Eroote floonnemenieoprijsKamp
waiersieisei n GBSchiedenis
1' Jaargang N 44.
YPERSCHE RODE Bijvoegsel.
Zondag 30 Oktober 1927.
Meer dan honderd prijzen
Verscheidene onzer lezers vroegen
ons nadere inlichtingen omtrent den
abonnementenprijskamp door De
Ypersche Bode uitgeschreven.
Ter beschikking van onze lezers-
mededingers zullen abonnementen
boekjes gesteld worden, met af-
scheurbaar ontvangstbewijs voor den
nieuw ingeschreven lezer, eR een
vaste fiche aan het boekje zelf even
eens den naam vermeldend van den
aanwerver. De ingevulde boekjes
moeten teruggezonden worden naar
het beheer van 't blad voor 1 Januari,
want de trekking heeft plaats op
Driekoningendag.
Het beheer heeft gemeend dat
naast verscheidene prijzen van groo-
te waarde, goede en gezonde leesboe
ken bij de prijswinners welkom zou
den zijn. Welnu we beschikken reeds
over honderden prachtige boeiende
Vlaatnsche romans. Aan onze lezers
nu die te verdienen.
Genummerde boekjes zijn reeds
aan te vragen bij den beheerder van
't blad E. V^pderghote, Tuinwijk
Ligy, 80 Yper, en zullen ook te ver
krijgen zijn, in de verscheidene
Vlaamsche Lokalen, en Vlaamsche
huizen van het Arrondissement.
Vrienden lezers, daar valt goed te
doen, daar is wérk op den winkel
Handen uit de mouwen, hei geldt de
verspreiding van ons duurbaar week
blad. De Ypersche Bode.
■■■KfiitgfeétBIBI
oor do /omiuuiikIoii
Vasï hier ers elders
Ons volkpetitioimement aan den Voor
zitter der Kamer voor Amnestie en Zes-
maandendienst is volkomen geslaagd. Niet
honderden maar duizenden kaarten werden
door onze zorgen aan Kamerlid Mutaye be
steld, die wel zal zorgen dat ze op goede
plaats terecht komen.
We mogen hiermee echter niet ophou
den; iedereen dient door ons aangesproken
te worden. Nog meer duizenden kaarten
moeten hier onderteekend en verzonden.
Leiders der Vlaamsche Bonden uit ons
arrondissement, begrijpt uw plicht; bestelt
een hoeveelheid kaarten bij Hilaire Verbe-
ke Rijselstraat Yper.
N. B. Ons petitionnement heeft zooveel
succes dat de roodeoorlogsbudjettenstem-
mers. ons navolgen. Nu we wenschen wat
meer geluk dan in hun groote, inetzooveel
Jam-tain aangekondigde meeting van ver
leden Zondag waar er met spreker en al
veertig aanwezigen waren. Het is het begin
der straf voor iemand die openlijk in den
Gemeenteraad durft verklaren tegen alle
gezond onderwijs in de moedertaal te zijn.
Wij Vlaamsche Arbeiders, zien eindelijk
klaar in de roode Franskiljonsche Kome
die. Vlaamsch Syndikalist.
De merkwaardige geschiedenis der ste
delijke waterbevoorrading, reeds meer dan
eens geschreven, mag weerom eens worden
neergepend, nu het voltooien van ons mo
dern waterstelsel op de dagorde staat.Ook
is het werkelijk leerzaam na te gaan wat
niize vooroudérsaan werken hebben gedaan
oin de stad met water te spijzen.
Van oudtijds is het een zware taak ge
weest, om aan de behoefte van water te
voorzien. De e'erste inwoners die, in de 9
eeuw, aan de boorden van de Yperlee hun
ne tenten opbouwdenk konden zich als
dan met het rivierwater verhelpen.Van bron-
putten kon in onze streekgeen spraak zijn,
daar in de Ypersche klei, wier laag te Yper
103 m. dik is, geen water doordringen kan,
en dus geen bronaders kunnen gevonden
worden. Alleen 't regenwater dat in grach
ten, beken en vijvers opgevangen werd, kon
aan den nood verhelpen, toen de Stad, in
de 13-'« eeuw, een buitengewone uitbreiding
had genomen. Het stedelijk magistraat be
sloot alsdan de vijversteDickebusch, Zille-
beke en Bellewaerde te diepen en af te dam
men. Op deze wijze werd het regenwater in
elke kom ten Oosten en ten Zuiden der
Stad, binst de wintermaanden vergaard. Het
spijzen der inwoners was niet het eenige
doel van het afsperren der vijvers, ook moet
het water dienen om, in geval van oorlog,
de grachten van stadsvestingen en lage
landen met water te voorzien. Het water der
vijvers liep door beken tot in de vesting
grachten, en was van daar uit door houten
looden en pothuizen in de stedelijke en pri
vate putten afgeleid.
Al deze putten, met een volledig buizen
net onder elkaar verbonden, mieken het
merkwaardig stelsel uit, dat, ten dien tijde,
alseen voorbeeld van stedelijk gezondheids-
werk kon beschouwd worden.
Toen had Yper het toppunt van zijnen
bloei bereikt. Handel en nijverheid hadden
van Yper een weieldstad gemaakt.
Onze oude stede was alom om haar schar
laken bekend. Ln dit had de stad niet alleen
aan zijne knappe wevers te danken, maar
ook aan zijne ververs, die, dank zij het
zoet water waarover zij beschikken konden,
de fijne wollen weefsels prachtig rood
konden verven.
Maar dan kwam de oorlog en met hem
de ellende. Gedurende de 14"-', 15c en 16c
eeuw was Yper een burcht geworden, en
moest het wisselvallig lot van vorsten en
legers ondergaan.
De vestingen werden beurtelings ver
sterkt en ontmanteld, heropgebouwd, ver
anderd en weerom vernieldjiin de water
leiding, diezoonauwaan heBcrdedigings-
stelsel der stad gekoppeld was, moest
gedurende deze droevige jaren hetzelfde
lot ondergaan.
Kn toen de strijdlust was uitgevochten,
dan kwam de stad zoo arm en onfvolkt uit
den slag, dat aan het herstellen der water
leiding niet kon gedacht worden. Putten
en buizen waren vervuild en besmet. De
bevolking, die zich met vuil water verhel
pen moest, werd spoedig door ziekte aan
getast. Ln de vreeselijke kwaal, (men heeft
ze Ypersche Pest genoemd,) teisterde de
stad en meteen wat nog van handel en nij
verheid door den oorlog was gespaard
gebleven.
Jaren lang bleef de ziekte in destad woe
keren, en 't moet er erg gegaan zijn, als men
denkt dat, toen hetlegervanLodewijk Xl\'
de stad bezet hield, deze vorst aan zijn^tek-
niekers opdracht moest geven gezond water
ten dienste zijner soldaten te bezorgen.Na
tuurlijk werd het water der vijvers, zooge
zegde oorzaak van de plaag, afgewezen en
naar bronwater gezocht. Aan den voet yan
den Keinmelberg werd een bron ontdekt,
eene lange leiding van uitgeholde boom
stammen werd aangelegd, natuurlijk op de
kosten der stad, en het water sproot voeten
hoog van uit een op de Groote Markt op
gerichte fontein. Maar lang duurde hetniet
of de bron, ('t was zeker binst een drogen
zomer), was uitgedroogd en de leiding
verzand.
Later beproeide men ook, maar te ver
geefs, bronwater uit de hoogten van Zille-
beke naar Yper te leiden. De houten
buizen konden een tijd gebruikt worden
om het water van den vijver naar stad te
brengen, tot dat zij heelemaal verstopt
waren.
Ln het oude stelsel,gebrekkelijk hersteld en
gekuischt, bleef in dienst tot in het jaar 1878.
In 1877 had het gemeentebestuur besloten
aan den erbarmelijken toestand een eind te
stellen, en het water van Dickebusch in een
degelijke inrichting naar stad ai te leiden.
Een jaar later was het werk voltrokken. De
waterleiding bestond uit een geutijzeren
moerbuis van Dickebusch tot Yper. Aan
het station was een groote vergaarbak
gebouwd, welke kort nadien instorte, en
gansch de stad was met een buizennet in
geutijzer voorzien.
Later, in 1895, werden waterkasteel, pom
pen en klaarbakken op den hoek van El-
verdinghe en Veurnestraat aangelegd. Kort
daarop volgde het aanleggen der moerbuis
van Zillebekevijver.
In 1908, om de watervoorraad te verze
keren en te vergrooten, werd de vijver te
Zillebeke gedolven en de dammen verhoogd
en in 1912 was hetzelfde werk te Dicke
busch begonnen.
Deze korte geschiedenis der waterleiding
van uit vroegere tijden tot voor den oorlog
moet ons een besluit doen trekken. Want
de ervaring der vorige eeuwen leert ons
dat men zich verhelpen moet en kan, met
het water dat ter plaats te vinden is.
Het Walenland, waar oudere en rotsach-
tige grondlagen bijna aan 't daglicht komen
en water in overvloed bevatten, spijst zich
met bronwater. Maar in ons Vlaamsche
land, waar de bodem bestaat uit jongere en
kleiachtige grondlagen, welke geen bron
nen bevatten, zijn wij aangewezen op het
verbruiken van het water dat uit den hemel
valt.
Wel is waar zijn er grootsche projekten
voorhanden om geheel Vlaanderen met
waalsch bronwater te spijzen. Maar dat is
een andere zaak...
Meenen. Vlaamsche Veloclub Vlug
en Vrij TOMBOLA op onzen feest
avond van 13 November a. s. Al dezen
die ons VLAAMSCH HUIS komen
bezoeken, spreken met veel lof over de
prijzen van de tombola, aldaar uitgesteld
en gaan dan ook niet heen, zonder zich loten
aan te schaffen.
Geen wonder ook, de tombola bevat
1600 fr. prijzen waaronder 'n nieuwe ycR\
merk Dewaele, ter waarde van, 830 fr. en
vier prachtig afgewerkte leeuwenvlaggen,
ter gezamentlijke waarde van 75iOfr.
Loten te bekoipen in de Y'laamsche Hui
zen te Meenen, Wervik, Roeselaere, Ise-
ghem, In Vlaanderen» en ln 't Belfort»
te Yper, «1 lelpt Elkander» Kortrijk, «Volks-
verheffening Moeskroen bij de heeren
Julien Acke, te üheluvelt, Balduyck, te Sint
Jan, Provoost, te Zillebeke.
VlamingenSchaft U dus de noodige
loten aan, vooraleer de voorraad die geheel
beperkt is, uitgeput is.
N. B. De winnende nummers zullen
in dit blad aangestipt worden.
De winners hebben een maand tijd om
hunne prijzen te komen afhalen
Onze feestavond, op 1/3 November a. s.
begint te 5 uur stipt.
\Pat n,u ons feest van 13 November zelf
betreft, dit belooft zoo gezellig en aange
naam mogelijk te zijn. Wij twijfelen er geen
oogenblik aan of ons zaaltje zal voor déze
gelegenheid veel te klein zijn out al de
vrienden te kunnen, omvatten.
Ziehier het programma der ïee-teüik-
heden
1) Aanspraak door onzen vriend DRIES
VAXDENBERGHE uit Iseghem.
2) Deklamaties en kluchtzangen uitge
voerd door leden onzer klub.
En tot slot de bovengemelde Tombola.
Vlamingen, leden van den klub met
familieleden, vrienden en kennissen, wij
verwachten U. Het Bestuur.
Van den 6 tot den 11 November aan
staande, houdt de B. V. O S. van Meenen
'n Vlaamsch-anti-militaristische Week.
Zes dagen lang voordracht over ver
schillende onderwerpen, door zes verschil
lende goede Vlaamsche redenaars.
Zie programma op de plakbrieven.
We rekenen op onze Vlaamsche Broe
ders uit het omliggende. Langs dezen weg
vragen we aan al de V. O. S. en B. V. O. S.
bonden van het omliggende afgevaardig
den te willen zenden, die deel kunnen ma
ken van ons voorloopig komiteit.
Dat komiteitzal te zorgen hebben, hoofd
zakelijk dat na de week de geconcen
treerde krachten gedurigin werkingblijven.
Verdere beslissingen kan het komiteit
dan ook nemen. Schrijven naarHet
Bestuur B. V. O. S. (afdeeling Meenen)
1, Vandermeerschplaats, 1.
Wytschaete. Het ontslag aangebo
den door den Heer Catteau, F. H. uit zijn
ambt van Burgemeester der gemeente werd
aanvaard.
Maandag namiddag was Vervisch
Juliaan, 18 jaar oud, werkende bij Fontey-
ne op de hofstede van Durnez. Op een ze
ker oogenblik ten gevolge van eene ver
keerde beweging viel hij met den linker
arm tusschen de raderen van de dorschma-
chien en wel zoo ongelukkig dat hij een
erge beenderbreuk opliep. Dadelijk werd
hij door den plaatselijken dokter verzorgd.
Boesinghe Bij de blijde inkomst
van M. Roger Thibault de Boesinghe, de
spruit van onzen edelachtbaren Heer Bur
gemeester zal onze gemeente in repen roe-
re staan. Machtige feestelijkheden zullen
gehouden worden, 't en is het geld niet dat
te kort schiet, onze gemeenteraad heeft
2.000 fr. er voor gestemd, 't zal 't entwien
betalen.
Daarbij werden machtige sommen rond-
gehaald bij de menschen die altijd braaf
zijn geweest, en geren geven, lijk de koei
en van boer Stoppe.
't Belooft wel te zijn gezien alle maat
schappijen er deel aan nemen (tegen hun
ne goeste natuurlijk.) De geestdrift gaat
zoo ver dat men ten allen kante hoort: «Wat
moet men anders doen dan marcheeren in
dien we na November nog willen brood
hebben.
Hier volgt de orde van den stoet.
1" De garde een. blekwinkel verbeel
dende.
2° De Ossen van Boesinghe al zingende;
Waar kunnen wij nog beter zijn
3° De duivengilde met wagen.
4" Nog veel andere maatschappijen
(waaronder Vogelpik-maatschappij) telang
om te melden.
De stoet zal in oogenschouw genomen
worden door het gelukkig echtpaar.
Wij noodigen de Boesingsche hevol-
king uit als een man op te komen met
bloemen voor onze weldoeners hunne
dienstvaardigheid van vroeger en nu nog
alle dagen indachtig.
Toekomende winter zullen al degenen
die medegewerkt hebben aan den stoet,
rijke al moezen bekomen.
Vreeselijke ontploffing. Een werkman
aan stukken gereten. - Op de wijk Vijf
wegen te Bixschote, is een ijselijk onge
luk gebeurd. De werkman Michel Meer-
schaert, van deze gemeente was bezig aan
het doen springen der Duitsche schuilplaat
sen. Hij werd door 't te vroegtijdig ontplof
fen eencv mijn in de lucht geslingerd. Zijn
lichaam was afgrijselijk verminkt en men
heeft de stukken vleesch moeten bijeenver
zamelen, waarna het lijk naar het dooden-
huis van Boesinghe overgebracht werd. De
droefheid der ouders van den ongelukki-
gen jongen is onbeschrijflijk.
Langemarck. Benoeming. - De
Heer Demeulenaere S. werd tot politie
commissaris onzer gemeente benoemd.
Elverdinghe Óp Allerheiligen komt
alhier de HollandscheJodin Francisca Van-
Leer het woord voeren in onze kerk, 's na
middags te 2 1 2 uur.
Kinderen worden niet toegelatenman
nen en vrouwen hoeven elk op hun kantte
blijven.
Francisca Van Leer onlangs bekeerd tot
