De algemeene
werkstaking.
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Donderdag, 24" April 1915.
Negende jaar.
L\r 24.
Eendracht maakt Macht. ei'üclujnetule ilt'S BBont9et'du(fS. Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor dun buiten Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fr. £-50
Men handelt bij overeenkomst.
Vlen schrijft in bij den Uilgever, Uixfnudestraat, nr 53, te Yper. De. aankondigingen van
gansch België en 't buitenland evenals de Notariale en Uecliterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bnreele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en onderteekend toe. te zenden.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklatnen25 c.
Rechterlijke aankondigingen I fr. id.
In kamer en Senaat
In het Senaat en in de Kamer
spreekt men niets dan over de werk
staking, ondanks de klerikalen die de
militaire wet wilden bespreken. In
het Senaat hebben de heeren Ilanrez,
Y\ iener en Goblet d'Alviella eens
duchtig minister de Broqueville on
der handen genomen. Deze wilde
zich nog kranig toonen, doch Woens
dag had hij in de Kamer te doen en
daar zong hij een toon lager.
Hier gebeurde eene hevige bespre
king. M. Lorand legde een voorstel
neder de kiezers raadplegen of zij
partijganger zijn der herziening. Toen
namen achtereenvolgens de heeren
Ilubin, Destrée, Anseele, Vander-
velde en Hymans het woord. Deze
liberale leider, in eene merkw aardige
rede, deed al de dubbelzinnigheid
uitschijnen der klerikalen die op
stootjes wenschen om het volk des te
beter te onderdrukken.
Dan stotterde M. de Broqueville
eenigen uitleg, en hadde hij alzoo
gesproken over eene maand, in plaats
van te bluffen, alles ware misschien
anders afgeloopen.
Op het einde der zittingvan Woens
dag was iedereen bewust dat de crisis
misschien niet van landen duur zou
zijn en dat de regcering 'iets zou doetl
om aan de eischen van het volk recht
te laten geschieden. Doch Woeste
gaat cr weeral tusschen komen en
hoe gaat het dan draaien
Donderdag was het weeral rumoe
rig in de Kamer. Vruchteloos vroe
gen de heeren Anseele, Vandervelde
en Braun aan minister de Broqueville
klaarder te bespreken, deze bleef
dubbelzinnig zijn na de werkstaking
zal men zien, zegde hij.
Woeste sprak eene uitdagende
•redevoering uit hij beschuldigde de
socialisten, de vrouwen en de kin
deren bloot te stellen aan den hon -
gersnood, terwijl zij wel blijven le
ven. Daarna randde hij de liberale
partij aan.
M. Hymans antwoordde hem, dat
zij alles gedaan had wat mogelijk
was in het belang van het land, en
niet uit partijzucht. Hij laakte ook
met eenige steunende zinnen de dub
belzinnigheid van onzen klerikalen
minister.
En terwijl doen die klerikalen niets
om de krisis op te lossen en de werk
staking breidt zich meer en meer uit.
Hoe zal die ramp eindigen r
iVipuwp vorm
va si iiikwisi I ie.
Onder dien titel lezen wij in de
Nieuwe Gazel het volgende
Eene nieuwe vorm van Inkwisitie
blijkt te zijn de door den heer Carton
de Wiart ingestelde rechtspleging voor
kinderen.
Men weet dat de minderjarigen die
kwaad doen thans verschijnen voor
cenen bijzonder daartoe aangestelden
rechter, die op eigen gezag de plich-
lige kinderen aan het gezag hunner
ouders kan doen onttrekken. Dat kan
eene straf zijn voor het kind zelf, wan
neer zijn ouders er geen blijf mee we
len. Dat kan ook eene straf zijn voor
de ouders, wanneer de rechter oor
deelt, dat liet kind door z'n ouders
aangemoedigd wordt in de boosheid.
In dit laatste geval wordt het kind
naar een weldadigheidsgesticht ge
stuurd, niet naar eene strafkolonie.
De macht van dien eenigen rechter
is om zoo te zeggen onbegrensd.
Hij oordeelt met gesloten deuren, en
tegen zijn vonnissen kan geen beroep
worden aangeteekend.
Alvoren de wet, die deze nieuwsoor-
tige rechtpleging instelt, gestemd werd
in de Kamer, hebben verschillende li
berale bladen al erkennen zij ook
gaarne de verdiensten van het initia
tief van den heer Carton de Wiart
de vrees uitgedrukt dat die kindertri
bunalen algauw een wapen méér in
handen zouden geven van de klerika
len, en in het bijzonder van de Room-
sche geestelijkheid, tegen de vrijzin
nigen.
In den Senaat ook verborgen enkele
leden der linkerzijde hunne bezorgd
heid te dien opzichte niet.
Nu reeds toont een advokaat van
Luik aan, hoe gegrond die bezorgd
heid geweest is.
Deze advokaat heeft namelijk ver
schillende dossiers van beschuldigden
voor het kindertribunaal kunnen door
snuffelen en de overtuiging kunnen
opdoen dat, om het zoo nauwkeurig
mogelijk uit te drukken, gansch deze-
rechtpleging op de Roomsch-katholieke
moraal gebouwd is.
In al de dossiers, die hij gezien heeft
heeft, heeft hij namelijk nota's ont
dekt betreffende de rol, die het katho
liek geloof en zijn praktijken hebben
in de opvoeding van de schuldige kin
deren.
Zoo vond hij een nota die luidde
De ouders van den betichte waren eerst
slechts burgelijk gehuwd en het is maar
enkele jaren geledendal hunne kerkelij
ke verbintenis ingezegend is geworden.
In een ander dossier heeft de Luik-
sche advokaat gevonden De vader
is socialist. Hij leest den Peuple
In een derde dossier plukte de
nieuwsgierige advokaat dit liefelijke
bloempje Wij hebben in het huis
van de ouders geen enkel godsdienstig
voorwerp gezien.
In nog een ander dossier las die ad
vokaat
Dit kind gaat regelmatig naar de
kerk en vrij regelmatig ter kommunie.
Mijnheer de pastoor is er zeer tevreden
over. Het is op Kerstmis ingeschreven in
de patronagie. Volgens onze inlichtingen
is dit kind veel zachter van aard dan zijn
bi oeder het zou verschillende malen den
wensch hebben uitgedrukt om naar de
patronagie te mogen gaan. De moeder
brengt zeer goed haar'kinderen op. Zoo
heeft haar twee zonen gezonden naar
eene katholieke school, dit jaar in Octo
ber geopend, omdat de tucht in de ge
meenteschool haar niet beviel.
Deze nota's zeggen genoeg over de
rechtspleging voor kinderen. Zij zeg
gen er alles over.
Alvorens zijn vonnis te vellen over
een kind moet de rechter den pastoor
der parochie van den beschuldigde
raadplegen, en naar gelang dezes oor
deel luidt, wordt het kind al'of niet
aan het gezag van zijne ouders ontrok
ken en naar 't Verbeteringshuis ge
stuurd.
Wij voegen daarbij dat zoo'n
rechtspleging inbreuk maakt op de
vrijheid van geweten, die in onze
grondwet geschreven staat. Wij heb
ben er niets tegen dat desgevafte de
pastoor geraadpleegd worde, maar
dan ook de bedienaars van andere
eerediensten, de onderwijzers en al
len, die met het beschuldigd kind in
nauwe betrekking staan. Daarbij,
uitsluitend den Roomschkatholieken
eeredienst tot toesteen nemen voor
de zedelijkheid, is eene dwaling 'en
levert gevaren op omdat de statis
tieken bewijzen dat deze geen uit
sluitende waarborg is voor de goede
handelingen der kinderen. Zulke
rechtspleging is niets anders dan
eene vermomde inkwisitie.
Belangrijke zitting in de
Kamer.
T«c« tiag'ordei's.
De lieer Masson. Ik zou graag eene
verzoeningsredevoering houden. Het
lastige mijner taak ontken ik niet,
want de hartstochten zijn ten top ge
stegen. Doch niettegenstaande ons zoo
verschillend begrip van de gebeurte
nissen, meen ik dat een vergelijk mo
gelijk is en dat er eene verzoenende
oplossing zou kunnen gevonden wor
den, die reeds zou ontstaan zijn, had
den wij wat minder halsstarrig gehan
deld.
Eene der oorzaken van de strijdige
toestanden waarin wij verkeerd heb
ben, van de hoop die wij koesterden
en de ontgoocheling die wij achter
eenvolgens ondervonden...
De heer Vandervelde. Schijnbelof-
ten
De heer Masson. eene der oor
zaken, zeg ik van dien toestand is voor
zeker te wijten aan de weifelende taal
van het achtbaar hoofd van 't Kabinet.
De heer Furnémont. Waai' is het
hoofd van 't Kabinet
Hechts In den Senaat
De-heer Vandervelde. Beteekenis-
volle afwezigheid
De heer Masson. Ik heb de rede
voeringen van het achtbaar hoofd van
't Kabinet herlezen men kan ze sa
menvatten als volgtDe Regeering zal
niet buigen voor de bedreiging, maar
zij zal ook het woord Nooit niet
uitspreken.
Zij geeft drie redenen op voor dit
besluit. De eerste, dat de Regeering
zich genoeg gezag en krachtdadigheid
toekentom niet hare toevlucht te moe
ten nemen tot middelen van afschrik
king. De tweede, dat zij geen geloof
hecht aan de algemeene werkstaking.
Wat gemis aan doorzicht (Onderbre
kingen).
De heer Cavrot. Er zijn 174,000
werkstakers in Henegouwen alleen
I)e heer Masson. Zij zegt verder
dat, volgens haar, het meervoudig
stemrecht niet onveranderlijk is en
hare meening verklarende, zegt zij dat
zij er niet kan aan denken een deur
open te zetten die twintig jaar geleden
werd gesloten doch zij voegt er on-
middelijk bij, dat zij niet vanzins is die
deur te grendelen. Was die taal niet
van aard om veel hoop te doen koes
teren
Gisteren verklaarde de heer Minis
ter, toen hij herinnerde aan eene mee-
nmg van den heer Frère-Orban, dat
volgens alle overleveringen der Ka
mers, de tekst der Handelingen een
redenaar eerst dan verbindt nadat
deze dien overzien had.
Doch zoo die meening juist is wan
neer het kiesche en moeilijke vraag
stukken geldt, toch heeft men ongelijk
ze in te roepen, wanneer het er om te
doen is eenvoudig te antwoorden
Ja of neen
Na zijne redevoering, waarin hij zijn
hart had gelucht, kon men hoop koes
teren, doch ziehier wat zich voordeed
De heer Vandervelde neemt het woord
hij wordt onmiddelijk in de rede ge
vallen door den heer Melot die hem
vraagt of er algemeene werkstaking
zou ontstaan, ingeval het voorstel van
den heer Hymans werd aangenomen.
De heer Vandervelde antwoord be
vestigend, in bijwezen van het hoofd
des Kabinets. Door zijn stilzwijgen
heeft het achtbaar hoofd des Kabinets
aan den heer Vandervelde aanleiding-
gegeven, zich verder te wagen. En ziet
welke overwinning voor het hoofd des
Kabinets, vermits het vraagstuk van
herziening verdween en de algemeene
werkstaking ingetrokken was. De heer
Woeste liet echter toen zijn donder
kletteren en alles was verbrijzeld.
De algemeene werkstaking is dus
uitgebroken en deze werkstaking is
ontkiemd uit het gemoed van de arbei
dersklasse. Aan de uiterste linkerzijde
Zeer welDe leiders dezer klas heb
ben gedaan wat behoorde om de sta
king te vermijden op gevaar af erge
scheuring in hunne partij te verwek
ken.
De schande van dergelijke handel
wijze laat ik over aan de rechterzijde.
Heeft hare drukpers den heer Hymans
niet uitgescholden voor verachtelij-
ken politieker Dezelfde uitdruk
king zal ik niet tegenover u gebruiken.
Waaruit spruit deze dubbelzinnig
heid vanwege den heer Minister voort?
Zij is zoo groot, dat men zich afvraagt
of men weldra naast de snelschrijvers
en de opstellers van het Beknopt Ver
slag geene toelichters en tekstver
klaarders zal moeten plaatsen. (Ge
lach.)
Gisteren heeft de Minister ons daar
van het geheim geleverd. Het hoofd
des Kabinets heeft hem geraadpleegd.
Zegde niet de heer Helieputte, dat
wanneer de heer Woeste tegenover
een politieken vriend stond, hij slechts
twee houdingen kentof wel tracht
hij hem te overheerschen, of wel be
strijdt hij hem. Wij weten dat het den
heer Woeste meestal gelukt, te over
heerschen.
Wij hebben het Ministerie de Smet
de Naeyer gekend, dat door den heer
Woeste werd overheerschtwij heb
ben ook het ministerie van den heer
Schollaert gekend dat door den heer
Woeste werd bestreden. Het een zoo
min als hetander heefter zich trouwens
goed bij bevonden. (Gelach, links). De
heer de Broqueville onderwerpt zich
aan de overheersching van den heer
Woeste, vermits hij dezen raadpleegt.
En dit legt zeer wel de zoo onvaste
taal van het hoofd des Kabinets uit.
Hij is bewust van zekere groote ver
antwoordelijkheid.
Zoo heeft hij zich in de militaire kwestie
krachtig ingespannen om zijne vrien
den over te halen tot de stemming
eener wet tegen den zin van de mees
ten onder hen, en om hun een militair
stelsel op te dringen dat zij steeds
hadden bestreden. Toen legde hij
hoedanigheden van een echt Staatsman
aan den dag, doch op een ander ge
bied heeft hij zich onder de voogdij
van den heer Woeste gesteld. Zulke
kameraadschap gaat niet altijd zonder
slag of stooten zoo zien wij bij den
heer de Broqueville, wit en zwart, ja
en neen, aanneming en weigering,
hoop en teleurstelling. (Toejuichingen,
links.)
GALM
