VERMAARDE PACHTHOEVE
ZONDAGRUST
onderwijs, zooals de Nederlandsche
koalitiemannen hebben gedaan-.
Doch, in der waarheid staat nog
altijd en meer dan ooit het eerste
punt van het klerikaal programma
recht: «De Staat buiten de school»,
dat zal toegepast worden wanneer
betere tijden aanbreken,
In afwachting wordt de officieele
school ondermijnd op alle wijzen en
het ontwerp van wet is eene mijn te
meer onder het openbaar onderwijs
geboord.
Verkiezingen
in Nederland.
Nederlaag der
klerikale Regeering.
Verleden Dinsdag 17 dezer, hadden
in Nederland verkiezingen plaats voor
de tweede Kamer der Staten Generaal
(hetgeen bij ons de Kamer van volks
vertegenwoordigers is.)
Niet minder dan tien verschillende
partijen hebben aan den strijd deelge
nomen zij hadden zich evenwel tot 3
hoofdgroepen vereenigd
1° De concentratie bestaande uit de
vrije liberalen, de unie liberalen en de
vrijzinnige demokraten.
2° De coalitie samengesteld uit de
antirevolutionnairen (partij van D'
Kuyper), de christelijke historischen
en de roomsch katholieken.
3° De socialisten of sociaal demokra
t-en.
Hel ministerie Heemskerk dat thans
aan 't bewind was, werd door een
klerikale eoalitiemeerderheid onder
steund.
Het heeft bij deze verkiezing een er
ge nederlaag geleden zulks ten gevol
ge der dwaze en onverdraagzame poli
tiek welke het gevolgd had. Evenals in
ons gezegend land, waren alle plaatsen
voor de vriendjes voorbehouden, werd
het geld met miljoenen aan de klerika
le scholen ten prooi geworpen, wilde
men van zuiver algemeen kiesrecht
niet hooren, maar wilde men nieuwe
en aanzienlijke lasten op de bevolking
leggen namelijk met een nieuw tolta
rief in te voeren dat evenals ten onzent
het leven zou doen verduren.
Maar erger nog had het ministerie
gedroomd van een verchristelijking
der Indische koloniën (Java, Sumatra,
Borneo, enz.) waar de inlandsche be
volking overwegend den Mohamedaan-
schen godsdienst aankleeft. Daardoor
was er onder de inlanders eene gisting
ontstaan die zeer gevaarlijk was voor
het behoud der koloniën.
Dit alles hebben de Nederlandsche
kiezers ingezien en hebben flink naar
links gestemd.
Maar evenals in alle landen waar de
klerikalen het al te bont maken heb
ben de verontwaardigde "kiezers vooral
de sociaal-demokraten gesteund. Hun
leider, M. P. J. Troelstra is reeds on-
middelijk te Amsterdam gekozen, en
MENGELWERK. (0
VI.
Kent gij die riep Karei verwon
derd uit.
Ik alleen op aarde antwoordde
de oude man.
Intusschen waren de twee vrienden
gekomen tot de schapenweide die op
vijf minuten afstand van de Vermaarde
Hoeve lag.
Hier zetteden zij zich op een begraasd
heuveltje neêr, en de schaapherder
begon, terwijl hij plechtig met zijn vin
ger in de richting der Vermaarde Hoe
ve wees
De Vermaarde Hoeve, of liever de
donkere steenklomp, welke de duis
ternis ons thans voorspiegelt als eene
rots door geesten bewoond, was vöör
bijnazeven honderd jaren slechts eene
kleinehut,hewoonddooreenen bezem
binder, met name Walram Waterlant.
In dien tijd was den zandgrond, die
ons omgeeft, en thans zulke heerlijke
vruchten draagt, eene vlakke heide,
waarop niets groeide dan genst, hei-
denbloemen en varenkruid. Ginds,
waar de zwarte grond zich van de zand
plaat scheidt, was het zee, eene zee,
uren ver door vlothout en zand ver-
de socialistische karnergroep die 7
leden telde zal na de herstemmingen
wellicht 11 of 12 leden hebben.
De liberalen hadden bijna in alle
kiesdistrikten het genoegen hun stern-
mental merkelijk te zien slijgen. Vooral
de Vrije Liberalen werden begunstigd.
De leider der Unie-Liberalen, M. II.
Goeman-Borgesius viel te Botterdam
maar werd terzelfder tijd te Emmen
gekozen met een overweldigende
meerderheid.
Men kan nagenoeg met zekerheid
zeggen dat de grootste Nederlandsche
stad Amsterdam, uitsluitend door vrij
zinnigen en sociaal democraten zal
vertegenwoordigd worden.
De klerikalen van alle slach werden
achteruitgedreven vooral de antire
volutionnairen (partij van Dr Kuyper).
Te Rotterdam komt aldus minister
Heemskerk in herstemming met een
liberaal (de h. van Vollenhoven) te
Amsterdam komt de aanvoerder van
de antirevolutionnaire Karnergroep,
de h. Middelberg, insgelijks in her
stemming met een liberaal en te Ut-
rechtverminderde het aantal stemmen
in ruime mate.
Op dit oogenblik zijn op honderd te
verkiezen kamerleden, gekozen
41 coalitie-candidaten (10 antirevo
lutionnairen, 6 christelijk historischen
en 25 roomsch katholieken), 12 con
centratie kandidaten en 1 sociaal de
in o k raat.
Er is dus herstemmingen in 46 dis
tri kten.
10 van die herstemmingen geschie
den tussehen liberalen en socialisten,
de 36 andere tussehen klerikalen en
kandidaten der concentratie of der so
ciaal demokraten.
Het middenbestuur der Vrijzinnigen
heeft aan de kiezers aangeraden bij
herstemming tussehen een klerikaal
en een antiklerikaal, kost wat kost
naar links te stemmen.
Aldus gaat het Nederlandse!) kleri
kale ministerie zijn ondergang te ge-
moet.
Wanneer krijgen wij ons ministerie
omver
Keil- en ander.
De Koning en de nieuwe schoolwet.
Vooraleer het ontwerp van nieuwe
schoolwet ter Kamer aan te bieden is
minister Poulletnaar Oostende gegaan,
waar hij een lang onderhoud had met
het Staatshoofd.
De opperbaas van het onderwijs
heeft voor den Koning de beschikkin
gen der nieuwe wet toegelicht.
Het voorzitterschap der Kamer.
Wij hebben gezegd, dat de gezondheids
toestand van den heer Schollaert. hein
noopt rust te nemen op zijn buitengoed
te Vorst in de Kempen.
Het staat van stonden aan reeds vast
dat de heer Sehollaert zal weigeren
slijkt en slechts bij hoog water tij nog
stroomende. In deze naakte streek
woonde Walram Waterlant gans; li
alleen, want op vier mijlen in het ro. d
stond huis nog stulp. Hoe den bezem
binder daar gekomen was, wist geen
mensch want in de stad waar hij zij ie
genstbezems verkocht, maakte hij uit
niemand kennis.
Walram was omtrent een man van
vijf en twintig jaar, van forsche gestal
te en uitnemend schoon gelaatzwarte
haarlokken, fijn als zijde, omgolfdcn
zijn hoog gewelfd voorhoofd, dat van
vernutt en geestkracht getuigde, en
eeu zonderling vuur straalde hem uit
de donkere oogen.
Dikwijls zat hij in diep gepeins voor
zijne deur op een houtbalk, die de zee
daar had geworpen dan staarde hij
over het klein stuk land, dat hij Lot
eigen onderhoud bebouwde, zoo ver
zijne oogen reiken konden de heide
in. Daar ligt een bijna onmetelijke
akker die goede vruchten kan dragen;
dat bewijst mijn tuintje, mijn boonland
.en mijn graanakker, dacht hij toen,
en Walram bezit niets dan zijne twee
armen geld ontbreekt hem om deze
heerlijke streek vruchtbaar te ma
ken en zoo vlotte zijn geest voort op
den stroom des gedachte.
Dan weer stond hij met gekruisde
armen ver in de zee te staren en sprak
Hierin schuilt niet alleen een rijkdom
van visch, welke ik niet kanopvangen,
zich tot kandidaat voor den presidents
zetel der Kamer te laten voordragen
in November a. s.
Stappen zullen dan ook worden ge
daan bij den heer Gooreman,om terug
te willen plaats nemen in den zetel en
naar het blijkt, zou het Kamerlid voor
Gent geneigd zijn deaangeboden plaaLs
aan te nemen.
Nog nieuwe taksen. Een bijzonde
re kommissie is zooals men weet aan
gesteld geworden om het ontwerp te
bestudeeren waarbij taksen worden
gelegd op uithangborden, reklaampla-
ten, handelsruchtbaarheid op muren,
afsluitingen, hekken, planken, enz.
Deze kommissie vergaderde gister,
doch vooraleer een besluit te nemen
werd een der leden, heer Borboux,
belast verslag uit te brengen over de
vreemde wetgeving in deze zaak.
Belastingen op motoren. Nu er
sprake is belasting te hellen op auto
mobielen, motorbooten en motorrij
wielen en het bijna zeker is dat reeds
dezen laatsten uitgesloten zullen wor
den, ware het ook maar redelijk dat
men de motorbooten niet gelijk stelle
met automobielen.
Immers, de automobiel wordt zo
mer en winter gebruikt, bij dag en
nacht, vervangt het paard (dat belas
ting betaalt), veroorzaakt onkosten en
uitgaven voor de wegen en maakt ze
onveilig voor oud en jong evenals voor
dieren.
Daarbij wordt de automobiel in den
handel als vervoermiddel gebruikt.
Het motorbootje daarentegen doet
alleen dienst op de enkele zomerda
gen dat .het weder gunstig is, want bij
regen of guur weer is het niet te ge
bruiken. Het berokkent geen schade
aan de waterwegen en levert feitelijk
geen gevaar op. Het is dus maar billijk
dat de belasting op de motorbooten
op een minimum wordt gebracht.
De nieuwe dienstkleedij der oxideren.
Daar de wijzigingen toegebracht aan
de nieuwe dienstkleedij der officieren,
bij sommigen eene misnoegdheid heeft
verwekt en bij anderen gegronde kri
tieken uitlokte, heeft het departement
van oorlog beslist dat de korpsover
sten einde dezer maand hunne mee
ning zouden doen kennen over de
zaak, rekening houdend met de opmer
kingen door hunne officieren gemaakt.
Staatsmonópool van den alkohol.
Zijn wij op weg om eerlang de cegee-
ring den staatsmonopool van den al
kohol te zien invoeren Wat er ook
van zij, de minister der Schatkist heeft
het bezoek ontvangen van een tiental
stokers, die hem hun wee zijn komen
klagen.
Naar het schijnt zou de monopool-
handel van het gedistilleerd reeds fei
telijk in handen zijn van drie groote
firma's, waartegen de mindere stokers
niet kunnen opgapen.
Minister Levie heeft beloofd de zaak
eens grondig te onderzoeken, natuur
lijk....
maar die'verslijkte zee schijnt mij toe
te roepen Ik wil zaailand worden
en wat kan ik op de stem der wateren
antwoorden Ik ben onmachtig. Had
ik duizend armen, om die klagende
diepte wierp ik dijken, waarvoor de
bruisende baren zouden terugdeinzen.
En uit de zee riep ik akkers te voor
schijn, die, door de natuur zelve ge
mest, de schoonste vruchten der aarde
zouden opleven. In mijn hoofd berust
het plan ter uitvoering dezer reusach
tige onderneming doch wat baat
geestkracht, wanneer ze niet vergezeld
is van stoffelijke macht Eene hersen
schim
En wat kan de arme, hulpelooze
Walram inrichten nep hij eens met
vreeselijken schaterlach, als spotte hij
met zich zeiven niets meer dan het
gedierte, dat aan zijne voeten kruipt
Eens datdekrachtvolle bezembinder
op eene vracht bloemend gestloof, die
hij zooeven had aangebracht, vöör
zijne hut rustend nederzat, verzonk hij
zoo diep in gedachten over rijkdom en
geluk, dat hij niet bemerkte, hoe de
avonddauw sinds lang zijne haren had
besproeid. Nog nooit was zijn dorst
naar goud zoo brandend geweest.
Eensklaps richtte hij zich op, met
uitroep
«O gij, die den boozen rijkdom en
macht verleent, voer ook mijne plan
nen uitHerschep heide en zee in een
bloeiend veld
Prachtig geschenk
aan de stad Gent.
Dank zij vooral het initiatief van den
heer Stuart, commissaris-generaal van
Holland in de Gentsche Tentoonstel
ling, zal aan de stad Gent een eigen
aardig en kostbaar geschenk aangebo
den worden namens de letterkundigen
en geleerden van Noord-Nederland.
Het bestaat uit drie honderd boekdee-
len, gekozen onder de nieuwere uit
gaven, en door de schrijvers welwil
lend afgestaan. In een sierlijk gebeeld
houwde kast zullen zij eerlang door
den heer Stuart aan het gemeentebe
stuur van Gent overhandigd worden,
en zijn bestemd voor de Stads- en
Universiteitsbibliotheek, waar zij ter
beschikking zullen zijn van alwie in
het huidig geestesleven van Holland
een blik wil werpen.
De meeste letterkundigen hebben bij
hun geschenk een hartelijke opdracht
aan de Gentsche bevolking gevoegd.
Al die bandschriften zullen in een af
zonderlijk boekdeel uitgegeven wor
den.
Geen treffender, geen doelmatiger
blijk van vriendschap kan aan de Gent
sche bevolking gegeven worden. Geen
twijfel of zij zal er aan de Noord-Ne-
derlandsche geleerden en letterkundi
gen dankbaar voor zijn, alsook aan den
heer Stuart, die het meest heeft ge
werkt aan de verwezenlijking van dat
edel uitgedacht en uitgevoerd pian.
0.0;
Lijsl (Ier Apothekers
vmi zijnde
ZONDAG 29 JIÏM 1913.
li. L AKHTSEXS,
BOTERMARKTn" .9, VP ER
Nieuwstijdingen
ANTWERPEN. Belangrijke diej-
stal in eene diamantenfabriekMet
braak en valsche sleutels zijn Maan
dagnacht dieven gedrongen in de dia
mantslijperij Van Damme, Lamöriniè-
restraat, te Antwerpen. De dieven heb
ben eene brandkast opengebroken,
welke in eenen muur van den kelder
gemetseld was. Daaruit werden zeven
ijzeren kistjes met koppen en diamant-
steenen, ter waarde van 50.000 frank
gestolen.
Allerlei dievengereööschappen is ter
plaats door de inbrekers achtergela
ten. De diefstal werd eerst Maandag
morgen bij het openen der fabriek
opgemerkt. Verscheidene agenten der
opsporingsbrigade werden met de op
zoekingen belast.
Voor enkele weken werden in de-
Deze woorden uit al de kracht zijner
ziel uitgeroepen, hadden den trotschen
Walram zoodanig afgemat, dat hij
machteloos op het gestloof nederzouk.
Zijne oogen slooten zich en zijne lippen
bewogen zich van tijd tot tijd, als ware
hij met iemand in samenspraak. Hij
droomde. In den geest zag hij een man
met wonderschoon gelaat tot hem ko
men, en hem toespreken met eene stem,
indrukwekkender dan het zeegebruis.
Walram Waterlant, gij riept mij
hier ben ik. Een gedeelte van zee en
heide wil ik voor u in vruchtbaar land
hervormen, en u daarenboven eene
hoeve bouwen, zoo schoon, dat gij
nooit hare wederga hebt gezien. Ik
doe zulks onder volgende voorwaar
den onder den invloed van uwen
hoogmoed rijst de hoeve op, doch na
een tijdverloop van zevenhonderd ja
ren zal zij,door den hoogmoed van een
uwer nakomelingen, vergaan. Gedu
rende die zeven honderd jaren verleent
gij mij recht, uwe afstammelingen tot
hoovaardij aan te sporen en ten val te
brengenna dat tijdverloop zal de
hoeve door hoovaardij vergaan. Zijt gij
hiermede te vreden, zoo reik mij de
hand.
Droomend stak Walram de rech
terhand uit, doch trok die aanstonds
inet een lichten schreeuw terug en
viel vervolgens in een vasten slaap.
Bij het ontwaken aanschouwde hij
de verwezenlijking van zijn visioen.
I 11I ItHMII I—I II IM III B III
r -T5? m -ff*?
O
IDE
*25%-iisy
