Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
PAUL JANSON.
Donderdag, I" Mei 1913,
o centiemen.
Negende jaar. L\r 23.
Ellendige geldelijke
toestand
Politiek overzicht.
Eendracht maakt Macht.
Verschijnende des Khonderdags
Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor dun buiten Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fr. 2-50
Men handelt bij overeenkomst.
Men schrijft in bij den Uitgever, lux tand est raat, nr 53, te Yper. - De aankondigingen van
gansch België en 't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle lioege-
naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklamen25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
De Regeering, welke de burgerij
om den tuin leidt door zich de re
geering der nationale welvaart te
laten noemen, sleept onze openbare
financiën regelrecht naar den onder
gang en staat voor een toestand
waaruit alleen buitengewoon hooge
nieuwe belastingen ons zullen kun
nen redden.
Minder dan een jaar geleden, op
het einde van Mei 1912, dus kort
voor de jongste wetgevende verkie
zingen, beliep het bedrag der in om
loop zijnde schatkistbons 214,287,800
frank.
De uitgaven, door de regeering
gedaan, waren dus 214 millioen hoo-
ger dan de inkomsten, welk verschil
zij door leeningen op korten termijn
had gedekt.
Edoch, op 15 April 1.1. beliep het
bedrag der uitgegeven en nog uit te
keeren schatkistbons 408,802,,ooo.fr.
zegge in 10 1/2 maanden eene ver
meerdering van 194,5 14,500 frank.
Daaruit blijkt dus dat de Rej.ee-
r'n&> gedurende elke maand sedert
de verkiezingen, voor ongeveer
18,500,000 frank op korten termijn
heeft geleend, wat meer dan 600,000
frank per dag vertegenwoordigt.
De noodlottige vervaldag van 2
Juni was nauwelijks achter den rug,
of ons ministerie van geldwezen zond
overal zijne agenten op zoek naar
bereidwillige geldschieters.
Op 5 Juni leent het 2 millioen op
6 Juni, 1 millioen op i3e, 1 millioen;
op 14% een millioen op I5e, 10 mil
lioen op 2oe, 1 millioen en op 30e,
5 millioen samen dus in Juni 21
millioen of ruim 700.000 fr. per dag.
Ons land, dat indertijd bogen
mocht op de beste geldmiddelen van
Europa, moet thans gaan leenen bij
de Banca d'Italia, de Banca di Napoli
(Napels), de Duitsche banken, de
Engelsche, de Fransche en de Rus
sische, bij bijzondere maatschap
pijen zooals de levensverzekerings
maatschappij Le Patri moine te
Parijs, de smederijen van Chatillon-
Commentry, de mijnen van Blanzy,
de hoogovens, smederijen en staal
fabrieken van Denain en Anzin te
Parijs, het hoofdkomiteit der kool-
putten van Frankrijk, enz.
In die omstandigheden is het niet
te verwonderen dat ons nationaal
krediet vervlogen is en de belgische
rentezoolaaggedaald. In 1911 mocht
de regeering er nog in slagen schat
kistbons tegen 3 t. h. aan den man
te brengen.
In 1903 wisselt de intrest - kom-
missieloon, zegelrecht en andere
kosten inbegregrepen af tusschen
3.75 en 5.05 t. h. en, wat nauwe
lijks te gelooven is, voor de schat
kistbons welke in de laatste maan
den zijn uitgegeven, werden de in
tresten dikwijls op voorhand be
taald
Wat op ontegensprekelijke wijze
aantoont dat ons ministerie van Fi
nancien letterlijk in den nood is, is
wel dat het, om zich geld te ver
schaffen, verplicht is aan alle deu
ren te gaan aankloppen, in alle lan
den en bij al wie waarvan het denkt
dat er daar geld beschikbaar is en
dat het ertoe gebracht is, alles aan
te nemen wat het maar vinden kan
en leeningen aan te gaan welke op
recht belachelijk en onbeteekenend
zijn.
Zoo leende bedoeld ministerie op
29 Januari 1.1. 100,000 fr. aan de
Banque Internationale van Brussel
op 9 April, 100,000 frank aan de le
vensverzekeringsmaatschappij Le
Patrimoine van Parijs, op 15 April
100,000 fr. aan het hoofdkomiteit
der koolputten van Frankrijk, en
denzelfden dag 200,000 fr. aan de
h.h. J. Thieriez vader en zoon te
Rijssel.
Wat waarlijk alles te boven gaat,
is het feit dat de regeering, om al
die sommen te kunne leenen, het
voorbeeld volgt van zekere geldman
nen die, oh hun schier waardelooze
titels te kunnen plaatsen, hun toe
vlucht nemen tot tusschenpersonen
en deze hooge kommissieloonen uit
betalen. Zoo hebben zekeretusschen
personen tot 5.000 fr. getrokken
voor een enkele geldplaatsing.
De regeering bereid zich thans om
voor ruim honderd milioen nieuwe
belastingen in te steller.. Het moet
geweten worden dat deze noodig
geworden zijn door het misbruik dat
de klerikalen van het gezag hebben
gemaakt, en niet door de noodwen
digheden der legerhervorming. Een
vooruitziende regeering, welke de
belangen van het land waarlijk ter
harte neemt, zou sedert lang in deze
nieuwe uitgaven voorzien hebben
door de jaarlijksche meerwaarde der
inkomsten, zonder aan de belasting
schuldigen een enkelen nieuwen last
op te leggen.
De liberalen en de socialisten zijn
het eens om de stemming der dag
orde Masson, als een zeer bevredi
gende uitslag te beschouwen. Er mag
inderdaad uit het oog niet verloren
worden, dat de klerikale Regeering
verplicht is geweest te buigen voor
de hardnekkige en indrukwekkende
betooging van den volkswil. De zege
praal is nabij het Zuiver Algemeen
Stemrecht zal morgen in de Grond
wet neergeschreven, worden. Leve
de politieke gelijkheid, leve de de
mocratie
De opvolger van Paul Janson in de
Kamer is Maurice Féron die Dinsdag
laatst den grondwettelijken eed af
legde. Het is insgelijks een vooruit
strevend element, met jonge en
vooruitstrevende gedachten bezield,
die de stapper, van zijn voorganger
zal volgen.
De gevolgen der Algemeene
Werkstaking zullen duur betaald
worden door de Regeering en de
nijverheidslieden. De verwarring op
het spoor verwekt door den werkstil-
stand is onbeschrijflijk, miljoenen en
miljoenen zijn verloren zoo in loonen
als in winsten. Dat heeft ons land te
danken aan de bekrompen en achter-
uitkruipende politiek der klerikale
volkshaters Mochten de kiezers dit
bij de toekomende verkiezing indach
tig wezen
In den Borinage is men weinig te
vreden met de oplossing in het lan
delijk stakerskomiteit gestemd. De
Borains oordeeien dat zij zich te
veel opofferingen getroost hebben
om zich thans te laten paaien met
eene belofte. Zij had liever de Alge
meene Werkstaking vol gehouden.
De pers der oppositie aanzief de
stemming der Kamer met een goed
oog. De Vlaamsche Gazet» schrijft
dat al de dagbladen nu voor plicht
hebben de gemoederen tot bedaren
te brengen.
De «Dernière Heure» zegt boven
aan en manchette De zoo angstig
verwachte dag is een dag van triomf
voor de demokratie geweest
De «Nieuwe Gazet», liberaal,
schrijft dat het de liberale partij is
die de overwinning behaalde, en zij
dan ook de ware regeerende Partij
is.
De klerikale pers kraait insgelijks
victorie Zij doen dat om beter hun
ne nederlaag te dekken en verzwij
gen zorgvuldig dat ook voor de
wetgevende Kamers eene formuul
moet gezocht worden. Altijd de
zelfde
Ziehier eenige nadere bijzonderhe
den over het leven van den beroemden
advokaat
Paul Janson werd geboren in 1840
te Herstal-bij-Luik, als zoon van een
ambtenaar van het geldwezen, en als
kleinzoon van een Parijsch advokaat,
die na de omwenteling van 1780 als
kommissaris bij de rechtbank van eer
sten aanlpg, naar Luik werd gezonden.
In October 1856 kwam Paul Janson
hij was pas 16 1/2 jaar in de
rechten studeeren aan deHoogeschool
te Brussel, waar hij o. na. Edm. Picard
als makker had. In 1857 verliet hij de
universiteit, omdat de raad van beheer
geweigerd had eene studiebeurs aan
zijn broeder Georges toe te kennen.
Hij zette echter op eigen hand zijne
studiën voort, trad zelfs inmiddels op
als leeraar der kinderen De Euisseaux,
welke later de grondleggers van het
socialism inden Borinage zouden wor
den, en doorstond in 1862, voor de
middenjury, met groote onderschei
ding, het examen voor dokter in de
rechten. Kort nadien werd hij stagiair,
eerst hij M' Mersman, later bij wijlen
staatsminister J. Lejeune. In Juli 1866
werd hij ingeschreven op de rol der
advokaten.
Zijne loopbaan als advokaat.
In 1864, terwijl hij nog stagiair was,
won Bant Janson, samen met Mr E.
Robert, het vermaard proces Debuck.
Dit proces was ontstaan door het af
sterven van een Antwerpsch million-
nair, zekere De Boye, die zijn geheel
fortuin aan een strooman der jezuieten
had vermaakt. Debuck, een der wetti
ge erfgenamen van De Boye, was door
de jezuieten voor de rechtbank ge
daagd onder de betichting een hunner
door doodsbedreigingen geld te heb
ben willen afpersen. Debuck werd niet
alleen vrijgesproken, maar een bur
gerlijk proces, dat daarop volgde en
vier jaar duurde, deed aan Debuck en
de andere wettige erfgenamen het ver
inogen van den rijken De Boye toeko
men.
Als bijzonderheid kan nog aange
merkt worden dat M' Janson, in dit
burgerlijk proces, tegenover Mra Ja
cobs en Beernaert stond (welke beide
later deel uitmaakten van een klerikaal
ministerie) en dat onder de wettige erf
genamen die, evenals Debuck, elk een
millioen mochten opstrijken, zich een
jezuiet bevond die anders door zijn
eigen orde van dat aardig sommetje
ware beroofd geweest.
Paul Janson onderscheidde zich ook
in het proces Mandel (1870), dat in ver
band stond met de beruchte zaak van
den klerikalen bankier Langrand-Du-
monceau.
Mandel was een dagbladschrijver die
het parket had aangevallen omdat het,
naar hij beweerde, dezen bankier we
tens en willens had laten ontsnappen.
Deswege voor de rechtbank gedaagd,
werd Mandel, na de prachtige verde
diging van Janson, vrijgesproken en
twee dagen nadien werd de betrokken
procureur-general Bavay bij konink
lijk besluit uit zijn ambt ontzet.
Janson verwierf ook lauweren in de
zaak Dumon-Durousseaux (1879-1884)
ontstaan naar aanleiding van het geschil
Dumon, den afgezetten bisschop van
Doornik en Durousseaux, zijn opvolger.
Dit proces had een politieken nasleep:
het bracht namelijk aan het licht dat
de schoolstrijd, welke ten tijde in Bel-
gie woedde, op aanstichting van het
vatikaan aangebonden was, wat voor
gevolg had dat Frère-Orban, de toen
malige liberale hoofdminister, den Bel
gischen gezant bij het Vatikaan terug
riep.
Het vermaardste proces van den uit
stekenden advokaat was echter dat
van het Groot Kom plot (1889) waar
in Janson op onomstootbare wijze aan
toonde dat Beernaert, toen hoofdmi
nister, den beruehten Pourbaix als
uitdagingsagent had laten optreden.
De socialistische leiders, die door het
opzet van Pourbaix in het gevang wa
ren gezet, werden met klank vrijge
sproken en dadelijk in vrijheid gesteld.
Zijne loopbaan als politiek man.
Reeds in 1863 hij was toen pas
23 jaar werd aan P. Janson een
Kamer-kandidatuur als vertegenwoor
diger der liber. meeting aangebo
den. Dit aanbod bleef echter zonder
gevolg. In 1870 lijdt hij schipbreuk als
republikeinsch-socialistisch kandidaat
voor den gemeenteraad te Brussel. In
1876 geraakt hij voor de eerste maal
als vooruitstrevend liberaal in de Ka
mer. In 1884 verliest hij echter zijn
zetel, om kort nadien in den gemeen
teraad te treden. In 1889 keert hij terug
in de Katrier, in de plaats van Graux,
gematigd liberaal en gewezen minister.
In de konstituante van 1892 wordt hij
herkozen, om echter bij de daaropvol
gende verkiezingen, na de grondwets
herziening van 1893, weer eens zijn
zetel te verliezen. Kort nadien wordt hij
senator voor buik, om eerst in 1900
en deze maal voor goed zijne plaats
in de Kamer te hernemen.
Reeds in 1876 verdedigde Janson de
kiesreehthervorming en de grondwets
herziening in de Kamer en vormde
toen, onder het liberaal ministerie, een
radikale groep. Een voorstel tot grond
wetsherziening, door hem in 1884 in
gediend, werd verworpen. In 1889
kwam hij ermee terug en wist het ein
delijk, in 1892, te doen aannemen. Hoe
wel partijganger van het zuiver A. S.
sloot hij zich in 1893 aan bij de for
muul Nijssens, die het A. S. op meer
voudige bazis huldigde.
Paul Janson is steeds een der eerste
kampvechters voor A. S. en politieke
WEERGALM
