BERICHT.
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Herziening
der kiezerslijsten.
Donderdag, 9" October 1915.
Negende jaar. ATr 48,
Verschijnende des Sïonderdnys.
NIET VERGETEN.
AiiijI nevens de kwestie!
Het meervoudig stemrecht
o centiemen.
Eendracht maakt Macht.
Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fr. 3-50
Men handelt bij overeenkomst.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklamen25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
Liberalen, onderzoekt en eischt
uwe rechten.
De Schepencoliegiën hebben overge
gaan van den 1" Juli tot den 31 Oogst
laatstleden, tot de herziening der kie
zerslijsten voor de Wetgevende Ka
mers, de Provincie en de Gemeente.
De nieuwe lijsten zullen geldig zijn
van 1" Mei 1914 tot 30 April 1015 me-
debegrepen.
Aangezien liet mogelijk is, ten ge
volge eener politieke gebeurtenis die
zich ten allen tijde kan voordoen, dat
eene ontbinding der Kamers onvermij
delijk worde, hebben de Burgers van
gansch het land het grootste belang,
hunne 'inschrijving te vergen, terwijl
de regionnaie inrichtingen over te gaan
hebben met de nauwkeurigste zorg tot
de herziening der kiezerslijsten.
Dat onze vrienden insgelijks uit liet
oog niet verliezen dat gemeentekiezin-
gen kunnen plaats hebben in 1914.
Deze bijzondere en uitnemend be
langrijke omstandigheden maken het
voor plicht, aan al de liberalan ditmaal
de kiezerslijsten na te zien met eene
verdubbelde waakzaamheid, want bet
is geen geheim meer,dat de herziening
der kiezerslijsten, in do handen der
klerikalen een machtig wapen is ge
worden dat, wanneer de liberalen geen
oog in 'tzeil houden, honderden stem
men voor onze partij kan doen verlo
ren gaan.
Wij noodigen dus onze vrienden uit,
van heden af de titels in te dienen
van dezen die niet ingeschreven zijn op
de lijsten in voege tredende met 1" Mei
laatstleden ofwel die er op vermeld
staan met een ongenoegzaam getal
stemmen en die recht hebben kiezer
te zijn, ofwel aan het toekennen van
1 lijgevoegde stemmen.
De gemeentebesturen zijn verplicht
ontvangstbewijs af te levexen, der
titels ingeleverd tot het staven der be
zwaren of reclamation.
Sedert den 3 September moeten
die voorloopig herziene kiezerslijsten
volgens de wet aan de beschikking
van het publiek worden gesteld.
De klachten moeten VGOR 31 Octo-
ber'gedaan worden. De lijsten worden
definitief gèsloten op 30 November, en
liggen dan le beginnen van 5 Decem
ber ter inzage van de belanghebben
den.
Kiezers doet uw plicht
Belangrijk Berielil
Vele kiezers ontvangen op dit oogen-
blik van wege bet. gemeentebestuur
hunner gemeente, een waarschuwing
hun meldende, dat zij voor de eene of
de andere reden van de kiezerslijsten
geschrabt zijn, of dat het getal hunner
stemmen vermindert is zij die zulk
stuk ontvangen hebben, worden drin
gend verzocht het te doen geworden
aan het bureel der Liberale Vereeni
ging, Cartonstraat, 15, dat zich zal ge
lasten met kosteloos hunne belangen
te verdedigen. Dit bureel is open alle
dagen, uitgezonderd 's Zondags, van af
9 tot 41 en van 3 tot 5 ure 's avonds.
Het bureel der Liberale Veree
niging van Yper is overgebracht
van de Seminariestraat naar de
Cartonstraat, n 15.
Het GELD van JAN en ALLEMAN.
De nieuwe schoolwet gaat den 14
October aanstaande in tie Kamers
besproken worden en de officiëele
scholen zijn herbegonnen. Dienaan
gaande moeten wij onze gedachten
terugbrengen naar den kiestijd van
1 g'i 2
Wij vergeten niet wat al beleedi-
gingen, laster, leugens en andere
hatelijkheden de klerikalen te dien
tijde uitgebraakt hebben tegen het
officieel onderwijs. Wij vergeten de
walgelijke spotprinten niet, waar
door zekere klerikale schotelvodden
onze scholen hebben voorgesteld als
kweekplaatsen van Apachen, Bon-
not's en GarnieKs. Neen, dat verge
ten wij niet. Er zijn klerikale kop
stukken, die dat willen in den ver
geethoek smijten omdat ze zelf af
schrik hebben van hun eigen schan
dalig werk. Wij niet. Het moet her
innerd worden aan iedereen opdat
de schuldigen al het gewicht van die
schuld zouden dragen. Het zal den
klerikalen tot eeuwige schande die
nen
Liberale gemeenten, Algemeene
Belgische Onderwijzersbond en alle
werken van verdediging der offi
ciëele scholen doen eenen oproep tot
bijwoning van die scholen.
Dat kunnen de klerikale gazetten
niet verdragen. Zij hebben de eer-
looze klerikale kiespropaganda van
191 2 vergeten en zeggen nu dat de
officiëele scholen niet moeten ver
dedigd worden omdat zij betaald en
onderhouden zijn met het geld van
Jan en Alleman.
Men zou waarlijk zeggen dat het
geld van Jan en Alleman niet dient
om de kloosterscholen te ondersteu
nen. Men zou waarlijk zegden dat de
toelage van 5,656,000 fr. die uitslui-
telijk dient om het kloosteronderwijs
recht te houden, niet béstaat.
Waarlijk de klerikale gazetten
zouden beter doen met van dat geld
van Jan en Alleman niet meer te
spreken. De bew ijsstukken door den
Minister van Wetenschappen en
Kunsten aangebracht om zijn wets
ontwerp te verrechtvaardigen, ma
ken dat gezegde volkomen leugen
achtig en het geld van Jan en Alle
man dient dagelijks meer en meer
om de kloosterscholen te betalen,
't is te zeggen partijscholen, echte
politieke broeinesten, waar haat en
nijd onder de burgers gekweekt en
verspreid worden.
Alles laat voorzien dat de bespre
king der nieuwe schoolwet in de
Kamer van volksvertegenwoordigers
lang zal duren en dat het zaakje niet
op rollekens zal loopen voor de kle
rikalen, die er zoo lang naar wach
ten
Tot verleden Zondag waren er al
38 ingeschreven sprel^rs.
In weerwil van al hun boffen, zijn
de klerikalen met hunne 16 stemmen
meerderheid in de Kamer, nog niet
zeer gerust. Zij hadden gedacht dat
hun schoolwetsontwerp op den tijd
van 14 dagen zou gestemd zijn. Nu
bekennen zij dat de bespreking ge
heel den buitengewonen zittijd zal
innemen.
Ze zijn ongerust omdat ze niet
weten hoe liberalen en socialisten
hunnen tegenstand zullen inrichten,
noch welke soort van veldtocht zij
zullen aangaan om te ontsnappen
aan eene schoolhervorming, die niets
anders is dan het vermomd voorstel
Schollaert.
Dat ze maar geduld hebben Ze
zullen 't op tijd en stond wel weten.
In de kloosterscholen worden lees-
en leerboeken gebruikt, die den geest
der kinderen eerder verstompen dan
opwekken en dus voor het onderwijs
meer kwaad dan goed doen. De libe
rale bladen keuren die boeken af en
nemen er brokjes uit om er de on
doelmatigheid er van te doen zien. Er
worden daar zulke domheden in uit
gekraamd dat dehninister van weten
schappen en kunsten de lijst dezer
boeken niet durft overhandigen als
men ze vraagt. De klerikale gazetten
durven ze ook niet verdedigen en
zeggen dat het maar kleine boekjes
zijn, betrekkelijk hetlager onderw ijs,
]a maar, de aartsbisschop en de
bisschoppen geven er hunne goed
keuring, het imprimatur aan. Die
boekjes worden dus, met de goed
keuring derhoogere geestelijke over
heid, in de klerikale scholen ten over
vloede verspreid en gebruikt.
Tegenover de uittreksels onzer
bladen over die geestverstompende
schoolboeken, halen onze tegenstre
vers ook uittreksels aan, maar niet
uit de schoolboeken der officiëele
scholen, eenvoudig omdat ze daar
niets tegenstrijdigs in vinden, maar
uittreksels uit brieven, die de ge-
1 meentebesturen en maatschappijen
der groote steden en vooruitstreven
de gemeenten naar de huisvaders
zenden om hen aan te zetten, te vra
gen dat hunne kinderen van de gods
dienstlessen zouden mogen ontsla
gen zijn. Dat is neven de kwestie
antwoorden, zooals die gazetten al
tijd doen. En toch keuren zij het of
ficieel onderwijs af en zeggen dat de
katholieken daar geen vertrouwen
kunnen in hebben.
Tegenover die afkeuring geven
wij hun drie punten in bedenking
i° De schoolopzieners, meestal kle
rikalen nochtans,hebben nooit eenen
officiëelen onderwijzer of onderwij
zeres kunnen vinden, die de leerlin
gen hunner klas in hunne geloofs
belijdenis zou gekrenkt hebben.
20 I11 de driejaarlijksche verslagen
spreken de bisschoppen en de gees
telijke schoolopzieners met veel lof
over het godsdienstonderwijs en
hunne betrekkingen met de onderwij
zers der officiëele scholen.
3° In vele gemeentescholen op den
buiten zijn zelfs kloosterlingen,
vooral nonnekens, met het geven der
lessen gelast.
Hoe knoopen die gazetten deze
drie punten aaneen met hunne aan
vallen tegen het officiéél onderwijs
Och ze zien daar niet naar. Hun
stelsel is altijd maar liegen en las
teren. Krijgen zij eene terechtwijzing
of worden zij in 't nauw gebracht, ze
steken die affronten in hunnen zak
en liegen en lasteren maar voort.
door den
kristen Demokratischen
Bond veroordeeld.
De Kristen Demokratischen Bond
heeft op Zondag 28 September zijn
XIXe kongres gehouden.
Die bond is bij de klerikale partij
aangesloten en toch heeft hij in zijn
kongres beslissingen durven nemen,
waar wij het volgende uit overschrij
ven
Dat het meervoudig stemrecht, zoo
als het nu bestaat, vrij van gebreken is
zal wel niemand durven staande hou
den. Dat de toepassing der grondbe
ginselen, die bijgevoegde stemmen toe
kennen, onrechtvaardige toestanden te
weeg brengen, zal ieder rechtgeaard
man moeten bekennen. Ook is het
zeker dat er in den schoot van den
Demokr. Bond en van heel de katho
lieke partij eene groote meerderheid
bestaat, die niets beters vraagt dan die
onrechtvaardigheden te doen verdwij
nen, maar op voorwaarde dat men
za niet vervangt door iets dat slechter
is. Het is niet genoeg, af te breken,
men moet alles bij de hand hebben
om onmiddelijk het slechte door iets
beters te vervangen.
De Kr. Dem. Bond veroordeelt
dus het meervoudig stemrecht, of
schoon de klerikale gazetten altijd
schrijven dat die bond niet herzie-
ningsgezind is. Hij zegt het wel
schuchter en bedeesd en langs om
wegen, maar hij zegt het toch.
Wat verder lezen wij nog in dat
verslag
Wil dat zeggen dat wij, om het
vraagstuk op te lossen, moeten wach
ten tot de tegenpartij met een aanne
melijk voorstel afkomt Dan zouden
wij kunnen blijven wachten en dat
ware tegen de belangen van het land
en van de katholieke partij. Wij zijn
het, leden van de demokratische groe
pen en leden van de katholieke veree-
nigingen, die de nieuwe formunl moe
ten zoeken. Onze partij heeft bewijzen
genoeg gegeven van hare waarde, hare
gernatigheid, om te durven verzekeren
dat zij eene oplossing zal vinden, die
overeenstemt met de rechtvaardigheid
en de belangen des lands.
Dat aljes is wel met veel eerbied
voorde klerikale partij gezegd, maar
het staat er toch, dat de Kr. Dem.
Bond de formuul zal zoeken en vin
den, zelfs al helpt deze partij niet
mede. De kristen Demokraten zeg
gen dus met veel zalf in de woorden
aan de klerikalen Zoo gij naai de
formuul niet zoekt, zullen wij het
doen.
Dat is heel wat anders dan wat
de klerikale bladen zeggen. De
Kristen Demokraten willen dus
de herziening.
Dat is een goed teeken. Wij gaan
vooruit met of tegen dank der kleri
kale kopstukken.
Wij gaan naar de herziening. Leve
het zuiver algemeen ste7nrecht
Een goed liberaal abon
neert zich aan DE WEER-
GAL$L
Men schrijft in hij den Uitgever, Uixfmidestraat, nr 83, te Yper. De aankondigingen van
ganscli België en 't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten hnreele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en onderieekend toe te zenden
