Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement. Donderdag, 29" Vlei 1915. 5 centiemen. Negende jaar. i\r 29. 1 erschijttentle fles fJontlertlags. tëene Zcdcles. l'oli'iek ovcizichl. Het nieuwe ontwerp van schoolwel. Eendracht maakt Macht. Vires acquirit eundo. INSCHRIJVINGSPRIJS Voor den buiten Een jaar, Fr. 3-ÖO. Voor stad Een jaar, Fr. 2-50 Men handelt bij overeenkomst. Men schrijft in bij den Uilgever, Lnxinudestraal, nr 53, Ie Yper. De aankondigingen van gansch België en 't buitenland evenals de Notariale en Kecliierlijke aankondigingen mogen gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege- naamde artikels uiterlijk legen Dijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden. AANKONDIGINGEN Aankondigingen 15 c. den drukregel. Reklamen25 c. Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id. Ik heb altijd gedacht dat eene gazet gemaakt was om de menschen in te lichten over alles, wat hen belang of interest inboezemen kan. Bij de kleri- kalen schijnt dat niet het geval te zijn. Immers, vöör de ondervraging over den hachelijken toestand der schat kist, toen niemand een besluit trek ken mocht, hadden ze reeds aan hunne lezers verteld wat ze zouden moeten gelooven en wat niet maar NA de ondervraging, zoo meesterlijk geleid door den wakkeren volksvertegen woordiger L. Franck, wanneer het licht met volle klaarheid op den gelde- lijken toestand gemaakt was, toen spraken ze liefst van wat anders, net alsof er niets gebeurd ware Gezonde fmantiën zijn toch de allereerste ver- oischten van een goed bestuur en voor al klare en zuivere fmantiën. Is het dan niet hoogst belangrijk, dat eenie der dag kunne zien in het geldelijk beheer van ons gezegend gouverne ment Ze weten wel waarom ze zwijgen Is de toestand der fmantiën klaar aan den dag gekomen, dank zij de uiteen zei tingen van den heer Franck, zoo is hij toch niet zuiver aan den dag geko men want tal van middeltjes om geld te verkrijgen zijn nu gekend, welke ons goevernement van nationale wel vaart in een tamelijk leelijk daglicht stellen. Die ondervraging zou voor het Goevernement een triomf worden. HelaasDe here voorspellingen van voor de bespreking zijn na de bespre king glad vergeten geworden, 'f Is te hopen dat de kiezers een beter geheu gen zullen hebben, en zich herinneren dat, van hetgeen de klerikalen vöör kiezingen, zooals vöör besprekingen, zeggen, en na de kiezingen, zooals na besprekingen niet veel van in huis komt floe gaarne hadden ze die ondervra ging van heer Franck willen doen mis lukken. Vrijdags te voren reeds had minister Levie gezegd We zullen er Dinsdag over spreken. De heer Franck was van gevoelenlaat ons eerst wachten tot het verslag over den toe stand der schatkist verschenen zij niets te doen! Minister Levie zou Dinsdag antwoorden met de geheime hoop dat het den ondervrager aan tijd zou ontbreken om zijne bewijsstukken bijeen te brengen. Entoen de voorzit ter zelf er tusschen kwam, dat er reeds eene interpellatie op de dagorde van den Dinsdag stond, toen keelde heel de rechterzijde alsof haar een schro melijk onrecht werd aangedaan Maar de linkerzijde vreesde de bespreking nietNu vraag IK dringend, zei heer Franck, dat de bespreking Dinsdag plaats hebbe. We inogen het aan de meerderheid niet toelalen dat ze ver- lellen ga dat we de bespreking willen ontvluchten Wat die bespreking werd, hebt ge allen gelezen. In eene klare en krach tige rede heeft de gevierde volksver tegenwoordiger van Antwerpen al het verderfelijke van de klerikale finan- cieele politiek uiteengezet. Eenieder heeft er het beknopt verslag \an gele zen, en we komen er niet meer op terug. De heer Franck heeft met leven dige kleuren onzen geldeniijken toe stand afgeschilderd, en met een beleid dat hem gansch eigen is, heeft hij van eene drooge cijferkwestie iets leven digs en gemakkelijk vatbaars kunnen maken. Tegen deze klare rede stak ge weldig af het onsamenhangend ant woord van minister Levie. Eerst trachtte hij den toestand van 's lands schatkist als heel schitterend voor te stellen, door te bewijzen,dat de steden ook schatkistbons hebben uitgegeven (al is het niet voor 400 millioen Zwakke bewijsreden Niemand denkt er aan het gebruik der schatkistbons gansch af te schaffen maar er zulk kolossaal gebruik van te maken, en ze nogal door tusschenpersonen aan den man te brengen, juist als iemand die eene bedorvene lading aan eiken prijs wil kwijt zijn, dat is het wat aan het Goevernement verweten wordt. Alle vergelijkingen met geldelijke toestan den van Engeland, Duitschland of Frankrijk (die, tusschen haakjes ge zegd, ruim wat beter zijn) zullen het armzalige niet weerleggen van deze handelwijze het fiere katholieke Goe vernement (zestien stemmen meerder heid, a. u. b.) dat zijne uitventers met schatkistbons uitstuurt bij groote ban ken en rijke particulieren, waar ze dan met betrekkelijk kleine hoeveelheden verkocht worden. En let wel, dat zulke bons op gestelden termijn weer moe ten uitbetaald worden, hetgeen ons Goevernement noodzaakt van maar gedurig nieuwe schulden te maken om de oude te vereffenen. Zoo moet men alvast uitbetalen, op de gestelde ver valdagen. Den 15 Mei Fr. 2,000.000 22 2,575,000 23 650,000 30 1,000,000 1 Juni 2,700,000 13 1,000,000 14 •1,000,000 20 1) 1,000,000 30 •1,000,000 2 Juli 2,000,000 25 63,250,000 2 Augustus 1,000,000 5 October 5,000,000 6 4,680,500 16 5,000,000 31 8,855,000 31 5,186,500 31 3,795,000 19 Nov. 3,795,000 19 2,530,000 19 1,265,000 30 5,060,000 26 Dec. 2,000,000 27 2,000,000 30 1,000,000 Totaal Fi 219,342,000 Waar gaat dat naartoe Over de honderd negen en twintig millioen franken die nog dit jaar zullen moeten uitbetaald worden Men weet nu reeds (cijfers kunnen niet liegen) dat de beloofde nieuwe belastingen, die zoogezegd voor de nieuwe krijgslas ten bestemd zijn, al vooreerst zullen mogen dienen om het bankroet tegen te houden Wie is het meest schuldig, we vra gen het u de linkerzijde, die de waar heid aan het licht brengt, of de meer derheid, die zulke treurige geldelijke toestand heeft laten aankomen Want dit was ook nog eene beweeg reden van Minister Levie. Men had al die droeve waarheden niet moeten af kondigen De heer Buyl had, zooals men weet, eeoige cijfers, in het Reken hof opgeteekend, aan de dagbladen medegedeeld en zoo de kwestie der schatkistbons aan het licht gebracht welnu, dat was misdadig, dat was schandelijk volgens Minister Levie en heel zijne rechterzijde. Ja, ja, we weten wel waartoe ze zouden willen komen": geheel en al baas zijn over de centen, zonder wijsneuzen die al hun gedoe afkijken. Maar zoo klein hebben ze ons nog niet gekregen, dat we ons zouden laten uitkleeden zonder moord en brand te schreeuwen, 't Ware te gemakkelijk, anders Men moet de linkerzijde dankbaar zijn een waakzaam oog te houden op alle handelingen van onze lieve meesters. Het slot der rede van minister Levie zal den katholieken kiezers nog het meest van alles genoegen gedaan heb ben het afkondigen van aanstaande nieuwe belastingen. Ze worden waar lijk beloond voor hunne heusche goéd heid, die goede kiezers die de klerika len aan het bewind hebben gelaten Een man soldaat, zoo willen het de klerikalenMeervoudig stemrecht, zoo willen het de klerikalen Geene nieu we lasten, zoo willen het de klerikalen Dat was vöör de kiezing... En nu... Ja nu... Nu zal toch alleman soldaat mogen spelen het algemeen stemrecht zal er alvast voor gemeente en provincie komen, als proefbeetje; en eindelijk zullen nieuwe lasten ook maar gestemd worden, in êéne moeite door hetgeen bewijst dat eene katho lieke kiezer ook al eens zich bedriegen kan. Hij zal wel slim genoeg zijn om geene tweemaal in dezelfde netten te vliegen, en wanneer deklerikalen weer met beloften afkomen hen eens reken schap van hunne daden vragen In den loop der verledene week hielden de klerikalen verscheidene vergaderingen onder andere eene te Herzele-bij Sotte^hem, alwaar de heer Woeste verscheidene verklarin gen heeft afgelegd in zake kiesrecht hervorming en schoolvraagstuk die ons het bewijs geven dat de klerikale hoofdmannen, in plaats van eerlijke middelen te beramen, om eene vader landslievende oplossi'ng te geven aan de kies- en de schoolwet, van ston den af reeds zoeken, stokken in het wiel te steken en niets anders beoo gen dan hunne politieke macht te verzekeren. Zoo heeft de groene Paus, in zake kiesrechthervorming, veaklaard dat naar zijne overtuiging het katholie ke land niet geneigd is wijzigingen bij te treden die ons in het onbekende zouden werpen verder heeft hij nog gezegd Het is onze plicht rekening te houden met den verkre gen toestand en het land in geene nieu we verw ikkelingen te brengen, waarvan wij de gevolgen niet kun nen voorzien. Weest overigens ge rust. Wij zullen zeer voorzichtig te werk gaan, het oog gevestigd op uwe verlangens en uwe belangen Welnq, als men nagaat, dat het meesterschap van Woeste in het klerikaal kamp oneindig groot is en dat als hij spreekt in openbare ver gaderingen hij meerendeels de ge dragslijn der klerikale hoofdmannen voorschrijft, mogen wij van nu af verzekerd zijn dat van wat de herzie ning der kieswet voor de Kamer aangaat, cr weinig of niets aan den rechtmatigen eisch der oppositiepar tijen zal toegegeven worden. In alle geval, wij vreezen zulks. Moest zulks het geval zijn, ehwel, wij aarzelen niet luidop te verklaren dat de misnoegdheid onder het Bel gische volk zoo groot zou zijn dat de klerikalen zich wel over hunne da den zouden kunnen berouwen. Het geduld.is eene schoone zaak, maar zoolang gaat de kruik te Water, tot dat ze breekt In het begin der week werd het nationaal liberaal studenten Congres gehouden te Gent. Op de dagorde der afdeel ing kwamen verslagen voor van den heer volksvertegenwoordiger Pêcher over de vverkerspensioenen en verzekeringen, van den heer P. Cnudde, de knappe sekretaris van de Belgischen onderwijzersbond, over het lager onderwijs en van den heer Heuse, betreffende de hooge- school kompagnies waarvan het be houd in de nieuwe legerwet voorzien en gestemd is. Dit Congres werd talrijk bijge woond en zal voor de vooruitgang onzer gedachten groote vruchten afwerpen. Men zegt dat de Kamer rond 15 Juli zal uiteen gaan om in vakantie te treden tot op half-October. De voorloopige credieten door minister Levie gevraagd zouden besproken en gestemd worden, benevens nog een paar andere begrootingen. Op 22 Juni aanstaande zal er in het arrondissement Luik eene ver kiezing plaats hebben om in vervan ging te voorzien van den heer sena tor Clement, socialist, overleden. Welhaast zal het nieuwe school- wetsontwerp in de Kamers ter spra ke komen. Deze wet zal onder ander twee belangrijke punten bevatten. Het eene betreft de toekenning door den Staat van groote geldelijke voordeelen aan de kloosterscholen, welke het ontwerp Schollaert door de gemeenten en de provinciën wilde doen betalen, hetgeen strijdig was met de Grondwet en waarom ook het ontwerp Schollaert onder de alge- meene verontwaardiging des volks gevallen is. Het tweede heeft be trekking op de betere bezoldiging van het onderwijzend personeel en het toestaan van woonstvergoeding aan onderwijzers en onderwijzeressen. De regeering heeft dat tweede punt erin gebracht om de bevoordee ling der kloosters te doen doorgaan en de liberalen, die tegen het ont werp zouden stemmen, te kunnen beschuldigen van gebrek aan gene genheid voor het onderwijzend per soneel. De klerikalen zijn geslepen kerels. Maar die twee punten zijn gemak kelijk te scheiden. Als de vijanden van het officieel onderwijs toch zoo veel genegenheid voor het personeel hebben als zij wel zeggen, dat ze dan dit punt afzonderlijk voorbrengen en het zal de goedkeuring van al de DE WEERGALM Hf

HISTORISCHE KRANTEN

De Weergalm (1904-1914) | 1913 | | pagina 1