Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Donderdag, 15" Mei 1915.
5 cenliemen.
Negende jaar. i\r 27.
lie! volk beminnen.
ISel volk vleien.
Slel volk uitbuilen.
Du toeshmd der Selmlkisl
Eendracht maakt Macht. 1 t'rsvhijttt'IKle tJonf/ei'finf/#. Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voon dun buiten Een jaar, Ft. II-OO.
Voor stad Een jaar, Fr.
Men handelt bij overeenkomst.
VIen schrijft in hij den Uilgever, iJixinudestraat, nr 53, te Yper. De aankondigingen van
ganscli Delgië en 't buitenland evenals de Notariale en Uechlerlijke aankondigingen mogen
gezonden worden len bureele van dit blad. VIen worth vriendelijk verzicht alle lioege-
naatnde artikels uiterlijk legen Dijnsdag middag vrij en onderieekend toe te zenden.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklatnen25 c.
Rechterlijke aankondigingen I fr. id.
Wij beminnen het volk, maar wij
vleien het niet, en-nog veel min bui
ten wij het uit. Tên anderen, een
vleier bemint niet, en een vleiende
uitbuiter leeft op de kosten van
jflezen die hij beweert te beminnen.
Wij leven in eenen tijd van volks-
ontwaking. Het volk wordt van dag
tot dag meer bewust, dat het eene
macht uitmaakt, dat die macht groot
is, dat die macht kan overwegend
worden, en slimmerikken maken van
die ontwaking, van dat bewustzijn
gebruik, om het volk te vleien, om
het volk uirte buiten.
W ij misprij/.en zulke mannen, en
ware het in onze macht, wij zouden
ze, vóór het volk. aan den schand
paal spijkeren.
Voor allen onpartijdigen geest is
de waarheid Uaarblijkend het volk
is een groot kind, dat te snel opge
groeid is, en dat veel te weinig ver
stand heeft volgens zijne grootte.
Komen er nu oolijkaards af, die het
volk omhelzen, en kussen, en vleien,
en opmaken, zij gelijken in on/.e
oogen aan oolijkaards van eene an
dere soort, die geld verkwistende
rijkemanskinders op dezelfde wijze
omringen om de kluiten te kunnen
oprapen die zij, in hunne geweten
loosheid,. ongierig rondstrooien.
De ware vrienden van het volk
zeg.en aan het volk de waarheid
die waarheid is hard om hooren
soms, en verstandige werklieden
zullen hunne ware vrienden erken
nen in dezen, die hen waarheden
voor oo.en leggen.
De waarheid is, dat de gansche
opvoeding van ons volk, van ons
werkende volk, nog te maken is
dat het volk alleen bekwaam is, om
dat dat allernoodigste werk te ver
richten, en dat, zoolang het dit werk
niet. verricht, het volk, als macht
zal onbeduidend zijn, en ten prooi
geworpen aan den eersten den besten
gelukzoeker.
De he'ropbeuring der werkende
klas, moet van die werkende klas
zelf voortkomen anderen kunnen
daartoe slechts helpen, door raden
en aanmoedigingen.
De eerste plicht van het volk is,
van de kinderen naar school te zen
den, en van te zorgen voor hunne
opvoeding. Het is eene ware schande
voor ons land, van te moeten besta-
tigen, dat vefe kinderen beneden de
14 jaar, zeer vele, die naar 't werk
trekken, zoo onbekwaam zijn van te
lezen en te schrijven Da ouders zou
den moeten verstaan, dat, in onze
tijden, een ongeletterde mensch, ge
doemd is, om, heel zijn leven, een
dompelaar te blijven, een ware slaaf,
die werkt vel ijk een beest, en buiten
zijn werk zijn genot zoekt en \indt,
in de verbeesting, in de verdierlij-
king.
Hoog tijd is het, dat er radikale
maatregels gebruikt worden, en dat
het door de wet verboden worde,
volstrekt verboden, van kinderen
beneden de veertien jaar, naar 't
werk te zenden. En voor de meisjes
is die ouderdom nog te laag. Zestien
-'.jaar ware niet te veel. De jonge
meisjes zij n de toekomende moeders
zij zijn de spil rond dewelke het huis
houden draaien moet. En op het werk
zijn geen jonge meisjes meer te vin
den. 't Is hertverscheurend om zien,
hoe zij, aan eenen ouderdom, op
welken zij nog met de pop zouden
moeten spelen, reeds aan 't slente
ren zijn, den blos van hunne jeugd,
de reinheid van hun hert, verwelken
de voor den bloei, en op dwazen ou
derdom, houwelijken aangaan, tot
welke zij noch onder lichamelijk,
noch onder geestelijk oogpunt voor
bereid zijn. Wat moet er van zulke
houwelijken geworden Die jonge
moeders zijn niet bekwaam van eene
kous te vermaken, van een kleedirtg-
stuk te herstellen, van eene eetbare
soep te koken Waar zouden zij het
geleerd hebben Pin dit zijn de huis
vrouwen, die het toekomende ge
slacht moeten opkw eeken
De grootere werklieden moeten
leeren verteren Wij steunen op
dat woord verteren», en gebruiken
ongeerne het woord sparen
Sparen, sparen roept men van Fal
len kante het werkvolk toe. En het
vol k antwoordt Sparen, met wat?
Wij winnen met rooi genoeg om te
leven. Dus, werklieden, spaart niet,
maar leert verteren gebaar niet
te verstaan dat wij zeggen ver
kwisten 0. Gij moet dat niet leeren
gij kent die kunst reeds lang, en gij
kent ze maar al te wel. Gij moet
leeren verteren 't is te zeggen
tere naar nere stellen.
Gij, jonge lieden, gij wint zooveel.
Maakt eens uwe rekening, maakt
een gedacht op hoe gij dat geld zult
verteren Zooveel voor dit, zoo
veel voordat, en zooveel om weg te
leggen. Sparen is eene manier van
verteren
Getrouwde lieden, doet het zelfde,
't Zal u misschien moeilijker vallen.
Beproeft het, gij zult er u wel mede
bei inden.
En bijzonderlijk, werklieden, zorgt
voor uwen thuis
Een van de redenen, waarvoor de
werkman het huis ontvlucht, is, dat
hij in dat huis geen gemak, geene
aangenaamheid vindt.
Terecht zegt men, dat de herberg
de salon is, van den werkman. Maar
dat de werkman eens onderzoeke,
hoever! geld hij verteert om dien
salon te helpen schoon maken, en hij
zal verbaasd staan opzien, als hij
bestatigt* dat hij met min on kost,
van zijn eigen huis een salon zoude
kunnen maken.
Het drankmisbruik, is de grootste
plaag die den 'nedendaagschen werk
man teistert. W ij zeggen het drank
misbruik. 't Is voorzeker geoorloofd
van een glas bier te drinken, en
heeft iemand, een verwaaide keer,
bij bijzondere omstandigheden, eene
vlieg in zijn oog, hij verdient daarom
niet opgehangen te zijn. 't Is het re
gelmatig, het dwaas, het verbeestend
drankmisbruik dat ophouden moet.
Eindelijk, werklieden, vereenigt u
om uwe belangen te bespreken, om
uwe krachten vruchtbaar te maken,
om uwen eigenen stand te veredelen
en te verheffen.
Maar vereenigt-u tusschen u zei
ven, verheft u door u zei ven, ver
edelt u voor u zei ven. Aanveerdt
raden, aanveerdt ondersteuning, aan
veerdt goede wenken van alle dezen
die, uws oordeels, het met u wel
meenen, maar vlucht als de pest de
vleiers die u willen streelen, en ver
bant uit uw midden, de mannen die
u willen uitbuiten.
Luistert naar ons wij zeggen u
harde waarheden dus, wij zijn uwe
echte vrienden.
Redevoering van den heer Franck
De redevoering, welke de heer
Franck in de Kamerzitting van Dins-
daover den toestand der schatkist
heeft uitgesproken en welke wij in
haar geheel hieronder ceven, werd
door de bijzonder talrijk opgekomen
Kamerleden met de meeste aandacht
aanhoord en maakte dan ook
veel indruk. De rechterzijde was
schijnbaar onverschillig het viel
te bezien dat velen hunner den toe
stand niet al te duidelijk inzagen.
\Y at den héér Levie, minister van
Geldwezen, betreft, deze scheen
niet al te best op zijn gemak best
mogelijk zou de man 's lands géiden
op minder beknibbelbare wijze wil
len beheeren, doch met eene regee
ring welke er alleen op uit is om
tegen elke prijs aa i 't be vind te blij
ven, kan hij bezwaarlijk anders te
werk gaan.
De redevoering van den heer
Franck, die bijna anderhalf uur
duurde, was zeer zaakrijk en weer
legde op voorhand al de argumenten
die tegen zijn standpunt konden
worden ingebracht.
Den heer Franck's rede was eene
smadelijke veroordeeling van het
financieel beleid der klcrikalen. Met
dergelijk beleid zijn wij in tijden van
krisis tot een onvermijdelijken gelde-
lijken ondergang gedoemd. Het is
dan ook een plicht voor iederen libe
ralen propagandist dezen toestand
voor oogen der kiezers te brengen.
Ziehier nu een beknopt verslag
dezer voor de re ;eering onaangena
me rede, welke in het land grooten
indruk heeft verwekt.
Uedeuoering van den heer Franck.
HET BELEID VAN HET LIBERAAL
MINISTERIE.
I)e h. Franck (van op hef spreekge-
stoclle). De Regeering heeft op dit
oogenblik voor 450 1 ni 1 lioen schatkist-
bons in omloop.
Dergelijke toestand is tot dusverre
alleen opgemerkt in landen, waar de
linaritiën in benarden toestand ver
keerden. Zij is zonder voorbeeld in een
voorspoedig land zij is zonder voor
gaande in onze fxnantieele geschiede
nis.
Toen het laatste liberale kabinet het
bewind verliet, liet het geen enkele
schatkistbon in omloop. De schuld was
gekonsolideerd. Hare koers stond 7
booger, dan toen de liberale regeering
het bewind aanvaard had.
DE REGEERING VAN DEN
HEER BEERNAERT
Zoo het regeeringsbeleid van den
heer Beernaert aanleiding gaf totgroote
beknibbelingen, moet toch erkend
worden dat hij zich bekommerde om
de zuinigheid in het beheer der open
bare gelden. In tien jaren steeg zijne
begrooting van uitgaven slechts 00 mil-
lioen.
Met den heer de Smet de Naeyer
verdween alle bekommering om maat
en zuinigheid de begrootingen zwol
len op buitengewone wijze en de open
bare schuld steeg met snelle spron-.
gen.
EEN VERDERFELIJKE
FINANTIEELE POLITIEK.
De oppositie deed haar plichtzij
stelde het misbruik der leeningen aan
de kaakde heeren De Lantsheere,
Gooreman, Beernaert zelfs stonden
daar bij niets baatte echter.
De heer Liebaert verviel in dezelfde
dwalingen als de heer de Smet de
Naeyer.
Deze politiek van voortdurende lee
ningen was niet alleen verderfelijk,
maar in alle opzichten gevaarlijk zij
moest noodzakelijker wijze ons kre
diet tot een algeheelen ondergang lei
den in tijden van krisis. (Flerhaalde
blijken van instemming links).
Van af 1907-1908 hadden de voortee
kenen van eene stijging in de krozen
van het geld en de immer toenemende
beperking van het afzetgebied onzer
rente de oogen moeten openen aan een
helderziend minister. Al de verschijn
selen van de stijging van den intrest
bestonden de plaatsing van de rente
3 t. h. werd zoo moeilijk, dat de Re
geering, ten opzichte van de maat
schappijen waaraan zij eene belangrijke
inschrijving verschuldigd was, daartoe
alleen overging door de betrokken
maatschappijen op het hart te druk
ken om de rente, welke zij hun over
handigde, in portefeuille le houden,
zoodat de minister, die beter geplaatst
is dart het publiek, op de hoogte van
den toestand was of moest zijn.
Edoch, de loopende verbintenissen,
in aangevatte werken en begonnen
uitgaven, met al wat er mee gepaard
gaat, overtroffen op dit oogenblik 700
tot 800 millioen.
Het spreekt van zelf dat het noodza
kelijk was, ofwel dit programma te be
perken, ofwel nieuwe inkomsten Ie
scheppen, ofwel eene groote krediet
operatie aan te gaan, van aard om uil-
gebreide verbintenissen te dekken.
Doch de verkiezingen waren nakend.
De regeering liet het nur voorbijgaan
waarop eene groote leening hare finan
ciën hadden kunnen redden en de
krisis afweren die zich aankondigde.
Het was daar een onvergeeflijke font.
Meer dan een milliard hebbend, ging
men voort te leven van den dag tot
morgen, de beurs overstelpend met
rentetitels en men zag de verwarring
die zon ontstaan, kuchthartig te ge-
moet zonder zich om de belangen van
het sparend volk te bekreunen. Hel is
daar een der voornaamste grieven die
wij de regeering aanwrijven.
DE BELGISCHE RENTE.
De overtollige uitgifte van rentetitels
en het hooge diskonto dat men moest
voorzien brachten de Belgische rente
aan den koers dien zij voor 1870 aan
schreef. De rente daalde niet alleen
als openbaar fonds, doch werd geöe-
klasseerd daar zij beneden den koers
van gelijkaardige titels viel.
DE SC H AT KJ STBONS
En dan nam men zijn toevlucht tot
de schatkistbons. Al de staathuishoud
kundigen verwerpen het gebruik van
deze bons op groote schaal.
Wel zal men zeggen dat men betere
tijden afwachte om de schatkistbons
door rentetitels te vervangen. Daaraan
moest vroeger gedacht worden.
- IMéT I'm PT TT
CALM
