over
winning van 2 Juni verschuldigd zijn
aan hunne antilegergezinde kiespro-
paganda dat wil zeggen aan hun
ne heilige belofte dat zij nooit meer
de krijgslasten zouden verzwaren.
Dat is één.
Maar hij heeft nog wat anders ge
zegd, dat nog meer het opteekenen
waard is
De klerikale volksvertegenwoor
diger ontveinst het zich niet dat de
nieuwe legerwet eene groote ver
zwaring van de belastingen zal mee
brengen, maar de nieuwe dwaling in
de achting van het volk, die daaruit
voor de klerikalen zal voortspruiten,
wijt hij goedsmoeds aan het staats
bestuur.
Indien er iemand zegde hij,
gevaar loopt een deel der volks
gunst te verliezen ten gevolge van
deze wet, dan zal het alleen het
katholiek gouvernement zijn
0 Dat onze propagandisten goed
nota nemen van deze verklaring
zegt de Nieuwe Gazet want bij
de eerstvolgende kiezing zullen de
klerikalen, vooral op den buiten, het
wel zoo weten te draaien, dat het
gouvernement tegen zijnen zin in de
verandering van de legerwet heeft
toegestemd, en dat de liberale leger-
voorstanders eigentlijk de schuld van
alles zijn.
IU.ALI1
Men schrijft in hij den Uilgever, 01 x m iuJ est raat, nr 53, te Yper. De aankondigingen van
ganscli lielgië en 't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle lioege-
naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
n
